مطالعات فرهنگی
سیدمجید حسینی؛ احسان فرزانه
چکیده
برمبنای نظریه و روش تحلیل گفتمان، بین معرفت و فرایندهای اجتماعی و تاریخی، پیوند ناگسستنی وجود دارد. فرایندهای اجتماعی و تاریخی، شیوههای فهم انسانها از جهان را خلق و دگرگون میکنند و ازسویدیگر، از طریق شیوههای فهم جهان، هدایت میشوند. برایناساس، آثار ادبی و هنری، در خلأ تولید نمیشوند و با متن و بستر اجتماعی و تاریخی خود ...
بیشتر
برمبنای نظریه و روش تحلیل گفتمان، بین معرفت و فرایندهای اجتماعی و تاریخی، پیوند ناگسستنی وجود دارد. فرایندهای اجتماعی و تاریخی، شیوههای فهم انسانها از جهان را خلق و دگرگون میکنند و ازسویدیگر، از طریق شیوههای فهم جهان، هدایت میشوند. برایناساس، آثار ادبی و هنری، در خلأ تولید نمیشوند و با متن و بستر اجتماعی و تاریخی خود رابطهای دوسویه دارند. در مقاله حاضر، گفتمانی که در سالهای پایانی دهه 1380 در فضای شعر کشور هژمون شده است، با واکاوی اشعار علیرضا آذر ـبهعنوان یکی از مطرحترین عرضهکنندگان این گفتمانـ بررسی میشود و مؤلفههای چهارگانه آن (آرمانگریزی، ناامیدی، شخصمحوری، و میل به خودکشی و انهدام خویشتن) در ارتباط با تحولات سیاسی و اجتماعی ایران از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون، تبیین میشود. تحلیل انتقادی به روش نورمن فرکلاف، چرایی و چگونگی مفصلبندی جهان بهگونهای خاص را در گفتمان اخیر توضیح میدهد و کارکرد ایدئولوژیک آن را در جاودانه نشان دادن مفاهیم محدود تاریخی نشان میدهد.
منصور طبیعی؛ مریم هاشم پور صادقیان؛ آزاده هوشیار
چکیده
تجاوز سراسری ارتش رژیم عراق از زمین، هوا و دریا به جمهوری اسلامی ایران در 31 شهریور 1359 حادثه مهمی است که بررسی ابعاد آن برای نسل حاضر و آینده دارای اهمیت فراوانی است. یکی از پیامدهای بسیاری از جنگها ازجمله جنگ ایران و عراق، بُعد اسارت است. هدف مقاله حاضر بررسی این پیامد جنگ هشتساله بین دو کشور ایران و عراق است. این مقاله هم از زاویه ...
بیشتر
تجاوز سراسری ارتش رژیم عراق از زمین، هوا و دریا به جمهوری اسلامی ایران در 31 شهریور 1359 حادثه مهمی است که بررسی ابعاد آن برای نسل حاضر و آینده دارای اهمیت فراوانی است. یکی از پیامدهای بسیاری از جنگها ازجمله جنگ ایران و عراق، بُعد اسارت است. هدف مقاله حاضر بررسی این پیامد جنگ هشتساله بین دو کشور ایران و عراق است. این مقاله هم از زاویه تجربههای زنانه و هم تجربههای مردانه به مقولۀ اسارت نگریسته است. در این راستا با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و مبتنیبر رویکرد عرفی، دو مجموعه خاطرات دوران اسارت با عنوان «من زندهام» ـخاطرات دوران اسارت معصومه آبادـ و «حکایت زمستان» ـخاطرات دوران اسارت عباس حسینمردیـ بررسی شده است و در ادامه، مفاهیم، مقولههای فرعی و درنهایت، مقولههای اصلی، برگرفته شده است. نتایج بهدستآمده در این مقاله نشان میدهد که اسارت برای اسیران ایرانی تا حد زیادی بهعنوان ادامۀ مقاومت و مبارزه تعریف شده بود، اما بهطور خاص، تجربههای این زنان و مردان، ذیل 16 مقوله فرعی قابلتقسیمبندی است که با تحلیل و جمعبندی در قالب 6 مقوله اصلی تعریف میشوند که عبارتند از: تعارض مکانی، خشونت، عوارض جسمانی، تجربههای روانی، سازوکارهای مقابله با بحران، و سیاستهای خصمانه.
سید بشیر حسینی؛ مختار جعفری
چکیده
هدف این نوشتار، بررسی چگونگی انواع مفاهمۀ گفتمانی سریالهای مذهبیـتاریخی از منظر رمزگشایی مخاطب اهل سنت است و به این سبب، به تحلیل گفتمان مهمترین سریالهای مذهبیـتاریخی سیمای جمهوری اسلامی ایران، به کارگردانی داوود میرباقری ـمطالعۀ موردی سه سریال شاخص امام علی (ع)، مسافر ری و مختارنامهـ از منظر اهل سنت پرداخته و با ...
بیشتر
هدف این نوشتار، بررسی چگونگی انواع مفاهمۀ گفتمانی سریالهای مذهبیـتاریخی از منظر رمزگشایی مخاطب اهل سنت است و به این سبب، به تحلیل گفتمان مهمترین سریالهای مذهبیـتاریخی سیمای جمهوری اسلامی ایران، به کارگردانی داوود میرباقری ـمطالعۀ موردی سه سریال شاخص امام علی (ع)، مسافر ری و مختارنامهـ از منظر اهل سنت پرداخته و با ملاحظۀ حقوق اقلیتهای دینی در رسانۀ ملی، بهتصریح و تشریح دو اصل بنیادین «حفظ وحدت» و «صدور گفتمان انقلاب» در راستای «منافع ملی» و «التزام عملی به قانون اساسی» میپردازد. همچنین به این پرسش پاسخ میدهد که پیامدهای عدم رعایت این دو اصل در ساخت و توزیع محتوای سریالهای تاریخیـمذهبی چیست؟ نظریههای بهکار رفته در این پژوهش عبارتند از: نظریۀ استفاده، نظریۀ خشنودی و مدل رمزگذاریـرمزگشایی استوارت هال. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیل گفتمان متن و فرامتن (از منظر مخاطب هدف پژوهش) بوده که با بهرهگیری از مدل سناریوسازی استقرایی چهارگانه، به جمعبندی و ارائۀ راهکار میپردازد. از اینرو، یافتههای تحقیق بر فرضهای مختلف مخاطبشناختی و واکنشهای متفاوت آنان (شامل طیف وسیعی اعم از کمتوجهی، عدم استفاده از رسانه، خودتحریمی رسانهای، انزوا، مذاکره و حتی تقابل) مبتنی است. بنابراین، با تأکید بر هویت ملی و ساخت سریالهایی از شخصیتها یا دورههای تاریخی مورد وفاق شیعه و سنی، میتوان به سمت وحدتآفرینی و پرهیز از مسئلهسازی گام نهاد.