نعمت‌الله موسی پور
چکیده
پرسش اصلی در این مقاله آن است که چگونه می توان از طریق برنامه درسی به ترویج و اعتلای فرهنگ ایثار و شهادت در مدارس ابتدایی اقدام کرد؟ در این ارتباط، نظریات متفاوتی مطرح است و اقدامات آموزشی مرسوم مدارس بر آنها استوار شده اند، که در میان آنها نظریات تحولی نگر دارای جایگاه برجسته ای هستند. این نظریات بر این باور تاکید می کنند که آموزش امور ...
بیشتر
پرسش اصلی در این مقاله آن است که چگونه می توان از طریق برنامه درسی به ترویج و اعتلای فرهنگ ایثار و شهادت در مدارس ابتدایی اقدام کرد؟ در این ارتباط، نظریات متفاوتی مطرح است و اقدامات آموزشی مرسوم مدارس بر آنها استوار شده اند، که در میان آنها نظریات تحولی نگر دارای جایگاه برجسته ای هستند. این نظریات بر این باور تاکید می کنند که آموزش امور انتزاعی در دوره کودکی مقدور و موثر نیست. مدعای اصلی مقاله آن است که امور ارزشی را با آنکه اموری انتزاعی هستند، می توان با رویکرد فرهنگی به شکلی موثر در دوره کودکی آموزش داد. این ادعا با تمرکز بر ظرفیت تخیلی کودکان و ظرفیت انتقال مفاهیم توسط اسطوره و داستان در دوره کودکی بنا شده است. برهمین اساس، تلاش می شود بر بنیادی نظری و در تلاشی نظرورزانه، شواهد و طریقی برای این موضوع در حوزه برنامه درسی و آموزش ایثار ارائه گردد. ایثار در ارتباط با برنامه درسی از دو بعد قابل طرح است: 1) دستاورد و 2) فرایند. ایثار به عنوان دستاورد، واقعه و رخدادی را نشان می دهد که در جهان بیرون عینیت یافته است و البته می توان انتظار وقوع آن را در آینده نیز داشت. ایثار به عنوان فرایند، عملی را نشان می دهد که مقدمات، مراحل و دستاوردی دارد. این فرایند، نحوه ای از زیستن را نشان می دهد که درآمیخته ای از آگاهی دردسترس و آگاهی قابل حصول است. چنین گونه ای از عمل، فرهنگ نامیده شده و دارای ویژگی هایی است که متاثر از برنامه های درسی و آموزش مدرسه ای است.
حشمت سادات معینی فر؛ نجمه محمدخانی
چکیده
بازنمایی زندگی روزمره موضوع بحث بسیاری از تولیدات رسانه‌ای در ایالات متحده امریکاست. بی‌شک زمانی که سخن از زندگی روزمره به میان می‌آید، خانواده محوری‌ترین عنصر آن تلقی می‌شود. ژانرهای مختلف تلویزیونی مانند سریال‌های دنباله‌دار، کمدی موقعیت و غیره که اوج پیداش آنها در امریکا به دهه 1950 بازمی‌گردد، به بازنمایی خانواده، روابط ...
بیشتر
بازنمایی زندگی روزمره موضوع بحث بسیاری از تولیدات رسانه‌ای در ایالات متحده امریکاست. بی‌شک زمانی که سخن از زندگی روزمره به میان می‌آید، خانواده محوری‌ترین عنصر آن تلقی می‌شود. ژانرهای مختلف تلویزیونی مانند سریال‌های دنباله‌دار، کمدی موقعیت و غیره که اوج پیداش آنها در امریکا به دهه 1950 بازمی‌گردد، به بازنمایی خانواده، روابط مبتنی بر آن، دغدغه‌ها، انتظارات و رویکردهای معطوف به آن پرداخته‌اند. اوقات فراغت و الگوی مصرف خانواده که در جامعه سرمایه‌داری جدیّت بیشتری دارد نیز می‌تواند از این رو حائز اهمیت باشد که روابط خانوادگی و نحوه گزینش الگوی مصرف و بازنمایی آن در سریال‌ها شکل و نوع روابط مبتنی بر یک خانواده امریکایی را نشان دهد. به طور طبیعی مطالعه خانواده به عنوان اشل کوچکی از جامعه بزرگ‌تر می‌تواند ترسیم‌کنندة افق شناخت آن جامعه باشد. موضوع بحث این مقاله مطالعه کمدی موقعیت سیمسون‌هاست. این برنامه تلویزیونی که شهرتش مرزهای فرهنگی متفاوتی را درنوردیده است، سایقه تولیدش به دهه 1980 بازمی‌گردد. ژانر طنز و محتوای روزمره و قابل لمس آن نیز باعث شده در ایالات متحده امریکا نیز این سریال محبوبیت بی‌نظیری نزد شهروندان امریکایی داشته باشد. مقاله به مطالعة فصول شماره 3 تا 8 این کمدی موقعیت می‌پردازد چرا که مطالعه تمامی بخش‌های این سریال دنباله‌دار که نزدیک به 400 قمست است خارج از حوصله این مقاله است. سؤال اصلی این مقاله این است که چگونه در این کارتون، خانواده امریکایی در اوقات فراغت بازنمایی شده‌اند. به طور واضح‌تر اینکه اولاً تک‌تک افراد خانواده سیمسون اوقات فراغت خود را به مصرف چه کالاهایی اختصاص می‌دهند و ثانیًا در سطح خانوادگی این مصرف چه شکلی دارد. مبنای نظری‌ای که مقاله بر آن متکی است، تئوری بازنمایی استوارت هال می‌باشد و روش مطالعه نشانه‌شناسی رولان بارت است. واحد تحلیل در قسمت‌های مرتبط سکانس و در قسمت‌های غیرمرتبط موضوع آن قسمت خاص می‌باشد.
سید مجتبی رضوی طوسی؛ صهبا صمدی
چکیده
گروهی از مخاطبان پروپاقرص تولیدات رسانه، نوجوانان هستند که با توجه به مقطع سنی حساسشان، دیدی نقادانه و موشکافانه به مفاهیم دینی دارند. از همین رهگذر، نباید از نقش تولیدات تلویزیون به مثابه ابزاری برای اطلاع رسانی با هدف تاثیر و تقویت رفتار و نگرش مذهبی نوجوانان، غافل شد؛ لذا با بهره گیری از محیط مستعد مدارس در گردهم آوردن مخاطبان ...
بیشتر
گروهی از مخاطبان پروپاقرص تولیدات رسانه، نوجوانان هستند که با توجه به مقطع سنی حساسشان، دیدی نقادانه و موشکافانه به مفاهیم دینی دارند. از همین رهگذر، نباید از نقش تولیدات تلویزیون به مثابه ابزاری برای اطلاع رسانی با هدف تاثیر و تقویت رفتار و نگرش مذهبی نوجوانان، غافل شد؛ لذا با بهره گیری از محیط مستعد مدارس در گردهم آوردن مخاطبان متجانس، امکان تاثیرگذاری انیمیشن های مذهبی ایرانی بر رفتار دینی مخاطبان نوجوان، به منظور امکان سنجی استفاده از این تولیدات رسانه به مثابه ابزاری برای تبلیغ دین، بررسی شده است.این پژوهش بر روی جامعه ای از دانش آموزان دوازده تا هجده ساله هشت مدرسه غیرانتفاعی منطقه دو آموزش و پروش شهر تهران، به شیوه «آزمایشی» بوده و بررسی آزمون شوندگان در چهار گروه کنترل و چهار گروه آزمایش، انجام گرفته است. هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر انیمیشن های مذهبی ایرانی بر تغییر رفتار دینی دانش آموزان است و با استفاده از آزمون t زوجی،t تک نمونه ای و تحلیل واریانس، تاثیر مولفه های سن و جنس و پیشینه دینی (دین داری) آزمون شوندگان در میزان تغییر رفتارشان را سنجیده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که به طورکلی، تماشای انیمیشن های مذهبی، رفتار دینی گروه مخاطب را تقویت کرده است و همچنین، جنسیت و پیشینه دین داری نوجوانان، در این تاثیر نقش دارد.
جامعه شناسی
زهره انواری
چکیده
خوابگاه، عرصه‌ای نیمه‌عمومی است که در آن عده‌ای از همسالان درگیر تعاملات بین‌فرهنگی می‌شوند. این تعاملات می‌تواند تأثیر مثبت یا منفی‌ای بر زندگی فرد بگذارد و از او در برابر تصمیم‌گیری‌های زندگی اجتماعی‌اش، فردی مستقل یا منفعل بسازد. هدف اصلی این مقاله به‌تصویر کشیدن زندگی خوابگاهی است. پرسش ما این است که آیا دانشجویان دختر، ...
بیشتر
خوابگاه، عرصه‌ای نیمه‌عمومی است که در آن عده‌ای از همسالان درگیر تعاملات بین‌فرهنگی می‌شوند. این تعاملات می‌تواند تأثیر مثبت یا منفی‌ای بر زندگی فرد بگذارد و از او در برابر تصمیم‌گیری‌های زندگی اجتماعی‌اش، فردی مستقل یا منفعل بسازد. هدف اصلی این مقاله به‌تصویر کشیدن زندگی خوابگاهی است. پرسش ما این است که آیا دانشجویان دختر، به خوابگاه حس تعلق دارند؟ حس تعلق از این نظر اهمیت دارد که ازیک‌سو شرایط مناسب باعث ایجاد این حس می‌شود و از سوی دیگر، در صورت وجود حس تعلق به یک مکان، فرد برای بهبود وضعیت آن تلاش خواهد کرد. عوامل مهمی ازجمله امنیت، حریم خصوصی فرد، تعامل مثبت با دیگران مهم (هم‌اتاقی‌ها و مسئولان خوابگاه)، و قوانین، در شکل‌گیری حس تعلق مؤثر هستند. در این مقاله از طریق روش داستان زندگی با 60 دانشجوی دختر ساکن خوابگاه‌های دانشگاه‌های تهران، تربیت مدرس، الزهرا، و شهید بهشتی در تمام مقاطع تحصیلی مصاحبه کرده‌ایم. عوامل انسانی، مکانی، و زمانی در شکل‌گیری حس تعلق در خوابگاه مؤثر هستند. عوامل مهمی ازجمله رشته تحصیلی، مقطع تحصیلی، فرهنگ، و نوع جامعه‌پذیری افراد، سن، ویژگی‌های فردی مانند درون‌گرا و برون‌گرا بودن فرد و به میزان بسیار اندکی قومیت، بر شکل‌گیری این حس تأثیر می‌گذارند. همچنین، بررسی‌های ما نشان می‌دهد که به‌دلیل نداشتن حریم خصوصی، مشکل در ایجاد و برقراری ارتباط با مسئولان و هم‌اتاقی‌ها، و محدودیت‌های ناشی از قوانین خوابگاه، حس تعلق به خوابگاه در بسیاری از دانشجویان پایین است. در پایان، راهکارهایی برای بهبود شرایط زندگی در خوابگاه ارائه شده است.
جامعه شناسی
نسرین عربی؛ محسن نوغانی دخت بهمنی؛ غلامرضا صدیق اورعی
چکیده
نذرهای مالی از منظر جامعه‌شناختی کنشی اجتماعی، اقتصادی، مشارکتی و معطوف به خیر جمعی هستند که با توجّه به شرایط کنونی جامعۀ ما ظرفیت فراوانی برای توانمندسازی گروه‌های آسیب‌پذیر و مقابله با فقر دارند. بر این اساس، هدف این مقاله توصیف و تفسیر معنای پدیدهٔ نذر از منظر کنش‌گران، دلائل آنها برای انتخاب روش‌های ادای نذر و در ...
بیشتر
نذرهای مالی از منظر جامعه‌شناختی کنشی اجتماعی، اقتصادی، مشارکتی و معطوف به خیر جمعی هستند که با توجّه به شرایط کنونی جامعۀ ما ظرفیت فراوانی برای توانمندسازی گروه‌های آسیب‌پذیر و مقابله با فقر دارند. بر این اساس، هدف این مقاله توصیف و تفسیر معنای پدیدهٔ نذر از منظر کنش‌گران، دلائل آنها برای انتخاب روش‌های ادای نذر و در نهایت کشف موانع مسؤلیّت‌پذیری و مشارکت اجتماعیِ کنش‌گران است. با استفاده از رویکرد کیفی و روش تحلیل مضمون و به‌کارگیری مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته و روایتی، و با مراجعه به 18مشارکت‌کننده داده‌ها در شهر مشهد جمع‌آوری شد. براساس یافته‌ها، مشارکت‌کنندگان از حیث تفسیر معنای نذر به دو گروه آگاه و نیمه‌آگاه تفکیک می‌شوند. از مقایسۀ کنش این دو گروه مشخّص می‌شود که نوع کنش مشارکت‌کنندگان آگاه بیشتر عقلانی معطوف به هدف یا ارزش بوده و این دسته احساس مسئولیت‌پذیری بیشتری داشته ونذرهای مالی خود را به‌صورت اجتماعی و مشارکتی انجام می‌دهند. نوع کنش مشارکت‌کنندگان نیمه‌آگاه اغلب عاطفی معطوف به هدف یا ارزش بوده و روش‌های نذردهی انفرادی را برمی‌گزینند. یافته‌ها نشان می‌دهد که موانع مسئولیت‌پذیری و مشارکت اجتماعی در نذرهای مالی از دید مشارکت‌کنندگان در چهاردسته قرار می‌گیرند: آموزشی، فرهنگی، اقتصادی و مدیریتی. در نهایت براساس یافته‌ها برای رفع موانع پیش‌روی کنش‌گران نذر، مدلی مفهومی پیشنهاد شده است.
محمد امین قانعی‌راد
چکیده
ادبیات مطالعاتی و سیاست‌گذاری رایج در نهادهای علمی و اجرایی کشور در زمینه موضوعات صنعتی و تکنولوژیک اغلب ناکامی پروژه صنعتی‌شدن ایران در سده معاصر را بر مبنای عوامل اقتصادی، سازمانی و مدیریتی توضیح می‌دهند که این رویکرد خود از عوامل بازدارنده فهم و بومی‌سازی تکنولوژی است. این مقاله پس از طرح مسئله مزبور، برخی از مباحث مفهومی و ...
بیشتر
ادبیات مطالعاتی و سیاست‌گذاری رایج در نهادهای علمی و اجرایی کشور در زمینه موضوعات صنعتی و تکنولوژیک اغلب ناکامی پروژه صنعتی‌شدن ایران در سده معاصر را بر مبنای عوامل اقتصادی، سازمانی و مدیریتی توضیح می‌دهند که این رویکرد خود از عوامل بازدارنده فهم و بومی‌سازی تکنولوژی است. این مقاله پس از طرح مسئله مزبور، برخی از مباحث مفهومی و نظری برای دریافت مقوله تکنولوژی در گستره‌ای وسیع‌تر و به‌ویژه در رویکرد فرهنگی را مطرح می‌کند. در مباحث نظری به مقولاتی چون تعارض بین فرهنگ‌های فناوری‌محور و میراث‌محور، تولید و مصرف خلاق تکنولوژی، ریشه‌گیریِ فرهنگی و استقلال نهادی تکنولوژی و تداوم میراث فرهنگی در جهان تکنولوژی پرداخته می‌شود. بخش دیگری از مقاله تأثیر تقابل‌های دو فرهنگ بر مصرف و تولید تکنولوژی در ایران را تحلیل می‌کند و از جمله تعارض دو کانون میراثی و تکنولوژیک فرهنگ، تقابل‌های معرفت‌شناختی در میان روشنفکران جدید، و لبه مصرفی فرهنگ خلاق تکنولوژی ایرانی را به بحث می‌گذارد. در بخش پایانی ضمن نتیجه‌گیری از دستاوردهای مفهومی و مطالعاتی مقاله، برخی از عام‌ترین راهبردهای استخراج‌شده از تحلیل فرهنگی تکنولوژی مطرح می‌شود و انجام برخی مطالعات جزئی‌تر و مفصل‌تر در زمینه‌های گوناگون به منظور زمینه‌سازی برای یک فراتحلیل پیشرفته‌تر و ارائه سیاست‌ها و راهکارهای مناسب به منظور ارتقای جهت‌گیری‌های ملی در حوزه سیاست‌گذاری‌های فرهنگی و توسعه تکنولوژی، پیشنهاد می‌شود.
امید کریمی؛ سید محمد مهدی زاده
چکیده
هدف از این مقاله، بررسی نقش رسانه‌های فرامرزی به‌عنوان مروّجان فرهنگ عامّه‌پسند است. بدین منظور با رویکرد تحلیل دریافت، به توصیف رمزگشایی مخاطبان جوان شهر مریوان از این گونه سریال‌ها پرداخته شده است. نظریه‌های جهانی‌شدن و دریافت در ارتباطات منظومة نظری مقالة حاضر را تشکیل می‌دهد. روش این پژوهش کیفی است و از دو تکنیک مصاحبة عمیق ...
بیشتر
هدف از این مقاله، بررسی نقش رسانه‌های فرامرزی به‌عنوان مروّجان فرهنگ عامّه‌پسند است. بدین منظور با رویکرد تحلیل دریافت، به توصیف رمزگشایی مخاطبان جوان شهر مریوان از این گونه سریال‌ها پرداخته شده است. نظریه‌های جهانی‌شدن و دریافت در ارتباطات منظومة نظری مقالة حاضر را تشکیل می‌دهد. روش این پژوهش کیفی است و از دو تکنیک مصاحبة عمیق و مشاهده برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد افراد مختلف بر اساس ویژگی‌های فردی و همچنین زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی خود، به شخصیتهای خاصی علاقه نشان می‌دهند و با آنها احساس همذاتپنداری می‌کنند. این علاقهمندی تا جایی پیش میرود که مخاطب، سریال را به خاطر شخصیت مورد علاقهاش پیگیری می‌کند. همچنین انطباق زیادی بین پسزمینههای اجتماعی مخاطبان با دریافت آنها از سریال‌ها وجود دارد. تعدادی از مخاطبان ضمن انتقاد از سریال‌ها، به پیامدهای منفی آن در جامعة خود اشاره می‌کنند. اما با این وجود دیدن سریال‌ها را ادامه می‌دهند. درواقع آنها لذّت حاصل از تماشای سریال را به خطرات آن ترجیح می‌دهند.
مهدی منتظر قائم؛ رضا کاوند
چکیده
این مطالعه به دنبال پاسخگویی به این پرسش اساسی است که چگونه مخاطبان جوان شبکه‌های خاص ماهواره‌ای فارسی‌زبان به خوانش پیام‌های ارتباطی این شبکه‌ها می‌پردازند و چه نوع قرائت و خوانشی از این پیام‌ها دارند. برای پاسخ به این سؤال این مطالعه از رویکرد تحلیل دریافت و مدل رمزگذاری و رمزگشایی استوارت هال استفاده کرده است. این رویکرد ...
بیشتر
این مطالعه به دنبال پاسخگویی به این پرسش اساسی است که چگونه مخاطبان جوان شبکه‌های خاص ماهواره‌ای فارسی‌زبان به خوانش پیام‌های ارتباطی این شبکه‌ها می‌پردازند و چه نوع قرائت و خوانشی از این پیام‌ها دارند. برای پاسخ به این سؤال این مطالعه از رویکرد تحلیل دریافت و مدل رمزگذاری و رمزگشایی استوارت هال استفاده کرده است. این رویکرد بر این اصل استوار است که مخاطبان هنگامی که در برابر پیام‌های رسانه‌های جمعی قرار می‌گیرند بر اساس زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی خود به صورتی فعالانه متون رسانه‌ای را قرائت و دریافت می‌کنند. بر اساس این دیدگاه متون رسانه‌ای از قابلیت چند‌معنایی بهره‌مند هستند و افراد بر اساس زمینه‌های شناختی، اجتماعی و هویتی که دارند معنای خاصی از این متون دریافت می‌کنند. این مطالعه با اتخاذ روش تحلیل گفتمان و از طریق تکنیک مصاحبه عمقی، در پایان نشان می‌دهد که شرایط فرهنگی و هویتی مخاطبان مورد مطالعه در نحوه پذیرش و دریافت پیام‌ها بسیار مؤثر است. نتایج این تحقیق با توجه به شرایط خاص تلویزیون‌های ماهواره‌ای در ایران و همچنین با توجه به فرهنگ و هویت پیوندی مهاجران ایرانی که عمدتاً تولیدکنندگان برنامه‌های شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان هستند، حاوی دلالت‌های نظری ویژه است.
محمدرضا حاتمی؛ مرتضی فرجیان؛ حامد روشن‌چشم؛ علی جمشیدی
چکیده
فرهنگ سیاسی در عصر حاضر، یکی از پدیده های مهم زندگی اجتماعی به شمار می رود و نفوذی انکارناپذیر بر کردار سیاسی اعضای جامعه دارد. همچنین یکی از ارکان و محورهای اصلی رشد و توسعه جامعه به شمار می رود؛ به طوری که اعتقاد به برابری سیاسی، اعتماد، احساس امنیت و وفاداری ملی یا قومی، از جمله مواردی است که با فرهنگ سیاسی و درنتیجه با الگوی توسعه ...
بیشتر
فرهنگ سیاسی در عصر حاضر، یکی از پدیده های مهم زندگی اجتماعی به شمار می رود و نفوذی انکارناپذیر بر کردار سیاسی اعضای جامعه دارد. همچنین یکی از ارکان و محورهای اصلی رشد و توسعه جامعه به شمار می رود؛ به طوری که اعتقاد به برابری سیاسی، اعتماد، احساس امنیت و وفاداری ملی یا قومی، از جمله مواردی است که با فرهنگ سیاسی و درنتیجه با الگوی توسعه جامعه ارتباط دارد. هدف از این پژوهش، بررسی عوامل تاثیرگذار بر فرهنگ سیاسی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی، واحد پارس آباد می باشد. پرسش اساسی که این پژوهش به دنبال پاسخ آن است، «عوامل موثر بر فرهنگ سیاسی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی، واحد پارس آباد» است. مفروضات پژوهش، حاکی از آن است که متغیرهای قوم گرایی، مذهب گرایی، انگیزه سیاسی، شخصیت و پایگاه اجتماعی اقتصادی، رابطه ای معنی دار با فرهنگ سیاسی دارند. در پژوهش حاضر، از روش پیمایشی (از نوع همبستگی بین متغیرها) و از مصاحبه کتبی (پرسش نامه) به عنوان ابزار گردآوری اطلاعات برای پاسخ گویی به پرسش ها استفاده شده است؛ همچنین از روش آماری و نرم افزارSPSS ، برای تجزیه و تحلیل داده ها بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش، حاکی از آن است که به جز وجود رابطه بین انگیزه سیاسی و فرهنگ سیاسی پاسخ گویان، هیچ کدام از فرضیات تحقیق، تایید نشد. این مساله نشان دهنده این مطلب است که موقعیت زمانی و مکانی حاکم بر بوم شناسی منطقه پارس آباد و به تبع، دانشجویان، متفاوت از موقعیت مکانی و زمانی نظریه هایی است که در این زمینه ارائه شده است.
محمدزمان خدایی؛ صادق کریمی؛ مهدی یاراحمدی
چکیده
هدف از این پژوهش شناخت پیشینه و سیر تحول نماد بُتِّه و جِقِّه است. عده‌ای منشأ این نماد را مرتبط با گیاه بوتیای هندی می‌دانند و دیدگاهی دیگر، ظهور این نماد را در ایران باستان و حتی پیش از عصر سکاها دانسته و بر این باورند که بُتّه، نقشی کهن در باور و هنر ایرانیان بوده و توسط آنها به دیگر ملل معرفی شده است. نگارندگان در این مقاله کوشیده‌اند، ...
بیشتر
هدف از این پژوهش شناخت پیشینه و سیر تحول نماد بُتِّه و جِقِّه است. عده‌ای منشأ این نماد را مرتبط با گیاه بوتیای هندی می‌دانند و دیدگاهی دیگر، ظهور این نماد را در ایران باستان و حتی پیش از عصر سکاها دانسته و بر این باورند که بُتّه، نقشی کهن در باور و هنر ایرانیان بوده و توسط آنها به دیگر ملل معرفی شده است. نگارندگان در این مقاله کوشیده‌اند، با در نظر گرفتن دیدگاههای مختلف و با آگاهی از جوامع باستانی از زوایای مختلف به نتیجه‌گیری نسبتاً جامعتری دست یافته، قدمی در راستای شناخت این نماد کهن ایرانی بردارند. ماهیت این پژوهش می‌تواند مارا به سمت کشف ریشههای نخستین پیدایش و تکوین این نماد که در تاریخ پنهان بوده است، رهنمون سازد. این تحقیق به روش توصیفی و کتابخانهای با جمع‌آوری دادههای مرتبط با موضوع تحقیق و تحلیل آنها حقایقی را روشن می‌کند که بهسادگی بر مبنای روش‌های علمی دیگر قابل دستیابی نیست.
بازی‌های رایانه
محبوبه البرزی؛ فریبا خوشبخت؛ روقیه دورودی
چکیده
هدف این مقاله، بررسی رابطه بین میزان استفاده از بازی‌های رایانهای و اهمال‌کاری تحصیلی با نقش واسطه‌گری متغیر جهت‌گیری هدف در دانش‌آموزان مقطع ابتدایی است. شرکت‌کنندگان پژوهش شامل 213 نفر از دانش‌آموزان پسر و دختر مقطع ابتدایی (112 دانش‌آموز دختر و 101 دانش‌آموز پسر) بودند که به‌صورت تصادفی و به روشه خوشه‌ای چندمرحله‌ای، از ...
بیشتر
هدف این مقاله، بررسی رابطه بین میزان استفاده از بازی‌های رایانهای و اهمال‌کاری تحصیلی با نقش واسطه‌گری متغیر جهت‌گیری هدف در دانش‌آموزان مقطع ابتدایی است. شرکت‌کنندگان پژوهش شامل 213 نفر از دانش‌آموزان پسر و دختر مقطع ابتدایی (112 دانش‌آموز دختر و 101 دانش‌آموز پسر) بودند که به‌صورت تصادفی و به روشه خوشه‌ای چندمرحله‌ای، از بین دو ناحیه آموزش‌و‌پرورش شهرستان شیراز انتخاب شدند. ابزارهای مورداستفاده پژوهش، شامل پرسش‌نامه اهمال‌کاری تحصیلی (سواری، 1390، 100)، جهت‌گیری هدف (الیوت، 1999، 170؛ الیوت و مک‌گریگور، 2001، 510) و مدت‌زمان استفاده از بازی‌های رایانهای در طول یک روز بود. برای تعیین پایایی پژوهش از روش آلفای کرونباخ، و تعیین روایی همبستگی گویه‌ها با ابعاد، و همبستگی ابعاد با نمره کل استفاده شد. نتایج به‌دست‌آمده، بیانگر روایی و پایایی مطلوب پرسش‌نامه‌ها بودند. به‌منظور بررسی الگو از روش تحلیل مسیر با به‌کارگیری نرم‌افزار Spss 21 استفاده شد. یافته‌های پژوهش حاکی از این بود که بین اهمال‌کاری تحصیلی، جهت‌گیری هدف تسلط‌ـ‌گرایشی و میزان استفاده از بازی‌های رایانهای، رابطه منفی و معناداری وجود دارد. همچنین، جهت‌گیری هدف تسلط‌ـ‌پرهیزی، پیش‌بینی‌کنندۀ مثبت و معنادار اهمال‌کاری تحصیلی بود. همچنین، بین دانش‌آموزان دختر و پسر در متغیرهای جهت‌گیری هدف (عملکردـ‌گرایشی، تسلط‌ـ‌گرایشی، عملکرد‌ـ‌پرهیزی، تسلط‌ـ‌پرهیزی) و میزان استفاده از بازی‌های رایانهای، تفاوت معناداری مشاهده نشد. یافته‌ها با توجه به پژوهش‌های پیشین به بحث گذاشته شدند و در پایان، پیشنهاد‌ها و محدودیت‌ها بیان شد.
امین پروین؛ سید عبدالامیر نبوی
چکیده
امروزه جنگ به یکی از مهمترین معرّف‌های خاورمیانه در رسانه‌های غربی تبدیل شده است. با این حال، جنگ که به شکلی نازیبا، تصویری هولناک از خاورمیانه در اذهان عمومی به وجود آورده، به شکلی عادی در زندگی ساکنان خاورمیانه تکرار می‌شود. از طرفی جنبش‌های ضد جنگ در غرب انگشت اتهام خود را هم به سوی گروه‌های تروریستی این سوی عالم و هم سیاست‌مداران ...
بیشتر
امروزه جنگ به یکی از مهمترین معرّف‌های خاورمیانه در رسانه‌های غربی تبدیل شده است. با این حال، جنگ که به شکلی نازیبا، تصویری هولناک از خاورمیانه در اذهان عمومی به وجود آورده، به شکلی عادی در زندگی ساکنان خاورمیانه تکرار می‌شود. از طرفی جنبش‌های ضد جنگ در غرب انگشت اتهام خود را هم به سوی گروه‌های تروریستی این سوی عالم و هم سیاست‌مداران جنگطلب خود نشانه رفتهاند. این مقاله با تأکید بر روزمره شدن جنگ (به عنوان پدیدهای فرهنگی و چندبُعدی) در خاورمیانه و ضد جنگ در جوامع غربی (به‌ویژه امریکا) به بررسی این موضوع در چهار فصل می‌پردازد. به عبارت دیگر فرض اصلی نویسنده چنین است: جنگ به عنوان مفهومی فرهنگی در جوامع خاورمیانه (با تأکید بر ایران) همچون کلیّتی بر زندگی مردم سایه انداخته؛ به نحوی که به بخشی از زندگی روزمره آنها تبدیل شده است. در مقابل «ضد جنگ» در جوامع غربی (با تأکید اصلی بر جامعه امریکا)، در همین وضعیت و موقعیت قرار دارد. به همین منظور در این مقاله، از رویکردهای نظری مارکس، وبر، زیمل، لوکاچ، دوسرتو، فوکو، هال و فیسک استفاده می‌شود. دادههای این مقاله در شرایط سال 1387 و به کمک روش‌های کیفی (گفتگو، مشاهده و تحلیل خبر) جمع‌آوری شده‌اند.
جبار رحمانی
چکیده
نهاد حوزه علمیه یکی از مهم ترین نهادهای اجتماعی و فرهنگی در جامعه ایرانی است. این نهاد در گذشته متولی آموزش در معنای عام آن بود، اما با تحولات دوران مدرن در جامعه اسلامی ایران، نهاد حوزه به نهاد دینی تقلیل پیدا کرد. از گذشته در حوزه های علمیه برای تربیت طلاب و آداب طلبگی، مجموعه ای از آموزه ها با عنوان زی طلبگی مدنظر بوده است و کتبی برای ...
بیشتر
نهاد حوزه علمیه یکی از مهم ترین نهادهای اجتماعی و فرهنگی در جامعه ایرانی است. این نهاد در گذشته متولی آموزش در معنای عام آن بود، اما با تحولات دوران مدرن در جامعه اسلامی ایران، نهاد حوزه به نهاد دینی تقلیل پیدا کرد. از گذشته در حوزه های علمیه برای تربیت طلاب و آداب طلبگی، مجموعه ای از آموزه ها با عنوان زی طلبگی مدنظر بوده است و کتبی برای آن تالیف شده است. این مقاله به دنبال فهم زی طلبگی و دلالت های اجتماعی و فرهنگی آن است. برای این کار بر رویکرد بوردیویی در فهم فضای اجتماعی، میدان فرهنگی و دینی و بویژه مفهوم منش تاکید شده است. داده های لازم نیز با کمک روش های اسنادی و میدانی جمع آوری شده است.زی طلبگی مبنای اصلی برساخت منش طلبگی و انسان حوزوی است. این منش در بنیاد خودش مبتنی است بر تقابل بنیادین مقدس/نامقدس. در جهان بینی حوزوی، طلبه و روحانی اختصاص به حوزه قدسی و فعالیت های دینی دارند. این اختصاص یافتگی طلبه به امر دینی و قدسی، در رفتارها و کنش های زبانی، کنش های مصرف و هم چنین تکینیک های بدن طلاب به خوبی دیده می شود. در نهایت می توان گفت که منش طلبگی با سه مولفه تقابل بنیادین مقدس/نامقدس، زیست مناسکی و جماعت واره حوزوی در میدان فرهنگی و دینی حوزه های علمیه و فضاهای مذهبی جامعه ایرانی بر ساخته و بازتولید می شود.
مطالعات فرهنگی
سیدمجید حسینی؛ احسان فرزانه
چکیده
برمبنای نظریه و روش تحلیل گفتمان، بین معرفت و فرایندهای اجتماعی و تاریخی، پیوند ناگسستنی وجود دارد. فرایندهای اجتماعی و تاریخی، شیوه‌های فهم انسان‌ها از جهان را خلق و دگرگون می‌کنند و ازسوی‌دیگر، از طریق شیوه‌های فهم جهان، هدایت می‌شوند. براین‌اساس، آثار ادبی و هنری، در خلأ تولید نمی‌شوند و با متن و بستر اجتماعی و تاریخی خود ...
بیشتر
برمبنای نظریه و روش تحلیل گفتمان، بین معرفت و فرایندهای اجتماعی و تاریخی، پیوند ناگسستنی وجود دارد. فرایندهای اجتماعی و تاریخی، شیوه‌های فهم انسان‌ها از جهان را خلق و دگرگون می‌کنند و ازسوی‌دیگر، از طریق شیوه‌های فهم جهان، هدایت می‌شوند. براین‌اساس، آثار ادبی و هنری، در خلأ تولید نمی‌شوند و با متن و بستر اجتماعی و تاریخی خود رابطهای دوسویه دارند. در مقاله حاضر، گفتمانی که در سال‌های پایانی دهه 1380 در فضای شعر کشور هژمون شده است، با واکاوی اشعار علیرضا آذر ـبهعنوان یکی از مطرحترین عرضهکنندگان این گفتمانـ بررسی می‌شود و مؤلفه‌های چهارگانه آن (آرمانگریزی، ناامیدی، شخصمحوری، و میل به خودکشی و انهدام خویشتن) در ارتباط با تحولات سیاسی و اجتماعی ایران از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون، تبیین می‌شود. تحلیل انتقادی به روش نورمن فرکلاف، چرایی و چگونگی مفصلبندی جهان بهگونهای خاص را در گفتمان اخیر توضیح می‌دهد و کارکرد ایدئولوژیک آن را در جاودانه نشان دادن مفاهیم محدود تاریخی نشان می‌دهد.
الهه دهقان پیشه؛ رضا اسماعیلی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی مصوبات دولت در حوزه سینما در سال های 1368 تا 1388 در ایران است. مصوبات هیئت دولت در این سال ها که کلمات کلیدی مربوط به سینما در عنوان یا متن آنها آمده است (106 مصوبه)، حوزه پژوهش را تشکیل می دهند. روش این پژوهش، تحلیل محتوا و ابزار مورد استفاده چک لیست بوده که پایایی آن با استفاده از فرمول اسکات 0.91 به دست ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی مصوبات دولت در حوزه سینما در سال های 1368 تا 1388 در ایران است. مصوبات هیئت دولت در این سال ها که کلمات کلیدی مربوط به سینما در عنوان یا متن آنها آمده است (106 مصوبه)، حوزه پژوهش را تشکیل می دهند. روش این پژوهش، تحلیل محتوا و ابزار مورد استفاده چک لیست بوده که پایایی آن با استفاده از فرمول اسکات 0.91 به دست آمد. چک لیست تحلیل محتوا بر اساس مدلی ساخته شد که سیاست های هنری را به چهار نوع: تسهیل گر، حامی، معمار و مهندس تقسیم بندی کرده است. نتایج تحقیق نشان داد در روند بیست ساله مورد بررسی، دولت های مختلفی که در فواصل چهارساله بر روی کار آمده اند، در به کارگیری انواع سیاست های هنری در سینما با یکدیگر متفاوت بوده اند. دولت در دوره اول و دوم ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی سیاست های هنری تسهیل گر و مهندس؛ در دوره اول ریاست جمهوری محمد خاتمی، سیاست های هنری حامی و معمار و در دوره دوم او، سیاست های هنری معمار؛ و در دوره اول ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد سیاست های هنری معمار و مهندس را بیش از دیگر انواع مورد استفاده قرار داده است. هرچند سیاست های هنری مورد استفاده در دوره های مختلف ریاست جمهوری در طول بیست سال با یکدیگر متفاوت بوده اما در کل، سیاست های هنری معمار و مهندس نسبت به حامی و تسهیل گر بیشتر مورد استفاده قرار گرفته اند.
جبار رحمانی؛ زهرا شعرباقچی‌زاده
چکیده
در طول تاریخ، ایرانیان بسیاری به سرزمین هند مهاجرت کرده اند. این جماعت های مهاجر در مواردی با جامعه میزبان ادغام شده اند و در مواردی نیز همچنان در لایه های هویتی خودشان، مولفه ایرانی را دارند. یکی از این جماعت های مهاجر ایرانی به هند، گروهی هستند که حدود یک قرن پیش، از منطقه های اطراف کرمان به هندوستان رفتند، و زندگی حاشیه نشینی را دنبال ...
بیشتر
در طول تاریخ، ایرانیان بسیاری به سرزمین هند مهاجرت کرده اند. این جماعت های مهاجر در مواردی با جامعه میزبان ادغام شده اند و در مواردی نیز همچنان در لایه های هویتی خودشان، مولفه ایرانی را دارند. یکی از این جماعت های مهاجر ایرانی به هند، گروهی هستند که حدود یک قرن پیش، از منطقه های اطراف کرمان به هندوستان رفتند، و زندگی حاشیه نشینی را دنبال کردند. این جماعت ها، به «ایران»، «غریبه» و «بلوچی» معروف هستند که البته از از بلوچ های منطقه بلوچستان متمایز هستند. یکی از مراکز خاص تمرکز این جماعت، در شهر «بهوپال» است. واکنش خاص این گروه کوچک در دوره جنگ ایران و عراق، و تمایل آنها برای آمدن به ایران و جنگیدن با صدام، پرسش مهمی را در مورد درک آنها از هویت خودشان مطرح می کند.در این مقاله با در نظر گرفتن هویت به مثابه امری سیال و مبتنی بر تجربه ترکیبی و گفتمانی، به هویت و فرهنگ ایرانی های بهوپال پرداخته شده است. حضور عناصر هویت بخش ایرانی (لباس، غذا، زبان، روش باستانی، خاطره جمعی) تدوام هویت ایرانی را در محیط هندی برای این افراد امکان پذیر ساخته است، با این تفاوت که در تجربه ای گفتمانی از هویت هندی شان، بازتولید شده اند.
حسین بهروان؛ ندا بهروان
چکیده
هدف مقاله بررسی درجه اهمیت ابعاد و مولفه های مفهوم سرمایه اجتماعی در احادیث حضرت امام رضا (ع) است. روش تحقیق، تحلیل محتوای کیفی، توصیفی و استنباطی است. تعداد 356 حدیث رضوی بر اساس مدل مفهومی سرمایه اجتماعی بررسی شده است که تعداد 57 حدیث واجد شرایط تحلیل محتوا تشخیص داده شد. نتایج نشان داده است که تمامی ابعاد و مولفه های مفهوم سرمایه اجتماعی، ...
بیشتر
هدف مقاله بررسی درجه اهمیت ابعاد و مولفه های مفهوم سرمایه اجتماعی در احادیث حضرت امام رضا (ع) است. روش تحقیق، تحلیل محتوای کیفی، توصیفی و استنباطی است. تعداد 356 حدیث رضوی بر اساس مدل مفهومی سرمایه اجتماعی بررسی شده است که تعداد 57 حدیث واجد شرایط تحلیل محتوا تشخیص داده شد. نتایج نشان داده است که تمامی ابعاد و مولفه های مفهوم سرمایه اجتماعی، دراحادیث رضوی (ع) به درجات متفاوت مورد اشاره قرار گرفته است. سرمایه اجتماعی درجات مختلفی دارد که اوج آن ایثار وشهادت است. در بعد ساختاری، انواع شبکه اجتماعی خرد، متوسط و کلان دراحادیث مورد اشاره قرار گرفته است. شبکه های کلان دراحادیث رضوی (ع) بالاترین درجه اهمیت را دارند که می توان آن را به دیدگاه عام گرایانه دراحادیث رضوی (ع) تفسیر نمود. سرمایه اجتماعی در احادیث رضوی (ع) بیشتر ساختار عینی دارد تا ذهنی. در بعد ارتباطی، سرمایه اجتماعی در احادیث رضوی (ع) بیشتر بدون انتظار جبران، مورد نظر قرار دارد تا دوسویه و قابل جبران. اگرچه کنش جمعی نیز دراحادیث مورد توجه قرار گرفته است اما در بیش از دوسوم احادیث، جهت رابطه مثبت است یعنی کنش، توصیه شده است. در بعد هنجاری، احادیث نشان می دهند که سرمایه اجتماعی بیشتر فایده دنیوی دارد، اگرچه فایده اخروی آن نیز قابل توجه است. محققان نتیجه گرفتند که مفهوم سرمایه اجتماعی به عنوان یک مفهوم علمی با مفاهیم اخلاقی و دینی کاملا سازگار است. لذا علم می تواند برای گسترش مفهومی خود از اخلاق و دین کمک بگیرد و به آن نیازمند است. هم چنین دین و اخلاق نیز برای دست یابی به اهداف عملی و تاثیر گذاری درجامعه، نیازمند تحقیقات علمی مبتنی بر مشاهده و تجربه است. لذا پیشرفت جامعه انسانی مستلزم همکاری متقابل بین علم و دین است.
جامعه شناسی
محمدامین کنعانی؛ حمیده محمدزاده
چکیده
به‌دنبال گسترش نفوذ اینترنت، تعاملات اجتماعی بین دو جنس به‌ویژه در فضای مجازی ابعاد جدیدی به‌خود گرفته‌اند. این تعاملات ویژگی‌های خاصی داشته و پیامدهایی برای کاربران اینترنت در زمینه دوستی‌ها به‌دنبال داشته است. هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی‌ها و پیامدهای روابط بین دو جنس در فضای مجازی با استفاده از نظریه‌ی عشق سیال زیگمونت باومن ...
بیشتر
به‌دنبال گسترش نفوذ اینترنت، تعاملات اجتماعی بین دو جنس به‌ویژه در فضای مجازی ابعاد جدیدی به‌خود گرفته‌اند. این تعاملات ویژگی‌های خاصی داشته و پیامدهایی برای کاربران اینترنت در زمینه دوستی‌ها به‌دنبال داشته است. هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی‌ها و پیامدهای روابط بین دو جنس در فضای مجازی با استفاده از نظریه‌ی عشق سیال زیگمونت باومن است. سؤال اصلی پژوهش این است که در روابط و دوستیهای اینترنتی دانشجویان، کدامیک از ویژگی‌ها و پیامدهای تماس‌های شبکه‌ای نمود بیشتری دارد؟ این پژوهش با رویکرد کیفی و بهشیوه «بحث گروهی متمرکز» در بین دانشجویان دختر دانشگاه گیلان انجام گرفت. نتایج نشان می‌دهند که رقیقبودن، سادگی و گمنامی در تماس‌های شبکه‌ای و همچنین آزادی که در فضای مجازی بهدست میآورند باعث گرایش بیش از اندازه جوانان به اینترنت و دوستیهای اینترنتی شده است. آنها در عین آگاهی از پیامدهای منفی این تماسها، مانند عدم اعتماد و عدمتعهد و ناپایداری این نوع روابط، اغلب نگرش مثبتی به روابط و دوستیهای اینترنتی داشتند و حتی تمایل به ازدواج از طریق این رابطهها نیز در بین آنها دیده می‌شود.
جامعه شناسی
وجیهه جوانی؛ مجتبی امیری
چکیده
حجاب و پوشش یکی از بایدها و هنجارهای فرهنگ دینی و بومی ما و از سوی دیگر، یکی از مهمترین جنبه‌‌های جنگ نرم دشمنان انقلاب اسلامی است. مسئلة بدحجابی بدون شک یکی از پیامدهای تهاجم فرهنگی است و نگرش سطحی و مقطعی به این مسئله، شناخت لازم و درک صحیح برای برنامه‌ریزی‌های فرهنگی کارا و اثربخش را ممکن نمی‌سازد. بنابراین هدف پژوهش حاضر، ...
بیشتر
حجاب و پوشش یکی از بایدها و هنجارهای فرهنگ دینی و بومی ما و از سوی دیگر، یکی از مهمترین جنبه‌‌های جنگ نرم دشمنان انقلاب اسلامی است. مسئلة بدحجابی بدون شک یکی از پیامدهای تهاجم فرهنگی است و نگرش سطحی و مقطعی به این مسئله، شناخت لازم و درک صحیح برای برنامه‌ریزی‌های فرهنگی کارا و اثربخش را ممکن نمی‌سازد. بنابراین هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل گرایش به بدحجابی و راهکارهای مقابله با آن است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، از نوع تحقیقات توصیفیـپیمایشی است که به‌صورت میدانی و همراه با آن از مطالعات کتابخانهای به‌منظور تدوین مبانی نظری نیز استفاده شده است. در این پژوهش، محققان با استفاده از پرسشنامة محقق‌ساخته که اعتباریابی و رواییسنجی شد، به گردآوری داده‌ها پرداختند. سپس دادههای بهدست آمده با استفاده از روش مدلسازی معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در چارچوب مفهومی این پژوهش، با تفکر سیستمی به موضوع حجاب پرداخته شد و از این‌رو حجاب به‌عنوان یک سیستم اجتماعی در نظر گرفته شد و عناطر اصلی آن در چهار بخش: ورودیها، فراگرد، پیامدها و بازخورد مورد بررسی قرار گرفت.
محمد سعید ذکایی
چکیده
توجه محافل دانشگاهی و علمی به حوزه بدن را می بایست واکنشی به تغییرات بنیادین صورت گرفته در رابطه بین بدن، اقتصاد، تکنولوژی و جامعه دانست. رشد تکنولوژی های تغذیه، سلامت و ورزش در کنار اهمیت یافتن عاملیت و مصرف گرایی شدید بدن و بدنی شدن را به موضوعی مهم د رمطالعات اجتماعی و فرهنگی جامعه معاصر تبدیل ساخته است. مقاله حاضر با اتکاء به یافته ...
بیشتر
توجه محافل دانشگاهی و علمی به حوزه بدن را می بایست واکنشی به تغییرات بنیادین صورت گرفته در رابطه بین بدن، اقتصاد، تکنولوژی و جامعه دانست. رشد تکنولوژی های تغذیه، سلامت و ورزش در کنار اهمیت یافتن عاملیت و مصرف گرایی شدید بدن و بدنی شدن را به موضوعی مهم د رمطالعات اجتماعی و فرهنگی جامعه معاصر تبدیل ساخته است. مقاله حاضر با اتکاء به یافته های کمی و کیفی جوانان دختر و پسر فعال ورزشی بدنبال شناخت رابطه و احساس این دسته جوانان نسبت به بدن خود و زمینه ها و انگیزه های موثر بر توجه جدی آنها به تناسب اندام است. نتایج بدست آمده بیانگر این است که نوگرایی د رجامعه ایران تاثیرات خود را در حساسیت جوانان به کنترل و انضباط بر بدن خویش و حساسیت بیشتر برای ارائه تصویر مطلوب از آن بر جای گذاشته است. به موازات تاثیر این نیرو، گفتمان های رقیب در حوزه عمومی جامعه ( از جمله گفتمان مردانه) مرجع مهمی در شکل دهی، فهم، تفسیر و بازنمایی بدن به شمار می آید که علاوه بر بازتولید سنتی هنجارها و رفتارهای بدنی قواعد و تاثیرات آن بواسطه تغییر نگاه و نگرش های جدید، تغییراتی را نیز متحمل شده است.
علی ربانی خوراسگانی؛ وحید قاسمی؛ رسول ربانی؛ مهدی ادیبی سده؛ نادر افقی
چکیده
هدف از این مقاله تحلیل جامعه‌شناختی شیوه‌های تولید علم، بررسی رویکردهای نوین در این زمینه، تشریح رویکردهای موجود در ارتباط با کاربرد الگوی بومی در تولید دانش و سرانجام دستیابی به رهیافت‌های حاصل از تحلیل و بحث‌های مذکور به منظور برنامه‌ریزی در فضای تولید دانش در جامعه ایران بود. پس از بررسی رویکردهای مطرح در جامعه‌شناسی علم، ...
بیشتر
هدف از این مقاله تحلیل جامعه‌شناختی شیوه‌های تولید علم، بررسی رویکردهای نوین در این زمینه، تشریح رویکردهای موجود در ارتباط با کاربرد الگوی بومی در تولید دانش و سرانجام دستیابی به رهیافت‌های حاصل از تحلیل و بحث‌های مذکور به منظور برنامه‌ریزی در فضای تولید دانش در جامعه ایران بود. پس از بررسی رویکردهای مطرح در جامعه‌شناسی علم، مراحل مختلف توسعة این علم بررسی شد. از سوی دیگر چون تولید علم فرایندی درگیر در ساختارهای اجتماعی و ارتباطات اجتماعی است، به منظور طرح و بررسی تحولات اخیر در شیوه تولید دانش، سه پارادایم یا الگوی نظری تولید دانش مورد تحلیل و نقد قرار گرفتند. همچنین کاربرد الگوی بومی در تولید دانش مورد بررسی قرار گرفت و دو دسته رویکرد در این زمینه معرفی شدند که هریک ایدههایی را در ارتباط با دانش بومی و بومی‌سازی دانش مطرح کردند. در پایان کوشش شده تا به این پرسش پاسخ داده شود که رهیافت مباحث مطرحشده برای جامعه ایران چه مواردی می‌تواند باشد؟
مطالعات فرهنگی
مهناز فرهمند؛ مرتضی دامن باغ
چکیده
احساس تعلق ملی به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی، واژه‌ای کلیدی در فرهنگ ملی است. هرگونه تعریف از جامعه با پذیرش احساس تعلق و تعهد انجام می‌شود و جامعه تا اندازه‌ای به این علت وجود دارد که مردم، احساس مثبتی درباره آن دارند. احساس تعلق ملی، یکی از امور مهم هر جامعه‌ای قلمداد می‌شود و شناخت درست آن و آگاهی کامل مسئولان ...
بیشتر
احساس تعلق ملی به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی، واژه‌ای کلیدی در فرهنگ ملی است. هرگونه تعریف از جامعه با پذیرش احساس تعلق و تعهد انجام می‌شود و جامعه تا اندازه‌ای به این علت وجود دارد که مردم، احساس مثبتی درباره آن دارند. احساس تعلق ملی، یکی از امور مهم هر جامعه‌ای قلمداد می‌شود و شناخت درست آن و آگاهی کامل مسئولان و مجریان امر، درباره عوامل اجتماعی مؤثر بر آن می‌تواند گام مؤثری برای شناخت مسائل موجود در جامعه باشد. مقاله حاضر رابطه بین مؤلفه‌های فرهنگی و تعلق ملی در بین شهروندان شهر یزد را بررسی کرده است. جامعه آماری پژوهش، تمام شهروندان 15 تا 65 سالۀ شهر یزد هستند که با استفاده از فرمول کوکران، 384 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسش‌نامه محقق‌ساخته است که از اعتبار و پایایی مناسبی برخوردار است. روش نمونه‌گیری نیز به‌صورت خوشه‌ای چندمرحله‌ای بوده است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که بین عرفی شدن، مصرف‌گرایی، و شبکه‌های اجتماعی مجازی با تعلق ملی، رابطه معکوس و معناداری وجود دارد، اما رابطۀ سن و ترجیحات ارزشی با تعلق ملی، مستقیم و معنادار بوده است. در معادله رگرسیون، متغیرهای مستقل توانسته‌اند 39 درصد از تغییرات متغیر تعلق ملی را تبیین کنند. بیشترین اثرگذاری بر روی متغیر وابسته (تعلق ملی) به‌ترتیب متعلق به متغیر عرفی شدن، سن، ترجیحات ارزشی، و مصرف‌گرایی بوده است.
جامعه شناسی
صدیقه رمضانی
چکیده
مطالعه نوع مشارکت در مناسک عاشورایی در جوامع شیعی به دلیل آمیختگی شدیدی که با وجدان جمعی پیروان این مذهب دارد از اهمیت بالایی برخوردار است. مطالعه آئین پیاده‌روی اربعین، که در سال‌های اخیر تحولات شگرفی را به خود دیده و به یک پدیدۀ اجتماعی و فرهنگی ویژه و چندوجهی تبدیل شده است، جایگاه و اهمیتی دوچندان دارد. ازاین‌رو، این مقاله توصیف ...
بیشتر
مطالعه نوع مشارکت در مناسک عاشورایی در جوامع شیعی به دلیل آمیختگی شدیدی که با وجدان جمعی پیروان این مذهب دارد از اهمیت بالایی برخوردار است. مطالعه آئین پیاده‌روی اربعین، که در سال‌های اخیر تحولات شگرفی را به خود دیده و به یک پدیدۀ اجتماعی و فرهنگی ویژه و چندوجهی تبدیل شده است، جایگاه و اهمیتی دوچندان دارد. ازاین‌رو، این مقاله توصیف و تحلیل ساحتها و گونههای مشارکت جمعی پدیده پیاده‌روی اربعین را مورد توجه قرار داده است. برای نیل به این هدف 17 مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با خادمین و موکبداران ایرانی به‌عنوان گروهی که بیشترین سطح و حوزۀ درگیری را با این پدیده در نسبت با مشارکت‌کنندگان دیگر دارند انجام داده است. بررسی و واکاوی محتوای مصاحبهها، که با کمک ترکیبی از روش‌های تحلیل مضمون و نمونهسازی آرمانی صورت گرفت، پس از سه مرحله کدگذاری، ما را به 10 مضمون در نسبت با ساحت مشارکت و 12 مضمون در نسبت با گونه مشارکت رساند. در نهایت این نتیجه حاصل شد که در پیاده‌روی اربعین با گونهای منحصربهفرد از مشارکت مواجه هستیم.
محمدمهدی رحمتی؛ سعادت بخشی
چکیده
تلفن همراه امروزه جزء جدانشدنی مناسبات و ارتباطات روزمره محسوب می‌شود، و با توجه به پیشرفت‌های روزافزون این وسیلة ارتباطی، مطالعه در مورد آن ضروری است. هدف اصلی پژوهش حاضر توصیف و تبیین فرهنگ مصرف تلفن همراه با استفاده از شاخص‌های سبک زندگی در بین دانشجویان است. چارچوب نظری این پژوهش نظریة مصرف بوردیو است. این پژوهش مطالعه‌ای پیمایشی ...
بیشتر
تلفن همراه امروزه جزء جدانشدنی مناسبات و ارتباطات روزمره محسوب می‌شود، و با توجه به پیشرفت‌های روزافزون این وسیلة ارتباطی، مطالعه در مورد آن ضروری است. هدف اصلی پژوهش حاضر توصیف و تبیین فرهنگ مصرف تلفن همراه با استفاده از شاخص‌های سبک زندگی در بین دانشجویان است. چارچوب نظری این پژوهش نظریة مصرف بوردیو است. این پژوهش مطالعه‌ای پیمایشی با حجم نمونة چهارصد نفر، با استفاده از ابزار پرسش‌نامه بر روی دانشجویان دانشگاه دولتی و علوم پزشکی شهرکرد است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که نظریة مصرف بوردیو در جامعة مورد مطالعه به میزان زیادی رفتار مصرفی دانشجوها در ارتباط با تلفن همراه را بهخوبی تبیین می‌کند. همچنین نتایج مربوط به شبکه‌های اجتماعی مجازی، نظریة گمنامی در فضای مجازی را در زمینة مصرف برنامه‌های نرمافزارهای پیامرسانی وایبر، لاین، واتسآپ و... را تأیید می‌کند.
سید بشیر حسینی؛ مختار جعفری
چکیده
هدف این نوشتار، بررسی چگونگی انواع مفاهمۀ گفتمانی سریال‌های مذهبی‌ـ‌تاریخی از منظر رمزگشایی مخاطب اهل سنت است و به این سبب، به تحلیل گفتمان مهمترین سریال‌های مذهبی‌ـ‌تاریخی سیمای جمهوری اسلامی ایران، به کارگردانی داوود میرباقری ـ‌مطالعۀ موردی سه سریال شاخص امام علی (ع)، مسافر ری و مختارنامه‌ـ از منظر اهل سنت پرداخته و با ...
بیشتر
هدف این نوشتار، بررسی چگونگی انواع مفاهمۀ گفتمانی سریال‌های مذهبی‌ـ‌تاریخی از منظر رمزگشایی مخاطب اهل سنت است و به این سبب، به تحلیل گفتمان مهمترین سریال‌های مذهبی‌ـ‌تاریخی سیمای جمهوری اسلامی ایران، به کارگردانی داوود میرباقری ـ‌مطالعۀ موردی سه سریال شاخص امام علی (ع)، مسافر ری و مختارنامه‌ـ از منظر اهل سنت پرداخته و با ملاحظۀ حقوق اقلیت‌های دینی در رسانۀ ملی، به‌تصریح و تشریح دو اصل بنیادین «حفظ وحدت» و «صدور گفتمان انقلاب» در راستای «منافع ملی» و «التزام عملی به قانون اساسی» می‌پردازد. همچنین به این پرسش پاسخ می‌دهد که پیامدهای عدم رعایت این دو اصل در ساخت و توزیع محتوای سریال‌های تاریخی‌ـ‌مذهبی چیست؟ نظریه‌های به‌کار رفته در این پژوهش عبارتند از: نظریۀ استفاده، نظریۀ خشنودی و مدل رمزگذاری‌ـ‌رمزگشایی استوارت هال. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیل گفتمان متن و فرامتن (از منظر مخاطب هدف پژوهش) بوده که با بهره‌گیری از مدل سناریوسازی استقرایی چهارگانه، به جمع‌بندی و ارائۀ راهکار می‌پردازد. از این‌رو، یافته‌های تحقیق بر فرض‌های مختلف مخاطب‌شناختی و واکنش‌های متفاوت آنان (شامل طیف وسیعی اعم از کم‌توجهی، عدم استفاده از رسانه، خودتحریمی رسانه‌ای، انزوا، مذاکره و حتی تقابل) مبتنی است. بنابراین، با تأکید بر هویت ملی و ساخت سریال‌هایی از شخصیت‌ها یا دوره‌های تاریخی مورد وفاق شیعه و سنی، می‌توان به سمت وحدت‌آفرینی و پرهیز از مسئله‌سازی گام نهاد.
