علوم اجتماعی و ارتباطات
نادر رازقی؛ محمود شارع‌پور؛ فاطمه آخوند زاده
چکیده
شکل نوین شکاف، یعنی «شکاف دیجیتالی جدید» یا «شکاف هوشمند»، شکاف میان افرادی است که به اینترنت دسترسی دارند؛ این نوع شکاف و نابرابری، در سطح مهارت و توانایی بهره‌برداری افراد از کارکردهای پیچیدۀ فناوری اطلاعات نمایان می‌شود. افزایش شکاف دیجیتالی در سراسر جهان، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های عصر دیجیتال، با پیامدهای ...
بیشتر
شکل نوین شکاف، یعنی «شکاف دیجیتالی جدید» یا «شکاف هوشمند»، شکاف میان افرادی است که به اینترنت دسترسی دارند؛ این نوع شکاف و نابرابری، در سطح مهارت و توانایی بهره‌برداری افراد از کارکردهای پیچیدۀ فناوری اطلاعات نمایان می‌شود. افزایش شکاف دیجیتالی در سراسر جهان، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های عصر دیجیتال، با پیامدهای مستقیم و غیرمستقیم در چندین حوزۀ جامعه اطلاعاتی نمایان شده و بررسی علمی آن ضرورت بیشتری یافته است؛ ازاین‌رو، این پژوهش برپایۀ نظریۀ بازتولید فرهنگی بوردیو، این پرسش را بررسی کرده است که سرمایۀ فرهنگی افراد به چه میزانی بر شکاف دیجیتالی میان آنان تأثیرگذار است؟» روش انجام این پژوهش، پیمایشی بوده و داده‌ها از طریق پرسش‌نامه گردآوری شده‌اند. جامعۀ موردمطالعه، جوانان هجده تا بیست‌و‌نه سالۀ شهرستان بابل (198/183 نفر) بوده و حجم نمونۀ آماری با استفاده از فرمول کوکران، 385 نفر برآورد شده است. داده‌های پژوهش به شیوۀ نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای به‌صورت تصادفی ساده از میان 8 محلۀ شهر بابل گردآوری شده‌اند. نتایج پژوهش نشان داد که در میان افراد با سرمایه‌های فرهنگی گوناگون، شکاف دیجیتالی وجود دارد. نتایج به‌دست‌آمده از آزمون رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که به‌ترتیب، بعد عینیت‌یافتۀ سرمایۀ فرهنگی (47/0=β)، بعد تجسدیافتۀ سرمایۀ فرهنگی (41/0=β)، و بعد نهادی سرمایۀ فرهنگی (20/0=β) بیشترین تأثیر را بر شکاف دیجیتالی میان افراد داشته‌اند. افزون‌براین، یافته‌های پژوهش نشان داد که متغیر مستقل پژوهش، یعنی سرمایۀ فرهنگی، به‌میزان 26/0 از واریانس متغیر وابستۀ شکاف دیجیتالی را تبیین می‌کند.
