محمد جواد اسماعیلی
چکیده
در چهل سال اخیر، درباره «غیرعملی‍بودن»، «عدم‍مشروعیت» و «ناکارآمدی» سیاستگذاری دین در دانشگاه، به علل و دلایل متعددی اشاره شده است. مقاله حاضر بدون کم‍اهمیت جلوه‍دادن علل و دلایل مذکور، ضعف «اخلاق مسئولیت» نهاد سیاستگذاری را پررنگ یافته، معتقد است بسیاری از سوء‍ظن‍ها، نارضایتی‍ها و مخالفت‍ها ...
بیشتر
در چهل سال اخیر، درباره «غیرعملی‍بودن»، «عدم‍مشروعیت» و «ناکارآمدی» سیاستگذاری دین در دانشگاه، به علل و دلایل متعددی اشاره شده است. مقاله حاضر بدون کم‍اهمیت جلوه‍دادن علل و دلایل مذکور، ضعف «اخلاق مسئولیت» نهاد سیاستگذاری را پررنگ یافته، معتقد است بسیاری از سوء‍ظن‍ها، نارضایتی‍ها و مخالفت‍ها و از دیگرسو، ناکامیهای اسلامیسازی دانشگاهها، ناشی از ضعف اخلاق مسئولیت نهاد سیاستگذاری است. نگارنده با طرح یک پرسش اصلی و شش پرسش فرعی، بهروش قیاسی و استقرایی، به تحلیل کیفی مضمون سند دانشگاه اسلامی (مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی سال 1392) پرداخته، نشان خواهد داد سیاستگذاری دین در دانشگاه بر پایه «اخلاق مسئولیت» تدوین نشده است. اما این که سند مذکور بر پایه «اخلاق باور» تنظیم شده است یا نه، مستلزم بررسی مستقل دیگری است.
لیلا وثوقی؛ صادق خوش نمک
چکیده
گردشگری در جهان کنونی فراتر از یک فعالیت اقتصادی است و به عنوان یک پدیدۀ اجتماعی و جهانی، پیچیدگی‌های خاصی دارد که از جابه‌جایی انسان‌ها با فرهنگ‌های مختلف و ارتباط و تعامل آنها با هم در زمان صلح به وجود می‌آید. به همین دلیل، درک تفاوت‌های فرهنگی برای توسعۀ موفقیت‌آمیز گردشگری الزامی است. این تحقیق، با هدف بررسی تفاوت‌های میان‌فرهنگی ...
بیشتر
گردشگری در جهان کنونی فراتر از یک فعالیت اقتصادی است و به عنوان یک پدیدۀ اجتماعی و جهانی، پیچیدگی‌های خاصی دارد که از جابه‌جایی انسان‌ها با فرهنگ‌های مختلف و ارتباط و تعامل آنها با هم در زمان صلح به وجود می‌آید. به همین دلیل، درک تفاوت‌های فرهنگی برای توسعۀ موفقیت‌آمیز گردشگری الزامی است. این تحقیق، با هدف بررسی تفاوت‌های میان‌فرهنگی در گردشگری و نحوۀ برخورد جامعۀ محلی در مواجهه با آن انجام شده است. تحقیق حاضر، از نظر روش کیفی است. مشارکت‌کنندگان تحقیق، دوازده نفر از مردم محلی ناحیۀ قره‌داغ (ارسباران) بودند که با روش نمونهگیری مبتنی بر هدف انتخاب شدند. نتایج تحقیق نشان داد که عوامل تأثیرگذار بر تماس بین گردشگران و جامعۀ محلی، نقش فرهنگ در گردشگری، انواع برخوردهای میان فرهنگی، تفاوت‌های فرهنگی بین گردشگران و جامعۀ محلی، مشکلات تفاوت‌های فرهنگی گردشگران با جامعۀ محلی، تأثیر تفاوت‌های فرهنگی بر جامعۀ محلی و نحوۀ برخورد جامعۀ محلی در مواجهه با تفاوت‌های فرهنگی گردشگران با آنها، هفت موضوع اصلی مرتبط با تفاوت‌های میان فرهنگی در گردشگری هستند و 26 موضوع فرعی بر این موضوعات اصلی تأثیر گذارند.
علوم اجتماعی و ارتباطات
حسین راغفر؛ زینب شفیعی
چکیده
اهمیت مفهوم شبکه برای فعالیت‌های کارآفرینی به‌طور فزاینده‌ای تبدیل به مد روز شده است. مطالعات اخیر جامعه‌شناسی اقتصادی جدید نیز پیرامون موضوع کارآفرینی زنان، به‌جای توجه به مشخصات عمومی و محدودیت‌ها، عمدتاً بر اهمیت شبکه‌ها تأکید دارند. مطالعه شبکه‌های زنان کارآفرین، انگیزه‌ها، ابعاد و زوایای گوناگون کنش کارآفرینانه آنها، ...
بیشتر
اهمیت مفهوم شبکه برای فعالیت‌های کارآفرینی به‌طور فزاینده‌ای تبدیل به مد روز شده است. مطالعات اخیر جامعه‌شناسی اقتصادی جدید نیز پیرامون موضوع کارآفرینی زنان، به‌جای توجه به مشخصات عمومی و محدودیت‌ها، عمدتاً بر اهمیت شبکه‌ها تأکید دارند. مطالعه شبکه‌های زنان کارآفرین، انگیزه‌ها، ابعاد و زوایای گوناگون کنش کارآفرینانه آنها، جنبه‌ای مهم در راه شناخت ابعاد کنش کارآفرینانه زنان در همه کشور‌ها به‌خصوص ایران است. بنابراین، هدف مقاله حاضر افزایش ادراک در مورد شبکه‌های زنان و نحوه بهره‌گیری از آنها برای تحقق کنش اقتصادی/کارآفرینانه است. برای رسیدن به این هدف، رویکرد شبکه اجتماعی مدنظر قرار گرفت و از روش کیفی تحلیل شبکه برای تبیین عمیق فعالیت‌ها استفاده شد. داده‌های این پژوهش از مصاحبه‌های عمیق نیمه‌ساختاریافته با ۴۰ زن بنیانگذار برندهای صنایع‌دستی مدرن که در فضای مجازی (اینستاگرام) فعال‌اند، به‌دست آمده است. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش اصلی است که اشکال و کیفیت شبکه‌سازی زنان در این حوزه چگونه است و آیا این شبکه‌سازی به تسهیل کنش‌های اقتصادی کمک کرده است؟ در پاسخ به این پرسش‌ها نهایتاً سه سطح از شبکه در این مقاله نشان داده شد: 1) پیوندهای قوی که روابط خانوادگی را در برمی‌گیرند؛ 2) پیوندهای ضعیف که شامل روابط با دوستان است؛ و 3) ارتباط با غریبه‌ها که شامل ارتباطات با مشتریان و ارتباطات مجازی است. شباهت مهم و منحصربه‌فرد این مطالعه، بهره‌گرفتن تمامی مصاحبه‌شوندگان از ارتباطات مجازی است. این شبکه‌های ارتباطات مجازی نوعا تضمین‌کننده دوام و بقای کسب‌وکار نیز هستند.
آرش حسن‌پور؛ ثریا معمار
چکیده
دینداری در زمانة کنونی متنوع و متکثر شده است. این مطالعه با پذیرفتن این پیش‌فرض که دینداری به‌مثابه امری متنوع و متلون، خارج از دوگانة دیندار یا بی‌دین بودن افراد است، به شناسایی و تفسیر نوع خاصی از دینداری در بین جوانان شهر اصفهان پرداخته است. بدین منظور، با مرور مطالعات پیشین، در چارچوب روش کیفی، رویکرد تفسیری، سنت نظریة زمینه‌ای ...
بیشتر
دینداری در زمانة کنونی متنوع و متکثر شده است. این مطالعه با پذیرفتن این پیش‌فرض که دینداری به‌مثابه امری متنوع و متلون، خارج از دوگانة دیندار یا بی‌دین بودن افراد است، به شناسایی و تفسیر نوع خاصی از دینداری در بین جوانان شهر اصفهان پرداخته است. بدین منظور، با مرور مطالعات پیشین، در چارچوب روش کیفی، رویکرد تفسیری، سنت نظریة زمینه‌ای و ابزار مصاحبه و در پرتو الهامات نظری زیمل در بحث دینداریهای نوگرا، داده‌های تحقیق جمع‌آوری شد. نتایج یافتههای کیفی تحقیق، بیانگر آن است که میتوان با تأکید بر معیار «خودتشخیصی» فرد دیندار بهنوعی خاص از دینداری تحت عنوان دینداری «خودمرجع» اشاره کرد. نتایج این مطالعه و بررسی یافتههای کیفی همچنین گویای آن است که دینداری جوانان در این سنخ، بدل به امری شخصی، غیرالزامآور، خصوصی، سلیقهای، گزینشی، مبتنی بر تعقل، خرد فردی و همراه با نپذیرفتن دگرسالاری نهادهای دینی شده است و به سمت امری اقتضایی و لذتگرایانه سیر می‌کند. همچنین در این مطالعه تلاش شده است تا مدل پارادایمیک اخذشده از داده‌ها در چارچوب نظریة زمینه‌ای در قالب شرایطِ علی، زمینه‌ای، تعاملی و پیامدی، در ارتباط با ظهور و تأثیرات این سنخ دینداری، ترسیم، توصیف و تشریح شود.
مطالعات فرهنگی
حمیده بیگی
چکیده
آیین‌ها و مراسم سوگواری مذهبی، از مهم‌ترین منابع رسیدن به هویت، ریشه‌های فکری، و سبک زندگی افرادی است که به‌طور جمعی در منطقۀ مشخصی برای اجرا و حفظ آن می‌کوشند. آیین عزاداری حسینی در شهرک ماسوله، اجرای آیینی سنتی است که پس از ورود اسلام به این منطقه، لباس نمادین خود را به قامت سوگواری‌های مسلمانان نشانده و شیوۀ آیینی سنتی را برای ...
بیشتر
آیین‌ها و مراسم سوگواری مذهبی، از مهم‌ترین منابع رسیدن به هویت، ریشه‌های فکری، و سبک زندگی افرادی است که به‌طور جمعی در منطقۀ مشخصی برای اجرا و حفظ آن می‌کوشند. آیین عزاداری حسینی در شهرک ماسوله، اجرای آیینی سنتی است که پس از ورود اسلام به این منطقه، لباس نمادین خود را به قامت سوگواری‌های مسلمانان نشانده و شیوۀ آیینی سنتی را برای ابراز همدردی با امام حسین(علیه‌السلام) و یارانش به‌روز کرده است. این پدیدۀ فرهنگی که به‌عنوان میراث معنوی ثبت شده است، برای حفظ و صیانت و از بین نرفتن جلوه‌های عملی آن، نیاز به دیده شدن دارد. گردشگری آیینی با ویژگی نمایشی خود، تکرار و بازنمایش جریان رویداد و کنش و واکنش آیینی را در مقابل چشمان گردشـگـران روایت کرده و به‌عنوان رسـانه‌ای قدرتمند در نگهداشت ویژگی‌های ناب و منحصربه‌فـرد مناطق عمـل می‌کند. پژوهش حاضر، از نوع توصیفی و پیمایشی است که با ابزار مصاحبه و پرسش‌نامه و به روش نمونهگیری دردسترس و گلوله‌برفی در بین 340 نفر از گردشگران داخلی و خارجی حاضر در آیین‌های عزاداری حسینی شهرک ماسوله در سال 1396 انجام شده است. نتایج بررسی و تجزیه‌وتحلیل خروجی از نظرات گردشگران با استفاده از نرم‌افزار‌های SPSS و Excel، بیانگر نقش بسزای گردشگری آیینی در حفظ و صیانت از آیین‌های سنتی و لزوم تجهیز زیرساخت‌های گردشگری منطقه است. در راستای هدایت هدفمند گردشگران و بهره‌گیری از رویداد گردشگری آیینی، برگزاری تور‌های تخصصی و برنامه‌ریزی‌شده یکی از پیشنهاد‌های اصلی این پژوهش است.
علوم اجتماعی و ارتباطات
سعید رضا عاملی؛ منصوره حجاری
چکیده
انگارههای ذهنی موجود میان گروه‌های اجتماعی، تأثیر مستقیمی بر شکل‌گیری تعاملات میان آنها دارد. مردم اغلب دیگران را به‌عنوان اعضای یک گروه اجتماعی درک می‌کنند و براساس انگاره‌هایی که در ذهنشان از دیگری وجود دارد، تعاملات خود را شکل می‌دهند. مطالعه و شناسایی انگاره‌‌ها می‌تواند در برقراری یا عدم برقراری ارتباط درست، تأثیرگذار ...
بیشتر
انگارههای ذهنی موجود میان گروه‌های اجتماعی، تأثیر مستقیمی بر شکل‌گیری تعاملات میان آنها دارد. مردم اغلب دیگران را به‌عنوان اعضای یک گروه اجتماعی درک می‌کنند و براساس انگاره‌هایی که در ذهنشان از دیگری وجود دارد، تعاملات خود را شکل می‌دهند. مطالعه و شناسایی انگاره‌‌ها می‌تواند در برقراری یا عدم برقراری ارتباط درست، تأثیرگذار باشد. این مقاله به مطالعۀ انگارههای ذهنی شخصی اعضای انجمن اسلامی و انگارههای ذهنی خویشتن اعضای بسیج دانشجویی میپردازد. به این منظور سعی شده است از نظریه «انگارههای ذهنی» استفاده شود. براساس این نظریه، انگاره ذهنی، مجموعه‌ای از تجربه‌های گذشته هستند که در گروه‌های دانشی مرتبط دستهبندی شده‌اند و برای راهنمایی رفتارهای ما در موقعیت‌های آشنا به‌کار می‌روند. با توجه به تعریف‌های نیشیدا (1999) و ترنر (1987)، انگارههای ذهنی شخصی و خویشتن، دو نوع از انگارههای ذهنی هستند. رویکرد روشی پژوهش حاضر، رویکرد کیفی است و درمجموع با 46 نفر از اعضای فعال تشکل‌ها، مصاحبه نیمه‌ساخت‌یافته انجام شده است. تحلیل داده‌ها به‌صورت تحلیل مضمون انجام شده است؛ انگارههای شخصی اعضای انجمن اسلامی که شامل سه مضمون مطلق‌‌گرایی، سنت‌گرایی، و نسبی‌گرایی اخلاقی هستند در مقابل انگارههای خویشتن اعضای بسیج که شامل انگارههای خویشتن از منظر دیگری و از منظر خود هستند، مطالعه و بررسی شده و در ادامه انگارههای متضاد و مشابه بین این دو تشکل دانشجویی، شناسایی شده‌اند.
محمد عارف؛ مریم رئوفی
چکیده
مقاله حاضر می‌کوشد بخشی از یافتههای یک پیمایش انجام‌شده را که برگرفته از مطالعات اسنادی و میدانی نگارنده در دو شهر و 67 روستای منطقه کمیجان استان مرکزی ایران طی پنج سال است، از مناظری تازه مانند ریخت‌نگاری آیینی، خاستگاه‌شناسی نمایشی و بلاگردانی شرقی با رویکرد انسان‌شناسی آیین، مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. این پژوهش با استفاده ...
بیشتر
مقاله حاضر می‌کوشد بخشی از یافتههای یک پیمایش انجام‌شده را که برگرفته از مطالعات اسنادی و میدانی نگارنده در دو شهر و 67 روستای منطقه کمیجان استان مرکزی ایران طی پنج سال است، از مناظری تازه مانند ریخت‌نگاری آیینی، خاستگاه‌شناسی نمایشی و بلاگردانی شرقی با رویکرد انسان‌شناسی آیین، مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. این پژوهش با استفاده از روش پیمایش و مصاحبه با 119 نفر از سالمندترین افراد ساکن و آگاه محلی انجام شده و با تکیه بر سابقه زیست انسان در منطقه که از هزاره سوم قبل از میلاد مسیح تاکنون نشانه‌شناسی شده، به گردآوری، ثبت و ریخت‌نگاری چهل و هشت آیین نمایشی مردمی پرداخته است. در نهایت، از میان یافتههای تحقیق به بررسی یکی از کهنالگوهای آیینی نمایشی تحت عنوان «قارا ایسکیورمه» میپردازد. نتایج حاصل از پژوهش تأیید می‌کند قارا ایسکیورمه (سیاهسرفه) یکی از یافتههای این پژوهش در زمینه بلاگردانی است و بیانگر هوش سرشار، اندیشه بکر و قریحه هنرمندانه مردم روستاههای کمیجان ایران اعم از آذریها، فارسها و تاتها است.
وحید شالچی؛ سرکو رحیمی
چکیده
جامعه ایران مانند هر جامعه بزرگ دیگری ترکیبی از نیروهای اجتماعی مختلف است که زیستن آنها در یک جامعه منوط به حفظ حداقلی از فضای اشتراک است؛ ازاین‌رو، ایماژی که نیروهای اصلی اجتماعی جامعه از رقیب خود عرضه می‌کنند، دارای اهمیت است، زیرا این تصور از دیگری، چشم‌اندازها و چالش‌های تفاهم در کشور را مشخص می‌کند. این مقاله با بهره‌مندی ...
بیشتر
جامعه ایران مانند هر جامعه بزرگ دیگری ترکیبی از نیروهای اجتماعی مختلف است که زیستن آنها در یک جامعه منوط به حفظ حداقلی از فضای اشتراک است؛ ازاین‌رو، ایماژی که نیروهای اصلی اجتماعی جامعه از رقیب خود عرضه می‌کنند، دارای اهمیت است، زیرا این تصور از دیگری، چشم‌اندازها و چالش‌های تفاهم در کشور را مشخص می‌کند. این مقاله با بهره‌مندی از نظریه‌های باختین و باومن به فهمِ دیگری در سیاست ایران ـبا محوریت فضای مجازیـ میان دو جریان اصولگرایی و اصلاحطلبی پرداخته است.این مقاله از روش تحلیل مضمون استفاده می‌کند و گزیدهای از وبگاههای دو جناح را برای تحلیل انتخاب می‌کند. این مقاله تصور از «خود» و «دیگری» نزد اصولگرایان و اصلاحطلبان را با توجه به آنچه آنها در وبگاههایشان از «خود» و «دیگری» بازنمایی کردهاند، بررسی می‌کند. سرانجام، براساس مضمونهایی که از وبگاههای دو جناح یادشده استخراج شد، تصور آنها از هم نه برمبنای «فهم دیگری»، بلکه برمبنای «تحمل دیگری» بازنمایی شده است.
معصومه شفیعی؛ فردین علیخواه
چکیده
در نظریه های جدید اجتماعی، فضا؛ تولیدی اجتماعی است که همه ارکان جامعه در تولید آن نقش دارند. بنابراین همچون سایر تولیدات اجتماعی، قدرت می تواند در ایجاد و اداره آن دخیل باشد و می توان گفت که فضا نقطه تلاقی قدرت محسوب می شود. تفکیک جنسیتی در فضاهای عمومی یکی از تکنولوژی های سیاسی قدرت است که هدف آن کنترل و اداره فضاهای عمومی است. به تأسی ...
بیشتر
در نظریه های جدید اجتماعی، فضا؛ تولیدی اجتماعی است که همه ارکان جامعه در تولید آن نقش دارند. بنابراین همچون سایر تولیدات اجتماعی، قدرت می تواند در ایجاد و اداره آن دخیل باشد و می توان گفت که فضا نقطه تلاقی قدرت محسوب می شود. تفکیک جنسیتی در فضاهای عمومی یکی از تکنولوژی های سیاسی قدرت است که هدف آن کنترل و اداره فضاهای عمومی است. به تأسی از ایده های فوکو، مسأله اصلی این مقاله مقاومتی است که در مقابل تفکیک جنسیتی در فضاهای عمومی شکل می گیرد. علاوه بر فوکو، برای نشان دادن زوایای اعمال قدرت از طریق فضا، نظریه هنری لوفور مورد توجه قرار گرفته است و در نهایت برای روشن کردن اهمیت موضوع جنسیت در این مسأله، به دیدگاه‌های جودیت باتلر مراجعه شده است. برای پاسخ به پرسش های تحقیق، روش تحقیق کیفی و به طور خاص مشاهده و مصاحبه استفاده شده است. در اینجا تجربه زیسته 16 دانشجوی دختر دانشگاه‌های شهر تهران بررسی شده است. طبق یافته های این تحقیق، اعمال تکنیک های انضباطی فضا در سطح دانشگاها به خلق سوژه مطیعی که صرفا مصرف کننده فضا باشد منجر نشده ، بلکه مصرف کننده ای از فضا شکل گرفته است که برای تحقق خواسته هایش در فضاهای عمومی تلاش و تقلا می کند.
حسن بشیر؛ محمدرضا روحانی
چکیده
یکی از واقعیت‌های دنیای امروز حضور اسلام در نقاط گوناگون جهان است؛ موضوعی که نه‌تنها مسلمانان بلکه پیروان سایر ادیان نیز روزبه‌روز بیشتر نسبت به آن آگاهی پیدا می‌کنند. بر این اساس اقلیت مسلمان در آمریکا نیز مانند سایر نقاط جهان شکل گرفته و در تعامل و یا حتی تقابل با اکثریت غالب قرار می‌گیرد. در میان نظریه‌پردازان ارتباطاتِ میان‌فرهنگی، ...
بیشتر
یکی از واقعیت‌های دنیای امروز حضور اسلام در نقاط گوناگون جهان است؛ موضوعی که نه‌تنها مسلمانان بلکه پیروان سایر ادیان نیز روزبه‌روز بیشتر نسبت به آن آگاهی پیدا می‌کنند. بر این اساس اقلیت مسلمان در آمریکا نیز مانند سایر نقاط جهان شکل گرفته و در تعامل و یا حتی تقابل با اکثریت غالب قرار می‌گیرد. در میان نظریه‌پردازان ارتباطاتِ میان‌فرهنگی، مارک اورب و ریجینا اسپلر به بررسی چنین تعامل یا تقابلی در نظریه «هم‌فرهنگی» می‌پردازند. لذا میتوان با رویکردی پدیدارشناسانه و مبتنیبر نظریه «گروه خاموش» و نظریه «نقطه نظر» رفتار کنش‌گران مسلمان را به‌عنوان گروه هم‌فرهنگ در برابر گروه سلطه که از لحاظ سلسلهمراتب هویتی در موقعیت بالاتری قرار دارند، مورد بررسی قرار داد. در چنین وضعیتی مسلمانان آمریکایی، استراتژیهای خاصی برای ایجاد ارتباط با یکدیگر و نیز با ساختار غالب ایجاد می‌کنند که این امر براساس تجربیات و مصاحبه‌های عمیق بهعملآمده از آنان، گاه بهشکل انزوا و قطع رابطه با گروه سلطه، گاه بهشکل تعامل پایاپای با آنان و گاه به‌صورت انطباق کامل با ساختار غالب معنا مییابد.
سیدمحمود نجاتی حسینی
دوره 8، شماره 1 ، بهار 1394، ، صفحه 97-129
چکیده
چه معنایی برای مرگ میتوان تصور کرد؟ مردن را چگونه باید فهمید؟ با مرگ خود و مردن دیگری در لحظة سرنوشت محتوم و مختوم چگونه مواجه می‌شویم؟ اینها سؤالاتی وجودی هستند به قدمت تاریخ زیستن بشریت. به این معنا و به‌عبارتی دیگر، ما برای زیستنی معنامند، خود نیازمند مواجهه‌ای معنامند و البته درست با مرگ خود و مردن دیگری هستیم. از این حیث فرهنگ ...
بیشتر
چه معنایی برای مرگ میتوان تصور کرد؟ مردن را چگونه باید فهمید؟ با مرگ خود و مردن دیگری در لحظة سرنوشت محتوم و مختوم چگونه مواجه می‌شویم؟ اینها سؤالاتی وجودی هستند به قدمت تاریخ زیستن بشریت. به این معنا و به‌عبارتی دیگر، ما برای زیستنی معنامند، خود نیازمند مواجهه‌ای معنامند و البته درست با مرگ خود و مردن دیگری هستیم. از این حیث فرهنگ است که ساختارهای معرفتی وجودی برای تکوین زیست‌جهانی معنامند از این دست را فراهم می‌سازد، تا من ـ تو ـ او بهتر بتوانیم با چنین رخداد وجودی، فرهنگی و اجتماعی مواجه شویم. آشکار است که منبع تغذیه این تکوین همانا روایت‌های فرهنگی از مرگ و مردن است که علم و دین و عرفان ممثل آن‌اند؛ علم ممثلی است برای فرهنگ عرفی و دین نیز ممثلی است برای فرهنگ شرعی و عرفان نیز ممثلی است برای فرهنگ معنوی. ازاین‌رو، این مقاله با طرح چند پرسش مشخص در پی کاویدن چنین روایتی از طریق سه سرمتن (علمی ـ دینی ـ ادبی) است: الف) مرگ و مردن خود/ دیگری در متن عرفی نظریة اجتماعی مرگ با چه نشانه‌های فرهنگی و آثار اجتماعی وصف شده است؟ ب) مرگ و مردن خود/ دیگری در متن شرعی نهج‌البلاغه با چه نشانه‌های عقیدتی و آثار معرفتی‌ـ وجودی وصف شده است؟ ج) مرگ و مردن خود/ دیگری در متن ادبی مثنوی معنوی با چه نشانه‌های معرفتی و آثار عقیدتی‌ـ وجودی وصف شده است؟
جلیل فتح آبادی
چکیده
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های تهران درباره تغییرات آییننامه جدید ارتقا و اضافه کردن مادهای در زمینه فعالیت‌های فرهنگی ـ تربیتی ـ اجتماعی است. روش پژوهش حاضر از نوع آمیخته کمی ـ کیفی است، که بخش کمی آن توصیفی از نوع زمینهیابی است. نمونه در مرحله کیفی شامل 34 نفر و در مرحله کمی شامل 252 نفر از اعضای ...
بیشتر
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های تهران درباره تغییرات آییننامه جدید ارتقا و اضافه کردن مادهای در زمینه فعالیت‌های فرهنگی ـ تربیتی ـ اجتماعی است. روش پژوهش حاضر از نوع آمیخته کمی ـ کیفی است، که بخش کمی آن توصیفی از نوع زمینهیابی است. نمونه در مرحله کیفی شامل 34 نفر و در مرحله کمی شامل 252 نفر از اعضای هیئت علمی 6 دانشگاه (تهران، شهید بهشتی، خوارزمی، تربیت مدرس، علامه طباطبایی، و صنعتی شریف) بود که در بخش کیفی با استفاده از روش نمونهگیری در دسترس و در قسمت کمی با استفاده از روش هدفمند انتخاب شدند. برای انجام پژوهش در مرحله کیفی از مصاحبه نیمه ساختاریافته شامل 8 سؤال بازپاسخ، و در قسمت کمی نیز از یک پرسش‌نامه محققساخته شامل 35 سؤال و 3 بخش (1. دیدگاه‌ها و نظرات 2. مشکلات اجرایی 3. پیشنهادها) استفاده شده است. در مجموع میتوان گفت که اعضای هیئت علمی به ضرورت توجه و پرداختن به مسائل فرهنگی اذعان دارند، اما در اینکه این فعالیت‌ها توسط چه کسانی و به چه نحوی انجام شود، و چگونه مورد ارزیابی قرار بگیرد، با یکدیگر و با برنامه‌ریزان امور فرهنگی در آموزش عالی اختلاف نظرهایی دارند.اعضای هیئت علمی فعالیت‌های فرهنگی و تربیتی را نهفته در بطن فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی میدانند و به زعم بسیاری از آنها آموزش از تربیت و فعالیت فرهنگی تفکیکناپذیر است.
سید محمدعلی موسوی؛ لیلا بهبودی؛ مرضیه جوادی ارجمند؛ فاطمه وفایی زاده
چکیده
مقاله حاضر به بررسی تأثیرات جهانی‌شدن در عرصه رفتار فردی میپردازد. جهانی‌شدن که در بستر فناوری ارتباطات و انقلاب اطلاعات موجب کم‌رنگ‌تر شدن مرزهای مکانی و زمانی شده، و موجد بسط ارزش‌های فردی در میان فرهنگ‌هایی است که امکان ارائه بیشتر این ارزش‌ها را در جهان دارند. شبکه‌های ماهواره‌ای تلویزیونی از مهم‌ترین ابزار ترویج این ...
بیشتر
مقاله حاضر به بررسی تأثیرات جهانی‌شدن در عرصه رفتار فردی میپردازد. جهانی‌شدن که در بستر فناوری ارتباطات و انقلاب اطلاعات موجب کم‌رنگ‌تر شدن مرزهای مکانی و زمانی شده، و موجد بسط ارزش‌های فردی در میان فرهنگ‌هایی است که امکان ارائه بیشتر این ارزش‌ها را در جهان دارند. شبکه‌های ماهواره‌ای تلویزیونی از مهم‌ترین ابزار ترویج این قبیل ارزش‌های فرهنگی در گستره جوامع هستند. در این مقاله تأثیر شبکه‌های ماهواره‌ای مُد بر روی دختران تحصیل‌کرده ایرانی مورد بررسی قرار گرفته است. مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که در دنیای گسترش روزافزون فناوری‌های ارتباطی و ماهواره‌ای، کنش شخصی و اجتماعی افراد تا چه اندازه بر اساس دریافت‌های آگاهانه و یا غیرآگاهانه ارتباطی شکل می‌پذیرند. آیا ماهواره به عنوان عامل ارتباطی قدرتمند بر روی جوانان تحصیل‌کرده و شهری ایرانی اثر دارد؟ با استفاده از روش پیمایشی و استخراج و تحلیل داده‌ها این نتیجه حاصل می‌شود که شبکه‌های مد ماهواره‌هایی که به تبلیغ لباس‌های مبتنی بر طراحی‌های غربی می‌پردازند بر روی دختران تحصیل‌کرده جامعه ما تأثیر داشته‌اند، اما این تأثیرات غالباً آگاهی‌مدارانه بوده تا رفتار‌گرایانه. این مطالعه نشان می‌دهد این تأثیرات بیش از آنکه منجر به بروز رفتار و کنش آشکار اجتماعی جدید شود، بر شناخت استفاده‌کنندگان از این شبکه‌ها تأثیر گذاشته است.
اکرم حبی؛ اسکندر فتحی‌اذر؛ بهمن محمدبخش
چکیده
فرایند جهانی‌شدن موضوعی بحث‌برانگیز و در عین حال مبهم است و از دیدگاه‌های متفاوت و گاه متضاد بدان پرداخته شده است. یکی از بحث‌های مهم مربوط به این فرایند، مسئله بقا یا تداوم هویت‌های محلی در جریان این حرکت است. در این رابطه دیدگاه‌های متفاوتی ارائه شده است؛ از آن جمله برخی ادعا می‌کنند جهانی‌شدن تأثیر منفی بر هویت‌های محلی داشته ...
بیشتر
فرایند جهانی‌شدن موضوعی بحث‌برانگیز و در عین حال مبهم است و از دیدگاه‌های متفاوت و گاه متضاد بدان پرداخته شده است. یکی از بحث‌های مهم مربوط به این فرایند، مسئله بقا یا تداوم هویت‌های محلی در جریان این حرکت است. در این رابطه دیدگاه‌های متفاوتی ارائه شده است؛ از آن جمله برخی ادعا می‌کنند جهانی‌شدن تأثیر منفی بر هویت‌های محلی داشته و از بین برنده تفاوتهاست و عده‌ای نیز خلاف این نظر را بیان می‌کنند. مقاله حاضر، سه رویکرد متفاوت و اساسی را در این خصوص شناسایی و توسط داده‌های تحقیق به آزمون گذاشته است. این تحقیق که به روش پیمایشی در بین دانشجویان تُرک، فارس و کرد دانشگاه تبریز انجام شده نشانگر آن است که با افزایش هویت جهانی در بین دانشجویان، هویت محلی آنان کاهش مییابد؛ یعنی با افزایش فرایند جهانی‌شدن، هویت‌های محلی رو به کاهش می‌گذارد و این به معنای رد نظریه‌های رویکرد دوم و سوم در این تحقیق، و تأیید نظریه‌های رویکرد اول است.
مهری طیبی‌نیا؛ جبار رحمانی
چکیده
همزمان با تحولات مدرن و تجربۀ تجدد، شاهد دگرگونیهای متعددی در اشکال زندگی روزمره هستیم؛ تحولاتی که زنان نیز به‌عنوان عاملانی با نقش‌های جنسیتی متفاوت در جامعه تجربه خواهند کرد و به دگرگونی معناهای ذهنی و به تبع آن دگرگونی در نقش‌های اجتماعی آنها میانجامد. تغییراتی در انگیزه و تمایلات زنان که بهمنظور تحقق خود و انتخاب مسیرهای ...
بیشتر
همزمان با تحولات مدرن و تجربۀ تجدد، شاهد دگرگونیهای متعددی در اشکال زندگی روزمره هستیم؛ تحولاتی که زنان نیز به‌عنوان عاملانی با نقش‌های جنسیتی متفاوت در جامعه تجربه خواهند کرد و به دگرگونی معناهای ذهنی و به تبع آن دگرگونی در نقش‌های اجتماعی آنها میانجامد. تغییراتی در انگیزه و تمایلات زنان که بهمنظور تحقق خود و انتخاب مسیرهای جدید در راستای آرمان‌های هویتی، آنها را به سمت بازاندیشی در هویت و تغییرات فردی و اجتماعی هدایت خواهد کرد. این مقاله با روش نظریۀ زمینه‌ای به بررسی عملکرد و تجربۀ انگیزشی زنان از منظر خودشان و با منطق ذهنیت کنشگر فردی پرداخته و از طریق مصاحبه با زنانی که همزمان نقش همسر، مادر، شاغل و دانشجو را دارند، به ارائۀ یک تیپولوژی هویتی از زنان مورد مطالعه با تأکید بر فرایند انگیزشی آنها برای ورود به آموزش عالی میپردازد. یافتههای پژوهش نشان می‌دهد شرایطی همچون تجربۀ تجدد و تغییرات نظام ارزشی حول محور زنان، ورود زنان به بازار کار، گسترش فضاهای آموزشی و سرمایههای اجتماعی نمادین در ملازمت با انگیزههای فردی و اجتماعی در زندگی روزمرۀ زنان منجر به ظهور انگیزشی نو در آنها شده و زنان طی این فرایند برای کاهش تنش‌های حاصل از عدم تحقق انگیزه‌ها و نیازهایشان، استراتژی تحصیل و اشتغال را به‌عنوان راهبردهای تحقق اهداف خود برگزیدهاند که در این مقاله، بر راهبرد تحصیل تأکید شده است. در پایان، تحلیل حاضر به چهار دستهبندی انتزاعی از انگیزش‌های نویافتة زنان مورد مطالعه رسیده که شامل 1) انتخاب تحصیل به‌مثابه ابزار مبارزه و رقابت، 2) تحصیل به‌عنوان طرحی مبهم، 3) تحصیل و اشتغال به‌منظورتحقق خود و ۴) تحصیل و اشتغال به‌عنوان مسیری برای ارتقا، آینده‌نگری و استقلال مالی است.
یوسف محمدی‌فر؛ محمد احمدی؛ سید دادوش هاشمی
چکیده
امروزه سازمان‌های دولتی رضایت شهروندان را به عنوان ضرورتی انکارناپذیر در رأس اهداف و برنامه‌های خود قرار داده‌اند. رضایت‌مندی از متغیرهای مختلفی تأثیر می‌پذیرد؛ یکی از این متغیرها اعتماد است. مقالة پیش رو، به بررسی تأثیر این متغیر بر رضایت‌مندی میپردازد. در این مطالعه، نمونه‌ای به حجم 8352 نفر در 51 دستگاه دولتی با استفاده از ...
بیشتر
امروزه سازمان‌های دولتی رضایت شهروندان را به عنوان ضرورتی انکارناپذیر در رأس اهداف و برنامه‌های خود قرار داده‌اند. رضایت‌مندی از متغیرهای مختلفی تأثیر می‌پذیرد؛ یکی از این متغیرها اعتماد است. مقالة پیش رو، به بررسی تأثیر این متغیر بر رضایت‌مندی میپردازد. در این مطالعه، نمونه‌ای به حجم 8352 نفر در 51 دستگاه دولتی با استفاده از روش تحقیق پیمایش، مورد مطالعه قرار گرفتند. این بررسی شامل دو حوزة انتظار مراجعان و برداشت ذهنی آنان از عملکرد سازمان‌ها بود و نتایج نشان داد؛ بین عملکرد و انتظار، اختلاف وجود دارد. فاصلة مشاهده‌شده در تمامی متغیرها منفی است و بدان معناست که دستگاه‌های مورد مطالعه نتوانسته‌اند به صورت کامل، نیازهای مراجعان را پوشش دهند. بیشترین اختلاف در متغیر «اعتماد به رفع شکایات» و کمترین آن در متغیر «اعتماد به مهارت کارکنان» بوده است. از سویی، آزمون آماری رابطه بین اعتماد (به عنوان متغیر پیش‌بین) و رضایت‌مندی (به عنوان متغیر ملاک) را تأیید می‌کند. همبستگی به‌دست‌آمده بین این دو متغیر 87/0 است؛ بنابراین، با اطمینان میتوان ادعا کرد اعتماد بر سطح رضایت‌مندی مراجعان تأثیر بسزایی دارد و استاندارد‌سازی و افزایش حساسیت کارکنان و مدیران، برای بهبود آن توصیه می‌شود.
نعمت‌الله موسی پور
چکیده
پرسش اصلی در این مقاله آن است که چگونه می توان از طریق برنامه درسی به ترویج و اعتلای فرهنگ ایثار و شهادت در مدارس ابتدایی اقدام کرد؟ در این ارتباط، نظریات متفاوتی مطرح است و اقدامات آموزشی مرسوم مدارس بر آنها استوار شده اند، که در میان آنها نظریات تحولی نگر دارای جایگاه برجسته ای هستند. این نظریات بر این باور تاکید می کنند که آموزش امور ...
بیشتر
پرسش اصلی در این مقاله آن است که چگونه می توان از طریق برنامه درسی به ترویج و اعتلای فرهنگ ایثار و شهادت در مدارس ابتدایی اقدام کرد؟ در این ارتباط، نظریات متفاوتی مطرح است و اقدامات آموزشی مرسوم مدارس بر آنها استوار شده اند، که در میان آنها نظریات تحولی نگر دارای جایگاه برجسته ای هستند. این نظریات بر این باور تاکید می کنند که آموزش امور انتزاعی در دوره کودکی مقدور و موثر نیست. مدعای اصلی مقاله آن است که امور ارزشی را با آنکه اموری انتزاعی هستند، می توان با رویکرد فرهنگی به شکلی موثر در دوره کودکی آموزش داد. این ادعا با تمرکز بر ظرفیت تخیلی کودکان و ظرفیت انتقال مفاهیم توسط اسطوره و داستان در دوره کودکی بنا شده است. برهمین اساس، تلاش می شود بر بنیادی نظری و در تلاشی نظرورزانه، شواهد و طریقی برای این موضوع در حوزه برنامه درسی و آموزش ایثار ارائه گردد. ایثار در ارتباط با برنامه درسی از دو بعد قابل طرح است: 1) دستاورد و 2) فرایند. ایثار به عنوان دستاورد، واقعه و رخدادی را نشان می دهد که در جهان بیرون عینیت یافته است و البته می توان انتظار وقوع آن را در آینده نیز داشت. ایثار به عنوان فرایند، عملی را نشان می دهد که مقدمات، مراحل و دستاوردی دارد. این فرایند، نحوه ای از زیستن را نشان می دهد که درآمیخته ای از آگاهی دردسترس و آگاهی قابل حصول است. چنین گونه ای از عمل، فرهنگ نامیده شده و دارای ویژگی هایی است که متاثر از برنامه های درسی و آموزش مدرسه ای است.
حشمت سادات معینی فر؛ نجمه محمدخانی
چکیده
بازنمایی زندگی روزمره موضوع بحث بسیاری از تولیدات رسانه‌ای در ایالات متحده امریکاست. بی‌شک زمانی که سخن از زندگی روزمره به میان می‌آید، خانواده محوری‌ترین عنصر آن تلقی می‌شود. ژانرهای مختلف تلویزیونی مانند سریال‌های دنباله‌دار، کمدی موقعیت و غیره که اوج پیداش آنها در امریکا به دهه 1950 بازمی‌گردد، به بازنمایی خانواده، روابط ...
بیشتر
بازنمایی زندگی روزمره موضوع بحث بسیاری از تولیدات رسانه‌ای در ایالات متحده امریکاست. بی‌شک زمانی که سخن از زندگی روزمره به میان می‌آید، خانواده محوری‌ترین عنصر آن تلقی می‌شود. ژانرهای مختلف تلویزیونی مانند سریال‌های دنباله‌دار، کمدی موقعیت و غیره که اوج پیداش آنها در امریکا به دهه 1950 بازمی‌گردد، به بازنمایی خانواده، روابط مبتنی بر آن، دغدغه‌ها، انتظارات و رویکردهای معطوف به آن پرداخته‌اند. اوقات فراغت و الگوی مصرف خانواده که در جامعه سرمایه‌داری جدیّت بیشتری دارد نیز می‌تواند از این رو حائز اهمیت باشد که روابط خانوادگی و نحوه گزینش الگوی مصرف و بازنمایی آن در سریال‌ها شکل و نوع روابط مبتنی بر یک خانواده امریکایی را نشان دهد. به طور طبیعی مطالعه خانواده به عنوان اشل کوچکی از جامعه بزرگ‌تر می‌تواند ترسیم‌کنندة افق شناخت آن جامعه باشد. موضوع بحث این مقاله مطالعه کمدی موقعیت سیمسون‌هاست. این برنامه تلویزیونی که شهرتش مرزهای فرهنگی متفاوتی را درنوردیده است، سایقه تولیدش به دهه 1980 بازمی‌گردد. ژانر طنز و محتوای روزمره و قابل لمس آن نیز باعث شده در ایالات متحده امریکا نیز این سریال محبوبیت بی‌نظیری نزد شهروندان امریکایی داشته باشد. مقاله به مطالعة فصول شماره 3 تا 8 این کمدی موقعیت میپردازد چرا که مطالعه تمامی بخش‌های این سریال دنباله‌دار که نزدیک به 400 قمست است خارج از حوصله این مقاله است. سؤال اصلی این مقاله این است که چگونه در این کارتون، خانواده امریکایی در اوقات فراغت بازنمایی شده‌اند. به طور واضح‌تر اینکه اولاً تک‌تک افراد خانواده سیمسون اوقات فراغت خود را به مصرف چه کالاهایی اختصاص می‌دهند و ثانیًا در سطح خانوادگی این مصرف چه شکلی دارد. مبنای نظری‌ای که مقاله بر آن متکی است، تئوری بازنمایی استوارت هال می‌باشد و روش مطالعه نشانه‌شناسی رولان بارت است. واحد تحلیل در قسمت‌های مرتبط سکانس و در قسمت‌های غیرمرتبط موضوع آن قسمت خاص می‌باشد.
سید مجتبی رضوی طوسی؛ صهبا صمدی
چکیده
گروهی از مخاطبان پروپاقرص تولیدات رسانه، نوجوانان هستند که با توجه به مقطع سنی حساسشان، دیدی نقادانه و موشکافانه به مفاهیم دینی دارند. از همین رهگذر، نباید از نقش تولیدات تلویزیون به مثابه ابزاری برای اطلاع رسانی با هدف تاثیر و تقویت رفتار و نگرش مذهبی نوجوانان، غافل شد؛ لذا با بهره گیری از محیط مستعد مدارس در گردهم آوردن مخاطبان ...
بیشتر
گروهی از مخاطبان پروپاقرص تولیدات رسانه، نوجوانان هستند که با توجه به مقطع سنی حساسشان، دیدی نقادانه و موشکافانه به مفاهیم دینی دارند. از همین رهگذر، نباید از نقش تولیدات تلویزیون به مثابه ابزاری برای اطلاع رسانی با هدف تاثیر و تقویت رفتار و نگرش مذهبی نوجوانان، غافل شد؛ لذا با بهره گیری از محیط مستعد مدارس در گردهم آوردن مخاطبان متجانس، امکان تاثیرگذاری انیمیشن های مذهبی ایرانی بر رفتار دینی مخاطبان نوجوان، به منظور امکان سنجی استفاده از این تولیدات رسانه به مثابه ابزاری برای تبلیغ دین، بررسی شده است.این پژوهش بر روی جامعه ای از دانش آموزان دوازده تا هجده ساله هشت مدرسه غیرانتفاعی منطقه دو آموزش و پروش شهر تهران، به شیوه «آزمایشی» بوده و بررسی آزمون شوندگان در چهار گروه کنترل و چهار گروه آزمایش، انجام گرفته است. هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر انیمیشن های مذهبی ایرانی بر تغییر رفتار دینی دانش آموزان است و با استفاده از آزمون t زوجی،t تک نمونه ای و تحلیل واریانس، تاثیر مولفه های سن و جنس و پیشینه دینی (دین داری) آزمون شوندگان در میزان تغییر رفتارشان را سنجیده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که به طورکلی، تماشای انیمیشن های مذهبی، رفتار دینی گروه مخاطب را تقویت کرده است و همچنین، جنسیت و پیشینه دین داری نوجوانان، در این تاثیر نقش دارد.
جامعه شناسی
زهره انواری
چکیده
خوابگاه، عرصه‌ای نیمه‌عمومی است که در آن عده‌ای از همسالان درگیر تعاملات بین‌فرهنگی می‌شوند. این تعاملات می‌تواند تأثیر مثبت یا منفی‌ای بر زندگی فرد بگذارد و از او در برابر تصمیم‌گیری‌های زندگی اجتماعی‌اش، فردی مستقل یا منفعل بسازد. هدف اصلی این مقاله به‌تصویر کشیدن زندگی خوابگاهی است. پرسش ما این است که آیا دانشجویان دختر، ...
بیشتر
خوابگاه، عرصه‌ای نیمه‌عمومی است که در آن عده‌ای از همسالان درگیر تعاملات بین‌فرهنگی می‌شوند. این تعاملات می‌تواند تأثیر مثبت یا منفی‌ای بر زندگی فرد بگذارد و از او در برابر تصمیم‌گیری‌های زندگی اجتماعی‌اش، فردی مستقل یا منفعل بسازد. هدف اصلی این مقاله به‌تصویر کشیدن زندگی خوابگاهی است. پرسش ما این است که آیا دانشجویان دختر، به خوابگاه حس تعلق دارند؟ حس تعلق از این نظر اهمیت دارد که ازیک‌سو شرایط مناسب باعث ایجاد این حس می‌شود و از سوی دیگر، در صورت وجود حس تعلق به یک مکان، فرد برای بهبود وضعیت آن تلاش خواهد کرد. عوامل مهمی ازجمله امنیت، حریم خصوصی فرد، تعامل مثبت با دیگران مهم (هم‌اتاقی‌ها و مسئولان خوابگاه)، و قوانین، در شکل‌گیری حس تعلق مؤثر هستند. در این مقاله از طریق روش داستان زندگی با 60 دانشجوی دختر ساکن خوابگاه‌های دانشگاه‌های تهران، تربیت مدرس، الزهرا، و شهید بهشتی در تمام مقاطع تحصیلی مصاحبه کرده‌ایم. عوامل انسانی، مکانی، و زمانی در شکل‌گیری حس تعلق در خوابگاه مؤثر هستند. عوامل مهمی ازجمله رشته تحصیلی، مقطع تحصیلی، فرهنگ، و نوع جامعه‌پذیری افراد، سن، ویژگی‌های فردی مانند درون‌گرا و برون‌گرا بودن فرد و به میزان بسیار اندکی قومیت، بر شکل‌گیری این حس تأثیر می‌گذارند. همچنین، بررسی‌های ما نشان می‌دهد که به‌دلیل نداشتن حریم خصوصی، مشکل در ایجاد و برقراری ارتباط با مسئولان و هم‌اتاقی‌ها، و محدودیت‌های ناشی از قوانین خوابگاه، حس تعلق به خوابگاه در بسیاری از دانشجویان پایین است. در پایان، راهکارهایی برای بهبود شرایط زندگی در خوابگاه ارائه شده است.
جامعه شناسی
نسرین عربی؛ محسن نوغانی دخت بهمنی؛ غلامرضا صدیق اورعی
چکیده
نذرهای مالی از منظر جامعه‌شناختی کنشی اجتماعی، اقتصادی، مشارکتی و معطوف به خیر جمعی هستند که با توجّه به شرایط کنونی جامعۀ ما ظرفیت فراوانی برای توانمندسازی گروه‌های آسیب‌پذیر و مقابله با فقر دارند. بر این اساس، هدف این مقاله توصیف و تفسیر معنای پدیدهٔ نذر از منظر کنش‌گران، دلائل آنها برای انتخاب روش‌های ادای نذر و در ...
بیشتر
نذرهای مالی از منظر جامعه‌شناختی کنشی اجتماعی، اقتصادی، مشارکتی و معطوف به خیر جمعی هستند که با توجّه به شرایط کنونی جامعۀ ما ظرفیت فراوانی برای توانمندسازی گروه‌های آسیب‌پذیر و مقابله با فقر دارند. بر این اساس، هدف این مقاله توصیف و تفسیر معنای پدیدهٔ نذر از منظر کنش‌گران، دلائل آنها برای انتخاب روش‌های ادای نذر و در نهایت کشف موانع مسؤلیّت‌پذیری و مشارکت اجتماعیِ کنش‌گران است. با استفاده از رویکرد کیفی و روش تحلیل مضمون و به‌کارگیری مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته و روایتی، و با مراجعه به 18مشارکت‌کننده داده‌ها در شهر مشهد جمع‌آوری شد. براساس یافته‌ها، مشارکت‌کنندگان از حیث تفسیر معنای نذر به دو گروه آگاه و نیمه‌آگاه تفکیک می‌شوند. از مقایسۀ کنش این دو گروه مشخّص می‌شود که نوع کنش مشارکت‌کنندگان آگاه بیشتر عقلانی معطوف به هدف یا ارزش بوده و این دسته احساس مسئولیت‌پذیری بیشتری داشته ونذرهای مالی خود را به‌صورت اجتماعی و مشارکتی انجام می‌دهند. نوع کنش مشارکت‌کنندگان نیمه‌آگاه اغلب عاطفی معطوف به هدف یا ارزش بوده و روش‌های نذردهی انفرادی را برمی‌گزینند. یافته‌ها نشان می‌دهد که موانع مسئولیت‌پذیری و مشارکت اجتماعی در نذرهای مالی از دید مشارکت‌کنندگان در چهاردسته قرار می‌گیرند: آموزشی، فرهنگی، اقتصادی و مدیریتی. در نهایت براساس یافته‌ها برای رفع موانع پیش‌روی کنش‌گران نذر، مدلی مفهومی پیشنهاد شده است.
محمد امین قانعی‌راد
چکیده
ادبیات مطالعاتی و سیاستگذاری رایج در نهادهای علمی و اجرایی کشور در زمینه موضوعات صنعتی و تکنولوژیک اغلب ناکامی پروژه صنعتی‌شدن ایران در سده معاصر را بر مبنای عوامل اقتصادی، سازمانی و مدیریتی توضیح می‌دهند که این رویکرد خود از عوامل بازدارنده فهم و بومی‌سازی تکنولوژی است. این مقاله پس از طرح مسئله مزبور، برخی از مباحث مفهومی و ...
بیشتر
ادبیات مطالعاتی و سیاستگذاری رایج در نهادهای علمی و اجرایی کشور در زمینه موضوعات صنعتی و تکنولوژیک اغلب ناکامی پروژه صنعتی‌شدن ایران در سده معاصر را بر مبنای عوامل اقتصادی، سازمانی و مدیریتی توضیح می‌دهند که این رویکرد خود از عوامل بازدارنده فهم و بومی‌سازی تکنولوژی است. این مقاله پس از طرح مسئله مزبور، برخی از مباحث مفهومی و نظری برای دریافت مقوله تکنولوژی در گستره‌ای وسیع‌تر و به‌ویژه در رویکرد فرهنگی را مطرح می‌کند. در مباحث نظری به مقولاتی چون تعارض بین فرهنگ‌های فناوری‌محور و میراث‌محور، تولید و مصرف خلاق تکنولوژی، ریشه‌گیریِ فرهنگی و استقلال نهادی تکنولوژی و تداوم میراث فرهنگی در جهان تکنولوژی پرداخته می‌شود. بخش دیگری از مقاله تأثیر تقابل‌های دو فرهنگ بر مصرف و تولید تکنولوژی در ایران را تحلیل می‌کند و از جمله تعارض دو کانون میراثی و تکنولوژیک فرهنگ، تقابل‌های معرفت‌شناختی در میان روشنفکران جدید، و لبه مصرفی فرهنگ خلاق تکنولوژی ایرانی را به بحث می‌گذارد. در بخش پایانی ضمن نتیجه‌گیری از دستاوردهای مفهومی و مطالعاتی مقاله، برخی از عام‌ترین راهبردهای استخراج‌شده از تحلیل فرهنگی تکنولوژی مطرح می‌شود و انجام برخی مطالعات جزئی‌تر و مفصل‌تر در زمینه‌های گوناگون به منظور زمینه‌سازی برای یک فراتحلیل پیشرفته‌تر و ارائه سیاست‌ها و راهکارهای مناسب به منظور ارتقای جهت‌گیری‌های ملی در حوزه سیاست‌گذاری‌های فرهنگی و توسعه تکنولوژی، پیشنهاد می‌شود.
امید کریمی؛ سید محمد مهدی زاده
چکیده
هدف از این مقاله، بررسی نقش رسانه‌های فرامرزی به‌عنوان مروّجان فرهنگ عامّه‌پسند است. بدین منظور با رویکرد تحلیل دریافت، به توصیف رمزگشایی مخاطبان جوان شهر مریوان از این گونه سریال‌ها پرداخته شده است. نظریه‌های جهانی‌شدن و دریافت در ارتباطات منظومة نظری مقالة حاضر را تشکیل می‌دهد. روش این پژوهش کیفی است و از دو تکنیک مصاحبة عمیق ...
بیشتر
هدف از این مقاله، بررسی نقش رسانه‌های فرامرزی به‌عنوان مروّجان فرهنگ عامّه‌پسند است. بدین منظور با رویکرد تحلیل دریافت، به توصیف رمزگشایی مخاطبان جوان شهر مریوان از این گونه سریال‌ها پرداخته شده است. نظریه‌های جهانی‌شدن و دریافت در ارتباطات منظومة نظری مقالة حاضر را تشکیل می‌دهد. روش این پژوهش کیفی است و از دو تکنیک مصاحبة عمیق و مشاهده برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد افراد مختلف بر اساس ویژگی‌های فردی و همچنین زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی خود، به شخصیتهای خاصی علاقه نشان می‌دهند و با آنها احساس همذاتپنداری می‌کنند. این علاقهمندی تا جایی پیش میرود که مخاطب، سریال را به خاطر شخصیت مورد علاقهاش پیگیری می‌کند. همچنین انطباق زیادی بین پسزمینههای اجتماعی مخاطبان با دریافت آنها از سریال‌ها وجود دارد. تعدادی از مخاطبان ضمن انتقاد از سریال‌ها، به پیامدهای منفی آن در جامعة خود اشاره می‌کنند. اما با این وجود دیدن سریال‌ها را ادامه می‌دهند. درواقع آنها لذّت حاصل از تماشای سریال را به خطرات آن ترجیح می‌دهند.
مهدی منتظر قائم؛ رضا کاوند
چکیده
این مطالعه به دنبال پاسخگویی به این پرسش اساسی است که چگونه مخاطبان جوان شبکه‌های خاص ماهواره‌ای فارسی‌زبان به خوانش پیام‌های ارتباطی این شبکه‌ها می‌پردازند و چه نوع قرائت و خوانشی از این پیام‌ها دارند. برای پاسخ به این سؤال این مطالعه از رویکرد تحلیل دریافت و مدل رمزگذاری و رمزگشایی استوارت هال استفاده کرده است. این رویکرد ...
بیشتر
این مطالعه به دنبال پاسخگویی به این پرسش اساسی است که چگونه مخاطبان جوان شبکه‌های خاص ماهواره‌ای فارسی‌زبان به خوانش پیام‌های ارتباطی این شبکه‌ها می‌پردازند و چه نوع قرائت و خوانشی از این پیام‌ها دارند. برای پاسخ به این سؤال این مطالعه از رویکرد تحلیل دریافت و مدل رمزگذاری و رمزگشایی استوارت هال استفاده کرده است. این رویکرد بر این اصل استوار است که مخاطبان هنگامی که در برابر پیام‌های رسانه‌های جمعی قرار می‌گیرند بر اساس زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی خود به صورتی فعالانه متون رسانه‌ای را قرائت و دریافت می‌کنند. بر اساس این دیدگاه متون رسانه‌ای از قابلیت چند‌معنایی بهره‌مند هستند و افراد بر اساس زمینه‌های شناختی، اجتماعی و هویتی که دارند معنای خاصی از این متون دریافت می‌کنند. این مطالعه با اتخاذ روش تحلیل گفتمان و از طریق تکنیک مصاحبه عمقی، در پایان نشان می‌دهد که شرایط فرهنگی و هویتی مخاطبان مورد مطالعه در نحوه پذیرش و دریافت پیام‌ها بسیار مؤثر است. نتایج این تحقیق با توجه به شرایط خاص تلویزیون‌های ماهواره‌ای در ایران و همچنین با توجه به فرهنگ و هویت پیوندی مهاجران ایرانی که عمدتاً تولیدکنندگان برنامه‌های شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان هستند، حاوی دلالت‌های نظری ویژه است.
محمدرضا حاتمی؛ مرتضی فرجیان؛ حامد روشن‌چشم؛ علی جمشیدی
چکیده
فرهنگ سیاسی در عصر حاضر، یکی از پدیده های مهم زندگی اجتماعی به شمار می رود و نفوذی انکارناپذیر بر کردار سیاسی اعضای جامعه دارد. همچنین یکی از ارکان و محورهای اصلی رشد و توسعه جامعه به شمار می رود؛ به طوری که اعتقاد به برابری سیاسی، اعتماد، احساس امنیت و وفاداری ملی یا قومی، از جمله مواردی است که با فرهنگ سیاسی و درنتیجه با الگوی توسعه ...
بیشتر
فرهنگ سیاسی در عصر حاضر، یکی از پدیده های مهم زندگی اجتماعی به شمار می رود و نفوذی انکارناپذیر بر کردار سیاسی اعضای جامعه دارد. همچنین یکی از ارکان و محورهای اصلی رشد و توسعه جامعه به شمار می رود؛ به طوری که اعتقاد به برابری سیاسی، اعتماد، احساس امنیت و وفاداری ملی یا قومی، از جمله مواردی است که با فرهنگ سیاسی و درنتیجه با الگوی توسعه جامعه ارتباط دارد. هدف از این پژوهش، بررسی عوامل تاثیرگذار بر فرهنگ سیاسی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی، واحد پارس آباد می باشد. پرسش اساسی که این پژوهش به دنبال پاسخ آن است، «عوامل موثر بر فرهنگ سیاسی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی، واحد پارس آباد» است. مفروضات پژوهش، حاکی از آن است که متغیرهای قوم گرایی، مذهب گرایی، انگیزه سیاسی، شخصیت و پایگاه اجتماعی اقتصادی، رابطه ای معنی دار با فرهنگ سیاسی دارند. در پژوهش حاضر، از روش پیمایشی (از نوع همبستگی بین متغیرها) و از مصاحبه کتبی (پرسش نامه) به عنوان ابزار گردآوری اطلاعات برای پاسخ گویی به پرسش ها استفاده شده است؛ همچنین از روش آماری و نرم افزارSPSS ، برای تجزیه و تحلیل داده ها بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش، حاکی از آن است که به جز وجود رابطه بین انگیزه سیاسی و فرهنگ سیاسی پاسخ گویان، هیچ کدام از فرضیات تحقیق، تایید نشد. این مساله نشان دهنده این مطلب است که موقعیت زمانی و مکانی حاکم بر بوم شناسی منطقه پارس آباد و به تبع، دانشجویان، متفاوت از موقعیت مکانی و زمانی نظریه هایی است که در این زمینه ارائه شده است.
