جامعه شناسی
ساخت سیاسی‌- اجتماعی ایل و بازنمایی سازوکارهای مشروعیت‌بخش قدرت: مطالعۀ موردی ایل قشقایی

علی اشرف نظری؛ میلاد یزدان پناه

دوره 12، شماره 2 ، تیر 1398، ، صفحه 183-210

https://doi.org/10.22035/jicr.2019.1893.2478

چکیده
  نظام ایلی‌ـ‌عشیره‌ای ایل قشقایی دارای تاریخی کهن است که باتوجه‌به شرایط زندگی کوچی و عشایری شکل گرفته است. این نظام دارای سازمان‌های سیاسی‌ـ‌‌اداری خاص خود بوده که متناسب با شرایط زندگی عشایری و به‌صورت سیار تنظیم شده است. دررأس این نظام ایلی، مقامی به ‌نام ایلخان وجود داشت که از ابتدای تشکیل ایل درزمان صفویان در دست یک خاندان ...  بیشتر

جامعه شناسی
مطالعه فرهنگ نسلی دانشگاهیان ایران با تکیه بر ویژگی‌های بومی

زهرا محمدی

دوره 11، شماره 4 ، دی 1397، ، صفحه 33-54

https://doi.org/10.22035/jicr.2019.2162.2681

چکیده
  دانشگاه به‌مثابه فضای فرهنگی‌ـ‌اجتماعی‌ای است که روابط نسلی، به‌صورت درون‌نسلی و میان‌نسلی در آن جریان می‌یابد و بر مدیریت، برنامه‌ریزی، یاددهی‌ـ‌یادگیری، و تحقیق و خدمات تخصصی در آن تأثیر می‌گذارد؛ بنابراین، مطالعۀ نسلی در فضای دانشگاهی ضرورت پیدا می‌کند. این پژوهش با هدف نسل‌‌بندی دانشگاهیان ایران و مقایسه با نسل‌بندی ...  بیشتر

جامعه شناسی
درک دانشجویان دانشگاه تهران از تعاملات غیررسمی

مژگان خوشنام؛ مسعود کوثری؛ مقصود فراستخواه

دوره 11، شماره 3 ، مهر 1397، ، صفحه 29-67

https://doi.org/10.22631/jicr.2018.1865.2456

چکیده
  دانشجویان، تعاملات و ارتباطاتی فراتر از کلاس درس و نظام رسمی دانشگاه دارند که به‌طور غیررسمی وجود دارد و بخش زیادی از وقت دانشجویان را در طول دوران تحصیل به خود اختصاص می‌دهد. آنچه مهم است، درک دانشجو و فهم معانی ذهنی از تعاملات دوران دانشجویی است که کشف آن به کاهش شکاف موجود میان این قشر و مسئولان دانشگاه و آموزش عالی کمک می‌کند ...  بیشتر

جامعه شناسی
تأملـی در آرایـش نیروهـای اجتماعـی و تحـول گفتمان‌هـای هویـت قومـی در بلوچستـان ایـران

احمد نادری؛ بهروز روستاخیز؛ ابراهیم فیاض؛ محمدعثمان حسین بر

دوره 11، شماره 3 ، مهر 1397، ، صفحه 69-102

https://doi.org/10.22631/jicr.2018.1811.2420

چکیده
  تأمل در آرایش نیروهای اجتماعی و جریان‌های اندیشه‌ای گوناگون که در هر جامعه قومی، چشم‌انداز هویتی ویژه‌ای را توسعه می‌دهند، تأییدگر این نکته است که امر قومی به‌طور عام و مسئله هویت قومی به‌طور خاص، پدیده‌ای اجتماعی است که می‌تواند زمینه‌ساز مناقشه‌های اساساً گفتمانی باشد. پژوهش حاضر برمبنای چنین درکی و با توجه به ضرورت فهم ...  بیشتر

جامعه شناسی
تلاش برای به‌رسمیت شناخته‌شدن: تبیین فرهنگی کنش خودکشی در ایلام

سید حسین نبوی؛ طاهره مرادی نصاری

دوره 11، شماره 3 ، مهر 1397، ، صفحه 187-212

https://doi.org/10.22631/jicr.2018.1607.2279

چکیده
  خودکشی یکی از مسائل اجتماعی مهمی است که شیوع روزافزون آن در استان ایلام، بحرانی را پدید آورده است. پژوهش حاضر، تنها با هدف مطالعه زمینۀ فرهنگیِ خودکشی در جامعه ایلام انجام شده است. برای رسیدن به این هدف از رهیافت جامعه‌شناسی فرهنگی الگزندر بهره گرفته‌ایم. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که در جامعۀ ایلام، خودکشی، نمادی برای اعتراض ...  بیشتر

جامعه شناسی
نقش باستان‌مردم‌شناسی در شناخت کوچ‌گران بختیاری و ارتباط آن‌ها با خرفت‌خانه‌ها

حسنعلی عرب

دوره 11، شماره 2 ، تیر 1397، ، صفحه 37-50

https://doi.org/10.22631/jicr.2018.1500.2202

چکیده
  مدت‌ زیادی است که باستان‌شناسان برمبنای نظریه‌هایی مانند رهیافت مستقیم تاریخی، اقدام به مطالعۀ جوامع معاصر کرده و براساس مدارک باستان‌شناختی و مطالعات مردم‌نگاری، جوامع گذشته را بازسازی می‌کنند. آنچه در فرهنگ عامۀ مردم وجود دارد، بخشی از پژوهش‌های آن‌ها را دربر می‌گیرد. براساس آداب و رسوم فعلی که در میان مردم منطقۀ بختیاری‌نشین ...  بیشتر

جامعه شناسی
حس تعلق به خوابگاه؛ مطالعه موردی دختران دانشگاه‌های دولتی شهر تهران

زهره انواری

دوره 11، شماره 2 ، تیر 1397، ، صفحه 105-131

https://doi.org/10.22631/jicr.2018.1708.2342

چکیده
  خوابگاه، عرصه‌ای نیمه‌عمومی است که در آن عده‌ای از همسالان درگیر تعاملات بین‌فرهنگی می‌شوند. این تعاملات می‌تواند تأثیر مثبت یا منفی‌ای بر زندگی فرد بگذارد و از او در برابر تصمیم‌گیری‌های زندگی اجتماعی‌اش، فردی مستقل یا منفعل بسازد. هدف اصلی این مقاله به‌تصویر کشیدن زندگی خوابگاهی است. پرسش ما این است که آیا دانشجویان دختر، ...  بیشتر

جامعه شناسی
مرزهای اجتماعی- فرهنگی در شهر تهران: بررسی شرایط، شیوه مدیریت و پیامدها

محمود شهابی؛ محمدعلی قائم پور

دوره 11، شماره 2 ، تیر 1397، ، صفحه 133-160

https://doi.org/10.22631/jicr.2018.1794.2404

چکیده
  نظام تمایز گذاری و درجه بندی افراد در هر جامعه ای فراگیر و اجتناب ناپذیر است و معیارهای آن از جامعه ای به جامعه دیگر متفاوت است. از این رو این مقاله در پی آن است تا نشان دهد که شهروندان تهرانی در ارتباطات خود با دیگران چه موقع و چرا دست به مرزبندی می زنند؟، چه موقع و چگونه از این مرزها عبور می کنند؟، برای تعامل با یکدیگر و عبور از مرزهای ...  بیشتر

جامعه شناسی
تحلیل و واکاوی روند شکل‌گیری سرمایه‌ی فرهنگی معلمان در میدان آموزش و پرورش (مطالعه‌ی تجربی معلمان شهرستان بیرجند)

یحیی علی بابایی؛ سیدضیاء هاشمی؛ محمود تیموری

دوره 10، شماره 3 ، مهر 1396، ، صفحه 1-26

https://doi.org/10.22631/jicr.2017.1464.2175

چکیده
  با توجه به اهمیت سرمایه فرهنگی در میدان آموزش و پرورش تحقیق حاضر سرمایه فرهنگی معلمان را بر اساس چارچوب نظری پیر بوردیو بررسی می‌کند. حجم نمونه 480 نفر از معلمان شهرستان بیرجند است، که به‌ روش نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب و تصادفی ساده انتخاب شده‌اند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه است که برای تعیین پایایی آن از ضریب آلفای کرونباخ ...  بیشتر

جامعه شناسی
مکتب قرآن؛ مؤمنانی در نوستالژی «امت»؛ مطالعه موردیِ کردها در ایران

سارا شریعتی مزینانی؛ سامان ابراهیم زاده

دوره 10، شماره 3 ، مهر 1396، ، صفحه 79-99

https://doi.org/10.22631/jicr.2017.935.1785

چکیده
  مکتب قرآن، اولین و قدیمی­ترین جریان اسلام‌گرای اهل تسنن در ایران، در چهار دهه اخیر به‌لحاظ ساختاری و گفتمانی مراحل گوناگونی را گذرانده است. هدف این مقاله بررسی سازوکارهای اجتماعی مؤثر بر گرایش کردها به مکتب قرآن، در مرحله سوم تطور گفتمانی‌ـ‌ساختاری این جریان ــ از میانه دهه 1370 هجری تا کنون ــ با روش گراوندد تئوری است. بنابر مطالعات ...  بیشتر

جامعه شناسی
پدیدارشناسی تجربه‌ کاربران از موبایلی شدن روابط

مریم مختاری؛ حکیمه ملک احمدی

دوره 10، شماره 3 ، مهر 1396، ، صفحه 101-124

https://doi.org/10.22631/jicr.2017.898.1761

چکیده
  تکنولوژی نقش مهمی در ارتباطات دارد و بخش زیادی از روابط افراد را در درون خود شکل می‌دهد. بر همین اساس قادر است ایدئولوژی خاص خود را بر روابط چهره‌به‌چهره تحمیل کند و سبک زندگی خاصی را شکل ‌دهد که از آن با عنوان موبایلیزیشن با ویژگی‌هایی، مانند سرعت و کمیت یاد می‌شود. هدف این پژوهش پیگیری تجربه‌های کاربران از موبایلی‌شدن روابط است. ...  بیشتر

جامعه شناسی
مطالعه وضعیت نگرشی دانشجویان در مورد فضای اداری در حوزه عمومی دانشگاه

سیدمهدی اعتمادی‌فر

دوره 10، شماره 2 ، تیر 1396، ، صفحه 65-88

https://doi.org/10.22631/jicr.2017.1463.2174

چکیده
  با توجه به اهمیت فضای دانشگاه به‌طور عام، و فضای اداری آن، به‌طور خاص ــ ‌به‌عنوان نخستین فضایی که دانشجویان از زمان ورود تا پایان تحصیلات خود با آن سروکار دارند ــ در مقاله حاضر، نگرش دانشجویان در این زمینه بررسی شده است. کیفیت نگرش دانشجویان به فضاهای اداری در حوزه عمومی دانشگاه، و زمینه‌های ذهنی و مقوله‌های مشترک میان دانشجویان، ...  بیشتر

جامعه شناسی
نگاهی جامعه‌شناختی به گسترش معنویت‌گرایی نوپدید در شهر تبریز

نفیسه جابریان؛ علی ربیعی؛ حسن محدثی گیلوایی؛ محمد جواد زاهدی مازندرانی

دوره 10، شماره 2 ، تیر 1396، ، صفحه 119-150

https://doi.org/10.22631/jicr.2017.1513.2210

چکیده
  گرویدن تعداد چشمگیری از مردم شهر تبریز به مجموعه معنویت‌گرای نوپدید که در این مطالعه «مجموعه میم» نامیده شده است، حاکی از وجود جریان فرهنگی‌ـ‌اجتماعی‌ای است که این مطالعه در پی دستیابی به عوامل مؤثر بر آن است. روش پژوهش مقاله، کیفی با تکنیک نظریۀ پهنه‌محور بوده و داده‌ها از طریق پرسش‌نامه نیمه‌ساخت‌یافته با مصاحبه عمیق ...  بیشتر

جامعه شناسی
کلان‌شهر تهران و ظهور نشانه‌های الگوی تازه‌ای از روابط زن و مرد؛ مطالعه‌ زمینه‌ها، فرایند، و پیامدهای هم‌‌خانگی

مسعود گلچین؛ سعید صفری

دوره 10، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 29-57

https://doi.org/10.22631/ijcr.2017.332

چکیده
  امروزه شاهد ظهور نشانه‌های الگوی جدیدی از روابط زن و مرد با عنوان هم‌‌خانگی بدون ازدواج (همباشی، هم‌بالینی) هستیم که در ادبیات روزنامه‌نگارانه و زبان برخی از جوانان، «ازدواج سفید» خوانده می‌شود. به‌نظر می‌رسد چنین سبک‌های زندگی نوظهوری، بیشتر در مناطق شهری بزرگ پدید می‌آیند. در این مقاله کوشیده‌ایم شناخت بیشتری درمورد ...  بیشتر

جامعه شناسی
بررسی جامعه‌شناختی تأثیر ساختار خانواده بر سلامت اجتماعی مردان

نعیما محمدی؛ خان محمد آسکانی

دوره 9، شماره 4 ، اسفند 1395، ، صفحه 89-114

https://doi.org/10.22035/ijcr.2017.315

چکیده
  سلامت تابعی از عوامل مختلف اجتماعی و فرهنگی است. یکی از مهم‌ترین عوامل تأمین‌کنندۀ سلامت اجتماعی افراد جامعه، ساختار و روابط خانوادگی است. با توجه به تغییرات کارکردی پدیدۀ چندهمسری طی سال‌های اخیر، این ساختار خانوادگی به عامل تهدیدکنندۀ سلامت اجتماعی مردان چندهمسر حتی در استان سیستان و بلوچستان مبدل شده است. در این تحقیق به‌منظور ...  بیشتر

جامعه شناسی
بررسی عوامل گرایش به بدحجابی و راه‌کارهای مقابله با آن

وجیهه جوانی؛ مجتبی امیری

دوره 9، شماره 4 ، اسفند 1395، ، صفحه 115-132

https://doi.org/10.22035/ijcr.2017.316

چکیده
  حجاب و پوشش یکی از بایدها و هنجارهای فرهنگ دینی و بومی ما و از سوی دیگر، یکی از مهم‌‌ترین جنبه‌‌های جنگ نرم دشمنان انقلاب اسلامی است. مسئلة بدحجابی بدون شک یکی از پیامدهای تهاجم فرهنگی است و نگرش سطحی و مقطعی به این مسئله، شناخت لازم و درک صحیح برای برنامه‌ریزی‌های فرهنگی کارا و اثربخش را ممکن نمی‌سازد. بنابراین هدف پژوهش حاضر، ...  بیشتر

جامعه شناسی
سیاست و فرهنگ؛ شاخص‌های سیاست‌گذاری فرهنگی از دیدگاه امام خمینی (ره)

مجتبی باباخانی؛ اصغر افتخاری

دوره 9، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 57-90

https://doi.org/10.22035/ijcr.2016.321

چکیده
  فرهنگ به­عنوان شاخصی­ مهم در مدیریت سیاست، در نظام­های مختلف مدنظر بوده است. هرچند بسیاری از عناصر فرهنگی در طول زمان و در اثر علل و عواملی گوناگونی به­تدریج شکل می‌گیرد، اما نمی‌توان نقش سیاست­های حکومت در سامان‌دهی به آن را نادیده انگاشت. یکی از وظایف مهم حکومت در جامعة اسلامی، تعیین اصول و سیاست‌‎های کلی در حوزة مدیریت ...  بیشتر

جامعه شناسی
مطالعۀ رویکرد برنامه های توسعه در ایران به ارتباطات

زهره شاه قاسمی؛ مخمدمهدی فرقانی؛ هادی خانیکی

دوره 9، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 147-180

https://doi.org/10.22035/ijcr.2016.324

چکیده
  حرکت به­سمت اهداف «سند چشم‌انداز 1404» نیازمند درک الزامات برای تدوین برنامه‌های مناسب جهت دست‌یابی به اهداف مطلوب در توسعه است. با آغاز عصر اطلاعات، قواعد سیاست‌گذاری توسعه نیز به­شدت در جهان تغییر کرده و تحت تأثیر متغیرهای ارتباطات، فرصت‌های بی‌بدیلی برای جهش کشورهایی که در مراحل آغازین توسعه بوده‌اند، فراهم‌ شده ...  بیشتر

جامعه شناسی
شادی در ساختار معنایی حاکم بر نظام آموزشی

سیدضیاء هاشمی؛ محمد رضایی؛ سپیده اکبرپوران

دوره 9، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 180-202

https://doi.org/10.22035/ijcr.2016.325

چکیده
  وضعیت ملالت‌‌آور و کسالت‌بار مدارس، سیاست‌گذاری برای افزایش شادی و نشاط را ناگزیر کرده است. موفقیت این سیاست‌ها، پیش از همه در گرو وجود معنایی روشن و فهمی مشترک از شادی است. این مقاله با تکیه بر ابهام موجود در این حوزه، استخراج «معنا/ معانی حاکم بر مفهوم شادی در ساختار معنایی حاکم بر آموزش و پرورش» را موضوع اصلی کار خود قرار ...  بیشتر

جامعه شناسی
نگرش به نقش‌های جنسیتی در نسبت با قومیت و جنسیت

لیلا فلاحتی

دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 33-59

https://doi.org/10.22035/ijcr.2016.299

چکیده
  پژوهش حاضر به منظور سنجش تفاوت‌های جنسیتی و قومیتی در نگرش به نقش‌های جنسیتی و با استفاده از سنجه متناسب با فرهنگ کشورهای اسلامی،‌ طراحی شده توسط خلید و فریزی (2004) صورت گرفته است. حجم نمونه در این مطالعه 400 نفر از دانشجویان دختر و پسر سه دانشگاه دولتی شامل دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه تهران و دانشگاه کردستان است. تکنیک مورد استفاده ...  بیشتر

جامعه شناسی
فرا تحلیلی بر ارتباط سرمایة فرهنگی و مدیریت بدن

صدیقه شعاع؛ محسن نیازی

دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 61-81

https://doi.org/10.22035/ijcr.2016.300

چکیده
  در جامعه امروزی مدیریت بدن به ‌معنای دست‌کاری مستمر در ویژگی‌های ظاهری آن گسترش چشمگیری یافته است و بدن به‌عنوان عنصری هویت‌ساز و اجتماعی در حوزة جامعه‌شناسی، مباحث زیادی را به‌خود اختصاص داده است. در این پژوهش که با هدف فراتحلیل رابطة متغیرهای مدیریت بدن و سرمایة فرهنگی انجام شده است، پس از بررسی‌های اولیه و استخراج مطالب توسط ...  بیشتر

جامعه شناسی
تماس‌های شبکه‌ای و تجربه عشق سیّال: مطالعه کیفی دانشجویان دختر دانشگاه گیلان

محمدامین کنعانی؛ حمیده محمدزاده

دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 115-147

https://doi.org/10.22035/ijcr.2016.302

چکیده
  به‌دنبال گسترش نفوذ اینترنت، تعاملات اجتماعی بین دو جنس به‌ویژه در فضای مجازی ابعاد جدیدی به‌خود گرفته‌اند. این تعاملات ویژگی‌های خاصی داشته و پیامدهایی برای کاربران اینترنت در زمینه دوستی‌ها به‌دنبال داشته است. هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی‌ها و پیامدهای روابط بین دو جنس در فضای مجازی با استفاده از نظریه‌ی عشق سیال زیگمونت باومن ...  بیشتر