جامعه‌شناسی موسیقی
مهدی مختاری؛ محمدرضا آزاده‌فر
چکیده
موسیقی کلاسیک ایران پس از تأسیس شعبۀ موزیک دارالفنون، که مدخلی بود برای حضور موسیقی غربی در ایرانِ معاصر، دستخوش تحولات گوناگونی شده است. شکلگیری جریان‍های مختلف در حیات موسیقایی ایران، ازجمله پیامدهای ورود مدرنیته و تصادم آن با موسیقی ایرانی بود. دراین‍راستا، جریان‍های تأثیرگذار موسیقایی، بهمثابه گفتمان‍هایی در ...
بیشتر
موسیقی کلاسیک ایران پس از تأسیس شعبۀ موزیک دارالفنون، که مدخلی بود برای حضور موسیقی غربی در ایرانِ معاصر، دستخوش تحولات گوناگونی شده است. شکلگیری جریان‍های مختلف در حیات موسیقایی ایران، ازجمله پیامدهای ورود مدرنیته و تصادم آن با موسیقی ایرانی بود. دراین‍راستا، جریان‍های تأثیرگذار موسیقایی، بهمثابه گفتمان‍هایی در نظر گرفته شدهاند که در فرایندی دیالکتیکی، نوعی پویایی را در موسیقی کلاسیک ایرانی به‌دنبال داشته‌اند. برای بررسی بازۀ زمانی مذکور، سه گفتمانِ تجددگرا، سنتگرا و انقلاب (که به‌نمایندگی مجموعۀ چاووش در بستر موسیقی ایرانی پدیدار شد) موردتوجه قرار گرفتهاند. مسئلۀ اصلی در مطالعه حاضر معطوف به این پرسش است که حضور و نیز تصادمِ گفتمان‌های تجددگرا و سنتگرا در حیات موسیقایی ایران معاصر، چگونه به شکلگیری و ظهور چاووش در قالب یک گفتمان جدید منتج شده است. تبیینِ چگونگی ظهورِ یک گفتمان جدید پس از فروپاشی گفتمان‌های متخاصمِ پیشین به‌عنوان هدف این مطالعه لحاظ شده است. در این مقاله، سعی شده با اتخاذ روش توصیفی ـ تحلیلی، روند شکلگیری و تصادم گفتمان‌های موردمطالعه و نیز چگونگیِ گذار از گفتمانی به گفتمانِ دیگر، موردبررسی قرار گیرد. مفهوم «دیالکتیکِ» هگل و همچنین مفاهیم «نظریۀ گفتمانِ» لاکلو و موف، در مقامِ چارچوب نظری، برای تبیین مسئلۀ پژوهش استفاده شدهاند. یافتههای این پژوهش مبین آن است که چاووش تا حد زیادی محصول سنتزِ دو گفتمان متجدد و سنت‍گرای موسیقی ایرانی است. نتایج نشان می‌دهد که خلق و رسیدن به یک آگاهیِ تازه و نوین در موسیقی کلاسیک ایرانی، به‌واسطۀ فرایند دیالکتیکیِ حاصل از تصادمِ این دو گفتمان به دست آمده است.
مطالعات فرهنگی
پدرام جوادزاده؛ مسعود کوثری؛ محسن عامری شهرابی؛ عطاء الله ابطحی
چکیده
از میان حوزه‌های سه‌گانۀ تولید، توزیع، و مصرف موسیقی، توزیع موسیقی به‌طور عام و توزیع موسیقی ملی ایران به‌معنای خاص، کمتر موردتوجه پژوهشگران بوده است. موسیقی ملی که خود، محصول تجربۀ تاریخی جامعه ما و درنتیجه، دارای ویژگی‌های ممتاز فرهنگ ایرانی است، در سال‌های اخیر با کاهش نفوذ اجتماعی، کاهش مخاطبان، و حتی شاید از دست دادن کارکردهای ...
بیشتر
از میان حوزه‌های سه‌گانۀ تولید، توزیع، و مصرف موسیقی، توزیع موسیقی به‌طور عام و توزیع موسیقی ملی ایران به‌معنای خاص، کمتر موردتوجه پژوهشگران بوده است. موسیقی ملی که خود، محصول تجربۀ تاریخی جامعه ما و درنتیجه، دارای ویژگی‌های ممتاز فرهنگ ایرانی است، در سال‌های اخیر با کاهش نفوذ اجتماعی، کاهش مخاطبان، و حتی شاید از دست دادن کارکردهای اجتماعی خود روبه‌رو شده است. توزیع موسیقی در ایران، به‌عهدۀ ناشران موسیقی است و دریافت مجوزهای نشر از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بازبینی محتوای آثار، و سرانجام، عرضه و توزیع موسیقی در بازار مصرف، برخی از جنبه‌های توزیع موسیقی در جامعۀ ایران به‌شمار می‌آیند. ازآنجاکه موسیقی ملی ایران، پدیدۀ متفاوتی نسبت به موسیقی‌های غربی است و باید‌ونبایدهای حاکم بر آن نیز نسبت به کشورهای دیگر بسیار متفاوت است، به‌نظر می‌رسد، استفاده از نظریه‌های غربی برای فهم توزیع موسیقی ملی در ایران، چندان راهگشا نباشد. براین‌اساس و با توجه به اینکه تاکنون پژوهشی به‌منظور فهم جنبه‌های اجتماعی و فرهنگی توزیع این موسیقی در کشور انجام نشده است، این پژوهش، با رویکردی اکتشافی و با استفاده از نظریۀ داده‌بنیاد نظام‌مند، در پی ایجاد درک جامعی از این عرصه به‌منظور کمک به فهم موسیقی ملی کشور است. داده‌های پژوهش با استفاده از شیوۀ مصاحبۀ عمیق، گردآوری و برپایۀ دستورالعمل‌های سه‌گانۀ باز، محوری، و انتخابی، کدگذاری و مقوله‌بندی شدهاند. سرانجام، 23 مفهوم و 8 مقوله، استخراج و نظریۀ داده‌بنیاد ایجادشده با استفاده از الگوی پارادایمی، در قالب داستان و الگوی تصویری ارائه شده است.
مهدی کروبی؛ شیما بذرافشان
چکیده
یکی از انواع گردشگری که در کشور ما همواره افراد زیادی را به خود جذب میکند، گردشگری روستایی است. گردشگری پدیده‌ای است که باعث افزایش تعاملات اجتماعی می‌شود و افزایش تعاملات اجتماعی می‌تواند نگرش و رفتار افراد را تحت تأثیر قرار دهد و گسترش این امر امکان تغییرات فرهنگی را فراهم میکند. روستای آسیاب‌سر واقع در استان مازندران در ...
بیشتر
یکی از انواع گردشگری که در کشور ما همواره افراد زیادی را به خود جذب میکند، گردشگری روستایی است. گردشگری پدیده‌ای است که باعث افزایش تعاملات اجتماعی می‌شود و افزایش تعاملات اجتماعی می‌تواند نگرش و رفتار افراد را تحت تأثیر قرار دهد و گسترش این امر امکان تغییرات فرهنگی را فراهم میکند. روستای آسیاب‌سر واقع در استان مازندران در سال‌های اخیر یکی از مقاصد گردشگران بوده است. پژوهش حاضر به بررسی تغییرات فرهنگی بومیان روستای مذکور که ناشی از گسترش تعاملات با گردشگران است، پرداخته است. روش مورد استفاده برای گردآوری داده‌ها در این پژوهش، پیمایش بوده است. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامة ساختیافته است و داده‌های گردآوریشده با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS مورد تحلیل قرار گرفتهاند. برای بررسی همبستگی آماری میان گردشگری و مؤلفه‌های تغییر فرهنگی از آزمون میانگین استفاده شده است. یافتههای حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که گردشگری در تغییر مؤلفه‌های سبک پوشاک، مصرف مواد غذایی، گسترش مصرفگرایی، زبان و گویش بومی و سبک ازدواج در روستای مورد مطالعه نقش داشته است.
فلسفه آموزش و پرورش
رضا ماحوزی
چکیده
اینکه چرا و چگونه نظام آموزشی نوین ایران، که هم‌زمان با افتتاح دارالفنون در سال ۱۲۳۰ شمسی آغاز شد، به‌تدریج تحت نفوذ نظام آموزشی فرانسه قرار گرفت اما در اواخر قاجار و در تمام دوره پهلوی اول به دامن ملّی‌گرایی غلطید، و اینکه این دو زمینهٔ صوری و محتوایی از چه زمانی و با چه کیفیتی نظام آموزشی نوین ایران را درگیر کرد، موضوعی است که این ...
بیشتر
اینکه چرا و چگونه نظام آموزشی نوین ایران، که هم‌زمان با افتتاح دارالفنون در سال ۱۲۳۰ شمسی آغاز شد، به‌تدریج تحت نفوذ نظام آموزشی فرانسه قرار گرفت اما در اواخر قاجار و در تمام دوره پهلوی اول به دامن ملّی‌گرایی غلطید، و اینکه این دو زمینهٔ صوری و محتوایی از چه زمانی و با چه کیفیتی نظام آموزشی نوین ایران را درگیر کرد، موضوعی است که این نوشتار تلاش دارد بر پایه گزارش‌های تاریخی و اسناد و تحلیل‌های ارائه‌شده زمینه‌های چنین پیوندی را نشان دهد. برای پاسخ به پرسش‌های فوق لازم است بدانیم کدام یک از ویژگی‌های نظام آموزشی فرانسه با تمایلات میهن‌پرستانهٔ ایرانی‌ها در انتهای قرن نوزدهم و ابتدای قرن بیستم، که بی‌تأثیر از تحوّلات اروپا و غرب آسیا نبود، همراه شد. این مقاله نشان خواهد داد اقتضائات داخلی ایران، از جمله تثبیت امنیت داخلی و مرزی، تحوّلات فرهنگی و اقتصادی و ضرورت‌های پزشکی در کنار زمینه‌های تاریخی التفات ایرانیان به فرانسه و انقلاب خوشنام آن، در دوره احمدشاهی که دوره تثبیت مشروطه نیز خوانده شده است، به‌روی‌کار آوردن نظامی سیاسی‌ـ‌فرهنگی‌ـ‌اقتصادی منجر شد که در آن، حکومت مرکزی می‌بایست از طریق اتخاذ یکسان‌سازی فرهنگی ذیل ایدهٔ وحدت ملّی و طرح مدرنیته ایرانی، به مدد دو ابزار آموزش نوین و دیوان‌سالاری، تمامی آمال و آرزوهای مشروطه‌خواهان را محقق سازد.
علوم اجتماعی و ارتباطات
مونا جامی پور؛ علی نقی امیری؛ سحر کمره ای
چکیده
در سال‌های اخیر، بهویژه با پدیدارشدن ویروس کرونا، رسانه‌های اجتماعی به بستری برای پشتیبانی از تعاملات کاربران و محتوای ایجادشده در شبکه‌های اجتماعی تبدیل شدهاند و کاربران می‌توانند از طریق آنها وضعیت شخصی، اطلاعات، نظرات و پیشنهادات خود را به اشتراک بگذارند. با وجود مزایای انکارنشدنی این رسانه‌ها در ابعاد مختلف زندگی فردی ...
بیشتر
در سال‌های اخیر، بهویژه با پدیدارشدن ویروس کرونا، رسانه‌های اجتماعی به بستری برای پشتیبانی از تعاملات کاربران و محتوای ایجادشده در شبکه‌های اجتماعی تبدیل شدهاند و کاربران می‌توانند از طریق آنها وضعیت شخصی، اطلاعات، نظرات و پیشنهادات خود را به اشتراک بگذارند. با وجود مزایای انکارنشدنی این رسانه‌ها در ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی، استفاده از این برنامه‌های کاربردی جامعۀ بشری را با مسائل اخلاقی متعددی مواجه کرده است. هدف از این مقاله با روش کاربردی، شناسایی و اولویت‌بندی چالش‌های اخلاقی رسانه‌های اجتماعی براساس روش تحقیق آمیختۀ متوالی است. در مرحلۀ اول، پس از مرور ادبیات در حوزۀ اخلاق فناوری به‌طور عام و اخلاق در حوزۀ رسانه‌های اجتماعی با استفاده از روش گروه کانونی، چالش‌های اخلاقی پالایش و طبقه‌بندی شدند و در مرحلۀ دوم، با بهره‌گیری از روش پیمایش به ارزیابی و بومی‌سازی چالش‌های شناسایی‌شده از سوی خبرگان بیشتری پرداخته شد. جامعۀ آماری در هر دو مرحله، با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند (قضاوتی)، استادان و خبرگان حوزۀ اخلاق فناوری اطلاعات و اخلاق رسانه‌های اجتماعی بودند. نتایج حاصل از مقاله، 7 بُعد اصلی و 42 شاخص در حوزۀ اخلاق رسانه‌های اجتماعی را ارائه میکند که در این مقاله بررسی شدهاند. یافتههای به‌دست‌آمده می‌تواند به سیاست‌گذاران در حوزۀ فناوری بصیرتی جامع درخصوص چالش‌های پیش روی به‌کارگیری شبکه‌های اجتماعی و اهمیت آنها ارائه دهد. این مقاله از لحاظ موضوعی دارای نوآوری بوده و کمتر به آن توجه شده است.
حسین میرزایی؛ امین پروین
چکیده
در سال‌های اخیر مطالعۀ «دیگری» و «نمایش دیگری» به صورت مستقل در سنت مطالعات فرهنگی به‌خصوص نزد محققانِ «مرکز مطالعات فرهنگی بیرمنگام» همچون استوارت هال اهمیت یافته و از آن به عنوان دریچه‌ای برای شناخت خود، جامعه و فرهنگ خودی استفاده می‌شود. شرق‌شناسی ادوارد سعید و غرب و بقیه استوارت هال دو نمونۀ درخشان چنین مطالعه‌ای ...
بیشتر
در سال‌های اخیر مطالعۀ «دیگری» و «نمایش دیگری» به صورت مستقل در سنت مطالعات فرهنگی به‌خصوص نزد محققانِ «مرکز مطالعات فرهنگی بیرمنگام» همچون استوارت هال اهمیت یافته و از آن به عنوان دریچه‌ای برای شناخت خود، جامعه و فرهنگ خودی استفاده می‌شود. شرق‌شناسی ادوارد سعید و غرب و بقیه استوارت هال دو نمونۀ درخشان چنین مطالعه‌ای را نشان می‌دهند. صنایع فرهنگی و ارتباطات انسانی از مهم‌ترین مسائل ﻣﺆثر در شکلگیری نگاه به غرب در ایران بوده‌اند. به این ترتیب شاید بتوان نخستین نسل از ایرانیانی را که به غرب سفر کردند، نخستین نسل از نمایش‌دهندگان دیگری در ایران دانست. هدف از نگارش این مقاله، بررسی نمایش غرب در سفرنامه‌های ایرانیانی است که در دوره مشروطه از اروپا دیدن کرده‌اند. در این راستا، سفرنامه‌های رضا قلی میرزا، حاج سیاح، عمادالسلطنه و میرزا صالح شیرازی، به عنوان نمونه‌های این تحقیق مورد مطالعه قرار گرفتهاند. سؤال اصلی تحقیق بدین قرار است که «غرب چگونه در این سفرنامه‌ها به تصویر کشیده شده است»؟ پیش‌فرض اصلی نوشتار حاضر این است که غرب، پیش از هر چیز، یک برساختۀ فرهنگی ـ تاریخی است. به منظور تبیین نظری مفاهیم «دگرسانی» و «تفاوت» نظریاتی همچون واسازی دریدا، نظریۀ متن بارت، بینامتنیت کریستوا، روانکاوی لکان، زبان‌شناسی سوسور و باختین، گفتمان فوکو، لاکلو و موفه، و بازنمایی هال، مورد استفاده قرار گرفته است. متون این سفرنامه‌ها به روش بازنمایی ـ گفتمان تحلیل شدهاند. سازوکارهای کلیشه‌سازی شامل دونیم‌سازی، طبیعی‌سازی، فتیش‌سازی، انکار و تقلیل تفاوت، از جمله سازوکارهایی بوده‌اند که از طریق آنها تحلیل سفرنامه‌ها مورد ارزیابی نهایی قرار گرفته است.
مطالعات فرهنگی
امیر عیسی ملکی؛ سید صمد بهشتی
چکیده
این مقاله با هدف اصلی کشف و افشای مضامین پنهان و آشکار تمارض اجتماعی در عمل شخصیت‌های فیلم «قهرمان»، اثر اصغر فرهادی، انجام شده است. ازآنجاکه، به‌نظر برخی منتقدان و متفکران، محتوا و مضامین سینمای ایران با مسائل و رویدادهای روز جامعه پیوند عمیقی دارد، این پژوهش، همچنین، مداقه‌ای است بر تعاملات اجتماعی و تحلیل زندگی روزمره ...
بیشتر
این مقاله با هدف اصلی کشف و افشای مضامین پنهان و آشکار تمارض اجتماعی در عمل شخصیت‌های فیلم «قهرمان»، اثر اصغر فرهادی، انجام شده است. ازآنجاکه، به‌نظر برخی منتقدان و متفکران، محتوا و مضامین سینمای ایران با مسائل و رویدادهای روز جامعه پیوند عمیقی دارد، این پژوهش، همچنین، مداقه‌ای است بر تعاملات اجتماعی و تحلیل زندگی روزمره در ایران معاصر. پژوهش حاضر به روش کیفی و با فن تحلیل محتوا انجام شده است. در این مقاله درصدد آن هستیم که دریابیم: «ما چه نیازی به برساختن قهرمان داریم؟» و «پدیدههای تمارض اجتماعی و قهرمان‌پروری در زندگی روزمره چه ارتباطی با همدیگر دارند؟»؛ برپایۀ یافتههای این پژوهش، پدیدههایی مانند تمارض اجتماعی و قهرمان‌پروری در زندگی روزمره، در رابطۀ متقابل و دیالکتیکِ کوشش و ناکامی، ناکارآمدی نهادهای اجتماعی و سیاسی، کیش فردیت، اخلاقگرایی ایدئولوژیک، ناامنی هستیشناختی و کاهش سرمایۀ اجتماعی، به تولید و بازتولید یکدیگر میپردازند و شاید تمارض اجتماعی و قهرمان‌پروری بهمثابه راهبردهایی برای بقا، بهویژه بقای آبرو و مقبولیت اجتماعی در تعاملات و زندگی روزمره، آخرین نوع از کنشهای اجتماعی و ابتکار عمل برای حفاظت از خود و جامعه باشند.
محمدامین کنعانی؛ حمیده محمدزاده؛ فاطمه محمدزاده
چکیده
اینترنت در حال دگرگون ساختن سیمای زندگی روزمرۀ جوامع، بهویژه در میان قشر جوان است. جاذبۀ اینترنت باعث شده است که بسیاری از جوانان به جای تعاملات و دوستی‌های رو در رو به سمت دوستی‌ها و روابط اینترنتی کشیده شوند. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطۀ استفاده از اینترنت با نگرش به دوستی اینترنتی با جنس مخالف در بین دانشجویان با تکیه بر دیدگاه‌های ...
بیشتر
اینترنت در حال دگرگون ساختن سیمای زندگی روزمرۀ جوامع، بهویژه در میان قشر جوان است. جاذبۀ اینترنت باعث شده است که بسیاری از جوانان به جای تعاملات و دوستی‌های رو در رو به سمت دوستی‌ها و روابط اینترنتی کشیده شوند. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطۀ استفاده از اینترنت با نگرش به دوستی اینترنتی با جنس مخالف در بین دانشجویان با تکیه بر دیدگاه‌های گیدنز است. روش پژوهش پیمایشی و داده‌ها از طریق پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته گردآوری شده است. جامعۀ آماری پژوهش را کلیه دانشجویان مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان تشکیل می‌دهند، از بین آنان 372 نفر با روش نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب با حجم و نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. رابطۀ مشاهده شده بین متغیر نگرش به دوستی اینترنتی با جنس مخالف و متغیرهای نشان‌گر میزان و نحوۀ استفاده از اینترنت نشان می‌دهند که استفاده از اینترنت در نگرش مثبت به دوستی اینترنتی با جنس مخالف تأثیرگذار بوده و مطابق با دیدگاه گیدنز می‌توان گفت که افزایش کنش متقابل الکترونیکی ارزش‌ها و نگرش‌های سنتی در مورد رابطۀ بین دو جنس را تغییر داده است. رابطه‌ی مثبت مشاهده شده بین سن دانشجویان و نگرش به دوستی اینترنتی نشان‌گر نقش عامل زمان و فضا بر روی تغییر نگرش‌ها است. در مجموع، با توجه به دیدگاه‌های گیدنز، گسترش کاربرد اینترنت به عنوان بخشی از فرایند جهانی شدن در شکلگیری معانی اجتماعی جدید مانند دوستی اینترنتی با جنس مخالف نقش داشته است که از ویژگی‌های بارز جهان مدرن است.
مطالعات هنر و زیبایی‌شناسی
کیمیا هدایتی؛ علی عسگری
چکیده
رسانۀ تاثیرگذار و قدرتمند سینما، همواره تلاش دارد تا با پیوند داستان، شخصیت و صحنه، تلاش در واقعی‌تر نشان دادن کلیت داشته باشد و این موضوع با استقرار نشانه‌هایی تصریحی و تلویحی در پردازش طراحی ابنیه و شهرها نمایش داده شده، دنبال می‌شود. تعریف و جایگاه مکان به عنوان صحنه‌ای برای شکل گیری داستان، چگونه و تا چه میزان با شخصیت‌پردازی ...
بیشتر
رسانۀ تاثیرگذار و قدرتمند سینما، همواره تلاش دارد تا با پیوند داستان، شخصیت و صحنه، تلاش در واقعی‌تر نشان دادن کلیت داشته باشد و این موضوع با استقرار نشانه‌هایی تصریحی و تلویحی در پردازش طراحی ابنیه و شهرها نمایش داده شده، دنبال می‌شود. تعریف و جایگاه مکان به عنوان صحنه‌ای برای شکل گیری داستان، چگونه و تا چه میزان با شخصیت‌پردازی و محتوای داستانی فیلم‌های دنیای مارول و دی‌سی ارتباط دارد؟ این پژوهش در صدد، سنجش تطابق شاخص‌های مشترک معماری در بناهای مرتبط با ابرقهرمانان و شخصیت‌پردازی محتوایی فیلم‌های دنیای مارول و دی‌سی است. پژوهش حاضر با ماهیت توصیفی و متکی بر تحلیل محتوا در پارادایمی کیفی - تفسیری و رویۀ نشانه‌شناختی معنایی و زبان‌شناسانه سعی در خوانش معناها، استعاره‌ها و چگونگی پیوند دلالت در پنداره‌های مرتبط با طراحی خانه و شهر ابرقهرمانان دنیای مارول و دی‌سی خواهد داشت. طراحان صحنه در فیلم های مارول و دی‌سی، سعی در معرفی دگرفضاهایی در مقیاس شهر دارند که مفاهیمی همچون اصالت و برتری عقلی و جسمی ابرقهرمانان خود را با نمودهایی متنوع از معماری کلاسیک، هایتک و بایونیک نمایش دهند. این ویژگی به واسطه خصوصیات زمانی مرتبط با داستان تغییر می‌یابد. اما «معماری پر رمز و ابهام در چینش فضاهای مخفی و اتصالات» و «ترکیبات تیز و صریح در پشت ظاهری ساده» برای هر یک از خانه‌ها، نسبتا تکرار شده است.
فارابی و سیاستگذاری فرهنگی
رسول حسین پور تنکابنی؛ جهانگیر مسعودی
چکیده
«حکمرانی» الگو و شیوه‌ای نوپدید در عرصۀ مدیریت است که در چند سال اخیر مورد توجه بسیاری از اندیشمندان قرار گرفته است. این الگو، گونه‌های فراوانی دارد که یکی از آنها حکمرانی اخلاقی است. این حکمرانی که بر «مدیریت و اداره» بر پایۀ ارزش‌ها پافشاری دارد، اقدامی گروهی است که از سوی حاکمان و مدیران در راستای پیاده‌سازی یک فرهنگ ...
بیشتر
«حکمرانی» الگو و شیوه‌ای نوپدید در عرصۀ مدیریت است که در چند سال اخیر مورد توجه بسیاری از اندیشمندان قرار گرفته است. این الگو، گونه‌های فراوانی دارد که یکی از آنها حکمرانی اخلاقی است. این حکمرانی که بر «مدیریت و اداره» بر پایۀ ارزش‌ها پافشاری دارد، اقدامی گروهی است که از سوی حاکمان و مدیران در راستای پیاده‌سازی یک فرهنگ شایستۀ اخلاقی طرح‌ریزی گردیده تا تمامی سویه‌های کسب‌وکار را در یک مجموعه و سازمان زیر پوشش قرار دهد. فارابی نخستین فیلسوف مسلمان ایرانی است که افزون بر پایه‌گذاری فلسفۀ اسلامی؛ طرّاح بسیاری از مباحث سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، و اخلاقی هم بوده است. او در علم مدنی خود، اخلاق و سیاست را همراه هم دیده و راه دستیابی به آرمان-شهر نیک‌بختی را تنها با گرویدن به بایسته‌های اخلاقی؛ آن هم از مسیر همکاری و هم‌گرایی مردم و مسئولان، و بودن در متن جامعه امکان‌پذیر دانسته است. موضوع این جُستار حکمرانی اخلاقی از دیدگاه این فیلسوف مشّایی است. نویسندگان نخست حکمرانی و پس از آن حکمرانی اخلاقی را تعریف کرده، سپس با اتخاذ روش تحلیل محتوا، با کاوش در اندیشه‌های فارابی، پایه‌ها و نشانه‌های این الگوی حکومتی/ مدیریتی را شناسایی و معرفی کرده‌اند. هدف آن بوده تا درون‌داشت درصدی از فلسفۀ اسلامی در راستای تأمین درون‌مایۀ یکی از مهم‌ترین گونه‌های حکمرانی، برای مدیران و مسئولان نهادهای دولتی، فرودولتی، و نیز شهروندان روشن گردد.
نادر افقی؛ عباس صادقی
چکیده
هدف از انجام تحقیق حاضر، بررسی ارزش‌ها و هنجارها در میان دانشجویان ساکن خوابگاه‌های دانشگاه گیلان در سال تحصیلی 86- 1385 است. به منظور شناسایی دقیق ارزش‌ها و هنجارهای مذکور و نیز تحلیل جامع‌تر، 11 سازه طراحی شده که 10 سازه مربوط به متغیر مستقل (پیش‌بین) و 1 سازه نیز به نام آنومی مربوط به متغیر وابسته (ملاک) بودند. نوع تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی ...
بیشتر
هدف از انجام تحقیق حاضر، بررسی ارزش‌ها و هنجارها در میان دانشجویان ساکن خوابگاه‌های دانشگاه گیلان در سال تحصیلی 86- 1385 است. به منظور شناسایی دقیق ارزش‌ها و هنجارهای مذکور و نیز تحلیل جامع‌تر، 11 سازه طراحی شده که 10 سازه مربوط به متغیر مستقل (پیش‌بین) و 1 سازه نیز به نام آنومی مربوط به متغیر وابسته (ملاک) بودند. نوع تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از ابزار پرسشنامه و مصاحبه استاندارد بوده است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دختر و پسر خوابگاه‌های دانشگاه گیلان بود که جمعاً 2917 نفر دانشجو را دربرمی‌گرفت. با استفاده از فرمول نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌بندی‌شده، در نهایت 304 نفر دانشجو به نسبت تعداد کل آنان در طبقه تقسیم شدند. (خوابگاه دختران، خوابگاه پسران). پرسشنامه محقق‌ساخته، پس از کسب روایی لازم از طریق نظرسنجی از استادان و متخصصان و جهت کسب پایایی لازم از طریق ضریب آلفای کرونباخ در مطالعه جانبی (پایلوت) و نیز حذف برخی سؤالات در هر 11 سازه با کسب میزان بالای 70 درصد در ضریب آلفا، جهت جمع‌آوری داده‌های تحقیق مورد استفاده قرار گرفت. یافتههای تحقیق نشان می‌دهد، متوسط میزان آنومی در خوابگاه دختران (64/3) بوده است. البته آزمون T-TEST نیز نشان داد این تفاوت میزان آنومی در دو خوابگاه معنی‌دار است. حتی خوابگاه پسران که نسبت به خوابگاه دختران دارای میزان آنومی کمتر است (76/2) نیز دارای متوسط آنومی نزدیک به میانگین 3 است. با این حال نتایج تحقیق به تفکیک هر یک از متغیرهای درون سازه‌های پژوهش حاضر، نشان دادند مکانیسم کنترل اجتماعی (مجازات متخلفان) در هر دو خوابگاه در حد مطلوبی عمل نمی‌کند. به نظر می‌رسد در مجموع می‌توان نتایج فوق را نشانه‌های وجود عدم تعادل اجتماعی در خوابگاه‌های دختران و پسران دانست که به منظور جلوگیری از بروز بحران‌های اجتماعی در دانشگاه‌ها می‌تواند در برنامه‌ریزی‌های آینده مورد توجه بیشتر قرار گیرد.
ارتباطات میان‌فرهنگی
مجید موحد؛ احسان حمیدی زاده؛ محمود علیگو
چکیده
یکی از مسائل عمده‌ای که در سالیان بعد از انقلاب به‌خصوص در دهه‌های اخیر توسط مسئولان و سیاست‌گذاران فرهنگی مطرح بوده، مسئله بحران هویت است. این بحران که نتیجه تلاقی سه فرهنگ ایرانی، اسلامی و غربی و تقابل آنها در برابر یکدیگر طی سده‌های متمادی است، چالش‌ها و آسیب‌هایی جدی را در مسیر هویت ایرانی قرار داده است. هدف از این مطالعه، ...
بیشتر
یکی از مسائل عمده‌ای که در سالیان بعد از انقلاب به‌خصوص در دهه‌های اخیر توسط مسئولان و سیاست‌گذاران فرهنگی مطرح بوده، مسئله بحران هویت است. این بحران که نتیجه تلاقی سه فرهنگ ایرانی، اسلامی و غربی و تقابل آنها در برابر یکدیگر طی سده‌های متمادی است، چالش‌ها و آسیب‌هایی جدی را در مسیر هویت ایرانی قرار داده است. هدف از این مطالعه، بررسی وضعیت و تحلیل شبکه هویتی نوجوانان اقوام مختلف و فهم پیچیدگی‌های آن، اولویت‌ها و برجستگی‌های این شبکه‌ها است تا بتوان به درک جامعه از الگوهای هویت ایرانی در بین نوجوانان دست پیدا کرد. در این مقاله با اتکا به چارچوب نظری ترکیب‌گرا عناصر هویتی نوجوانان مورد بررسی قرار گرفته است. این مطالعه با رویکرد کمی و با استفاده از تکنیک پیمایش انجام گرفته است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه است و جامعه آماری هم نوجوانان شهرهای زاهدان، اهواز، ارومیه، سنندج و گرگان است. نمونه آماری 2000 نفر است که پس از جمع آوری اطلاعات، داده‌های تحقیق از طریق پرسشنامه با استفاده از نرم‌افزار SPSS ،AMOS و UCINET تحلیل شبکه رابطۀ بین ابعاد هویت به صورت جداول و نمودارهای ترسیم شد. با توجه به تحلیل شبکه منابع هویتی نوجوانان، می‌توان گفت که هویت مدنی با بقیه سازه‌های منابع هویتی ارتباط ندارد و این عدم ارتباط شامل سازه‌های درون‌برد هویت ملی و همچنین سازه‌های مابقی ابعاد هویت است. به نظر می‌رسد سازه‌های فرهنگی نقش زیرساختی و اساسی در هویت‌یابی افراد در دوره‌های نوجوانی دارد و ابعاد رفتاری، تاریخی و سیاسی هویت متأثر از فرهنگ است و چون عنصر فرهنگ یک کل انگیزشی شناختی و رفتاری است، عامل اصلی ارتباط تمامی ابعاد هویتی فرد است.
علوم اجتماعی و ارتباطات
حمیده مولایی؛ زهرا مجدی زاده
چکیده
شبکه‌های اجتماعی، با قابلیت‌های خاص خود ازجمله مخاطب‌محوری، مشارکتی و تعاملی بودن، امکان گمنامی، و نظارت ناکافی، امکانات بالقوه‌ای را برای خودابرازی کاربران فراهم کرده‌اند. باوجود‌این، تفاوت‌های فرهنگی، در چگونگی خودابرازی کاربران در شبکه‌های اجتماعی تأثیرگذار است. این مقاله نقش تفاوت‌های فرهنگی را در خودابرازی دانشجویان ...
بیشتر
شبکه‌های اجتماعی، با قابلیت‌های خاص خود ازجمله مخاطب‌محوری، مشارکتی و تعاملی بودن، امکان گمنامی، و نظارت ناکافی، امکانات بالقوه‌ای را برای خودابرازی کاربران فراهم کرده‌اند. باوجود‌این، تفاوت‌های فرهنگی، در چگونگی خودابرازی کاربران در شبکه‌های اجتماعی تأثیرگذار است. این مقاله نقش تفاوت‌های فرهنگی را در خودابرازی دانشجویان سه دانشگاه تهران، امیرکبیر، و صنعتی شریف، در شبکه‌های اجتماعی فیسبوک و گوگلپلاس، بررسی و تبیین کرده است. به این منظور، یک پرسشنامه آنلاین، طراحی و بهصورت تصادفی، برای دانشجویان مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد سه دانشگاه یادشده که کاربران شبکه‌های اجتماعی بودند، فرستاده شد. تعداد 371 دانشجو به سؤالات پرسشنامه پاسخ دادند. نتایج تحلیل کمّی داده‌ها نشان می‌دهد که زنان، در مقایسه با مردان و اقلیتهای قومی، در مقایسه با گروه اکثریت، تمایل بیشتری به حمایت از تفاوت‌های فرهنگی خود در شبکه‌های اجتماعی دارند، اما این فعالیت در گروه اکثریت دینی (شیعه)، بیش از اقلیتهای دینی ایران است و اقلیتهای دینی ـدر مقایسه با شیعیانـ به میزان کمتری به تولید محتوا در مورد حمایت از مذهب خود پرداختهاند.
بیژن خواجه نوری؛ لیلا پرنیان؛ صغری همت
چکیده
هدف این مطالعه بررسی رابطه سبک زندگی و هویت اجتماعی جوانان شهر بندرعباس بوده است. در این مقاله تلاش شده است که ضمن توجه به مطالعات و نظریات پیشین، هویت اجتماعی جوانان در عرصه فرآیند جهانی‌شدن مورد مطالعه قرار گیرد. از آ‌‌‌نجا که این فرآیند، ابعاد مختلفی را در بر می‌گیرد، در اینجا به مطالعه ارتباط سبک زندگی به‌عنوان پدیده‌ای مدرن ...
بیشتر
هدف این مطالعه بررسی رابطه سبک زندگی و هویت اجتماعی جوانان شهر بندرعباس بوده است. در این مقاله تلاش شده است که ضمن توجه به مطالعات و نظریات پیشین، هویت اجتماعی جوانان در عرصه فرآیند جهانی‌شدن مورد مطالعه قرار گیرد. از آ‌‌‌نجا که این فرآیند، ابعاد مختلفی را در بر می‌گیرد، در اینجا به مطالعه ارتباط سبک زندگی به‌عنوان پدیده‌ای مدرن و مرتبط با فرآیند جهانی‌شدن با هویت اجتماعی پرداخته شده است. نظریة مورد مطالعه عمدتاً مبتنی بر آراء گیدنز بوده است. متغیر سبک زندگی به‌عنوان متغیر مستقل شامل: مصرف محصولات فرهنگی، فعالیت فراغتی، مدیریت بدن، میزان استفاه از رسانه‌ها و الگوی خرید و هویت اجتماعی به‌عنوان متغیر وابسته شامل: هویت مذهبی، هویت جنسیتی، هویت ملّی، هویت قومی، هویت گروهی و هویت بدنی می‌باشد. روش تحقیق، پیمایش و ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه است. شیوه نمونه‌گیری تحقیق، تصادفی سهمیه‌ایچند مرحله‌ای و حجم نمونه 406 نفر است. یافتههای تحقیق نشان داده‌اند که بین متغیرهای: سبک زندگی مذهبی و سبک زندگی موسیقایی ــ سنتیبا هویت اجتماعی ارتباط مثبت و معنی‌دار و بین متغیرهای: سبک زندگی موسیقایی ــ مدرن و سبک زندگی معطوف به بدن ارتباط منفی و معنی‌دار وجود دارد. همچنین نتایج رگرسیون چند متغیره نشان داد که سبک زندگی مذهبی، سبک زندگی موسیقایی - مدرن، سبک زندگی موسیقایی - سنتی، سبک زندگی معطوف به ورزش و سبک زندگی دوستانه در مجموع نزدیک به 7/62 درصد از تغییرات متغیر هویت اجتماعی را تبیین کردند.
مطالعات فرهنگی
افسانه قاسمی
چکیده
در این مقاله، خلقیات ایرانیان به روش فازی بررسی شد تا نشان داده شود خلقیات نیز مانند بسیاری از مفاهیم فازی است. به همین دلیل، واقعه حساس و نقطه گسستی چون قحطی جنگ جهانی اول که تأثیر زیادی بر خلق‌وخوی مردم ایران داشت انتخاب شد. جنگ جهانی اول، تأثیرات زیادی بر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایرانیان بر جای گذاشت، لذا در این مقاله به‌طور ...
بیشتر
در این مقاله، خلقیات ایرانیان به روش فازی بررسی شد تا نشان داده شود خلقیات نیز مانند بسیاری از مفاهیم فازی است. به همین دلیل، واقعه حساس و نقطه گسستی چون قحطی جنگ جهانی اول که تأثیر زیادی بر خلق‌وخوی مردم ایران داشت انتخاب شد. جنگ جهانی اول، تأثیرات زیادی بر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایرانیان بر جای گذاشت، لذا در این مقاله به‌طور خاص این تأثیرات بر خلقیات ایرانیان بررسی شده است. یافته‌ها نشان داد مردم در قحطی جنگ جهانی اول ویژگی‌هایی چون فردگرایی، جمع‌گرایی، استبدادستیزی و قانون‌گریزی را از خود نشان دادند که هر ویژگی در شاخص‌های متفاوت و درجات مختلف ظاهر شد. جمع‌گرایی با دو شاخص بخشش و مشارکت اجتماعی، و فردگرایی با شاخص‌هایی مانند ترجیح منافع مادی و غیرمادی ظهور یافت که ترجیح منافع مادی از سوی توانمندان نمرۀ عضویت بالاتری (48/0) دریافت کرد. درقالب قانون‌گریزی، جرایم مختلفی در جامعه رخ داد که گران‌فروشی با 52/0، نمرۀ عضویت بالاتری را به خود اختصاص داد. استبدادستیزی نیز با شاخص‌هایی مانند دخالت در امور و پاسخگویی حاکمان شناسایی شد که پاسخگویی حاکمان با 18/0، بالاترین نمرۀ عضویت را دریافت کرد. بررسی نهایی مفاهیم نیز نشان داد قانون‌گریزی (در قالب مصداق گران‌فروشی) خلق معرف ایرانیان در قحطی جنگ جهانی اول بود. براین‌اساس، می‌توان گفت خلقیات مانند بسیاری مفاهیم فازی بوده و با استفاده از روش فازی می‌توان تحلیل واقع‌بینانه‌تری از آن ارائه کرد.
رسول ربانی؛ سیدعلی هاشمیان فر؛ محمد گنجی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تبیین وضعیت قمه‌زنی در خمینی‌شهر اصفهان، به نقش عوامل فرهنگی مؤثر بر این پدیده می‌پردازد. جامعه آماری این تحقیق، مردم خمینی‌شهر (قمه‌زنان، تماشاچیان و افراد عادی) است که 411 نفر از آنها به عنوان حجم نمونه انتخاب شدهاند که از این میان، 69/8درصد مذکر و 30/2 درصد مؤنث بوده‌اند. روش تحقیق، از نوع پیمایش و شیوة نمونه‌گیری ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف تبیین وضعیت قمه‌زنی در خمینی‌شهر اصفهان، به نقش عوامل فرهنگی مؤثر بر این پدیده می‌پردازد. جامعه آماری این تحقیق، مردم خمینی‌شهر (قمه‌زنان، تماشاچیان و افراد عادی) است که 411 نفر از آنها به عنوان حجم نمونه انتخاب شدهاند که از این میان، 69/8درصد مذکر و 30/2 درصد مؤنث بوده‌اند. روش تحقیق، از نوع پیمایش و شیوة نمونه‌گیری به دلیل حساسیت موضوع مورد مطالعه، سهمیه‌ای بوده است. کنکاش در جامعة آماری مورد مطالعه بر اساس پرسشنامة طراحی شده، به نتایجی منجر شده که برخی از آنها عبارتند از اینکه اگرچه برخی زنان در خمینی‌شهر قمه می‌زنند، اما فروانی مردان بیشتر از زنان است؛ تفاوت معناداری در قمه‌زنی مجردان و متأهلان مشاهده نشده است؛ شاغلان بیشتر از بیکاران به قمه‌زنی روی می‌آورند؛ به لحاظ تحصیلی، افراد با تحصیلات زیردیپلم بیش از افراد دارای تحصیلات عالیه قمه می‌زنند؛ محلة «فروشان» در خمینی‌شهر دارای بیشترین فراوانی و محلة «ورنوسفادران» دارای کمترین فراوانی است؛ و اینکه درآمد اثری در قمه‌زنی افراد مورد مطالعه ندارد. همچنین در بین انگیزه‌های متعدد برای قمه‌زنی، مهم‌ترین انگیزه‌ها، فرهنگی است که می‌توان به موارد یادآوری وقایع روز عاشورا، احترام به بزرگان و نیاکان، ادای نذر و نیاز و استمرار و تحکیم فرهنگ عزاداری و... اشاره کرد.
ابوالفضل شکوری؛ جلیل دارا
چکیده
آموزه «حجاب» در جامعه ایران به عنوان یک ضرورت اسلامی، هرچند در دوران پهلوی از نگاه حکومت به منزله یک مانع پیشرفت، محسوب می‌شد و سیاست حاکمان بر ترویج «فرهنگ برهنگی» استوار بود اما هرگز جامعه، حاضر به پذیرفتن آن نشد. از نگاه این تحقیق، مدارس اسلامیِ تأسیس‌شده در دوران پهلوی دوم به عنوان یکی از نهادهای تأثیرگذار و مهم از ...
بیشتر
آموزه «حجاب» در جامعه ایران به عنوان یک ضرورت اسلامی، هرچند در دوران پهلوی از نگاه حکومت به منزله یک مانع پیشرفت، محسوب می‌شد و سیاست حاکمان بر ترویج «فرهنگ برهنگی» استوار بود اما هرگز جامعه، حاضر به پذیرفتن آن نشد. از نگاه این تحقیق، مدارس اسلامیِ تأسیس‌شده در دوران پهلوی دوم به عنوان یکی از نهادهای تأثیرگذار و مهم از منظر سرمایه اجتماعی، در مقام شبکههایی بودند که به دلیل حاکم بودن هنجارهای قوی همچون «حجاب» در آنها، از دو طریق موجب تقویت فرهنگ حجاب میشدند. نخست اینکه، رعایت حجاب در این مدارس به عنوان یک الزام برای دانشآموزان، موجب تقویت این هنجار در میان آنها و خانوادههایشان میگردید؛ دوم اینکه ازآنجاکه چنین شبکههایی از منظر سرمایه اجتماعی بستر مناسبی برای همکاری اعتمادآمیز به شمار میآمدند در شبکه مدارس اسلامی نیز با وجود ساری بودن «هنجار حجاب» در آنها اقدامات جمعی کارآمدی مبتنی بر فضای همکاری، علیه سیاست برهنگی رژیم شکل میگرفت که به طور طبیعی موجب تقویت فرهنگ حجاب می‌شد.
عباس کاظمی؛ محبوبه حاج‌محمدحسینی
چکیده
مقالة حاضر مطالعه‌ای است بر روی تحقیقات انجام‌شده در دپارتمان‌های مطالعات فرهنگی در ایران (پایان‌نامه‌ها و تحقیقات پژوهشگران) و مقالات دو مجلة علمی‌ـ پژوهشی در حوزة مطالعات فرهنگی (تحقیقات فرهنگی و مطالعات فرهنگی و ارتباطات). پرسش‌های اصلی‌ای که مقاله حول آنها سامان گرفته است عبارت‌اند از اینکه مطالعات فرهنگی در ایران چگونه ...
بیشتر
مقالة حاضر مطالعه‌ای است بر روی تحقیقات انجام‌شده در دپارتمان‌های مطالعات فرهنگی در ایران (پایان‌نامه‌ها و تحقیقات پژوهشگران) و مقالات دو مجلة علمی‌ـ پژوهشی در حوزة مطالعات فرهنگی (تحقیقات فرهنگی و مطالعات فرهنگی و ارتباطات). پرسش‌های اصلی‌ای که مقاله حول آنها سامان گرفته است عبارت‌اند از اینکه مطالعات فرهنگی در ایران چگونه شرایط و امکان خوانش را به تصویر کشیده است؟ آیا می‌توان گونه‌شناسی‌ای از انواع قرائت‌کنندگان از متن در ایران به دست داد؟ به‌طور خاص این پرسش برای ما اهمیت دارد که چه درکی از مخاطب در مطالعات فرهنگی ایرانی وجود دارد؟ و در نهایت هدف فهم محدودیت‌های تحقیقات مبتنی بر خوانش در ایران است. نتایج نشان داده است که مطالعات فرهنگی در آموزش عالی ایران، بیشتر تمایل داشته است از نوعی مخاطب فعال که مستمراً مقاومت میکند سخن بگوید و کمتر به عنصر ایدئولوژی و نقش قدرت در برساختن مخاطب اشاره داشته است. درعین‌حال، مخاطبی که مطالعات فرهنگی آموزش عالی ایران از آن پرده برداشته است، سوژة طبقة متوسط تهرانی است که عمدتاً دارای سرمایة فرهنگی بالاست. شکل دیگری از مخاطب که اخیراً تحقیقات از آن یاد کرده‌اند نه حول مقاومت، بلکه بیشتر حول لذت معنا می‌شود. مخاطب لذت‌طلب اساساً از الگوی هال خارج می‌شود و الگوی متفاوتی از مواجهه با متن را ابداع میکند.
شایسته مدنی لواسانی؛ منصور وثوقی
چکیده
پول ابزار و روان‌کننده مبادلات اقتصادی است که با گذشت زمان ابعاد اجتماعی آن گسترش یافته است و از یک ابزار صرفاً اقتصادی به ابزاری برای انجام مبادلات گوناگون تبدیل شده است. ارزش اقتصادی پول در جامعه در اشکال گوناگونی بروز میکند که یکی از آنها پس‌انداز، به معنای انباشت پول و استفاده از آن در شرایط خاص، است. زنان، به عنوان نیمی از ...
بیشتر
پول ابزار و روان‌کننده مبادلات اقتصادی است که با گذشت زمان ابعاد اجتماعی آن گسترش یافته است و از یک ابزار صرفاً اقتصادی به ابزاری برای انجام مبادلات گوناگون تبدیل شده است. ارزش اقتصادی پول در جامعه در اشکال گوناگونی بروز میکند که یکی از آنها پس‌انداز، به معنای انباشت پول و استفاده از آن در شرایط خاص، است. زنان، به عنوان نیمی از جامعه، رویکرد خاصی به پول و پس‌انداز دارند و این پژوهش در صدد بررسی این نگاه و تغییرات استراتژی نگرش به پول و پس‌انداز در میان زنان متأهل است. زنان مطالعه شده در این پژوهش شامل زنان متأهل شاغل و خانهدار، بین سنین 20 تا 70 سال، است که با روش کیفی پدیدارشناسی، مشاهده و درباره پس‌انداز با آنها مصاحبه شده است. یافتههای این تحقیق انواع پس‌انداز، چگونگی آن، شیوه انتقال، و مکانیزم و اشکال مصرف پس‌انداز را از نظر زنان نشان می‌دهد. همچنین نشان می‌دهد علیرغم اینکه پول ابزاری اقتصادی است، اما شرایط اجتماعی در نگرش و رفتار با آن تأثیر داشته و پس‌انداز را، که ماده اقتصادی دارد، به پدیده‌ای اجتماعی تبدیل کرده است.
بیژن زارع؛ مهدی فلاح
چکیده
این مقاله به گونه شناسی سبک زندگی جوانان در شهر تهران و عوامل موثر بر شکل گیری آن می پردازد. شیوه نمونه گیری خوشه ای بوده و حجم نمونه، با استفاده از فرمول کوکران، 400 نفر برآورد شده است. در کنار تبین تئوریک مساله به واسطه طیف متنوعی از نظریه های کلاسیک و متاخر، نظریه ساخت گرایی تکوینی بوردیو برای تدوین چهارچوب تئوریک مبنای کار قرار گرفته ...
بیشتر
این مقاله به گونه شناسی سبک زندگی جوانان در شهر تهران و عوامل موثر بر شکل گیری آن می پردازد. شیوه نمونه گیری خوشه ای بوده و حجم نمونه، با استفاده از فرمول کوکران، 400 نفر برآورد شده است. در کنار تبین تئوریک مساله به واسطه طیف متنوعی از نظریه های کلاسیک و متاخر، نظریه ساخت گرایی تکوینی بوردیو برای تدوین چهارچوب تئوریک مبنای کار قرار گرفته است. بر مبنای تحقیقات تجربی و تئوری های موجود، سبک های زیبایی شناختی - لذت جویانه، کارکردگرایانه، خرده فرهنگی و انفعالی زمینه یابی و شناسایی شده اند. بر اساس نمرات میانگین انواع سبک زندگی، بیشترین میانگین در سبک زندگی لذت جویانه و کمترین میانگین مربوط به سبک زندگی منفعلانه است. با توجه به ضریب همبستگی پیرسون، رابطه بین سرمایه اجتماعی و فرهنگی با انواع سبک زندگی مثبت و معنادار است. این ضریب معناداری رابطه بین سرمایه اقتصادی و سبک های زندگی کارکردگرایانه، لذت جویانه و منفعلانه را نیز تایید می کند. با استفاده از روش رگرسیون گام به گام، ترتیب اثر متغیرها عبارت اند از: سرمایه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی. نکته قابل ملاحظه، برتری نقش سرمایه اقتصادی نسبت به سایر متغیرها است. با توجه به ضریب همبستگی تعدیل شده سه متغیر سرمایه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، در مجموع %19 از واریانس متغیر وابسته را تبیین می کنند.
آموزش عالی
امید شکری؛ رضا کرمی نوری؛ محمدتقی فراهانی؛ علیرضا مرادی
چکیده
این پژوهش با هدف رواسازی میان‌فرهنگی مقیاس چندبعدی حمایت اجتماعی ادراک‌شده (امپیاساس) در گروهی از دانشجویان ایرانی و سوئدی انجام شد. در مطالعة حاضر، 212 دانشجوی کارشناسی (112 ایرانی و 100 سوئدی) به مقیاس چندبعدی حمایت اجتماعی ادراک‌شده پاسخ دادند. به‌منظور بررسی تغییرناپذیری عاملی امپیاساس در دو گروه از تحلیل عاملی تأییدی ...
بیشتر
این پژوهش با هدف رواسازی میان‌فرهنگی مقیاس چندبعدی حمایت اجتماعی ادراک‌شده (امپیاساس) در گروهی از دانشجویان ایرانی و سوئدی انجام شد. در مطالعة حاضر، 212 دانشجوی کارشناسی (112 ایرانی و 100 سوئدی) به مقیاس چندبعدی حمایت اجتماعی ادراک‌شده پاسخ دادند. به‌منظور بررسی تغییرناپذیری عاملی امپیاساس در دو گروه از تحلیل عاملی تأییدی چندگروهی استفاده شد. نتایج تحلیل مؤلفه‌های اصلی با استفاده از چرخش واریماکس در دو گروه دانشجویان ایرانی و سوئدی نشان داد که «ام‌اس‌پی‌اس‌اس» از سه عامل دوستان، خانواده و دیگرانِ مهم تشکیل شده است. نتایج تحلیل عاملی تأییدی تک‌گروهی نشان داد که در کل نمونه و در دو گروه، الگوی سه‌عاملی امپیاساس برازش خوبی با داده‌ها داشتند. نتایج تحلیل عامل تأییدی چندگروهی به‌روشنی تغییرناپذیری بین‌گروهی باقی‌ماندههای اندازه‌گیری، کوواریانس‌های ساختاری و وزن‌های اندازه‌گیری «ام‌اس‌پی‌اس‌اس» را در دانشجویان ایرانی و سوئدی نشان دادند. همچنین، نتایج تحلیل واریانس چندمتغیری نشان داد که اثر عنصر بافتاری فرهنگ بر زیرمقیاس‌های حمایت اجتماعی ادراک‌شده از نظر آماری معنادار بود. در مجموع، نتایج مطالعة حاضر نشان داد که دانشجویان در دو گروه فرهنگی صرف نظر از زمینة فرهنگی، گویه‌های مقیاس چندبعدی حمایت اجتماعی ادراک‌شده را به شیوة مشابهی تفسیر کردند.
مطالعات فرهنگی
محمدرشید صوفی؛ اعظم راودراد
چکیده
علیرغم وجود حجم زیاد مباحث نظری در خصوص فرهنگ تصویری، کمابیش با کمبود در روش های تحقیق و تحلیل متون تصویری به ویژه از نوع شهری آن مواجه هستیم. در مقاله حاضر روش‌تحقیق ترکیبی برای تحلیل، خوانش و تفسیر متون فرهنگ تصویری شهری معرفی‌شده است. برای دقیق‌ترشدن این معرفی، یکی از نقاشی‌های دیواری برجسته در شهر تهران، در قالب یک مطالعه ...
بیشتر
علیرغم وجود حجم زیاد مباحث نظری در خصوص فرهنگ تصویری، کمابیش با کمبود در روش های تحقیق و تحلیل متون تصویری به ویژه از نوع شهری آن مواجه هستیم. در مقاله حاضر روش‌تحقیق ترکیبی برای تحلیل، خوانش و تفسیر متون فرهنگ تصویری شهری معرفی‌شده است. برای دقیق‌ترشدن این معرفی، یکی از نقاشی‌های دیواری برجسته در شهر تهران، در قالب یک مطالعه موردی انتخاب و تحلیل شده است. تحلیل در دو سطح تحلیل نشانه‌شناختی و تحلیل‌گفتمان انجام گرفت: در سطح اول، از روش نشانه‌شناسی اُتول، و در سطح دوم، از نظریه گفتمان لاکلو و موف استفاده شد. یافتههای این روش ترکیبی نشان داد که نخست در سطح خرد در این نقاشی دال‌هایی نظیر طبیعت، شهر، مرد و زن به عنوان گره‌گاه‌های متن شناسایی و روابط تقابلی آنها به شکل دوگانه‌های طبیعت (روستا)/شهر و مرد/زن را برجسته کرده است؛ دوم، گفتمان‌های اصلی و رقیب شناسایی‌شده در متن عبارتنداز گفتمان حفاظت از محیط زیست در برابر گفتمان رشد شهری و گفتمان مردسالاری در برابر گفتمان برابری‌طلبی جنسیتی (فمنیسم) که از طریق دال‌های ویژهٔ خود در حال نزاع و تخاصم و اعمال هژمونی بر یکدیگر هستند. گفتمان حفاظت از محیط زیست و گفتمان مردسالاری به کمک بازنمایی مثبت دال‌های کلیدی‌شان، نقش گفتمان‌های مسلّط و غالب را در این متن بازی می‌کنند.
علی آدمی؛ حاجیه صباغ کلجاهی
چکیده
آنچه در این مقاله مدنظر است، بررسی وضعیت ارتباطات در جهان امروز و به طور اخص رسانه ها و ارتباط آن با دین است. اندیشمندان مختلفی در حوزه ارتباطات و اطلاعات، رابطه ارتباطات و اطلاعات با مقوله دین را بررسی کرده اند.در این تحقیق سعی شده است که مهم ترین نظریات بعضی از آنها موردتامل قرار گیرد. چگونگی ارتباط رسانه ها با عامل فرهنگ و همچنین، ...
بیشتر
آنچه در این مقاله مدنظر است، بررسی وضعیت ارتباطات در جهان امروز و به طور اخص رسانه ها و ارتباط آن با دین است. اندیشمندان مختلفی در حوزه ارتباطات و اطلاعات، رابطه ارتباطات و اطلاعات با مقوله دین را بررسی کرده اند.در این تحقیق سعی شده است که مهم ترین نظریات بعضی از آنها موردتامل قرار گیرد. چگونگی ارتباط رسانه ها با عامل فرهنگ و همچنین، نقش آنها در شکل دهی به شخصیت انسان ها و نحوه ارتباط انسان ها با یکدیگر از خلال رسانه ها از جمله عواملی بودند که این مقاله دغدغه بررسی آنها را داشت. از آنجایی که جهانی شدن یا به تعبیر بعضی از اندیشمندان، جهانی سازی، خصوصا در حوزه اقتصاد، مهم ترین ویژگی و مشخصه جهان امروز است، عامل رسانه ارتباط تنگاتنگی در گسترش این مقوله بازی می کند و از آ‌‌‌نجا که دین به طور قابل توجهی چه به صورت ایجابی و چه به صورت سلبی از جهانی شدن که رسانه نقش کاتالیزور را در آن دارند، تاثیر می گیرد، این مقاله ارتباط بین دین، رسانه و وضعیت معناداری در جهان ارتباطات را بررسی می کند.
مهدی فرجی؛ عباس کاظمی
چکیده
مقاله حاضر تلاشی برای ترسیم روند تغییرات دین‌داری مردم ایران طی سه دهه گذشته است. برای دستیابی به این مهم بر داده‌های پیمایش‌هایی که طی سه دهه گذشته در ایران انجام شده، تکیه کرده‌ایم. براساس یافتههای پیمایش‌های سنجش دین‌داری در ایران تغییرات و نوسانات در وضعیت دین‌داری مردم را که اغلب به تفکیکِ بزرگسالان، جوانان، مردان و زنان ...
بیشتر
مقاله حاضر تلاشی برای ترسیم روند تغییرات دین‌داری مردم ایران طی سه دهه گذشته است. برای دستیابی به این مهم بر داده‌های پیمایش‌هایی که طی سه دهه گذشته در ایران انجام شده، تکیه کرده‌ایم. براساس یافتههای پیمایش‌های سنجش دین‌داری در ایران تغییرات و نوسانات در وضعیت دین‌داری مردم را که اغلب به تفکیکِ بزرگسالان، جوانان، مردان و زنان آمده است، به تصویر کشیدهایم و نشان دادهایم این تغییرات در ابعاد مختلف دین‌داری و در میان اقشار مختلف جامعه و در زمانهای مختلف متفاوت بوده است؛ بهگونهای که نمیتوان به‌طور کلی از تغییرات وضعیت دین‌داری سخن گفت، بلکه باید به تفکیک گروههای مختلف اجتماعی و ابعاد متفاوت دین‌داری وضعیت دین‌داری را تشریح کرد. یافته‌ها نشان می‌دهد رفتارهای فردی دینی روندی باثبات یا نسبتاً صعودی داشته‌اند و این افزایش در اقشار مختلف اجتماعی کمی متفاوت است. اما برخی مناسک جمعی روندی نزولی داشته و وضعیت زنان در این بُعد متفاوت با سایر ابعاد است. وضعیت اعتقادات و تجربههای دینی نیز اساساً در سطح بسیار بالایی قرار دارد.
بیژن خواجه نوری؛ علی روحانی؛ سمیه هاشمی
چکیده
مطالعة حاضر، رابطة سبک زندگی به عنوان شاخصی از فرایند جهانی‌شدن را با تصور بدن مورد بررسی قرار داده است. بدین منظور 508 زن ساکن شیراز با استفاده از روش نمونه‌گیری سیستماتیک انتخاب شدند. با توجه به نظریات موجود و مطالعات انجام‌شدة قبلی، چهارچوب نظری تحقیق بر اساس نظریه گیدنز، تنظیم و بر اساس آن شش فرضیه مطرح شده است. اطلاعات مورد نیاز ...
بیشتر
مطالعة حاضر، رابطة سبک زندگی به عنوان شاخصی از فرایند جهانی‌شدن را با تصور بدن مورد بررسی قرار داده است. بدین منظور 508 زن ساکن شیراز با استفاده از روش نمونه‌گیری سیستماتیک انتخاب شدند. با توجه به نظریات موجود و مطالعات انجام‌شدة قبلی، چهارچوب نظری تحقیق بر اساس نظریه گیدنز، تنظیم و بر اساس آن شش فرضیه مطرح شده است. اطلاعات مورد نیاز با روش پیمایشی و پرسشنامهایِ خودگزارشی جمع‌آوری شد. به منظور تحلیل و تبیین داده‌ها، روشهای آماری تحلیل پراکنش یکطرفه و رگرسیون چندمتغیره به کار گرفته شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان داده‌اند از میان عوامل تأثیرگذار بر تصور بدن، تنها سبکهای فراغتی، مذهبی و موسیقیایی مدرن به ترتیب توانستهاند بر روی هم بیش از 22 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کنند. از این میان به غیر از سبکهای مذهبی که دارای رابطهای منفی با تصور بدن بوده‌اند، سایر سبکها رابطة مثبتی با متغیر وابسته داشته‌اند.
