جامعه شناسی
احمد نادری
چکیده
«نییت»ها بهعنوان افرادی که نه درس میخوانند و نه کار و حرفهای دارند، در سالهای اخیر در مباحث آماری و اجتماعی کشورهای دیگر جایگاه جدیدی را به خود اختصاص دادهاند؛ هرچندکه سهم ایران در پرداختن به این مفهوم نزدیک به صفر است. این مقاله برای نخستینبار به سبک زندگی «نییت»ها پرداخته است. از میان تعاریف مربوط به دو مفهوم ...
بیشتر
«نییت»ها بهعنوان افرادی که نه درس میخوانند و نه کار و حرفهای دارند، در سالهای اخیر در مباحث آماری و اجتماعی کشورهای دیگر جایگاه جدیدی را به خود اختصاص دادهاند؛ هرچندکه سهم ایران در پرداختن به این مفهوم نزدیک به صفر است. این مقاله برای نخستینبار به سبک زندگی «نییت»ها پرداخته است. از میان تعاریف مربوط به دو مفهوم «نییت»ها و سبک زندگی، دیدگاه بوردیو دربارۀ سبک زندگی بهعنوان مفهوم مرکزی انتخاب شده است. روششناسی این مقاله کیفی و از طریق 30 مصاحبه نیمهساختاریافته، با نمونهگیری هدفمند اکتشافیـزنجیرهای و با حداکثر تنوع تا حصول به اشباع انجام شده و تحلیل دادهها ازطریق نظریه دادهبنیاد و بهروش تحلیل تماتیک مورد ارزیابی قرار گرفته است. در نهایت 5 مقوله اصلی (هویت، زمانبندی، مصرف زیستی، مصرف مجازی و سلامت و زیبایی) و 14 مقوله فرعی تجزیهوتحلیل شد. یافتهها نشان داد که سبک زندگی «نییت»ها بیشتر حول مسئلۀ هویتیابی شکل میگیرد. آنها که در گروههای اجتماعیِ غیرهمگن خود عضو نیستند و با مشکل هویتیابی مواجه هستند، مصرف زیستی و مجازی، مراقبت از زیبایی و سلامتی و حتی زمان خود در فضای مجازی را صرف نوعی هویتیابی میکنند. فعالیتهای جمعی آنها عموماً با سایر «نییت»ها انجام میشود که سبک زندگی مشابه هم دارند و پرداختن به ظواهر، از نوع لباس پوشیدن تا جراحیهای زیبایی برایشان از اهمیت زیادی برخوردار است. اکثر «نییت»ها چشمانداز هدفمندی برای آینده ندارند و تنها از لحظه لذت میبرند. آنها نیازی به مشارکت خود در ساخت آینده نمیبینند.
مطالعات فرهنگی
آگاپه باباخانی؛ سیدعباس یزدانفر؛ سعید نوروزیان ملکی
چکیده
بخش زیادی از میراث فرهنگی افراد که از گذشته با او در ارتباط است، غیرمادی و لمسناپذیر است که در مکانی که در آن زندگی میکند، بروز و ظهور مییابد. در جامعۀ اقلیت، فرهنگ، به نسبت بیشتری لمسپذیر است و فرد را در جامعهای بزرگتر قابلشناسایی میکند؛ این درحالی است که پژوهشهای محدودی دربارۀ سبک زندگی ارامنه انجام شده است. پژوهش ...
بیشتر
بخش زیادی از میراث فرهنگی افراد که از گذشته با او در ارتباط است، غیرمادی و لمسناپذیر است که در مکانی که در آن زندگی میکند، بروز و ظهور مییابد. در جامعۀ اقلیت، فرهنگ، به نسبت بیشتری لمسپذیر است و فرد را در جامعهای بزرگتر قابلشناسایی میکند؛ این درحالی است که پژوهشهای محدودی دربارۀ سبک زندگی ارامنه انجام شده است. پژوهش حاضر بر این اصل استوار است که یکی از ارکان اصلی کیفیت مسکن، ارتباط خانه با فرهنگ ساکنان آن است. هدف از انجام این پژوهش، شناخت ارتباط سبک زندگی و مسکن و در پی آن، تأثیرات سبک زندگی جمعی و فردی ارامنه بر محله، ساختار کالبدی خانه، چیدمان داخلی، و روش استفاده از فضاها است. برای دستیابی به اهداف پژوهش، نمونههای موردبررسی بهروش ترکیبی تحلیل شدهاند. همچنین، در بخش کیفی، زندگی روزمرۀ ساکنان مناطق موردمطالعه، در خانه و بیرون از آن و مؤلفههای تأثیرگذار بر شیوۀ زندگی آنها از طریق مصاحبههای کوتاه بررسی شده است. برای اعتباربخشی به پژوهشهای میدانی انجامشده، نحو فضا، روابط، و مجموعههای فضایی خانههای ارامنه با استفاده از نرمافزار Depthmap تجزیهوتحلیل شدهاند. نتایج بهدستآمده نشان میدهند، افراد با توجه به شیوۀ زندگی خود، فعالیتهایی را در طول روز، هفته، ماه، و سال انجام میدهند که بهصورت عملکردی خاص در فضای مشخصی از خانه بازتاب مییابد. این یافتهها راهکارهایی را برای طراحی مسکن مطلوب ارامنۀ این محله دردسترس قرار میدهد تا با بهرهگیری از آنها بتوان بین سبک زندگی و مسکن ساکنان هماهنگی ایجاد کرد.
جامعه شناسی
جلیل کریمی؛ ساجده واعظ زاده
چکیده
در یک قرن اخیر، توسعهٔ تمرکزگرا، نامتوازن و نابرابر سامان اجتماعی ایران را با چالشهای جدی، از جمله محرومیت فزاینده در برخی مناطق کلانشهرها، روبرو کرده است. شهر کرمانشاه، علاوه براین فرایند، به سبب عوامل دیگری همچون جنگ تحمیلی و ویژگیهای جغرافیایی، اجتماعی و فرهنگی، این محرومیت را بهصورت مضاعف تجربه کرده است. این محرومیت، ...
بیشتر
در یک قرن اخیر، توسعهٔ تمرکزگرا، نامتوازن و نابرابر سامان اجتماعی ایران را با چالشهای جدی، از جمله محرومیت فزاینده در برخی مناطق کلانشهرها، روبرو کرده است. شهر کرمانشاه، علاوه براین فرایند، به سبب عوامل دیگری همچون جنگ تحمیلی و ویژگیهای جغرافیایی، اجتماعی و فرهنگی، این محرومیت را بهصورت مضاعف تجربه کرده است. این محرومیت، زمینهٔ اصلی مطالعهٔ حاضر، با تأکید بر زندگی روزمره در بین مناطق محروم و برخوردار شهر کرمانشاه است. ما شاخصهای سرمایهٔ اقتصادی، سرمایهٔ فرهنگی، نحوهٔ گذران اوقات فراغت، مدیریت بدن و ترجیحات را در 13 محلهٔ محروم و 2 محلهٔ برخوردار، با 800 نمونه، «پیمایش» و تحلیل کردهایم. یافتهها حکایت از آن دارد که در مجموع، محلات محروم در ابعاد مختلف اقتصادی، فرهنگی، فراغتی، ذوقیات و مدیریت بدن، بهرغم تفاوتهای جزئی، بهطور نسبی از الگوی یکسانی پیروی میکنند که ویژگی اصلی آن فقر و محرومیت است؛ و در بیشتر شاخصها بین مناطق محروم و برخوردار تفاوت معنادار وجود دارد. همچنین، بین وضعیت اقتصادی و متغیرهای «سرمایهٔ فرهنگی»، «مدیریت بدن» و «ترجیحات هنری و ادبی» و «منطق اقتصادی» همبستگی مثبت وجود داشته است. متغیرهای جمعیتشناختی سن، تحصیلات و شغل نیز از جمله متغیرهای مهم در تغییر میزان سرمایهها بودهاند.
علوم اجتماعی و ارتباطات
تورج زینیوند؛ پروین امیری
چکیده
تصویرشناسی، تلاشی است برای شناخت دقیق و بهتر قضاوت دیگران دربارۀ خود و نیز کنار زدن لایههایی از متن و فهم واقعیتها یا تحریفها، دیگرسازیها، و دریافتهای خاصی که درک اثر ادبی را بهعنوان جلوهگاه اندیشهها و برداشتهای ذهنی نویسنده برای مخاطب ممکن میسازد. هدف این مقاله، تبیین تاریخیـفرهنگی تصویرهایی است که ادوارد ...
بیشتر
تصویرشناسی، تلاشی است برای شناخت دقیق و بهتر قضاوت دیگران دربارۀ خود و نیز کنار زدن لایههایی از متن و فهم واقعیتها یا تحریفها، دیگرسازیها، و دریافتهای خاصی که درک اثر ادبی را بهعنوان جلوهگاه اندیشهها و برداشتهای ذهنی نویسنده برای مخاطب ممکن میسازد. هدف این مقاله، تبیین تاریخیـفرهنگی تصویرهایی است که ادوارد پولاک، سفرنامهنویس آلمانی، از سبک زندگی، اوضاع معیشتی، آدابورسوم، سنتها، عادتها و هنجارهای اجتماعی ایرانیان دوران قاجار ترسیم کرده است. این مقاله مبتنیبر «خوانش متن در پرتو رویکرد تصویرشناسی» به روش توصیفیـتحلیلی است. پژوهش حاضر، ابتدا خوانش خود را بر روایت پولاک در دو سطح کلی و بهصورت نگاه مثبت و نگاه منفی مطرح کرده است، سپس مصداقهای تصویرهای متن با نگاه مثبت را در قالب همسانانگاری و تحسینگری «من» از جغرافیای «غرب» به فرهنگ «دیگری» (ایران) در «شرق»، بررسی کرده است. و در سطح دوم، با درنظر گرفتن نگاه منفی وی که مبتنی است بر الگوی رایج شرقشناسی در ابعاد تضاد و تقابلهای شناختشناسانۀ میان دو هویت «من» و «دیگری» با توجه به موقعیت «غرب» و «شرق» در ابعاد کلیشهپردازی و تعمیمسازی، بزرگنمایی تقابلها، و تحقیر و توهین، به خوانش تصاویر پرداخته است.
محمدمهدی رحمتی؛ سعادت بخشی
چکیده
تلفن همراه امروزه جزء جدانشدنی مناسبات و ارتباطات روزمره محسوب میشود، و با توجه به پیشرفتهای روزافزون این وسیلة ارتباطی، مطالعه در مورد آن ضروری است. هدف اصلی پژوهش حاضر توصیف و تبیین فرهنگ مصرف تلفن همراه با استفاده از شاخصهای سبک زندگی در بین دانشجویان است. چارچوب نظری این پژوهش نظریة مصرف بوردیو است. این پژوهش مطالعهای پیمایشی ...
بیشتر
تلفن همراه امروزه جزء جدانشدنی مناسبات و ارتباطات روزمره محسوب میشود، و با توجه به پیشرفتهای روزافزون این وسیلة ارتباطی، مطالعه در مورد آن ضروری است. هدف اصلی پژوهش حاضر توصیف و تبیین فرهنگ مصرف تلفن همراه با استفاده از شاخصهای سبک زندگی در بین دانشجویان است. چارچوب نظری این پژوهش نظریة مصرف بوردیو است. این پژوهش مطالعهای پیمایشی با حجم نمونة چهارصد نفر، با استفاده از ابزار پرسشنامه بر روی دانشجویان دانشگاه دولتی و علوم پزشکی شهرکرد است. نتایج پژوهش نشان میدهد که نظریة مصرف بوردیو در جامعة مورد مطالعه به میزان زیادی رفتار مصرفی دانشجوها در ارتباط با تلفن همراه را بهخوبی تبیین میکند. همچنین نتایج مربوط به شبکههای اجتماعی مجازی، نظریة گمنامی در فضای مجازی را در زمینة مصرف برنامههای نرمافزارهای پیامرسانی وایبر، لاین، واتسآپ و... را تأیید میکند.
بیژن خواجه نوری؛ لیلا پرنیان؛ صغری همت
چکیده
هدف این مطالعه بررسی رابطه سبک زندگی و هویت اجتماعی جوانان شهر بندرعباس بوده است. در این مقاله تلاش شده است که ضمن توجه به مطالعات و نظریات پیشین، هویت اجتماعی جوانان در عرصه فرآیند جهانیشدن مورد مطالعه قرار گیرد. از آنجا که این فرآیند، ابعاد مختلفی را در بر میگیرد، در اینجا به مطالعه ارتباط سبک زندگی بهعنوان پدیدهای مدرن ...
بیشتر
هدف این مطالعه بررسی رابطه سبک زندگی و هویت اجتماعی جوانان شهر بندرعباس بوده است. در این مقاله تلاش شده است که ضمن توجه به مطالعات و نظریات پیشین، هویت اجتماعی جوانان در عرصه فرآیند جهانیشدن مورد مطالعه قرار گیرد. از آنجا که این فرآیند، ابعاد مختلفی را در بر میگیرد، در اینجا به مطالعه ارتباط سبک زندگی بهعنوان پدیدهای مدرن و مرتبط با فرآیند جهانیشدن با هویت اجتماعی پرداخته شده است. نظریة مورد مطالعه عمدتاً مبتنی بر آراء گیدنز بوده است. متغیر سبک زندگی بهعنوان متغیر مستقل شامل: مصرف محصولات فرهنگی، فعالیت فراغتی، مدیریت بدن، میزان استفاه از رسانهها و الگوی خرید و هویت اجتماعی بهعنوان متغیر وابسته شامل: هویت مذهبی، هویت جنسیتی، هویت ملّی، هویت قومی، هویت گروهی و هویت بدنی میباشد. روش تحقیق، پیمایش و ابزار جمعآوری اطلاعات پرسشنامه است. شیوه نمونهگیری تحقیق، تصادفی سهمیهایچند مرحلهای و حجم نمونه 406 نفر است. یافتههای تحقیق نشان دادهاند که بین متغیرهای: سبک زندگی مذهبی و سبک زندگی موسیقایی ــ سنتیبا هویت اجتماعی ارتباط مثبت و معنیدار و بین متغیرهای: سبک زندگی موسیقایی ــ مدرن و سبک زندگی معطوف به بدن ارتباط منفی و معنیدار وجود دارد. همچنین نتایج رگرسیون چند متغیره نشان داد که سبک زندگی مذهبی، سبک زندگی موسیقایی - مدرن، سبک زندگی موسیقایی - سنتی، سبک زندگی معطوف به ورزش و سبک زندگی دوستانه در مجموع نزدیک به 7/62 درصد از تغییرات متغیر هویت اجتماعی را تبیین کردند.
رضا صمیم
چکیده
سبک زندگی هرچند اصطلاحی صرفا جامعهشناختی نیست لیکن مفهومپردازی خود را تا حدود زیادی مدیون مطالعات جامعهشناختیای است که از بدو تاسیس این رشته بر روی این مفهوم صورت گرفته است. مفهومپردازی سبک زندگی به عنوان مسئلهای پژوهشی به دوران کلاسیک این رشته در قرن 19 میلادی باز میگردد. در این زمان تمرکز اصلیِ پیشگامان جامعهشناسی در ...
بیشتر
سبک زندگی هرچند اصطلاحی صرفا جامعهشناختی نیست لیکن مفهومپردازی خود را تا حدود زیادی مدیون مطالعات جامعهشناختیای است که از بدو تاسیس این رشته بر روی این مفهوم صورت گرفته است. مفهومپردازی سبک زندگی به عنوان مسئلهای پژوهشی به دوران کلاسیک این رشته در قرن 19 میلادی باز میگردد. در این زمان تمرکز اصلیِ پیشگامان جامعهشناسی در کنار توضیح تفاوتهای جامعه و اجتماع، بررسی اشکال و الگوهای سبک زندگی انسانها در جامعة جدید بود. در ایران نیز چندی است این اصطلاح در فضای آکادمیک به موضوعی قابل توجه در هدایت تحقیقات و انجام پژوهشهای مختلف تبدیل شده است. در اینجا این سؤال به وجود میآید که آیا میتوان به معنایی که در اروپای قرن نوزدهم و بیستم میلادی سبک زندگی به عنوان مسئلهای جامعهشناختی طرح گردید در جامعة ایرانی نیز به عنوان مسئلهای جامعهشناختی صورتبندی گردد؟ و آیا پژوهشهای جامعهشناختی صورت گرفته تاکنون توانسته در تمام ابعادِ یک پژوهش، چون طرح مسئله، مفاهیم و نظریات، روشها و یافتهها به صورتبندی خود منطبق با چارچوبهای مسئلهمندیِ سبک زندگی در جامعه ایرانی بپردازد؟ در جهت پاسخگویی به این سؤال در مقالة حاضر، یازده مقاله علمی- پژوهشی که با رویکرد جامعهشناختی درباب سبک زندگی در ایران به نگارش درآمده و چاپ شده را با روش تحلیل متنی بررسی نمودهایم. در این پژوهش هدف آن بوده که با توجه به نگاه جامعهشناختی به مفهوم سبک زندگی، رویکرد مقالاتی که به عنوان نمونه انتخاب شدهاند را در تمام ابعاد پژوهش مورد ارزیابی قرار دهیم.
جمال محمدی؛ عبدالله بیچرانلو
چکیده
تامل جامعه شناختی در روایت های سینمایی تحولات اجتماعی، در سه بعد ارزش ها، هویت ها و سبک های زندگی، در ایران پس از انقلاب دغدغه محوری این پژوهش است. چارچوب مفهومی پژوهش نخست موضع آن را درباره تعامل اثر هنری و جامعه تبیین می کند و سپس مضامین میانجی تحقیق، یعنی تحول ارزش ها و هویت ها و سبک های زندگی را مفهوم پردازی می کند. روش شناسی تحقیق، ...
بیشتر
تامل جامعه شناختی در روایت های سینمایی تحولات اجتماعی، در سه بعد ارزش ها، هویت ها و سبک های زندگی، در ایران پس از انقلاب دغدغه محوری این پژوهش است. چارچوب مفهومی پژوهش نخست موضع آن را درباره تعامل اثر هنری و جامعه تبیین می کند و سپس مضامین میانجی تحقیق، یعنی تحول ارزش ها و هویت ها و سبک های زندگی را مفهوم پردازی می کند. روش شناسی تحقیق، کیفی است: نخست با بکارگیری روش «تحلیل روایت نشانه شناختی»، فیلم ها تحلیل شده اند؛ سپس، از دل این تحلیل، مقولات اجتماعی آن ها استخراج شده و از طریق راهبرد تحلیل تماتیک، از منظری جامعه شناختی، تحلیل شده اند. میدان مطالعه کل سینمای بعد از انقلاب است که به شیوه نمونه گیری هدفمند از هر دهه چند فیلم انتخاب شده اند: «نرگس»، «عروسی خوبان» (دهه شصت)، «آژانس شیشه ای»، «زیر پوست شهر»، «اعتراض»، «روسری آبی»، «شوکران» (دهه هفتاد)، «بوتیک»، «چهارشنبه سوری»، «محاکمه در خیابان»، «درباره الی» و «جدایی نادر از سیمین» (دهه هشتاد). نتایج تحقیق نشان می دهد سینمای اواخر دهه شصت نمایانگر نخستین نشانه های ترک برداشتن انسجام اجتماعی ای است که خود نمود عینیت یافتن گفتمان ارزش مدار آن دهه بوده است. ملودرام های اجتماعی دهه هفتاد روایت هایی هستند از تضاد ارزش ها، چندپارگی های هویتی، تلاطم های خانوادگی و شکاف نسلی در شرایط اجتماعی سیطره گفتمان توسعه گرایی؛ سینمای دهه هشتاد تصویرگر شکلی از زندگی روزمره به همریخته، اضطراب زا، سرد و بی روح، تهی از معنا و خودآیینی، و یأس آور است. روایت سینما از تحول این فضاها، روایت تغییر شکل «انسان آرمان خواه و ارزش گرا» دهه شصت به «انسان فردیت طلب و خودآیین» دهه هفتاد و سپس به «انسان میانه حال و نسبیت اندیش» دهه هشتاد است.
بیژن زارع؛ مهدی فلاح
چکیده
این مقاله به گونه شناسی سبک زندگی جوانان در شهر تهران و عوامل موثر بر شکل گیری آن می پردازد. شیوه نمونه گیری خوشه ای بوده و حجم نمونه، با استفاده از فرمول کوکران، 400 نفر برآورد شده است. در کنار تبین تئوریک مساله به واسطه طیف متنوعی از نظریه های کلاسیک و متاخر، نظریه ساخت گرایی تکوینی بوردیو برای تدوین چهارچوب تئوریک مبنای کار قرار گرفته ...
بیشتر
این مقاله به گونه شناسی سبک زندگی جوانان در شهر تهران و عوامل موثر بر شکل گیری آن می پردازد. شیوه نمونه گیری خوشه ای بوده و حجم نمونه، با استفاده از فرمول کوکران، 400 نفر برآورد شده است. در کنار تبین تئوریک مساله به واسطه طیف متنوعی از نظریه های کلاسیک و متاخر، نظریه ساخت گرایی تکوینی بوردیو برای تدوین چهارچوب تئوریک مبنای کار قرار گرفته است. بر مبنای تحقیقات تجربی و تئوری های موجود، سبک های زیبایی شناختی - لذت جویانه، کارکردگرایانه، خرده فرهنگی و انفعالی زمینه یابی و شناسایی شده اند. بر اساس نمرات میانگین انواع سبک زندگی، بیشترین میانگین در سبک زندگی لذت جویانه و کمترین میانگین مربوط به سبک زندگی منفعلانه است. با توجه به ضریب همبستگی پیرسون، رابطه بین سرمایه اجتماعی و فرهنگی با انواع سبک زندگی مثبت و معنادار است. این ضریب معناداری رابطه بین سرمایه اقتصادی و سبک های زندگی کارکردگرایانه، لذت جویانه و منفعلانه را نیز تایید می کند. با استفاده از روش رگرسیون گام به گام، ترتیب اثر متغیرها عبارت اند از: سرمایه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی. نکته قابل ملاحظه، برتری نقش سرمایه اقتصادی نسبت به سایر متغیرها است. با توجه به ضریب همبستگی تعدیل شده سه متغیر سرمایه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، در مجموع %19 از واریانس متغیر وابسته را تبیین می کنند.
حسن بشیر؛ محمدصادق افراسیابی
چکیده
در این مقاله رابطه بین عضویت جوانان در بزرگ ترین جامعه مجازی ایرانیان بر اساس آمار تارنمای الکسا و برخی از شاخصه های مرتبط با سبک زندگی مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس آمار تارنمای الکسا پایگاه اینترنتی کلوب بزرگ ترین جامعه مجازی است که از درون کشور ایران مدیریت می شود. در عصر جهانی شدن و با ظهور فناوری های نوین ارتباطی، یک فضای مجازی ...
بیشتر
در این مقاله رابطه بین عضویت جوانان در بزرگ ترین جامعه مجازی ایرانیان بر اساس آمار تارنمای الکسا و برخی از شاخصه های مرتبط با سبک زندگی مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس آمار تارنمای الکسا پایگاه اینترنتی کلوب بزرگ ترین جامعه مجازی است که از درون کشور ایران مدیریت می شود. در عصر جهانی شدن و با ظهور فناوری های نوین ارتباطی، یک فضای مجازی در کنار فضای واقعی ایجاد شده که این دو تأثیرات متقابلی بر یکدیگر دارند. در همین راستا برای سنجش ارتباط میان این دو فضا اعم از زمانی که افراد به اینترنت اختصاص می دهند و سایر تأثیرات فرهنگی عضویت و حضور در شبکه های اجتماعی، از روش پیمایش اینترنتی و ارسال پرسشنامه به صورت آنلاین برای کاربران فعال کلوب استفاده شده است. میان عضویت در شبکه های اجتماعی اینترنتی و نحوه اختصاص وقت به سایر فعالیت های اجتماعی ارتباط وجود داشته و بیشتر پاسخ دهندگان اذعان کرده اند که به دلیل استفاده بیش از حد از اینترنت برای فعالیت در شبکه های اجتماعی اینترنتی مورد اعتراض سایر اعضای خانواده واقع شده اند. همچنین میان عضویت در شبکه های اجتماعی اینترنتی با مقوله هایی نظیر نحوه ارتباط با جنس مخالف و شیوه محاورات اعضا در محیط بیرونی ارتباط وجود دارد؛ بنابراین می توان گفت میان عضویت در شبکه های اجتماعی اینترنتی و سبک زندگی جوانان ارتباط وجود دارد.
بیژن خواجه نوری؛ علی روحانی؛ سمیه هاشمی
چکیده
مطالعة حاضر، رابطة سبک زندگی به عنوان شاخصی از فرایند جهانیشدن را با تصور بدن مورد بررسی قرار داده است. بدین منظور 508 زن ساکن شیراز با استفاده از روش نمونهگیری سیستماتیک انتخاب شدند. با توجه به نظریات موجود و مطالعات انجامشدة قبلی، چهارچوب نظری تحقیق بر اساس نظریه گیدنز، تنظیم و بر اساس آن شش فرضیه مطرح شده است. اطلاعات مورد نیاز ...
بیشتر
مطالعة حاضر، رابطة سبک زندگی به عنوان شاخصی از فرایند جهانیشدن را با تصور بدن مورد بررسی قرار داده است. بدین منظور 508 زن ساکن شیراز با استفاده از روش نمونهگیری سیستماتیک انتخاب شدند. با توجه به نظریات موجود و مطالعات انجامشدة قبلی، چهارچوب نظری تحقیق بر اساس نظریه گیدنز، تنظیم و بر اساس آن شش فرضیه مطرح شده است. اطلاعات مورد نیاز با روش پیمایشی و پرسشنامهایِ خودگزارشی جمعآوری شد. به منظور تحلیل و تبیین دادهها، روشهای آماری تحلیل پراکنش یکطرفه و رگرسیون چندمتغیره به کار گرفته شد. نتایج بهدستآمده نشان دادهاند از میان عوامل تأثیرگذار بر تصور بدن، تنها سبکهای فراغتی، مذهبی و موسیقیایی مدرن به ترتیب توانستهاند بر روی هم بیش از 22 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کنند. از این میان به غیر از سبکهای مذهبی که دارای رابطهای منفی با تصور بدن بودهاند، سایر سبکها رابطة مثبتی با متغیر وابسته داشتهاند.
مریم رفعت جاه
چکیده
یکی از عرصههای مهمی که در مطالعات اجتماعی و پژوهشهای فرهنگی برای شناخت تحولات ارزشی و نگرشی و سبکهای جدید زندگی مورد توجه قرار میگیرد عرصه فراغت است، زیرا به سبب در برداشتن الزامات کمتر و آزادی عمل بیشتر میتواند ارزشها و نگرشها و ذائقههای فرهنگی را بازنمایی کند. ازاینرو مطالعه و پژوهش در اوقات فراغت جوانان که نسلی پیشرو ...
بیشتر
یکی از عرصههای مهمی که در مطالعات اجتماعی و پژوهشهای فرهنگی برای شناخت تحولات ارزشی و نگرشی و سبکهای جدید زندگی مورد توجه قرار میگیرد عرصه فراغت است، زیرا به سبب در برداشتن الزامات کمتر و آزادی عمل بیشتر میتواند ارزشها و نگرشها و ذائقههای فرهنگی را بازنمایی کند. ازاینرو مطالعه و پژوهش در اوقات فراغت جوانان که نسلی پیشرو و نمایانگر روند تغییرات فرهنگی جامعه هستند هم برای شناخت این روندها و هم برای برنامهریزی و سیاستگذاری فرهنگی ضروری مینماید. در این راستا هدف اصلی این پژوهش مطالعه الگوهای فراغت دانشجویان غیر تهرانی و شناخت مسائل و مشکلات اوقات فراغت آنان است. مطالعة چگونگی گذران اوقات فراغت دانشجویان و شناسایی عوامل احتمالی مؤثر در آن به ما کمک میکند تا بتوانیم نیازها و علایق فراغتی آنان را شناخته و کمبودها و مشکلات فراغتی را در این گروه با دقت بیشتری بررسی کنیم. این مطالعه بر روی نمونهای احتمالی از دانشجویان دختر و پسر خوابگاهی دانشگاه تهران انجام گرفته و یافتههای آن حاکی از آن است که در گذران اوقات فراغت، دختران بیشتر به شیوههای فعالانه و پسران بیشتر به شیوههای سرگرمیخواهانه گرایش دارند. به طور کلی میزان استفادة دانشجویان پسر از امکانات فراغتی خوابگاه، به مراتب بیشتر از دختران بوده است. بیش از نیمی از دانشجویان از نحوه گذران اوقات فراغت خود ناراضی بوده و مهمترین دلیل نارضایتی آنها محدودیت امکانات تفریحی و مشکلات مالی بوده اما محرومیت از امکانات تفریحی در دختران و محدودیتهای مالی در پسران بیشتر ذکر شده و در مجموع دانشجویان دختر با مشکلات فراغتی بیشتری مواجه بودهاند. همچنین شیوه گذران اوقات فراغت دانشجویان با برداشت آنان از فراغت، ارزشها و نگرشها، سبک زندگی، میزان پایبندی دینی و میزان برنامهریزی آنها برای فراغت ارتباط دارد.
رسول ربانی؛ حامد شیری
چکیده
الگوهای گذران اوقات فراغت تا چه حد میتوانند بازنمای هویت اجتماعی باشند؟ آیا این الگوها در تداوم هویت طبقاتی قرار میگیرند یا در متن فرهنگ مصرف محور معاصر و تغییرات فرهنگی پست مدرن، هویتهای متمایز اجتماعی دیگری را بر اساس الگوهای مصرف بیان میکنند؟ هدف مقاله حاضر بررسی هویت اجتماعی در چارچوب تحلیلی مفهوم «اوقات فراغت» به ...
بیشتر
الگوهای گذران اوقات فراغت تا چه حد میتوانند بازنمای هویت اجتماعی باشند؟ آیا این الگوها در تداوم هویت طبقاتی قرار میگیرند یا در متن فرهنگ مصرف محور معاصر و تغییرات فرهنگی پست مدرن، هویتهای متمایز اجتماعی دیگری را بر اساس الگوهای مصرف بیان میکنند؟ هدف مقاله حاضر بررسی هویت اجتماعی در چارچوب تحلیلی مفهوم «اوقات فراغت» به مثابه بخشی از مفهوم عام «سبک زندگی» است. این مطالعه به دو شیوه پژوهش کیفی با استفاده از تکنیک مصاحبه عمیق و روش پیمایشی با استفاده از تکنیک پرسشنامه در بین جوانان شهر تهران به اجرا درآمده است. نتایج تحقیق بیانگر نقش تعیینکننده «طبقه اجتماعی» و ترکیب همزمان«جنسیت» با طبقه اجتماعی در خطوط تمایز و تفاوت الگوهای گذران اوقات فراغت است. حوزه فراغت در تهران به عنوان عرصه انتخاب فردی هنوز در دایره محدود طبقه اجتماعی و جنسیت است. کنشگران اگرچه آزادی انتخاب دارند اما این انتخاب توسط متغیرهای ساختاری و زمینهای محدود شده است. همبستگی شدید هویت با طبقه اجتماعی و جنسیت ـ در حوزه فراغت ـ به معنای نفی تفاسیر پست مدرن در تمایزاتِ اجتماعی متکثرِ مبتنی بر مصرف است.
نعمت الله فاضلی
چکیده
این مقاله به تحلیل فرهنگی خانه روستایی در گذشته و اکنون میپردازد و خانه را به مثابه یکی از مولفههای اصلی سبک زندگی جهت فهم کلیت زندگی روستایی مطالعه میکند. در این نوشتار ابتدا اثرات مدرنیته بر تحول فرهنگ خانه در ز مینههایی چون امروزیشدن، عقلانیشدن، شهری شده، عرفی شدن، جهانی شدن، فردی شدن، دموکراتیک شدن، رسانهای شدن، تجاری ...
بیشتر
این مقاله به تحلیل فرهنگی خانه روستایی در گذشته و اکنون میپردازد و خانه را به مثابه یکی از مولفههای اصلی سبک زندگی جهت فهم کلیت زندگی روستایی مطالعه میکند. در این نوشتار ابتدا اثرات مدرنیته بر تحول فرهنگ خانه در ز مینههایی چون امروزیشدن، عقلانیشدن، شهری شده، عرفی شدن، جهانی شدن، فردی شدن، دموکراتیک شدن، رسانهای شدن، تجاری شدن و بوروکراتیک شدن بررسی میشود و سپس با ارائه توضیحی مردمنگارانه از زادگاه نگارنده این تحولات در یک خانه روستایی ایران بررسی میشود. این مطالعه نشان میدهد که ویژگیهای خانه روستایی که عبارت بودند از کالای اقتصادی نبودن،پیوند گسستناپذیر با روستا، زادگاه و پرورشگاه بودن، آمیختکی با اسطورهها و روایتهای تاریخی خانوادگی، همزیستی با طبیعت و فقدان حریم خصوصی دگرگون شدن است و از این رو دیگر نمیتوان با رویکردهای کلاسیک که روستا را مقر سنت و شهر را مقر مدرنیته میدانستند به مطالعه آن پرداخت. به باور نگارنده نوعی مدرنیته روستایی ایرانی در روستاهای ایران شکل گرفته است.
نفیسه حمیدی؛ مهدی فرجی
چکیده
مقاله حاضر به دنبال یافتن سبکهای زندگی متفاوتی است که در پوشش زنان در تهران به چشم میخورد. برای این منظور، به توصیف نوع پوشش زنان در محیطهای اجتماعی گوناگون و برخی مؤلفههای زندگی آنان، نظیر میزان و درآمد و سرمایههای اقتصادی و فرهنگی، پرداخته شده است. پرسش اصلی ما در این مقاله این است که در جامعه ما چه نوع پوششهایی وجود دارد ...
بیشتر
مقاله حاضر به دنبال یافتن سبکهای زندگی متفاوتی است که در پوشش زنان در تهران به چشم میخورد. برای این منظور، به توصیف نوع پوشش زنان در محیطهای اجتماعی گوناگون و برخی مؤلفههای زندگی آنان، نظیر میزان و درآمد و سرمایههای اقتصادی و فرهنگی، پرداخته شده است. پرسش اصلی ما در این مقاله این است که در جامعه ما چه نوع پوششهایی وجود دارد و منطق پوشش زنان چیست آیا منطقِ تمایز، نقش اصلی را در پوشش آنان بازی میکند، یا زنان با نوع پوشش خود بیشتر هدف نمایش هویت خود را دارند و یا لباس از نظر آنان دارای کارکردهای اولیه و مشخصی همچون محافظت، پوشش، عفت و... است؟ برای رسیدن به این هدف با چهل تن از زنان ساکن تهران مصاحبه به عمل آمده و نوع پوشش و وضعیت اجتماعی آنان ترسیم شده است که براین اساس 9 تیپ را از هم متمایز کردهایم.
وحید شالچی
چکیده
این مقاله به بررسی سبک زندگی جوانان کافی شاپ منطقه 3 تهران میپردازد و تلاش میکند ویژگیهای سبک زندگی این گروه از جوانان را مشخص سازد. مشخص ساختن اهمیت عناصر مختلف زندگی، هنجارهای مصرف همچنین شیوه های گذران اوقات فراغت از دیگر هدف های این مقاله است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که در این فضای اجتماعی ویژگی های سبک زندگی پسامدرن از ...
بیشتر
این مقاله به بررسی سبک زندگی جوانان کافی شاپ منطقه 3 تهران میپردازد و تلاش میکند ویژگیهای سبک زندگی این گروه از جوانان را مشخص سازد. مشخص ساختن اهمیت عناصر مختلف زندگی، هنجارهای مصرف همچنین شیوه های گذران اوقات فراغت از دیگر هدف های این مقاله است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که در این فضای اجتماعی ویژگی های سبک زندگی پسامدرن از قبیل مد و سلیقه التقاطی، تعامل امر محلی و جهانی، اهمیت سرگرمی و مصرف و نقش حیاتی لذت دیده می شود. بررسی فرهنگ این بخش از جوانان ایرانی نشان می دهد که تا چه میزان سیاست گذاری فرهنگی امری حساس، دشوار و پیچیده است و اثرگذاری فرهنگی بر نسل جوان صرفا از طریق پرداختن صوری و سطحی به ارزش ها در سطح نهادهای رسمی ممکن نیست.
ناصر فکوهی
چکیده
جهانیشدن روند متناقض مدرنیته را تشدید کرده و آن را درون فرایندی متقابل از همگنسازیها و ناهمگنسازیهای هویتی ـ جماعتی وارد نموده است. اثر مشخص این امر گسترش مطلق شمار هویتهای اقلیتی در سطوح بومی و محلی از یک سو، و تداخل نقشهای هویتی و شکلگیری هویتهای اجتماعی هر چه گستردهتر در قالبهای غیر بومی و فراملی از سوی دیگر است. ...
بیشتر
جهانیشدن روند متناقض مدرنیته را تشدید کرده و آن را درون فرایندی متقابل از همگنسازیها و ناهمگنسازیهای هویتی ـ جماعتی وارد نموده است. اثر مشخص این امر گسترش مطلق شمار هویتهای اقلیتی در سطوح بومی و محلی از یک سو، و تداخل نقشهای هویتی و شکلگیری هویتهای اجتماعی هر چه گستردهتر در قالبهای غیر بومی و فراملی از سوی دیگر است. شهرها به مثابه پهنههای اصلی تبلور یافتن فضاییِ هویتها و روزمرگی شهری به مثابه زمان اصلی بیان این هویتها، امروز بیش از پیش مطرح هستند. هم از این رو مفهوم سبک زندگی که در دهه های پس از جنگ جهانی دوم و عمدتاً در چارچوب نظریههای برون آمده از مطالعات فرهنگی مطرح شده بود در ترکیب خود با مفهوم روزمرگی در معنایی لوفبوری از این واژه امروز باید به گونهای دیگر تفسیر شود. زمانی که این دو مفهوم را در تقاطعی معنایی با دو مفهوم دیگر خردهفرهنگ و اقلیت قرار دهیم، باز هم به موقعیتهای پیچیدهتری میرسیم که ما را با شرایطی نسبتاً بینظیر در شکلگیری فرهنگهای انسانی و پویایی آنها روبرو میکند. آنچه در مقاله حاضر مورد نظر است حرکت از این چارچوب فکری و تلاش برای کاربرد آن در شرایط خاص ایران است که در آن همچون بسیاری دیگر از کشورهای در حال توسعه جهانی شدن به امواج مقاومت هویتی- جماعت دامن زده است، ولو اینکه این مقاومت لزوما شکل فعال نداشته و در حوزه خود آگاه قرار نمیگیرد. بنابراین هدف ما در این مقاله آن است که نشان دهیم چگونه گسستهای کنونی جامعه ما در تبلورِ فضایی – زمانی خود و از خلال بیان و بروز خویش در سبکهای زندگی در سطح شهرها برونیت یافته و چه پیآمدهای کوتاه و دراز مدتی را میتوان از این فرایند انتظار داشت. رویکرد مقاله، رویکردی کاربردی است که تلاش میکند به راهکارهایی عملی به ویژه در زمینه سیاستگذاریهای راهبردی و راهکاری در زمینه فرهنگ عمومی دست یابد و همین امر آن را در تداخلی نظری بین دو حوزه انسانشناسی و مطالعات فرهنگی قرار می دهد.