مطالعات فرهنگی
مطالعۀ کیفی رواج اندیشۀ فروپاشی فرهنگی در بین نخبگان؛ افسانه یا واقعیت؟

حمید نادری؛ سید محمدعلی موسوی

دوره 15، شماره 3 ، مهر 1401، ، صفحه 139-170

https://doi.org/10.22035/jicr.2023.2968.3310

چکیده
  فرهنگ، به‌عنوان یکی از اجزای اصلی هر نظام اجتماعی، همواره در معرض انواع بازاندیشی‌ها بوده است که یکی از موارد ایده‌سازی، رواج اندیشۀ فروپاشی از سوی جریان نخبگانی است. هدف نوشتار حاضر، بررسی چیستی فروپاشی فرهنگی و شناسایی ریشه‌‌های طرح آن از سوی جامعۀ نخبگانی است. برای دستیابی به این هدف، مطالعۀ کیفی از نوع تحلیل محتوای استقرایی ...  بیشتر

مطالعات زنان
ملاحظات جنسیتی مرتبط با نگرش‌های جمعیت‌شناختی در ایران

یعقوب فروتن؛ مینا شجاعی قلعه نی

دوره 13، شماره 4 ، دی 1399، ، صفحه 1-27

https://doi.org/10.22035/jicr.2021.434

چکیده
  در این مقاله، نگرش جمعیت‌شناختی بر پایه مؤلفه‌های پنج‌گانه شامل ترجیحات فرزندآوری، نگرش به سیاست افزایش جمعیت، سن ازدواج دختران، طلاق و مهاجرت مورد سنجش قرارگرفته‌اند و بر اساس یک رویکرد فرهنگی اجتماعی، تفاوت‌های جنسیتی مرتبط با این مؤلفه‌های پنج‌گانه بررسی‌شده‌اند. به‌طوردقیق‌تر، این تحقیق در نظر دارد تا در گام اول نشان ...  بیشتر

جامعه شناسی
ردپایی تازه؛ دین و عاملیت زنان مسلمان مذهبی‌ـ‌سنتی

زینب مسگرطهرانی؛ عباس کاظمی

دوره 13، شماره 3 ، مهر 1399، ، صفحه 65-94

https://doi.org/10.22035/jicr.2020.2639.3051

چکیده
  مطالعات انجام‌شده در حوزهٔ دین و زنان، رهایی زنان از ساختار مردسالاری و به چالش کشیدن باورها و تفاسیر اسلام سنتی را مختص طبقهٔ بالا و نخبه جامعه می‌دانند. در این مقاله، این پرسش مطرح می‌شود که آیا زنان مذهبی طبقه سنتی و فرودست هم از توان بازتفسیر دینی در زندگی روزمرهٔ خود برخوردار هستند؟ چگونه این زنان بدون آشنایی با منابع نواندیشی ...  بیشتر

ارتباطات میان‌فرهنگی
عوامل مؤثر بر انطباق بین‌فرهنگی دانشجویان خارجی در ایران؛ مطالعه موردی دانشجویان خارجی دانشگاه تهران

حمیده مولایی

دوره 11، شماره 3 ، مهر 1397، ، صفحه 131-159

https://doi.org/10.22631/jicr.2018.1992.2556

چکیده
  امروزه بین‌المللی‌شدن دانشگاه‌ها و جذب هرچه بیشتر دانشجویان خارجی، به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها و سیاست‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تبدیل شده است. مقاله حاضر در پی بررسی مهم‌ترین عوامل مؤثر بر انطباق فرهنگی‌ـ‌‌اجتماعی دانشجویان بین‌المللی در ایران است. مطالعه موردی این پژوهش، دانشجویان بین‌المللی دانشگاه تهران هستند. ...  بیشتر

تصویری از فرهنگ مصرفی جامعة ایران با استفاده از داده‌های یک پیمایش ملی پیرامون گذران اوقات فراغت

سید ابوالحسن ریاضی

دوره 6، شماره 4 ، اسفند 1392، ، صفحه 137-153

https://doi.org/10.7508/ijcr.2013.24.006

چکیده
  با توجه به آنکه فرهنگ مصرفی امروزه خصوصیت اصلی جامعة مدرن قلمداد می‌شود و فرهنگ جامعة ایران نیز  در نتیجة تبادلات فرهنگیِ اثرگذار، درحال گذار به وضعیت مدرن محسوب می‌شود، ارائة تصویری از فرهنگ مصرفی جامعة ایران می‌تواند به ارائة تحلیلی دقیق از نحوة گذار از جامعة سنتی به مدرن منجر گردد. در این مقاله داده‌های پیمایش ملیِ گرایش‌های ...  بیشتر

جنگ و زندگی روزمره: خاورمیانه و امریکا؛ یک بررسی رسانه‌محور

امین پروین؛ سید عبدالامیر نبوی

دوره 3، شماره 4 ، دی 1389، ، صفحه 113-130

https://doi.org/10.7508/ijcr.2010.12.005

چکیده
  امروزه جنگ به یکی از مهم‌ترین معرّف‌های خاورمیانه در رسانه‌های غربی تبدیل شده است. با این حال، جنگ که به شکلی نازیبا، تصویری هولناک از خاورمیانه در اذهان عمومی به وجود آورده، به شکلی عادی در زندگی ساکنان خاورمیانه تکرار می‌شود. از طرفی جنبش‌های ضد جنگ در غرب انگشت اتهام خود را هم به سوی گروه‌های تروریستی این سوی عالم و هم سیاست‌مداران ...  بیشتر

تلویزیون و تأثیرات کاشتی آن بر هویت فرهنگی ایرانیان

ناصر باهنر؛ طاهره جعفری کیذقان

دوره 3، شماره 4 ، دی 1389، ، صفحه 131-156

https://doi.org/10.7508/ijcr.2010.12.006

چکیده
  این مقاله به بیان تأثیرات تلویزیون در عرصه فرهنگ با تأکید بر مقوله‌های هویت قومی و ملی می‌پردازد. نتایج طرح‌شده که حاصل بخشی از یک پژوهش علمی در مرکز تحقیقات صدا و سیما است نشان می‌دهد از سویی در سه بخش برنامه‌های طنز، خبر و سریال در برخی مقوله‌های هویت پیام‌هایی به طور متوالی از تلویزیون ایران پخش شده و بینندگان در معرض این پیام‌ها ...  بیشتر

هویت فرهنگی ایرانیان از رویکرد‌های نظری تا مؤلفه‌های بنیادی

حسام الدین آشنا؛ محمدرضا روحانی

دوره 3، شماره 4 ، دی 1389، ، صفحه 157-184

https://doi.org/10.7508/ijcr.2010.12.007

چکیده
  هویت یکی از پیچیده‌ترین مفاهیم در حوزه علوم انسانی و اجتماعی به شمار می‌رود؛ پدیده‌ای چندوجهی که از مناظر مختلف، مبانی و معانی گوناگونی را نمایان می‌سازد. در یک نگاه کلی می‌توان هویت را حاصل دیالکتیک نظام ذهنی و ساختار اجتماعی و فرهنگی قلمداد نمود؛ رویکردی که هویت را در کنار غیریت مورد توجه قرار داده و بدین سان واحد تحلیل خود و ...  بیشتر

گفتمان شرق‌شناسانه در بازنمایی‌های رسانه‌ای غرب از ایران

حسین پیرنجم‌الدین؛ سیدمحمد مرندی؛ محمدرضا عادلی

دوره 3، شماره 2 ، تیر 1389، ، صفحه 83-100

https://doi.org/10.7508/ijcr.2010.10.004

چکیده
  این گفتار به بررسی بازنمایی جهان اسلام و خاصه ایران در رسانه‌های غربی می‌پردازد. مقاله می‌کوشد ریشه‌های این بازنمایی را در گفتمان شرق‌شناسانه بازجوید، گفتمانی که در آن غرب درباره شرق «دانش» تولید کرده و به واسطه آن استیلا و برتری خود بر «دیگرِ» خود را توجیه و ابقا کرده و مشروعیت بخشیده است. نویسندگان ابتدا به بحث پیرامون ...  بیشتر

بازتاب نگرش فرهنگی غرب نسبت به ایران در ساخت های زبانی نشریات انگلیسی زبان

مریم سادات غیاثیان

دوره 2، شماره 1 ، تیر 1388، ، صفحه 123-139

https://doi.org/10.7508/ijcr.2009.05.006

چکیده
  در این مقاله سعی بر آنست تا با معرفی دو رویکرد اصلی در شرق‌شناسی -شرق‌شناسی کلاسیک و شرق‌شناسی نوین- نگرش غرب نسبت به شرق در سطح کلان و اسلام در سطح خرد در هر یک از این دو رویکرد بررسی و رویدادهای مؤثر در ایجاد شرق‌شناسی نوین برشمرده شود. حادثه یازدهم سپتامبر 2001، یکی از اتفاقات مهم و تأثیرگذار در قرن حاضر و شرق‌شناسی نوین بوده است. ...  بیشتر

فرهنگ و قومیت مدلی برای ارتباطات بین فرهنگی در ایران

یونس نوربخش

دوره 1، شماره 4 ، دی 1387، ، صفحه 67-90

https://doi.org/10.7508/ijcr.2008.04.004

چکیده
  در این تحقیق به دنبال یافتن مدلی برای همبستگی اجتماعی و وحدت فرهنگی در ایران هستیم؛ الگویی که براساس آن تنوع قومی و فرهنگی به‌عنوان چالشی در برابر همبستگی ملی قرار نگیرد و به فرصتی برای غنای فرهنگی جامعه تبدیل گردد. ابتدا دیدگاه‌های اساسی مربوط به فرهنگ، قومیت و ملت مورد بررسی قرار می‌گیرد و آنگاه مفاهیم مربوط به سیاست‌های میان ...  بیشتر

بررسی تعامل و تقابل رسانه و مذهب در خاورمیانه با تأکید بر ایران

حسن خانی

دوره 1، شماره 3 ، آبان 1387، ، صفحه 215-231

https://doi.org/10.7508/ijcr.2008.03.009

چکیده
  مذهب و رسانه دو پدیده بسیار مهم در جوامع خاورمیانه در عصر حاضر است. در این جوامع، رسانه بازیگری جدیدالورود محسوب میشود که قدمت حضور جدی آن در عرصههای مختلف این جوامع بهزحمت، به یک سده میرسد؛ درحالیکه مذهب در قرون و هزارههای متمادی یکی از عناصر اصلی کهنو مهم در ساختار جوامع منطقه خاورمیانه به شمار میرفته است. این مقاله تلاشی است برای ...  بیشتر