حسین هرسیج؛ مجتبی تویسرکانی
چکیده
قدرت نرم، محصول و برآیند تصویرسازیِ مثبت و کسب اعتبار نزد افکار عمومی جهان است که با به‌کارگیری ابزارهایی چون فرهنگ، پیشینه درخشان، آرمان یا ارزش‌های انسانی به صورت غیرمستقیم بر منافع یا رفتار دیگر کشورها اثر میگذارد. بنابراین، قدرت نرم پدیدهای اجتماعی و مرتبط با مؤلفه‌های محیطی است که به نسبت سایر ابزارهای سیاست خارجی، ...
بیشتر
قدرت نرم، محصول و برآیند تصویرسازیِ مثبت و کسب اعتبار نزد افکار عمومی جهان است که با به‌کارگیری ابزارهایی چون فرهنگ، پیشینه درخشان، آرمان یا ارزش‌های انسانی به صورت غیرمستقیم بر منافع یا رفتار دیگر کشورها اثر میگذارد. بنابراین، قدرت نرم پدیدهای اجتماعی و مرتبط با مؤلفه‌های محیطی است که به نسبت سایر ابزارهای سیاست خارجی، بیشترین تأثیرپذیری را از مؤلفه‌های هویت ملی دارد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی چگونگی و میزان تأثیر مبانی و اجزای هویت ایرانی بر کارکرد قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران و تعیین مؤثرترین آنهاست. در این راستا، نوشتار حاضر با بهره‌گیری از رهیافت «سازهگرایی» برای درک رابطه میان هویت ایرانی و قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران، روشی توصیفی داشته و مبتنی بر استدلال و تحلیل است. چنانچه یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد، در میان مؤلفه‌های هویت ملی، هویت جدید ایرانی که بر اساس شاخصها و معیارهای حقوقی و انسانی و در عین حال اسلامی در قالب الگوی «مردمسالاری دینی» تعریف میشود، بیشترین تأثیر را بر افزایش قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران دارد. بنابراین، تقویت این بخش از هویت ایرانی، اثربخشیِ بیشتر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران را در جهان و بهویژه در میان ملل مسلمان به دنبال خواهد داشت.
مطالعات فرهنگی
جمال محمدی؛ شقایق بیننده
چکیده
هدف اصلی این پژوهش انجام کندوکاوی کیفی، به شیوۀ نظریۀ زمینه‌ای، در شیوه‌های مصرف نمایشی کالاهای لاکچری است و برای نیل به این مقصود کنش‌های مصرفیِ روزمرۀ زنان اقشار مرفه در شهر سنندج را به‌عنوان میدان مطالعه برگزیده است. در مطالعۀ مصرف کالاهای لاکچری، به‌طور تاریخی، دو رویکرد نظری سیطره داشته‌اند: رویکرد کلاسیکِ «مصرف لاکچریِ ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش انجام کندوکاوی کیفی، به شیوۀ نظریۀ زمینه‌ای، در شیوه‌های مصرف نمایشی کالاهای لاکچری است و برای نیل به این مقصود کنش‌های مصرفیِ روزمرۀ زنان اقشار مرفه در شهر سنندج را به‌عنوان میدان مطالعه برگزیده است. در مطالعۀ مصرف کالاهای لاکچری، به‌طور تاریخی، دو رویکرد نظری سیطره داشته‌اند: رویکرد کلاسیکِ «مصرف لاکچریِ ناشی از ثروت» و رویکرد متأخر «مصرف ظرفیت‌های لاکچری». مبنای نظری این کار، تلفیقی از هر دو رویکرد با محوریت رویکرد کلاسیک است. برای انتخاب سوژه‌ها به شیوۀ نمونه‌گیری هدفمند با رعایت دو شرط تنوع و اشباع نظری عمل شده است که طی آن با 21 نفر از زنان اقشار مرفه سنندج در سه محلۀ «شالمان»، «صفری» و «مبارک‌آباد» مصاحبه عمیق فردی به عمل آمده است. در نهایت داده‌ها با استفاده از فرایند کدگذاری تحلیل و در قالب پنج مقولۀ شرایط علی، شرایط زمینه‌ای، شرایط مداخله‌گر، راهبردها و پیامدها دسته‌بندی شدند. مقولۀ هسته عبارت است از برساخت و نمایش نوعی زنانگیِ فرادست که آن‌طور که تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد، تماماً از فرایند مصرف لاکچری تغذیه میکند. زنان مرفه برای حفظ و تقویت این نوع زنانگی دو طیف راهبرد اتخاذ می‌کنند که اولی به برساخت نوعی زنانگی شبه‌اشرافی و دومی به بازتولید فرادستی آنان نسبت به زنان دیگر اقشار اجتماعی می‌انجامد. و در نهایت اینکه مصرف کالاهای لاکچری در زندگی زنان اقشار مرفه پیامدهایی دارد که غالباً از جنس تقویت خصایل شبه‌اشرافی نظیر تفاخر، فضل‌فروشی، نجیب‌نمایی، ادعای اصالت و افتخار به تبار خانوادگی است.
فارابی و سیاستگذاری فرهنگی
مسعود امید
چکیده
اگر تا کنون فارابی را مؤسس فلسفه اسلامی دانسته‌اند، زین پس میتوان وی را به‌عنوان مؤسس سوبژکتیویته‌ای خاص در تفکر فلسفی جهان اسلام نیز دانست. نزد برخی از فیلسوفان جهان و نیز در تفکر فلسفی معاصر ایران، به‌طورکلی، به امکان گفت‌وگو میان تفکر فلسفی کلاسیک و فلسفه‌های جدید اذعان شده است. اما این گفت‌وگو برای فلسفی‌اندیشان کلاسیک ...
بیشتر
اگر تا کنون فارابی را مؤسس فلسفه اسلامی دانسته‌اند، زین پس میتوان وی را به‌عنوان مؤسس سوبژکتیویته‌ای خاص در تفکر فلسفی جهان اسلام نیز دانست. نزد برخی از فیلسوفان جهان و نیز در تفکر فلسفی معاصر ایران، به‌طورکلی، به امکان گفت‌وگو میان تفکر فلسفی کلاسیک و فلسفه‌های جدید اذعان شده است. اما این گفت‌وگو برای فلسفی‌اندیشان کلاسیک ایران از اهمیت مضاعفی برخوردار است چرا که چنین گفت‌وگویی جزو شرایط امکان حضور در افق فلسفی جدید و هم‌زبانی (و نه لزوماً هم‌رأیی) با آن است. تا کنون تمرین این گفت‌وگو، کم‌وبیش، بر محور مقولاتی فلسفی از قبیل وجود، ماهیت، علیت، حرکت، غایت، معرفت و... صورت گرفته است. پیشنهاد این مقاله آن است که میتوان و حتی بایسته است که این‌بار با طرح یک مسئله اساسی دیگر و گشودن مسیری دیگر به ادامه این گفت‌وگو پرداخت. مسئله اساسیِ پیشنهادی، پرسش از سوبژکتیویته فلسفه فارابی است. فلسفه فارابی متضمن معرفت‌شناسی خاصی است و هر معرفت‌شناسی، کم‌وبیش، مشتمل بر نظریه یا توصیفی در باب سوژه است. حال پرسش این است که سوبژکتیویته منطوی در بحث معرفت نزد فارابی چیست؟ این پرسش از آن‌رو قابل اعتنا و طرح است که بنیاد مدرنیته را سوبژکتیویته تشکیل می‌دهد. این نوشتار تلاش میکند با الهام از روش‌شناسی دکارتی در استخراج سوبژکتیویته فلسفی، به استناد متون فارابی همین رویکرد را در آثار فارابی دنبال کند. در نتیجه این وجه، میتوان فارابی را به‌عنوان بنیان‌گذار سوبژکتیویته اسلامی معرفی کرد.
مجید مختاریان پور؛ اسدالله گنجعلی
چکیده
بر اساس نظریات تفسیری، پدیده‌های اجتماعی و از جمله حجاب، به صورت مشترک توسط اعضای اجتماع ساخته و پرداخته می‌شوند به نحوی که در ابتدا هر فردی یک برداشت از یک پدیده اجتماعی دارد، سپس افراد مختلف برداشت‌های خود را طی تعاملات اجتماعی با یکدیگر در میان گذاشته و نقاط تفاوت و افتراق این برداشت‌ها و نیز برداشت‌های اشتباه طی این تعاملات ...
بیشتر
بر اساس نظریات تفسیری، پدیده‌های اجتماعی و از جمله حجاب، به صورت مشترک توسط اعضای اجتماع ساخته و پرداخته می‌شوند به نحوی که در ابتدا هر فردی یک برداشت از یک پدیده اجتماعی دارد، سپس افراد مختلف برداشت‌های خود را طی تعاملات اجتماعی با یکدیگر در میان گذاشته و نقاط تفاوت و افتراق این برداشت‌ها و نیز برداشت‌های اشتباه طی این تعاملات اصلاح شده و یک واقعیت اجتماعی مشترک شکل می‌گیرد که تمامی افراد اجتماع آن را پذیرفته و به آن گردن می‌نهند و این واقعیت اجتماعیِ ساخته‌شده به وسیله خود آن اجتماع به رفتارهای اجتماعی آنها جهت می‌دهد. حال برای اصلاح فرهنگ عفاف و حجاب در کشور نیز، باید واقعیت اجتماعیِ نحوه درست پوشش و رفتار را که طی سالیان گذشته دگرگون و منحرف شده است، بازآفرینی کرد و به‌تدریج واقعیت جدیدی را مبتنی بر ارزش‌های اسلامی بازتعریف کرد و به آن عینیت بخشید. بدین منظور در این مقاله که با استفاده از روش تحقیق اسنادی انجام شده است، فرایند اصلاح واقعیت اجتماعی و نهادی کردن حجاب و عفاف طی سه مرحله برونی کردن، عینیت‌بخشی و درونی کردن ارائه شده است. بر اساس این فرایند، در مرحله نخست، برداشت‌ها و تفاسیر عینی و مشترک صحیح و ارزش‌مدار در زمینه نوع رفتار و پوشش (استانداردهای پوششی و رفتاری) در جامعه شکل می‌گیرد؛ در مرحله دوم، واقعیت‌های اجتماعی جدید در زمینه نوع رفتار و پوشش، مبتنی بر ارزش‌های اسلامی متبلور شده و در نهایت در مرحله سوم، ارزش‌های زیربنایی واقعیت جدید در آحاد جامعه درونی شده و تثبیت می‌شوند.
محمد رضایی؛ آرش حسن پور؛ شیرین دانشگر
چکیده
طیدهه‌هایاخیردگرگونی‌های اجتماعی و اقتصادی بسیاری در جامعه‌ی ایران رخ داده که زمینه‌ساز تغییرات دامنه‌دار در آرایش، مناسبات و هویت طبقات جامعه‌ی کنونی ایران شده است. یکی از متونی که در آن، موضوع طبقه و مناسبات طبقاتی، در مختصاتی کوچک، بازنمایی شده، فیلم جدایی نادر از سیمین است. بر همین اساس، در این مقاله تلاش شده است تا طبقه و ...
بیشتر
طیدهه‌هایاخیردگرگونی‌های اجتماعی و اقتصادی بسیاری در جامعه‌ی ایران رخ داده که زمینه‌ساز تغییرات دامنه‌دار در آرایش، مناسبات و هویت طبقات جامعه‌ی کنونی ایران شده است. یکی از متونی که در آن، موضوع طبقه و مناسبات طبقاتی، در مختصاتی کوچک، بازنمایی شده، فیلم جدایی نادر از سیمین است. بر همین اساس، در این مقاله تلاش شده است تا طبقه و مناسبات طبقاتی در این فیلم با رویکرد بازنمایی و روش نشانه‌شناسی تحلیل و بررسی شود. مطالعه‌ی رمزگان فیلم، نشان داد که در این اثر، دو طبقه‌ی متوسط و فرودست (کارگر) بازنمایی شدهاند. طبقه‌ی متوسط در این متن از لحاظ هویتی، طبقه‌ای نوگرا، متمایل به غرب، اما آشفته و ازهم گسیخته است. طبقه‌ی فرودست نیز به مثابه طبقه‌ای در مضیقه، بازنمایی شده که رویکرد غیر عرفی و مذهبی به مسائل دارد و به لحاظ زیست جهان در ساحت سنت سیر میکند. فیلم همچنین صورتبندی طبقاتی جدیدی از جامعه‌ی ایرانی و مناسبات فیمابین ارائه میکند و ضمن بازنمایی تقابل‌های طبقاتی و ساختی، روایت‌گر جدایی و شکاف‌های عمیق و گسترده در سطوح مختلف جامعه‌ی ایرانی است که همواره بوسیله‌ی اعضای طبقات، در قالب تمایزهای خود از دیگری برجسته و بازتولید میشود و سویه‌های ایدئولوژیک و آنتاگونیستی به خود می‌گیرد.
مسعود اله یاری؛ سعید کتابی
چکیده
یکی از مسائل مهم فرهنگی در جوامع، موضوع جنسیت است که نمود آن و نگرش در مورد آن در فرهنگ‌ها و جوامع مختلف، شباهت‌ها و تفاوت‌های بنیادینی دارد. بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های بین‌فرهنگی میتواند به شناخت بهتر فرهنگ‌ها کمک کند. نهادهای آموزشی در جوامع نیز به‌عنوان ارکان تأثیرگذار در فرهنگ، به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم، از این مسئله ...
بیشتر
یکی از مسائل مهم فرهنگی در جوامع، موضوع جنسیت است که نمود آن و نگرش در مورد آن در فرهنگ‌ها و جوامع مختلف، شباهت‌ها و تفاوت‌های بنیادینی دارد. بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های بین‌فرهنگی میتواند به شناخت بهتر فرهنگ‌ها کمک کند. نهادهای آموزشی در جوامع نیز به‌عنوان ارکان تأثیرگذار در فرهنگ، به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم، از این مسئله تأثیر می‌پذیرند. در این‌میان، کتاب‌های درسی به‌عنوان یکی از ابزارهای مهم در پی‌ریزی چارچوب فکری دانش‌آموزان شناخته می‌شوند. هدف مقالۀ حاضر، بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های نمود جنسیت در کتاب‌های درسی فارسی، انگلیسی، و فرانسه در ایران در طول یک دوره زمانی هفتادساله (1391-1316) است. کتاب‌های بررسی‌شده در این پژوهش، 9 جلد کتاب درسی اول دبیرستان شامل کتاب‌های فارسی سال‌های 1319، 1363، و 1391، کتاب‌های فرانسه مربوط به سال‌های 1316، 1367، و 1391، و کتاب‌های انگلیسی سال‌های 1319، 1360، و 1391 است. استفاده از روش‌های تحلیل محتوای کیفی و فراوانی‌سنجی در این پژوهش، نشانگر شباهت‌ها و تفاوت‌هایی است که به‌نظر میرسد تاکنون کمتر به‌چشم آمده است. علاوه‌بر این، در کتاب‌های درسی انگلیسی و فرانسه مورد استفاده در ایران، شواهدی دالّ بر وجود شباهت‌ها و تفاوت‌هایی در زمینه جنسیتی شدن محتوای کتاب‌های درسی انگلیسی و فرانسه وجود دارد. یافته‌های پژوهش حاضر میتواند مسیر کسب بینش بهتر درباره ارتباط میان‌فرهنگی بین ایران، فرانسه، و انگلیس را هموار کند.
علوم اجتماعی و ارتباطات
ماهرخ حق پرس؛ سید حسین نبوی؛ محمد رضا کلاهی
چکیده
هدف این مقاله شناسایی دلالت‌های معنایی سوژۀ اخلاقی و بهنجار و سازوکارهای برساخت آن در نهاد خانواده است. رخدادهای تروماتیک نظیر قتل‌های ناموسی، برهه‌هایی هستند که با برهم‌زدن روابط درون خانواده از ظرفیت تحلیلی غنی برای شناسایی بایدها و نبایدهای درون خانواده برخوردارند. برای این منظور از رویکرد بازنمایی استوارت هال و برنامۀ ...
بیشتر
هدف این مقاله شناسایی دلالت‌های معنایی سوژۀ اخلاقی و بهنجار و سازوکارهای برساخت آن در نهاد خانواده است. رخدادهای تروماتیک نظیر قتل‌های ناموسی، برهه‌هایی هستند که با برهم‌زدن روابط درون خانواده از ظرفیت تحلیلی غنی برای شناسایی بایدها و نبایدهای درون خانواده برخوردارند. برای این منظور از رویکرد بازنمایی استوارت هال و برنامۀ پژوهشی قوی جفری الگزاندر استفاده شده است. پرسش‌های اصلی مقاله عبارت‌اند از: دلالت‌های معنایی سوژۀ اخلاقی و بهنجار در خانواده چیست؟ و سازوکار برساخت سوژۀ اخلاقی در خانواده چیست؟ برای پاسخ، 65 یادداشت و سرمقاله از روزنامههای «شرق»، «اعتماد ملی» و «همشهری» در یک بخش و روزنامههای جوان و کیهان در بخش دیگر که به بازنمایی قتل رومینا اشرفی پرداخته‌اند، با استفاده از چارچوب روشی روایت‌پژوهی و سنخ تحلیلی تحلیل تماتیک، بررسی و تحلیل شدهاند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد در هر دو بخش، مؤلفه‌های مشابه از اخلاقیات فردی درون نهاد خانواده به‌عنوان امری بهنجار بازنمایی شده است. سوژۀ بهنجار،خودبنیان،خودتنظیم‌گر و استانداردشده که میتواند آرمان جهان یکدست‌شده در شبکۀ اطاعت و انقیاد را تحقق بخشد. اما متولیان این جهان آرمانی در دو روایت با هم متفاوت‌‌اند. متولیان در روزنامههای «جوان» و «کیهان»: خانوادۀ مقدس، پدر ناموس‌مدار و حقانیت تام حاکمیت، و در روزنامههای «شرق»، «اعتماد ملی» و «همشهری»: پدر بهنجار، معیارهای حقیقت پنداشته‌شدۀ متخصصان روان‌شناسی و نظام آموزشی هستند.
علی نوری مطلق
چکیده
با وجود اینکه بعضی از موجودات زنده از لحاظ خصوصیات تمدنی و بعضی دیگر از لحاظ عناصر فرهنگی، ساختار پیچیده‌تری از انسان‌ها دارند، اما انسان با توجه به خصوصیات راست‌مغزی ـ چپ‌مغزی، به تکامل ترکیبی این دو خصوصیت (با شدت و ضعف در جوامع مختلف) و توسعه و رشد متوازن آنها گرایش نشان داده و می‌دهد. ازآنجاکه بشر از ابتدای خلقت از توانایی ژنتیکی ...
بیشتر
با وجود اینکه بعضی از موجودات زنده از لحاظ خصوصیات تمدنی و بعضی دیگر از لحاظ عناصر فرهنگی، ساختار پیچیده‌تری از انسان‌ها دارند، اما انسان با توجه به خصوصیات راست‌مغزی ـ چپ‌مغزی، به تکامل ترکیبی این دو خصوصیت (با شدت و ضعف در جوامع مختلف) و توسعه و رشد متوازن آنها گرایش نشان داده و می‌دهد. ازآنجاکه بشر از ابتدای خلقت از توانایی ژنتیکی برتر خود در هر محیط و هر جامعه استفاده بیشتری برده، در صورت راست‌مغزی، رشد آن مجموعه بر اساس خصوصیات فرهنگی شکل گرفته و تمدن وی بر اساس فرهنگْ ساختار یافته و در صورت چپ‌مغزی، رشد مجموعه بر اساس تمدن پایهریزی و فرهنگ آن از تمدنش پدید آمده است. بر این اساس، به نظر میرسد بتوان فرایندهای فرهنگی و تمدنیِ جوامع مختلف را مبتنی بر خصوصیات راست‌مغزی و چپ‌مغزی آنها با دقت بالایی مطالعه، محاسبه، پیشبینی و برنامهریزی نمود. سؤال اصلی این مقاله اینست که چه رابطهای بین راست‌مغزی ـ چپ‌مغزی و فرهنگ و تمدن وجود دارد؟ روش این تحقیق توصیفی، نوع آن بنیادی، شیوه جمعآوری اطلاعات کتابخانهای و ابزار آن فیش و جدول میباشد.
نعمت الله موسی پور
چکیده
ضرورت انتقال تجربة مدیریتی به هنگام تغییر مدیران، موضوعی بینیاز از استدلال است. با وجود این، انتقال تجربه مدیریتی در مؤسسات آموزشی و پژوهشی با مشکلات و موانعی مواجه است که شناخت آنها میتواند به سیاستگذاری و برنامهریزی این حوزه کمک کند. این موانع به استناد تجربه زیسته مدیریت در سطوح مختلف نظام دانشگاهی در دوره‌ای نزدیک به ...
بیشتر
ضرورت انتقال تجربة مدیریتی به هنگام تغییر مدیران، موضوعی بینیاز از استدلال است. با وجود این، انتقال تجربه مدیریتی در مؤسسات آموزشی و پژوهشی با مشکلات و موانعی مواجه است که شناخت آنها میتواند به سیاستگذاری و برنامهریزی این حوزه کمک کند. این موانع به استناد تجربه زیسته مدیریت در سطوح مختلف نظام دانشگاهی در دوره‌ای نزدیک به دو دهه و در شرایط گوناگون عمل، شناسایی شدهاند. منظور از شرایط گوناگون، سه وضعیت متفاوت برای پذیرش و واگذاری مدیریت است: رقابت آشکار (فرآیند تعارض)؛ رفاقت آشکار (فرآیند همکاری) و بیطرفی (فرآیند جدایی). پذیرش و واگذاری مسئولیت‌های مدیریتی در شرایط رقابت، احساس پیروزی و شکست را پدید میآورد و این پدیده مانع انتقال تجربه مدیریتی است؛ در شرایط رفاقت، احساس خودی‌بودن غلبه دارد که با انتقال و استفاده از تجارب مدیریتی همراه میشود؛ و در شرایط بیطرفی، نوعی احتیاط و محافظه‌کاری ظهور میکند که انتقال و استفاده از تجربه را به امور دیگری مربوط می‌سازد. تحلیل واقعیت‌ها نشان می‌دهد موانع انتقال تجربه در شرایط رقابت، حسادت از سوی مدیر قبلی و بیاعتمادی از سوی مدیر جدید؛ در شرایط رفاقت، تعارف از سوی مدیر قبلی و بینیازی از سوی مدیر جدید؛ و در شرایط بیطرفی، ناهم‌زبانی از سوی طرفین است. با وجود این، انتقال تجربه مدیریتی با متغیرهای دیگری نیز پیوند دارد که برای تبیین دقیق‌تر، از دو متغیر وضعیت و موقعیت مدیر استفاده میشود.همچنین، دو پدیده دیگر که در همه شرایط مذکور نقش ایفا می‌کنند عبارتند از: «سازمان‌نایافتگی تجارب»، که ریشه در سنت حفظ شفاهی تجارب (پرهیز از ثبت کتبی) دارد و «حفظ ابهام»، که خود نشانهای از توانایی و صلاحیت محسوب میشود و به فرد نوعی اعتماد به نفس را القاء میکند
عبدالحسین کلانتری؛ جلیل عزیزی؛ سعید زاهد زاهدانی
چکیده
هویت دینی به‌دلیل ماهیت و محتوایی که دارد تقریباً مهمترین بُعد هویت است که نقش بسیار تعیین‌کنندهای در هویت‌یابی افراد یک جامعه بازی میکند. میتوان ادعا داشت تقویت این بُعد از هویت موجب دوام و قوام سایر ابعاد آن شود و از سوی دیگر، چالش در این حوزه می تواند زمینه‌ساز بحران در سایر ابعاد هویت شود. این ادعا در جوامعی که دین رکن اساسی ...
بیشتر
هویت دینی به‌دلیل ماهیت و محتوایی که دارد تقریباً مهمترین بُعد هویت است که نقش بسیار تعیین‌کنندهای در هویت‌یابی افراد یک جامعه بازی میکند. میتوان ادعا داشت تقویت این بُعد از هویت موجب دوام و قوام سایر ابعاد آن شود و از سوی دیگر، چالش در این حوزه می تواند زمینه‌ساز بحران در سایر ابعاد هویت شود. این ادعا در جوامعی که دین رکن اساسی اداره آن را مشخص میکند، کاملاً صادق است. مقاله حاضر که نتیجه پژوهشی تجربی در این زمینه است، به دنبال بررسی میزان احساس تعلق به هویت دینی و عوامل مؤثر بر آن است. جامعه آماری این تحقیق، دانش آموزان مقطع سال سوم متوسطه نواحی چهارگانه آموزش و پرورش شهر شیراز هستند که نمونه‌ای 400 نفره شامل دختران و پسران مورد مطالعه را دربر میگیرند. نتایج نشان داده 88 درصد دانش آموزان دارای هویت دینی قوی هستند و تنها 4 درصد پاسخگویان، در این حوزه دارای مشکل یا بحران هستند.
شهروز شریعتی؛ محمد عظیمی طرقدری
چکیده
با وجود آن‌که ماهیت بحران‌های فرهنگی با بحران‌های حاصل از حوادثی نظیر آتش‌سوزی، سیل و زلزله به میزان معتنابهی متفاوت است، اما به نظر میرسد بحران‌های فرهنگی از آن حیث که مخاطرات و خسارات جبران‌ناپذیری در میان‌مدت و دراز‌مدت به اندوخته و سرمایه اجتماعی ملت‌ها وارد می‌کنند، باید در شمار بحران‌هایی ارزیابی شوند که مستلزم مدیریت ...
بیشتر
با وجود آن‌که ماهیت بحران‌های فرهنگی با بحران‌های حاصل از حوادثی نظیر آتش‌سوزی، سیل و زلزله به میزان معتنابهی متفاوت است، اما به نظر میرسد بحران‌های فرهنگی از آن حیث که مخاطرات و خسارات جبران‌ناپذیری در میان‌مدت و دراز‌مدت به اندوخته و سرمایه اجتماعی ملت‌ها وارد می‌کنند، باید در شمار بحران‌هایی ارزیابی شوند که مستلزم مدیریت موشکافانه است. در همین حال، از آن‌جا که عنصر فرهنگ نقش غیرقابل انکاری در پیروزی انقلاب اسلامی ایران و تداوم آن داشته و دارد، و به عنوان عنصری محوری و مسلط در تمامی مناسبات و تحولات اجتماعی عمل میکند، دشمنان جمهوری اسلامی همواره می‌کوشند با نفوذ و اشاعه فرهنگ غربی، موجب ایجاد بحران در کشور از طریق تغییر باورها و نگرش و رفتار مردم شوند و استقلال کشور و دستاوردهای انقلاب را به مخاطره اندازند. این در حالی است که برای تحقق مدیریت بحران‌های فرهنگی و یا پیشگیری و مصونیت جامعه از فرهنگ مهاجم، راهبردهای جامع تدوین نشده است. هدف این مقاله تدوین راهبردهای بهینه برای مدیریت بحران و مصون‌سازی جامعه از آسیب‌پذیری در مقابل تهاجم فرهنگی و نفوذ فرهنگ اجانب است. به عنوان یک تحقیق موردی زمینه‌ای و با استفاده از روش میدانی، پس از بررسی دیدگاه‌ها و نظرات مختلف و مطالعه محیطی از طریق ارسال پرسشنامه و انجام مصاحبه و نیز بهره‌گیری از تکنیک دلفی نقاط قوت و ضعف، و آسیب‌پذیری‌های فرهنگی، و نیز فرصت‌ها و تهدیدات فرهنگی احصا شده است و راهبردهای مدیریت بحران جنگ نرم و مصون‌سازی جامعه در برابر تهاجم فرهنگی و ایجاد امنیت فرهنگی ارائه میشود.
مرتضی بحرانی؛ سید محسن علوی‌پور
چکیده
اندیشه سیاسی به مثابه معرفتی هنجارین، به دنبال ترسیم سامان نیک سیاسی است. هر پارادایم فکری نیز گونه ای وضعیت مطلوب اجتماعی و فردی را تجویز می کند که شکوفایی فرهنگی را متاثر می سازد. رابطه ای مستقیم و دوسویه وجود دارد میان مولفه های اندیشه سیاسی در پارادایم های مختلف و فرهنگی که در جامعه در جریان است و هر پارادایم فکری، مولفه های خاصی ...
بیشتر
اندیشه سیاسی به مثابه معرفتی هنجارین، به دنبال ترسیم سامان نیک سیاسی است. هر پارادایم فکری نیز گونه ای وضعیت مطلوب اجتماعی و فردی را تجویز می کند که شکوفایی فرهنگی را متاثر می سازد. رابطه ای مستقیم و دوسویه وجود دارد میان مولفه های اندیشه سیاسی در پارادایم های مختلف و فرهنگی که در جامعه در جریان است و هر پارادایم فکری، مولفه های خاصی را به فرهنگ مستقر در جامعه تزریق می کند و هر بازخورد نیز از آن فرهنگ بازمی ستاند. پژوهش حاضر، با تفحص در آثار متفکران برجسته در پارادایم های مختلف اندیشه سیاسی در طول تاریخ، نقش آنها در تولید و شکوفایی فرهنگ را بررسی می کند. مطالعه این پارادایم ها نشان می دهد که آنها را می توان در یک خط سیر بررسی کرد که طی آن، هر پارادایم فرهنگ خاصی را به ویژه در بعد فرهنگ سیاسی، مورد اهتمام قرار داده اند. طی این خط سیر، اندیشه سیاسی به صورت پارادایمی، از شهروند دانستن انسان آغاز می کند و سپس با روی آوری به آموزه فردگرایی، تحولی در نسبت اندیشه سیاسی و شکوفایی فرهنگی ایجاد می شود. در دوران معاصر نیز پارادایم های موازی مانند مدرن انتقادی، پسامدرن و اجتماع گرا هریک به گونه ای بر فضای شکوفایی فرهنگی اجتماعات را اثر می گذارند.
محمدتقی ایمان؛ علی روحانی
چکیده
آیه «ان اکرمکم عندالله اتقاکم» به راستی نشان می دهد که در نزد پروردگار، هیچ فرد یا گروهی بر فرد یا گروه دیگری برتری ندارد، جز کسانی که تقوای الهی داشته باشند. هویت اسلامی درواقع نه بر برتری فرد یا گروه، بلکه بر برتری تقوا و پرهیزگاری در میان انسان ها تاکید دارد که به لحاظ نظری، در مقابل هویت های رقیبی مانند هویت قومی، جهانی و ملی ...
بیشتر
آیه «ان اکرمکم عندالله اتقاکم» به راستی نشان می دهد که در نزد پروردگار، هیچ فرد یا گروهی بر فرد یا گروه دیگری برتری ندارد، جز کسانی که تقوای الهی داشته باشند. هویت اسلامی درواقع نه بر برتری فرد یا گروه، بلکه بر برتری تقوا و پرهیزگاری در میان انسان ها تاکید دارد که به لحاظ نظری، در مقابل هویت های رقیبی مانند هویت قومی، جهانی و ملی قرار می گیرد. بر همین اساس، تحقیق حاضر سعی داشته است رابطه میان هویت اسلامی و هویت های رقیب (هویت قومی، ملی و جهانی) را بررسی کند؛ بدین جهت، با استفاده از نظریه «هویت» شلدون استرایکر و روش پیمایش اجتماعی، 431 نفر از دانشجویان دانشگاه شیراز به عنوان نمونه، مورد مطالعه قرار گرفتند.یافته های تحقیق حاکی از آن بوده است که رابطه معنادار مثبتی میان هویت اسلامی و متغیرهای هویت ملی و هویت قومی و رابطه معنادار منفی ای میان متغیر هویت اسلامی و هویت جهانی وجود داشته است. یافته های حاصل از رگرسیون چندمتغیره نیز نشان دهنده این واقعیت بود که متغیرهای هویت ملی و هویت جهانی، درمجموع، 45 درصد از تغییرات متغیر هویت اسلامی را تبیین کردند. نتایج حاکی از آن است که هویت ملی و هویت قومی، هویت اسلامی را تقویت می کنند و رابطه مثبتی با آن دارند و درواقع، هویت رقیبی برای هویت اسلامی محسوب نمی شوند؛ اما هویت جهانی برای هویت اسلامی، هویت رقیبی به شمار می آید و رابطه منفی ای بین این دو برقرار است.
سیدابوالحسن ریاضی
چکیده
فضا تجلی اندیشة بشری است. از تحلیل آن میتوان به شیوه زندگی و نحوه نگاه انسان به جهان پی برد؛ ازاینرو سیر تکوین اندیشه جوامع انسانی در قالب تحلیل تباینات فضایی و تغییرات کالبدی قابل درک است. بیتردید مدرنیته به عنوان یکی از مهمترین دستاوردهای اندیشه بشری، مبدأ تغییرات بسیاری در تمامی عرصهها و شئون زندگی بشر بوده است. تکوین مدرنیته به ...
بیشتر
فضا تجلی اندیشة بشری است. از تحلیل آن میتوان به شیوه زندگی و نحوه نگاه انسان به جهان پی برد؛ ازاینرو سیر تکوین اندیشه جوامع انسانی در قالب تحلیل تباینات فضایی و تغییرات کالبدی قابل درک است. بیتردید مدرنیته به عنوان یکی از مهمترین دستاوردهای اندیشه بشری، مبدأ تغییرات بسیاری در تمامی عرصهها و شئون زندگی بشر بوده است. تکوین مدرنیته به مدرنیسم و مدرنیزاسیون طی سه قرن اخیر چهرة جهان را دگرگون ساخته است. در این میان فضاهای شهری بیش از پیش و به شکلی آشکار متأثر از این تغییر نگرش هم پاسخگوی نیازهای جدید گردیدهاند و هم خود نیازهای جدیدی برای انسان مدرن خلق کردهاند. تعامل میان تغییرات فکری و تأثیرات فضایی اندیشه بشری در بسیاری از شهرهای اروپایی مورد بررسی قرار گرفته است، اما بررسی این مهم در ایران و بهویژه تهران هدف اصلی مقاله محسوب میشود. بر اساس مطالعات انجامگرفته و با ابتناء به فرضیه محوری یعنی تقدم اندیشه بر ساختارهای فضایی، به صراحت میتوان ادعا نمود تحولات سازمان فضایی تهران از این قاعده مستثنی نیست. ورود اندیشه تجدد به ایران از اواخر دوره قاجار تأثیر زیادی بر سازمان فضایی تهران گذاشت. تهران پایتخت قاجاریه از رهگذر این اندیشه شاهد شبکة جدید روابط شهری، کارکردهای نوین در عرصه تعاملات و صورتبندی جدیدی از فضاهای کالبدی گردید. علاوه بر تغییر در این اشکال ظاهری، تهران اواخر قاجاریه آبستن تحولاتی در حوزه اجتماعی بود که در نهایت با انقلاب مشروطه به بار نشست. فهم بسیاری از تغییرات کالبدی و تحولات فضایی شتابانی که در دوره کوتاه پهلوی اول رخ نمود، بدون ریشهیابی و درک روشنی از دگرگونیهای اواخر دوره قاجار ناممکن به نظر میرسد.
محمد عارف؛ مصطفی مختاباد؛ وحید گلستان
چکیده
سابقه تاریخی، سیاسی و اجتماعی ارمنیان با ایرانیان در آسیای میانه و مشرق زمین به روشنی نشان می‌دهد در طول تاریخ، روابط فرهنگی ارمنیان با ایرانیان، بیش از دیگر کشورها بوده است. مقاله حاضر می‌کوشد به بررسی تحلیلی و ریشه‌شناسی آیین نمایشی بومی وارداوار (در گویش ارمنیان مقیم روستاهای ارمنستان وارتاوار تلفظ میشود) در فرهنگ سنتی قوم ...
بیشتر
سابقه تاریخی، سیاسی و اجتماعی ارمنیان با ایرانیان در آسیای میانه و مشرق زمین به روشنی نشان می‌دهد در طول تاریخ، روابط فرهنگی ارمنیان با ایرانیان، بیش از دیگر کشورها بوده است. مقاله حاضر می‌کوشد به بررسی تحلیلی و ریشه‌شناسی آیین نمایشی بومی وارداوار (در گویش ارمنیان مقیم روستاهای ارمنستان وارتاوار تلفظ میشود) در فرهنگ سنتی قوم ارمن بپردازد. در حال حاضر شاید تنها قوم یا ملتی که هر ساله در روز یکشنبه از دومین هفته ماه آگوست با برگزاری جشنی عمومی در میادین، خیابانها و در کنار رودخانهها به روی هم آب میپاشند، ارمنیان هستند. ارمنیها به این مراسمِ کهنِ آیینی، وارداوار میگویند و عموما تمرد از آن را ناخوشایند و بدفرجام میدانند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد خاستگاه وارداوارِ ارمنی، مهر ایرانی بوده است. مهر، همواره باعث درهمتنیدگی فرهنگهایی گونهگون از قبایل و اقوامی گونهگون در فلات ایران، آسیای میانه، خاور نزدیک و نیمی از اروپا شده است. روش مطالعه کتابخانهای، اسنادی، مصاحبه و مشاهده مشارکتی در یازده استان بزرگ ارمنستان به مدت پنج سال بوده است.
ارتباطات میان‌فرهنگی
ابوالحسن حسین زاده
چکیده
حضور دانشجویان خارجی در ایران یکی از مهمترین بسترهایی است که میتوان در آن به عمق و ابعاد ارتباطات میان‌فرهنگی پی برد. ارتباط میان‌فرهنگی شامل ارتباطات میان‌شخصی، میان‌متنی، میان‌ذهنی و تعاملی است که به درک مشترک و پیوند میان کنشگران از حوزه‌های مختلف فرهنگی منجر میشود. هدف مقاله حاضر نشان دادن برهمکنش ابعاد مختلف ارتباط میان‌فرهنگی ...
بیشتر
حضور دانشجویان خارجی در ایران یکی از مهمترین بسترهایی است که میتوان در آن به عمق و ابعاد ارتباطات میان‌فرهنگی پی برد. ارتباط میان‌فرهنگی شامل ارتباطات میان‌شخصی، میان‌متنی، میان‌ذهنی و تعاملی است که به درک مشترک و پیوند میان کنشگران از حوزه‌های مختلف فرهنگی منجر میشود. هدف مقاله حاضر نشان دادن برهمکنش ابعاد مختلف ارتباط میان‌فرهنگی دانشجویان خارجی شاغل به تحصیل در دانشگاه المصطفی شعبه خراسان رضوی است. ارتباطات میان‌فرهنگی در بعد میان‌شخصی با تأکید بر معاشرت و دوستی، در بعد میان‌متنی با تأکید بر آشنائی با زبان و ادبیات، آداب و رسوم و مفاخر فرهنگی، در بعد میان‌ذهنی با تأکید بر تصورات قبل و بعد از حضور در دانشگاه، در بعد تعاملی بر مبادله و تعامل اقتصادی، و در بعد سیاسی، با تأکید بر اختلاف و کدورت در روابط میان اشخاص از حوزه‌های فرهنگی مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعه حاضر به صورت پیمایشی بر روی یک نمونه طبقه‌ای نامتناسب متشکل از 180 نفر از دانشجویان خارجی کشورهای هندوستان، پاکستان، افغانستان، آذربایجان و افریقا که در دانشگاه المصطفی واحد مشهد شاغل به تحصیل هستند انجام گرفته است. نتایج نشان می‌دهد میان ابعاد چهارگانه ارتباط میان‌فرهنگی مذکور برهمکنش معناداری وجود دارد. همچنین، میزان ارتباطات میان‌فرهنگی دانشجویان در حد متوسط و یا کمتر از حد متوسط است. آشنایی دانشجویان با زبان و ادبیات و فرهنگ و داشتن تصور مثبت از یکدیگر باعث ایجاد درک و فهم مشترک شده که خود باعث تقویت و تسهیل ارتباط میان‌فرهنگی آنهاست. و در نهایت، عدم اعتماد، تفکرقالبی و قوم مداری، و فقدان زبان مشترک مانع شکل‌گیری ارتباطات پایدار و مؤثر میان‌فرهنگی دانشجویان است.
ناصر باهنر؛ طاهره جعفری کیذقان
چکیده
این مقاله به بیان تأثیرات تلویزیون در عرصه فرهنگ با تأکید بر مقوله‌های هویت قومی و ملی می‌پردازد. نتایج طرح‌شده که حاصل بخشی از یک پژوهش علمی در مرکز تحقیقات صدا و سیما است نشان می‌دهد از سویی در سه بخش برنامه‌های طنز، خبر و سریال در برخی مقوله‌های هویت پیام‌هایی به طور متوالی از تلویزیون ایران پخش شده و بینندگان در معرض این پیام‌ها ...
بیشتر
این مقاله به بیان تأثیرات تلویزیون در عرصه فرهنگ با تأکید بر مقوله‌های هویت قومی و ملی می‌پردازد. نتایج طرح‌شده که حاصل بخشی از یک پژوهش علمی در مرکز تحقیقات صدا و سیما است نشان می‌دهد از سویی در سه بخش برنامه‌های طنز، خبر و سریال در برخی مقوله‌های هویت پیام‌هایی به طور متوالی از تلویزیون ایران پخش شده و بینندگان در معرض این پیام‌ها قرار گرفتهاند؛ و از سوی دیگر تماشای تلویزیون تأثیری بر هویت قومی افراد نداشته است. در رابطه با هویت ملی نیز نتایج رگرسیون چندمتغیره ثابت میکند میزان تماشای تلویزیون پس از متغیرهای گسترة شبکه ارتباطی و میزان اعتماد به نفس افراد وارد معادله شده و به عنوان سومین عامل تأثیرگذار شناخته شده است. در مجموع، بهرغم اینکه تلویزیون ایران در مورد هرکدام از مقوله‌های مورد بررسی هویت، پیام‌هایی را تولید و پخش میکند، اما این پیام‌ها در کنار سایر عوامل تأثیرگذارند و تلویزیون پس از سایر متغیرهای نظام اجتماعی، عامل مؤثری بر نگرش مخاطبان در مورد هویت بوده است. همچنین این بررسی نشان داد برخلاف نظریه کاشت گربنر، در ایران تلویزیون بر ذهن مخاطبان تأثیر کاشتی نداشته و مردم بیشتر تحت تأثیر سایر متغیرهای نظام اجتماعی هستند.
گیتی تاکی؛ مریم نخعی
دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 131-149
چکیده
ایدئولوژی‌ها ساخت‌هایی معنایی هستند که در تولید، بازنمایی و تغییر روابط نابرابر قدرت نقش دارند و به‌واسطة معنا با گفتمان و زبان که ابزار تولید معناست، پیوند می‌خورند. ایدئولوژی‌ها در قالب رخدادهای گفتمانی، تولید می‌شوند و انتقال می‌یابند. عناوین خبری مطبوعات نمونه‌های این رخدادهای گفتمانی هستند. در این پژوهش در چارچوب تحلیل ...
بیشتر
ایدئولوژی‌ها ساخت‌هایی معنایی هستند که در تولید، بازنمایی و تغییر روابط نابرابر قدرت نقش دارند و به‌واسطة معنا با گفتمان و زبان که ابزار تولید معناست، پیوند می‌خورند. ایدئولوژی‌ها در قالب رخدادهای گفتمانی، تولید می‌شوند و انتقال می‌یابند. عناوین خبری مطبوعات نمونه‌های این رخدادهای گفتمانی هستند. در این پژوهش در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی و با بهره‌گیری از مؤلفه‌های جامعه‌شناختی‌ـ معنایی الگوی تحلیلی ون لیوون (1996) همچون «حذف، اظهار، پیوند زدن، ارزش‌دهی و تفکیک کردن»، به بررسی چگونگی بازنمایی ایدئولوژی‌ها دربارة برنامة هسته‌ای ایران در سال 1390 در روزنامههای داخلی و خارجی به‌شکل تحلیلی و توصیفی پرداخته شده و بسامد استفاده از این مؤلفه‌ها توسط هر دو گروه از روزنامه‌ها تعیین و مقایسه گردیده است تا به این سؤال پاسخ داده شود که بازنمایی ایدئولوژی در برنامة مذکور با استفاده از کدام مؤلفه‌های جامعه‌شناختی‌ـ‌معنایی صورت می‌گیرد و آیا نحوة این بازنمایی و بسامد استفاده از مؤلفه‌ها در روزنامههای داخلی و خارجی یکسان است. برای این منظور 242 عنوان از دو روزنامة داخلی ایران و کیهان و دو روزنامة خارجی گاردین و واشنگتن‌پست دربارة موضوع هسته‌ای ایران مورد بررسی تحلیلی و توصیفی قرار گرفت. نتایج تحلیل حاکی از این است که نوع مؤلفه‌های به‌کاررفته یکسان است و میزان استفاده از مؤلفه‌ها در روزنامههای ذکرشده، بیشتر در مؤلفة حذف، تفاوت میکند، اما نحوة استفاده از این مؤلفه‌ها متفاوت و منطبق بر ایدئولوژی و دیدگاهی است که از آن جانبداری می‌کنند. در واقع ایدئولوژی‌های متفاوت به بهره‌گیری متفاوت از مؤلفه‌های زبانی منجر میشود.
ساکت حسین‌اف؛ حسین ذوالقدر
چکیده
دنیا شاهد تغییرات و تحولاتی عمیق است. این تغییرات در حوزه های عملکردی هویت، مرز، مفهوم جغرافیا (مکان) و زمان قابل درک اند. هویت ها چند پاره شده، مرزها درنوردیده و مکان و زمان به هم فشرده شده اند. در این رهگذر، تلویزیون یکی از عوامل موثر در بروز تغییرات است. با وجود این، به نظر می رسد تلویزیون که خود از مصادیق جهانی شدن به شمار می آید، دارای ...
بیشتر
دنیا شاهد تغییرات و تحولاتی عمیق است. این تغییرات در حوزه های عملکردی هویت، مرز، مفهوم جغرافیا (مکان) و زمان قابل درک اند. هویت ها چند پاره شده، مرزها درنوردیده و مکان و زمان به هم فشرده شده اند. در این رهگذر، تلویزیون یکی از عوامل موثر در بروز تغییرات است. با وجود این، به نظر می رسد تلویزیون که خود از مصادیق جهانی شدن به شمار می آید، دارای ویژگی های جدیدی است. چنانکه با اندکی مداقه در متون مربوط به جهانی شدن و رسانه ها در می یابیم، چهار واژه واقعیت، هویت، قدرت و فراواقعیت در چنین متونی همواره تکرار می شوند و کمتر کسی در ارتباط تنگاتنگ تلویزیون با این مقولات تردید روا می دارد. در مواجهه با چنین وضعیتی و برای درک مختصات تلویزیون جهانی، این مقاله نقطه عزیمت خود را بر پایه یک برساخته تئوریک با عنوان مدل ریف (RIPH) قرار داده و بر پایه این پیش فرض که درباره نقش و جایگاه تلویزیون در شکل دهی به وضعیت های فرهنگی نباید رویکرد افراط یا تفریط در پیش گرفت، سعی کرده است چشم اندازی از نحوه فعالیت تلویزیون های محلی و جهانی در عصر جهانی شدن ارائه کند و نتایج را از طریق روش مصاحبه با 20 نفر از پژوهشگران حوزه ارتباطات در میان بگذارد. ریف مخفف هم نشینی چهار کلمه واقعیت، هویت، قدرت و فراواقعیت است. اینها مفاهیمی هستند که تعریف های جدید از آنها، فهم ما را از زندگی بر روی کره زمین متحول کرده است. این مقاله با واکاوی نسبت میان تلویزیون و مفاهیم مذکور، مولفه های تلویزیون های جهانی و محلی را در قالب مدل ابداعی و پیشنهادی پژوهشگر به نام لوزی کارکرد تلویزیون های جهانی و محلی بررسی کرده است.
آموزش عالی
غلامرضا خواجه‌سروی؛ رضا صمیم؛ رضا کاوند
چکیده
این مقاله تلاش میکند با تمرکز بر مدرنیته به‌عنوان اصلی‌ترین نمود و سیمای تمدن غرب، صورت‌های متکثر رویارویی و مواجهۀ ایرانیان با این تمدن را قالب‌بندی کند. به این منظور، ابتدا بر مفهوم مدرنیسم به‌عنوان مهمترین جلوۀ تمدن غرب لااقل از نظر بازنمایی نزد جامعۀ ایرانی متمرکز شده است. سپس، با استفاده از روش تفسیری به کار گرفته شده ...
بیشتر
این مقاله تلاش میکند با تمرکز بر مدرنیته به‌عنوان اصلی‌ترین نمود و سیمای تمدن غرب، صورت‌های متکثر رویارویی و مواجهۀ ایرانیان با این تمدن را قالب‌بندی کند. به این منظور، ابتدا بر مفهوم مدرنیسم به‌عنوان مهمترین جلوۀ تمدن غرب لااقل از نظر بازنمایی نزد جامعۀ ایرانی متمرکز شده است. سپس، با استفاده از روش تفسیری به کار گرفته شده در مقاله، مجموعه مواجهات جامعۀ ایران با تمدن غرب تحت سه مقولۀ غربشیفتگی، غربگزینی و غربگریزی تیپبندی شده است. از بین این سه تیپ، دو مورد نخست، حاوی زیرمجموعههایی نیز هستند که به شکل بارز از یکدیگر متمایز و تعریف شدهاند و برای هر تیپ و زیرمجموعههای آنها مجموعه نمایندگان فکری و نمونه‌های استنادی ارائه شده است. مقالۀ تیپ‌شناسی حاصلشده، به‌عنوان اساس فهم تعامل ذهنی جامعۀ ایران با آنچه از آن به‌عنوان کلیت تمدن غرب یاد میشود، در حوزۀ مطالعات میان‌فرهنگی و سیاست بینالملل توصیه میشود.
بازی‌های رایانه‌ای
سید محمدباقر جعفری؛ زهرا عبدالله زاده
چکیده
با پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات، حکمرانی الکترونیکی و جمع‌سپاری که یکی از مؤلفه‌های اساسی آن است نیز مورد توجه بسیاری از دولت‌ها قرار گرفته است. به‌منظور ترغیب و ایجاد انگیزه در شهروندان برای مشارکت در طرح‌های جمع‌سپاری، تکنیک‌‌ها و مکانیک‌های بازی‌پردازی به‌عنوان راهکاری مؤثر پیشنهاد شدهاند. با وجود این، تاکنون پژوهش ...
بیشتر
با پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات، حکمرانی الکترونیکی و جمع‌سپاری که یکی از مؤلفه‌های اساسی آن است نیز مورد توجه بسیاری از دولت‌ها قرار گرفته است. به‌منظور ترغیب و ایجاد انگیزه در شهروندان برای مشارکت در طرح‌های جمع‌سپاری، تکنیک‌‌ها و مکانیک‌های بازی‌پردازی به‌عنوان راهکاری مؤثر پیشنهاد شدهاند. با وجود این، تاکنون پژوهش چشمگیری در این مورد انجام نشده و این موضوع به‌طور کاربردی بررسی نشده است. هدف مقاله حاضر، بررسی رابطۀ میان انگیزههای بیرونی و درونی شهروندان و مشارکت در طرح‌های جمع‌سپاری است. جامعه آماری این مقاله، شهروندان شهرکرد بودهاند که تعداد 215 پرسشنامه، بهصورت تصادفی در بین آنها توزیع و جمعآوری شده است. تحلیل داده‌ها براساس مدلسازی معادلات ساختاری با استفاده از نرمافزار آموس انجام شد. نتایج بهدستآمده نشان داد که بین انگیزههای بیرونی و مشارکت در طرح‌های جمع‌سپاری، رابطۀ معناداری وجود ندارد. از سوی دیگر، رابطه مثبت و معنادار میان انگیزههای درونی و مشارکت در طرح‌های جمع‌سپاری تأیید شد.
گیسو یزدخواستی؛ وحید قاسمی؛ فریدون وحیدا
چکیده
بحث‌های پیرامون سازه هوش فرهنگی، چهارچوب نظری توانمندی را برای تحلیل مسائل بین‌المللی نظیر صلح جهانی و یا پدیده‌هایی در سطح ملی نظیر توسعه اقتصادی و اجتماعی فراهم میآورد. در این مقاله نویسندگان تلاش کردهاند تا با تمرکز بر یکی از موضوعات طرح‌شده در این حوزه به آزمون فرضیه‌ای بپردازند که عنوان میکند تماس‌های بین فرهنگی می‌توانند ...
بیشتر
بحث‌های پیرامون سازه هوش فرهنگی، چهارچوب نظری توانمندی را برای تحلیل مسائل بین‌المللی نظیر صلح جهانی و یا پدیده‌هایی در سطح ملی نظیر توسعه اقتصادی و اجتماعی فراهم میآورد. در این مقاله نویسندگان تلاش کردهاند تا با تمرکز بر یکی از موضوعات طرح‌شده در این حوزه به آزمون فرضیه‌ای بپردازند که عنوان میکند تماس‌های بین فرهنگی می‌توانند در تقویت هوش فرهنگی انسان‌ها یا گروه‌های اجتماعی مؤثر واقع شوند. در متن حاضر ضمن طرح مبانی نظری پیرامون هوش فرهنگی و ابعاد چهارگانة آن شامل هوش‌های فرهنگی انگیزشی، شناختی، فراشناختی و رفتاری و با تدوین چهارچوب نظری و تجربی پیرامون فرضیه تأثیر تماس‌های بین فرهنگی بر هوش فرهنگی، مدل ساختاری مورد آزمون قرار گرفته که بر اساس آن سطح بالاتر تماس‌های بین فرهنگی به هوش فرهنگی بالاتر منجر خواهد شد. داده‌های پیمایش برای 396 نفر نمونه آماری که بر اساس طرح نمونه‌ای سهمیه‌ای مبتنی بر گروه سنی، جنس و منطقه محل زندگی از بین افراد 20 تا 49 ساله ساکن در شهر اصفهان انتخاب شده بودند، گردآوری شده است. ابزار گردآوری داده‌ها مقیاس‌های استاندارد هوش فرهنگی انگ و داین و ابزار گردآوری برای سنجش تماس‌های بین فرهنگی مقیاس محقق‌ساخته و دارای دقت اندازه‌گیری قابل قبول بوده است. نتایج نشان می‌دهد سازه تماس‌های بین فرهنگی دارای تأثیر قوی، مثبت و معنی‌داری بر سازه هوش فرهنگی است ( ). به این ترتیب با اینکه در شرایط خاصی تماس‌های بین فرهنگی میتواند تأثیری بر بهبود هوش فرهنگی نداشته باشد و یا حتی فرد را با شوک فرهنگی مواجه کند اما در مجموع احتمال تأثیر مثبت تماس‌های بین فرهنگی بر هوش فرهنگی بیشتر است.
طاهر روشندل اربطانی؛ علیرضا تهرانی‌فر؛ صدرا خسروی
چکیده
در این مقاله به مطالعه تأثیر ارتباطات با وساطت رایانه در تغییر ایستار در ارتباطات بین فردی بین فرهنگی پرداخته شده است. 20 مصاحبه عمقی غیررسمی مجازی با پاسخ دهندگانی غیر ایرانی ترتیب داده شده که حدود ده سال است مصاحبه کنندگان از طریق اینترنت با آنها آشنایی دارند. ابتدا تلاش شده سازوکار تشکیل انگاره نسبت به ایرانیان در ذهن مصاحبه شوندگان ...
بیشتر
در این مقاله به مطالعه تأثیر ارتباطات با وساطت رایانه در تغییر ایستار در ارتباطات بین فردی بین فرهنگی پرداخته شده است. 20 مصاحبه عمقی غیررسمی مجازی با پاسخ دهندگانی غیر ایرانی ترتیب داده شده که حدود ده سال است مصاحبه کنندگان از طریق اینترنت با آنها آشنایی دارند. ابتدا تلاش شده سازوکار تشکیل انگاره نسبت به ایرانیان در ذهن مصاحبه شوندگان غیرایرانی با ارجاع به مقوله بندی زبانی در کارهای اربیب، کاکلین و هیل توصیف شود. همچنین برداشت های انگاره ای نسبت به ایرانیان طبق الگوی وود به چهار دسته سازه های شخصی، سرنمونه ها، قالب واره ها و نسخه ها تقسیم بندی شده است. در پایان از نظریه سازگاری شناختی عاطفی روزنبرگ و ابلسون استفاده شده تا تبیین شود که ایستارهای قالبی و سوءگیرانه درباره ایرانیان چگونه در بافتی از مبادلات عاطفی متداول در دوستی ها تغییر یافته اند.
مطالعات فرهنگی
امیر خراسانی؛ محمدسعید ذکایی
چکیده
در پژوهش پیش‌روبه نسبت فهم زمانی کنشگران و شیوة حل مسئله دریک وضعیت بغرنج می‌پردازیم. در این مسیر با بررسی تعدادی ازفیلم‌های برنامة «پلیس نامحسوس»، به شیوة حل مسئلةرانندگان توجه می‌کنیم. در این مطالعه با استفاده از رویکرد مردم‌روش‌شناسی و با تکنیک تحلیل گفتگو به نظم نهادی اندرکنش‌ها در موقعیت این فیلم‌ها پرداخته‌ایم و ...
بیشتر
در پژوهش پیش‌روبه نسبت فهم زمانی کنشگران و شیوة حل مسئله دریک وضعیت بغرنج می‌پردازیم. در این مسیر با بررسی تعدادی ازفیلم‌های برنامة «پلیس نامحسوس»، به شیوة حل مسئلةرانندگان توجه می‌کنیم. در این مطالعه با استفاده از رویکرد مردم‌روش‌شناسی و با تکنیک تحلیل گفتگو به نظم نهادی اندرکنش‌ها در موقعیت این فیلم‌ها پرداخته‌ایم و با استفاده از چارچوب نظری پدیدارشناسی و شاخصهای ارنست پوپل میکوشیم فهمهای زمانی دخیل در این گفتگو را تحلیل کنیم. در فرایند کار به لحظهای توجه می‌کنیم که متخلفین پس از متوقف شدن بهوسیلة پلیس می‌کوشند دلایل تخلف خود را توضیح دهند. با تحلیل این گفتگوها میبینیم که رانندگان متخلف از بیانهایی استفاده می‌کنند که مبتنی برفهم چرخنده از زمان است. این در حالی است که زمان قانون و پلیس و حتی زمان فنآوری جاده و اتومبیل،زمانی خطی و همگن است. در ادامه میبینیم که رانندگان متخلف چگونه برای مدیریت کردن مسئله و شرایط بغرنج خود یک گفتگو را بهگونهای سامان میدهند که مبتنی بر زمان خطی نباشد. در پایان این نتیجه حاصل میشود که زمان نه یک مقولة عام بر فراسوی جامعه بلکه مقولهای است که در تجربههای خرد گوناگون پیوسته اشکال گوناگون بهخود می‌گیرد.
جامعه شناسی
محمود شهابی؛ محمدعلی قائم پور
چکیده
نظام تمایز گذاری و درجه بندی افراد در هر جامعه ای فراگیر و اجتناب ناپذیر است و معیارهای آن از جامعه ای به جامعه دیگر متفاوت است. از این رو این مقاله در پی آن است تا نشان دهد که شهروندان تهرانی در ارتباطات خود با دیگران چه موقع و چرا دست به مرزبندی می زنند؟، چه موقع و چگونه از این مرزها عبور می کنند؟، برای تعامل با یکدیگر و عبور از مرزهای ...
بیشتر
نظام تمایز گذاری و درجه بندی افراد در هر جامعه ای فراگیر و اجتناب ناپذیر است و معیارهای آن از جامعه ای به جامعه دیگر متفاوت است. از این رو این مقاله در پی آن است تا نشان دهد که شهروندان تهرانی در ارتباطات خود با دیگران چه موقع و چرا دست به مرزبندی می زنند؟، چه موقع و چگونه از این مرزها عبور می کنند؟، برای تعامل با یکدیگر و عبور از مرزهای فرهنگی از چه راهبردهایی استفاده می کنند و چنین راهبردهای ارتباطی دارای چه پیامدهایی هستند؟. یافته های این پژوهش مبتنی بر روش کیفی با استراتژی نظریه زمینه ای(Grounded Theory )است. حجم نمونه به روش نمونه گیری نظری و با لحاظ اعتباربخشی شامل 45 نفر می شد.برای گردآوری داده ها ازابزارهای متفاوت مثل مصاحبه،مشاهده، مشارکت وغیره استفاده گردید ولی تمرکز اصلی بر روی مصاحبه عمیق بود. به شیوه نسخه سیستماتیک(جی تی ام)نظریه زمینه یابی،یافته ها کدگذاری شدند و شرابط(علًی، زمینه ای و مداخله گر)، راهبردها و پیامدهای مربوط به مرزها و ترددهای فرهنگی در شهر تهران استخراج و تحلیل شده اند. مقوله هسته ای بدست آمده عبارت است از«مدیریت مرزها و ترددهای فرهنگی در لایه های هویتی به روش دیپلماسی ارتباطی».
