علوم اجتماعی و ارتباطات
هادی خانیکی؛ فاطمه نوری راد
چکیده
گفتوگو بهمثابه یک کنش مهم ارتباطی، ازجمله موضوعاتی است که در رشته علوم ارتباطات کمتر به آن توجه شده است و اغلب پژوهشهای انجامشده، مربوط به حوزه ارتباطات جمعی بودهاند. دراینمیان، انجام پژوهشی در حیطه ارتباطات انسانی و میانفردی، با نگاه موردی و خُردِ روش کیفی که در پی فهم و توصیف واقعیت ناب باشد، در حوزه پژوهشهای علوم ارتباطات، ...
بیشتر
گفتوگو بهمثابه یک کنش مهم ارتباطی، ازجمله موضوعاتی است که در رشته علوم ارتباطات کمتر به آن توجه شده است و اغلب پژوهشهای انجامشده، مربوط به حوزه ارتباطات جمعی بودهاند. دراینمیان، انجام پژوهشی در حیطه ارتباطات انسانی و میانفردی، با نگاه موردی و خُردِ روش کیفی که در پی فهم و توصیف واقعیت ناب باشد، در حوزه پژوهشهای علوم ارتباطات، مهجور است؛ ازاینرو، هدف این پژوهش، مطالعۀ نحوۀ تعامل کلاسی در جلسههای گفتوگومحورِ کلاس درس، بهمنظور مشخص کردن ساختار، ابعاد، و مؤلفههای گفتوگوی کندوکاوی است. تحلیل گفتوشنود، ترتیب انجام کار، سازماندهی، و نظم کنشهای اجتماعی را که بخشی از تعاملات روزمره هستند، با روشی استدلالی و در گفتنها و شنیدنهای اعضای جامعه مطالعه میکند؛ بنابراین، یکی از نتایج اصلی تحقیقِ با روش تحلیل گفتوشنود، شناسایی این نظام با الگوهای زنجیرهای است که در حین تعامل، به رفتارهای شفاهی ساختار میبخشد. تحلیل گفتوشنودهای کلاس درس تفکر نشان میدهد، ساختار کلی این گفتوگوها پیشبرنده است، به این معنا که هنگامیکه ایدهای در پاسخ به یک پرسش بیان میشود، شرکتکنندگان، خود را ملزم به واکنشِ «موافقت» یا «مخالفت» با آن ایده میدانند. این واکنش اغلب، سبب تصحیح و تکمیل ایدۀ اولیه یا شفاف کردن آن میشود. افراد، بین ایدههای مطرحشده پیوند برقرار کرده و استنباط خود را از روند بحث مطرح میکنند. این نوع گفتوگو، نهتنها موضعگیریهای فکری خوب را میطلبد، بلکه مستلزم تعهد به نتیجهیابی و جهتگیری منطقی است.
علوم اجتماعی و ارتباطات
هادی خانیکی؛ سبحان یحیائی
چکیده
این مقاله، با طرح کردن مفهوم تازه «برونایستادگی» در مطالعات مخاطبشناسی رسانهای، در پی این بوده است که برونایستادگان رادیوـتلویزیون دولتی ایران را ــ کسانیکه آگاهانه و عامدانه استفاده از این رسانه را کنار گذاشتهاند و از رویارویی با آن پرهیز میکنند ــ مطالعه کند. نویسندگان بر این نظر هستند که تجربه برونایستادگی، ...
بیشتر
این مقاله، با طرح کردن مفهوم تازه «برونایستادگی» در مطالعات مخاطبشناسی رسانهای، در پی این بوده است که برونایستادگان رادیوـتلویزیون دولتی ایران را ــ کسانیکه آگاهانه و عامدانه استفاده از این رسانه را کنار گذاشتهاند و از رویارویی با آن پرهیز میکنند ــ مطالعه کند. نویسندگان بر این نظر هستند که تجربه برونایستادگی، در هر جامعه و کشوری متفاوت و منحصربهفرد است. این مقاله، معناها و مفهومهای ذهنی این افراد را در مورد رادیوـتلویزیون دولتی ایران، با استفاده از ابزار مصاحبههای عمقی و با چارچوب روششناختی «نظریه دادهبنیاد» بررسی کرده و پس از انجام 29 مصاحبه عمقی انفرادی به کفایت نظری رسیده است. نویسندگان از خلال دادههای برآمده از این مصاحبهها و با پیمودن مراحل کدگذاری و مقولهبندی این روششناسی، الگوی نظریای از برونایستادگان تلویزیون دولتی در ایران ارائه دادهاند. این مقاله که با هدف شناخت ادراکهای معنایی برونایستادگان بهعنوان مقدمهای برای به درون کشیدن آنها انجام شده است، 118 مفهوم ذهنی را از درون مصاحبههای عمقی انفرادی بهدست آورده است که این مفهومها، با ساختن مقولههای اصلی، موجب شکلگیری الگوی نظری تحلیلی شدهاند. برمبنای نتایج بهدستآمده، سه گونه برونایستادگی «اعتراض و مقاومت»، «سرگرمیخواه ناراضی» و «پرهیز از ابتذال»، شناسایی شدهاند. نوآوری این مقاله در دستیابی به شناخت مخاطبان از منطق نفی و سلب است و نویسندگان بر این نظرند که سیاستگذاریهای رسانهای در مورد مخاطبان، نیازمند دستیابی به اینگونه شناختهای ژرفانگر است.