علوم اجتماعی و ارتباطات
نادر رازقی؛ محمود شارع‌پور؛ فاطمه آخوند زاده
چکیده
شکل نوین شکاف، یعنی «شکاف دیجیتالی جدید» یا «شکاف هوشمند»، شکاف میان افرادی است که به اینترنت دسترسی دارند؛ این نوع شکاف و نابرابری، در سطح مهارت و توانایی بهره‌برداری افراد از کارکردهای پیچیدۀ فناوری اطلاعات نمایان میشود. افزایش شکاف دیجیتالی در سراسر جهان، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های عصر دیجیتال، با پیامدهای ...
بیشتر
شکل نوین شکاف، یعنی «شکاف دیجیتالی جدید» یا «شکاف هوشمند»، شکاف میان افرادی است که به اینترنت دسترسی دارند؛ این نوع شکاف و نابرابری، در سطح مهارت و توانایی بهره‌برداری افراد از کارکردهای پیچیدۀ فناوری اطلاعات نمایان میشود. افزایش شکاف دیجیتالی در سراسر جهان، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های عصر دیجیتال، با پیامدهای مستقیم و غیرمستقیم در چندین حوزۀ جامعه اطلاعاتی نمایان شده و بررسی علمی آن ضرورت بیشتری یافته است؛ ازاین‌رو، این پژوهش برپایۀ نظریۀ بازتولید فرهنگی بوردیو، این پرسش را بررسی کرده است که سرمایۀ فرهنگی افراد به چه میزانی بر شکاف دیجیتالی میان آنان تأثیرگذار است؟» روش انجام این پژوهش، پیمایشی بوده و داده‌ها از طریق پرسشنامه گردآوری شده‌اند. جامعۀ موردمطالعه، جوانان هجده تا بیست‌و‌نه سالۀ شهرستان بابل (198/183 نفر) بوده و حجم نمونۀ آماری با استفاده از فرمول کوکران، 385 نفر برآورد شده است. داده‌های پژوهش به شیوۀ نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای به‌صورت تصادفی ساده از میان 8 محلۀ شهر بابل گردآوری شده‌اند. نتایج پژوهش نشان داد که در میان افراد با سرمایه‌های فرهنگی گوناگون، شکاف دیجیتالی وجود دارد. نتایج به‌دست‌آمده از آزمون رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که به‌ترتیب، بعد عینیت‌یافتۀ سرمایۀ فرهنگی (47/0=β)، بعد تجسدیافتۀ سرمایۀ فرهنگی (41/0=β)، و بعد نهادی سرمایۀ فرهنگی (20/0=β) بیشترین تأثیر را بر شکاف دیجیتالی میان افراد داشته‌اند. افزون‌براین، یافته‌های پژوهش نشان داد که متغیر مستقل پژوهش، یعنی سرمایۀ فرهنگی، به‌میزان 26/0 از واریانس متغیر وابستۀ شکاف دیجیتالی را تبیین می‌کند.
محمدامین کنعانی؛ حمیده محمدزاده؛ فاطمه محمدزاده
چکیده
اینترنت در حال دگرگون ساختن سیمای زندگی روزمرۀ جوامع، بهویژه در میان قشر جوان است. جاذبۀ اینترنت باعث شده است که بسیاری از جوانان به جای تعاملات و دوستی‌های رو در رو به سمت دوستی‌ها و روابط اینترنتی کشیده شوند. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطۀ استفاده از اینترنت با نگرش به دوستی اینترنتی با جنس مخالف در بین دانشجویان با تکیه بر دیدگاه‌های ...
بیشتر
اینترنت در حال دگرگون ساختن سیمای زندگی روزمرۀ جوامع، بهویژه در میان قشر جوان است. جاذبۀ اینترنت باعث شده است که بسیاری از جوانان به جای تعاملات و دوستی‌های رو در رو به سمت دوستی‌ها و روابط اینترنتی کشیده شوند. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطۀ استفاده از اینترنت با نگرش به دوستی اینترنتی با جنس مخالف در بین دانشجویان با تکیه بر دیدگاه‌های گیدنز است. روش پژوهش پیمایشی و داده‌ها از طریق پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته گردآوری شده است. جامعۀ آماری پژوهش را کلیه دانشجویان مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان تشکیل می‌دهند، از بین آنان 372 نفر با روش نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب با حجم و نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. رابطۀ مشاهده شده بین متغیر نگرش به دوستی اینترنتی با جنس مخالف و متغیرهای نشان‌گر میزان و نحوۀ استفاده از اینترنت نشان می‌دهند که استفاده از اینترنت در نگرش مثبت به دوستی اینترنتی با جنس مخالف تأثیرگذار بوده و مطابق با دیدگاه گیدنز می‌توان گفت که افزایش کنش متقابل الکترونیکی ارزش‌ها و نگرش‌های سنتی در مورد رابطۀ بین دو جنس را تغییر داده است. رابطه‌ی مثبت مشاهده شده بین سن دانشجویان و نگرش به دوستی اینترنتی نشان‌گر نقش عامل زمان و فضا بر روی تغییر نگرش‌ها است. در مجموع، با توجه به دیدگاه‌های گیدنز، گسترش کاربرد اینترنت به عنوان بخشی از فرایند جهانی شدن در شکل‌گیری معانی اجتماعی جدید مانند دوستی اینترنتی با جنس مخالف نقش داشته است که از ویژگی‌های بارز جهان مدرن است.
حسن بشیر؛ محمدصادق افراسیابی
چکیده
در این مقاله رابطه بین عضویت جوانان در بزرگ ترین جامعه مجازی ایرانیان بر اساس آمار تارنمای الکسا و برخی از شاخصه های مرتبط با سبک زندگی مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس آمار تارنمای الکسا پایگاه اینترنتی کلوب بزرگ ترین جامعه مجازی است که از درون کشور ایران مدیریت می شود. در عصر جهانی شدن و با ظهور فناوری های نوین ارتباطی، یک فضای مجازی ...
بیشتر
در این مقاله رابطه بین عضویت جوانان در بزرگ ترین جامعه مجازی ایرانیان بر اساس آمار تارنمای الکسا و برخی از شاخصه های مرتبط با سبک زندگی مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس آمار تارنمای الکسا پایگاه اینترنتی کلوب بزرگ ترین جامعه مجازی است که از درون کشور ایران مدیریت می شود. در عصر جهانی شدن و با ظهور فناوری های نوین ارتباطی، یک فضای مجازی در کنار فضای واقعی ایجاد شده که این دو تأثیرات متقابلی بر یکدیگر دارند. در همین راستا برای سنجش ارتباط میان این دو فضا اعم از زمانی که افراد به اینترنت اختصاص می دهند و سایر تأثیرات فرهنگی عضویت و حضور در شبکه های اجتماعی، از روش پیمایش اینترنتی و ارسال پرسشنامه به صورت آنلاین برای کاربران فعال کلوب استفاده شده است. میان عضویت در شبکه های اجتماعی اینترنتی و نحوه اختصاص وقت به سایر فعالیت های اجتماعی ارتباط وجود داشته و بیشتر پاسخ دهندگان اذعان کرده اند که به دلیل استفاده بیش از حد از اینترنت برای فعالیت در شبکه های اجتماعی اینترنتی مورد اعتراض سایر اعضای خانواده واقع شده اند. همچنین میان عضویت در شبکه های اجتماعی اینترنتی با مقوله هایی نظیر نحوه ارتباط با جنس مخالف و شیوه محاورات اعضا در محیط بیرونی ارتباط وجود دارد؛ بنابراین می توان گفت میان عضویت در شبکه های اجتماعی اینترنتی و سبک زندگی جوانان ارتباط وجود دارد.
طاهر روشندل اربطانی؛ علیرضا تهرانی‌فر؛ صدرا خسروی
چکیده
در این مقاله به مطالعه تأثیر ارتباطات با وساطت رایانه در تغییر ایستار در ارتباطات بین فردی بین فرهنگی پرداخته شده است. 20 مصاحبه عمقی غیررسمی مجازی با پاسخ دهندگانی غیر ایرانی ترتیب داده شده که حدود ده سال است مصاحبه کنندگان از طریق اینترنت با آنها آشنایی دارند. ابتدا تلاش شده سازوکار تشکیل انگاره نسبت به ایرانیان در ذهن مصاحبه شوندگان ...
بیشتر
در این مقاله به مطالعه تأثیر ارتباطات با وساطت رایانه در تغییر ایستار در ارتباطات بین فردی بین فرهنگی پرداخته شده است. 20 مصاحبه عمقی غیررسمی مجازی با پاسخ دهندگانی غیر ایرانی ترتیب داده شده که حدود ده سال است مصاحبه کنندگان از طریق اینترنت با آنها آشنایی دارند. ابتدا تلاش شده سازوکار تشکیل انگاره نسبت به ایرانیان در ذهن مصاحبه شوندگان غیرایرانی با ارجاع به مقوله بندی زبانی در کارهای اربیب، کاکلین و هیل توصیف شود. همچنین برداشت های انگاره ای نسبت به ایرانیان طبق الگوی وود به چهار دسته سازه های شخصی، سرنمونه ها، قالب واره ها و نسخه ها تقسیم بندی شده است. در پایان از نظریه سازگاری شناختی عاطفی روزنبرگ و ابلسون استفاده شده تا تبیین شود که ایستارهای قالبی و سوءگیرانه درباره ایرانیان چگونه در بافتی از مبادلات عاطفی متداول در دوستی ها تغییر یافته اند.
مهدی منتظرقائم
چکیده
اینترنت و تکنولوژی‌های جدید ارتباطی و اطلاعاتی، همۀ فرآیندهای مورد نیاز برای اتّخاذ، تدوین و انتقال دانش بهویژه در سازمان‌های علمی- آموزشی و پژوهشی را متأثّر ساخته است. مجموع فرآیندهای سازمانی مورد نظر، بخشی از سرمایۀ فکری در هر سازمان است. سرمایۀ فکری، بهطور خلاصه، دارایی‌های نامرئی و غیرملموس سازمان است که برای رسیدن به ...
بیشتر
اینترنت و تکنولوژی‌های جدید ارتباطی و اطلاعاتی، همۀ فرآیندهای مورد نیاز برای اتّخاذ، تدوین و انتقال دانش بهویژه در سازمان‌های علمی- آموزشی و پژوهشی را متأثّر ساخته است. مجموع فرآیندهای سازمانی مورد نظر، بخشی از سرمایۀ فکری در هر سازمان است. سرمایۀ فکری، بهطور خلاصه، دارایی‌های نامرئی و غیرملموس سازمان است که برای رسیدن به اهداف سازمانی به‌کار گرفته میشود. در مقاله حاضر (که برگرفته از نتایج یک پیمایش، با حجم نمونۀ 1200 نفر است) به بررسی اثر تکنولوژی اینترنت بر ابعادی از سرمایۀ فکری (سرمایۀ انسانی و سرمایۀ ارتباطی) در دانشگاه‌های ایران پرداخته‌ایم. مبتنی بر اصول نظری مطرح در این تحقیق، بهره‌مندی از اینترنت (در قالب دسترسی و مصرف آن) می‌تواند عاملی اساسی در رشد سرمایۀ فکری یک سازمان (در اینجا دانشگاه) باشد. نتایج حاصل از پیمایش نشان می‌دهد که دانشگاه‌های مختلف به‌لحاظ سطح سرمایۀ انسانی و سرمایۀ ارتباطی، وضعیّت متفاوتی نسبت به یکدیگر دارند. از سوی دیگر، سطح دسترسی به اینترنت و نیز مصرف اینترنت (نوع مصرف و حجم مصرف)، به‌عنوان اصلی‌ترین متغیرهای مستقل تحقیق، بر سرمایۀ انسانی و سرمایۀ ارتباطی در کل جامعه آماری اثرات معنادار (مثبت و مستقیم) دارد. به‌علاوه نتایج نشان می‌دهد که عوامل دیگری در فرآیند اثرگذاری دسترسی به اینترنت بر ابعاد فردی سرمایۀ فکری دخالت دارند. از جمله این عوامل، متغیرهای دانشگاه، گروه آموزشی مرجّع، مقطع تحصیلی (دانشجویان) یا رتبۀ علمی (اعضای هیئت علمی) و جنسیت آنها است. در نهایت اینکه متغیر بهره‌مندی از اینترنت (به‌عنوان اصلی‌ترین متغیر مستقل تحقیق) در کنار متغیرهای سن، جنسیت و وضعیت تأهل، قابلیت تبیین بخشی از تغییرات سرمایۀ انسانی و سرمایۀ ارتباطی جامعۀ آماری مورد مطالعه را دارد.
حسن خانی
چکیده
مذهب و رسانه دو پدیده بسیار مهم در جوامع خاورمیانه در عصر حاضر است. در این جوامع، رسانه بازیگری جدیدالورود محسوب میشود که قدمت حضور جدی آن در عرصههای مختلف این جوامع بهزحمت، به یک سده میرسد؛ درحالیکه مذهب در قرون و هزارههای متمادی یکی از عناصر اصلی کهنو مهم در ساختار جوامع منطقه خاورمیانه به شمار میرفته است. این مقاله تلاشی است برای ...
بیشتر
مذهب و رسانه دو پدیده بسیار مهم در جوامع خاورمیانه در عصر حاضر است. در این جوامع، رسانه بازیگری جدیدالورود محسوب میشود که قدمت حضور جدی آن در عرصههای مختلف این جوامع بهزحمت، به یک سده میرسد؛ درحالیکه مذهب در قرون و هزارههای متمادی یکی از عناصر اصلی کهنو مهم در ساختار جوامع منطقه خاورمیانه به شمار میرفته است. این مقاله تلاشی است برای بررسی ابعاد گوناگون مواجهه این دو پدیده در جوامع خاورمیانه، بهطور عام، و جامعه ایرانی، بهطور خاص، و در آن سعی شده است تا راههای متفاوت و گوناگونی واکاوی شود که رسانه همچون ابزاری له و علیه مذهب ظاهر شده است و نشان داده شود که چگونه مذهب توانسته است در بسیاری از مواقع رسانه را به خدمت خود بگیرد و چگونه در برخی مواقع با احساس تهدید از جانب رسانه، از در جنگ و ستیز با آن درآمده است. مقاله حاضر بر این فرضیه استوار است که تعامل و تقابل میان رسانه و مذهب تأثیرات عمیق و مهمی بر جوامع مطالعه شده و نیز بر چگونگی شکل‌گیری فرهنگ سیاسی و اجتماعی این جوامع بر جای گذارده است؛ تأثیراتی که ابعاد آن می‌تواند در مواجهه سنت و مدرنیته و فرجام آن نقشی تعیین کنندهداشته باشد.
