کاووس سید امامی
چکیده
سیمای جمهوری اسلامی ایران بهعنوان فراگیرترین و پرمخاطبترین رسانه کشور، نقش بسزایی در پروراندن شناخت و درک مردم از گروههای قومی و تعریف روابط میانگروهی در کشور برعهده دارد. شواهد پژوهشی نشان میدهد که اقوام ایرانی، تصاویر پخششده از سیما درباره خود را چندان مطلوب نمییابند. برای فهم عمیقتر درک خود اعضای گروههای ...
بیشتر
سیمای جمهوری اسلامی ایران بهعنوان فراگیرترین و پرمخاطبترین رسانه کشور، نقش بسزایی در پروراندن شناخت و درک مردم از گروههای قومی و تعریف روابط میانگروهی در کشور برعهده دارد. شواهد پژوهشی نشان میدهد که اقوام ایرانی، تصاویر پخششده از سیما درباره خود را چندان مطلوب نمییابند. برای فهم عمیقتر درک خود اعضای گروههای قومی، یک رشته مصاحبه نیمهمتمرکز در میان افرادی از این گروهها، که در تهران به کار یا تحصیل اشتغال دارند، صورت گرفت. همانطور که انتظار میرفت، آنها از بازنماییهایی که از ایشان در سریالها و فیلمهای تلویزیونی ارائه میشود، ناخرسندند. افراد مصاحبهشده از شبکههای سراسری انتقاد دارند و چنین میپندارند که در این شبکهها به اندازه کافی نقش ندارند و اگر هم نشان داده میشوند، اغلب چهرههای تحریفشدهای از آنان به نمایش درمیآید. آنها بر این باورند که در بسیاری از مواقع از آنان، برحسب ویژگیهای منسوب به قومشان در گفتمان عامیانه، تصویرهای قالبی نشان داده میشوند. بیشتر افراد مصاحبهشده بر این باورند که فیلمهای نشان دادهشده در تلویزیون، از اعضای گروههای قومی در چهرههای اصلی استفاده نمیکنند و معمولاً نقشهای حاشیهای را به آنها محول مینمایند. به اعتقاد مصاحبهشوندگان، گستردگی بازنماییهای مذکور از یکسو ناشی از بیاطلاعی تهیهکنندگان برنامههای تلویزیونی و یا نگرشهای پیشداورانه آنها نسبت به خردهفرهنگهای قومی است و از سوی دیگر، ریشه در برخی سیاستهای گذشته دارد که به حضور و سهم گروههای قومی در فرهنگ ملی بهای لازم را نمیدهد.
محمدسعید ذکایی؛ وحید ولیزاده
چکیده
فرهنگ فراغت جوانان در ایران بهسرعت تحت تأثیر فرهنگ رسانههای دیجیتال قرار گرفته است. تلفن همراه بهعنوان شکل جدیدی از رسانه ارتباطی، مرزهای جدیدی را در شکلدهی به ارزشها و هویت جوانان ایجاد کرده و علاوه بر تسهیل و تسریع برقراری ارتباط، الگوهای ارتباطی جوانان را نیز دستخوش تغییرهایی ساخته است. مقاله حاضر با اتکا بر یافتههای ...
بیشتر
فرهنگ فراغت جوانان در ایران بهسرعت تحت تأثیر فرهنگ رسانههای دیجیتال قرار گرفته است. تلفن همراه بهعنوان شکل جدیدی از رسانه ارتباطی، مرزهای جدیدی را در شکلدهی به ارزشها و هویت جوانان ایجاد کرده و علاوه بر تسهیل و تسریع برقراری ارتباط، الگوهای ارتباطی جوانان را نیز دستخوش تغییرهایی ساخته است. مقاله حاضر با اتکا بر یافتههای کمّی و کیفی بهدستآمده از کاربران جوان تلفن همراه، و با الهام از مفهومسازی «عادتواره» و «میدان» بوردیو، این استدلال را مطرح میکند که تلفن همراه، میدان جدیدی ایجاد کرده که جوانان در آن فرصتهای بیشتری برای سرگرمی، ارتباط و استقلال عمل یافتهاند و با آسانسازی و جبران برخی کاستیهای حوزه عمومی، به تقویت عاملیت، فردیت و قدرت جوانان یاری رسانده است. با چنین قدرتبخشی، تلفن همراه همچنان در چهارچوب تفاوتهای جنسیتی و طبقاتی و نیز تفاوتهای مربوط به بهرهمندی از سرمایه اجتماعی عمل میکند.
مریم سادات غیاثیان
چکیده
در این مقاله سعی بر آنست تا با معرفی دو رویکرد اصلی در شرقشناسی -شرقشناسی کلاسیک و شرقشناسی نوین- نگرش غرب نسبت به شرق در سطح کلان و اسلام در سطح خرد در هر یک از این دو رویکرد بررسی و رویدادهای مؤثر در ایجاد شرقشناسی نوین برشمرده شود. حادثه یازدهم سپتامبر 2001، یکی از اتفاقات مهم و تأثیرگذار در قرن حاضر و شرقشناسی نوین بوده است. ...
بیشتر
در این مقاله سعی بر آنست تا با معرفی دو رویکرد اصلی در شرقشناسی -شرقشناسی کلاسیک و شرقشناسی نوین- نگرش غرب نسبت به شرق در سطح کلان و اسلام در سطح خرد در هر یک از این دو رویکرد بررسی و رویدادهای مؤثر در ایجاد شرقشناسی نوین برشمرده شود. حادثه یازدهم سپتامبر 2001، یکی از اتفاقات مهم و تأثیرگذار در قرن حاضر و شرقشناسی نوین بوده است. از آن جایی که رسانهها مهمترین وسیله برای بازنمایی تفکر شرقشناسانه و نژادپرستانه هستند، گونه معاصر نژادپرستی، تاکید بر تفاوت های فرهنگی است. بر همین اساس، در این پژوهش نگرش فرهنگی غرب نسبت به ایران در ساخت های زبانی روزنامههای گاردین و دیلی تلگراف از انگلیس و مجلات تایم و نیوزویک از آمریکا پس از این حادثه تحلیل و تفسیر میشود. چارچوب نظری پژوهش بر پایه مدل بازنمایی کنش/ کنشگران اجتماعی ونلیوون 1995 و 1996 بنا شده که یکی از چهار رویکرد اصلی در تحلیل گفتمان است.
حسن بشیر
چکیده
با توجه به اینکه عصر کنونی «عصر ارتباطات» شناخته شده است و بهرغم اینکه تعاریف متعددی تا کنون برای مفهوم ارتباطات ارائه شده، اما هنوز این مفهوم نیازمند تعریفی مناسبتر و جامعتر است.یکی از مشکلات جدی در تعریف ارتباطات، بدیهی بودن معنای آن و تحقق آن در همه ابعاد زندگی است. بدیهی بودن معنای ارتباط به معنای دستیابی به تعریف روشن آن ...
بیشتر
با توجه به اینکه عصر کنونی «عصر ارتباطات» شناخته شده است و بهرغم اینکه تعاریف متعددی تا کنون برای مفهوم ارتباطات ارائه شده، اما هنوز این مفهوم نیازمند تعریفی مناسبتر و جامعتر است.یکی از مشکلات جدی در تعریف ارتباطات، بدیهی بودن معنای آن و تحقق آن در همه ابعاد زندگی است. بدیهی بودن معنای ارتباط به معنای دستیابی به تعریف روشن آن نیست، بلکه عملاً، این بدیهی بودن، خود یکی از معضلات جدی دستیابی به تعریفی جامع و مانع در این زمینه است.تعریف دقیق ارتباطات نه فقط به درک عمیقتری از این مفهوم کمک میکند، از جهتی دیگر، میتواند رابطه میان فرهنگ و رسانه را نیز تبیین نماید. در این مقاله تلاش شده است که تعاریف و معانی مختلف مفهوم «ارتباطات» با استفاده از روش تحلیل معناشناسی بررسی و تعریف جدیدی در این زمینه ارائه شود. این تعریف، نه تنها نگاه جدیدی را درباره معنای مفهومی ارتباطات ارائه میدهد، زمینه مناسبی نیز برای درک هر چه بهتر و عمیقتر رابطه فرهنگ با رسانهها، بهعنوان مهمترین وسایل ارتباطات جمعی، در سطوح مختلف فردی، اجتماعی و میانفرهنگی به وجود میآورد.
حسین سراج زاده؛ جمال ادهمی
چکیده
کانون های فرهنگی و علمی دانشگاه ها با هدف فراهم آوردن شیوه ای سالم و مفید برای گذران اوقات فراغت دانشجویان و افزایش مهارت های اجتماعی آنان ایجاد شده اند و توسعه یافته اند. با این وجود، به نظر می رسد گروه های مختلف دانشجویی از نظر فعالیت در این کانون ها و استفاده از برنامه های آن وضعیت مشابهی ندارند. از جمله، شواهدی وجود دارند که گاه کانون ...
بیشتر
کانون های فرهنگی و علمی دانشگاه ها با هدف فراهم آوردن شیوه ای سالم و مفید برای گذران اوقات فراغت دانشجویان و افزایش مهارت های اجتماعی آنان ایجاد شده اند و توسعه یافته اند. با این وجود، به نظر می رسد گروه های مختلف دانشجویی از نظر فعالیت در این کانون ها و استفاده از برنامه های آن وضعیت مشابهی ندارند. از جمله، شواهدی وجود دارند که گاه کانون های علمی، ادبی، و هنری، در کنار انجمن های سیاسی دانشجویی، محل یا پاتوقی برای باز تولید روابط قومی و منطقه ای در میان دانشجویان یک دانشگاه می شوند. پرسش اصلی مقاله آن است که آیا دانشجویان متعلق به اقوام مختلف ایرانی از نظر میزان عضویت و مشارکت در کانون ها و انجمن های فرهنگی و علمی دانشجویی تفاوت دارند؟ این پرسش با تحلیل ثانویه داده های دو طرح پیمایشی که در میان دانشجویان دانشگاه های دولتی تحت پوشش وزارت علوم اجرا شده بود مورد بررسی قرار گرفت و یافته های آن بر اساس ویژگی های تاریخی فرهنگی روابط قومی در ایران تحلیل شد.
فرزان سجودی
چکیده
در این مقاله از دیدگاه نشانهشناسی فرهنگی روابط بین فرهنگی و تأثیر ترجمه بر این روابط و همچنین عملکرد ترجمه در فرایندهای جذب یا طرد جنبههایی از فرهنگهای دیگر را بررسی کردهایم. نشان میدهیم که پویایی فرهنگی محصول ارتباطات بین فرهنگی است و ترجمه، سازوکار اصلی این گونه ارتباطات است. در جریان ترجمه است که فرهنگها بر غنای یکدیگر ...
بیشتر
در این مقاله از دیدگاه نشانهشناسی فرهنگی روابط بین فرهنگی و تأثیر ترجمه بر این روابط و همچنین عملکرد ترجمه در فرایندهای جذب یا طرد جنبههایی از فرهنگهای دیگر را بررسی کردهایم. نشان میدهیم که پویایی فرهنگی محصول ارتباطات بین فرهنگی است و ترجمه، سازوکار اصلی این گونه ارتباطات است. در جریان ترجمه است که فرهنگها بر غنای یکدیگر خواهند افزود و در عین دیدار با دیگری فرهنگی، خود را بازتعریف خواهند کرد؛ عناصری از این دیگری را از آن خود میکنند، و عناصری را بیرون نگه میدارند و به این ترتیب، میتوانند پویایی و سرزندگی خود را حفظ کنند، تأثیر بپذیرند و متفاوت باقی بمانند.
مرتضی بحرانی؛ ابوالفضل شکوری
چکیده
در این مقاله تلاش شده است تا با بررسی زبانی آثار فارابی، رابطۀ میان ریاست و دوستی یا به بیان دیگر، میان شیوۀ حکومت (یعنی نوع نظام) و سبک روابط بین اشخاص، مورد بررسی قرار گیرد. دوستی از جمله مقولاتی است که در تاریخ اندیشه سیاسی، همواره جایگاه ویژهای را به خود اختصاص داده است. این مقوله از دیرباز در یونان با مقولات دیگری چون عدالت، ...
بیشتر
در این مقاله تلاش شده است تا با بررسی زبانی آثار فارابی، رابطۀ میان ریاست و دوستی یا به بیان دیگر، میان شیوۀ حکومت (یعنی نوع نظام) و سبک روابط بین اشخاص، مورد بررسی قرار گیرد. دوستی از جمله مقولاتی است که در تاریخ اندیشه سیاسی، همواره جایگاه ویژهای را به خود اختصاص داده است. این مقوله از دیرباز در یونان با مقولات دیگری چون عدالت، برابری و برادری، جزء فضائل انسانی محسوب میشده است و در ساخت جامعه آرمانی مورد نظر اندیشمند سیاسی مورد توجّه بوده است به نحوی که دوستی و پولیس با یکدیگر پیوندی تنگاتنگ داشتهاند. همچنین، ریاست به معنای تدبیر و هدایت یک جمع براساس یک نظام از پیش تعریف شده است که غایت آن، رساندن افراد تحت رهبری به مقصدی است که بر سر آن تآمّل فلسفی شده است؛ با استفاده از روش هرمنوتیک مؤلّف-زمینۀ اسکینر، در اندیشۀ سیاسی فارابی، میتوان گفت که میان ریاست و محبّت نسبت مستقیم و ارگانیک برقرار است. به دیگر سخن، ریاست مدینۀ فاضله وقتی میتواند کارآمد و موفق باشد که در بین اتباع، اعضاء و طبقات مدینه رابطۀ دوستی حاکم باشد. از این منظر، رابطۀ دوستی یک رابطۀ یکطرفه نیست؛ دوستی رئیس نسبت به اتباع و بهعکس و نیز دوستی اتباع نسبت به یکدیگر.
محمدعلی موسوی؛ جواد اصغریراد
چکیده
از زمان پیروزی انقلاب اسلامی و قطع روابط سیاسی با امریکا که منجر به حذف نهادهای فرهنگی و آموزشی آن در ایران شد، رسانههای بینالمللی امریکا بهعنوان یکی از ارکان دیپلماسی عمومی آن کشور، نقش تعیینکنندهای در قبال ایران ایفا میکنند. مقاله حاضر با تکیه بر مطالعه موردی درباره بخش فارسی شبکه «صدای امریکا» سعی در تخمین ارزیابی ...
بیشتر
از زمان پیروزی انقلاب اسلامی و قطع روابط سیاسی با امریکا که منجر به حذف نهادهای فرهنگی و آموزشی آن در ایران شد، رسانههای بینالمللی امریکا بهعنوان یکی از ارکان دیپلماسی عمومی آن کشور، نقش تعیینکنندهای در قبال ایران ایفا میکنند. مقاله حاضر با تکیه بر مطالعه موردی درباره بخش فارسی شبکه «صدای امریکا» سعی در تخمین ارزیابی میزان توفیق این رسانهها در جامعه ایران دارد. این مطالعه میدانی بر اساس نظریه جوزف نای و کارشناسانی از قبیل بوید (1997) و گیلبوا (2000) شکل گرفته که چهار هدف را برای بهکارگیری رسانههای بینالمللی ارائه میکنند. با توجه به این اهداف، نگارندگان به تحلیل محتوای برنامههای صدای امریکا پرداخته و سپس با نظرسنجی از مخاطبانِ ایرانی، چگونگی دریافتِ پیامهای موجود در محتوای این رسانه بررسی میکنند.
یونس شکر خواه؛ فاطمه کمالی چیرانی
چکیده
دولتهای آمریکا همیشه تلاش میکردند تا رسانهها را در جهت منافع سیاسی و اقتصادی صاحبان قدرت، کنترل کنند. تحلیل های نوام چامسکی سوگیری رسانههای آمریکایی را به نفع منافع «اقتصاد سیاسی» و «جانبداری از اسرائیل » نشان می دهد. همچنین، پژوهشها مشخص میکند که جهتگیری آمریکا در کنترل پوشش خبری، در مواقع بحرانی تشدید میشود. ...
بیشتر
دولتهای آمریکا همیشه تلاش میکردند تا رسانهها را در جهت منافع سیاسی و اقتصادی صاحبان قدرت، کنترل کنند. تحلیل های نوام چامسکی سوگیری رسانههای آمریکایی را به نفع منافع «اقتصاد سیاسی» و «جانبداری از اسرائیل » نشان می دهد. همچنین، پژوهشها مشخص میکند که جهتگیری آمریکا در کنترل پوشش خبری، در مواقع بحرانی تشدید میشود. در این پژوهش به بررسی جدید ترین روش آمریکا در سازماندهی رسانه ها در جنگ 2003، عراق میپردازیم. همچنین، روزنامهنگاری همراه که برای نخستینبار پنتاگون (وزارت دفاع آمریکا)آن را بهکار گرفت، مورد ارزیابی قرار میگیرد. مطالعات انتقادی فراوانی در مورد کارکرد روزنامه نگاری همراه به رشته تحریر درآمده، اما پژوهش حاضر بر آن است تا به ارزیابی عینیت این پدیده بر اساس تئوری میندیچ بپردازد. این پژوهش، محتوای خبری وبسایت فاکس نیوز را در دوره زمانی 20 مارچ تا 9 آوریل 2003، مورد بررسی قرار میدهد؛ دورهای که روزنامهنگاران آن را «سقوط بغداد» می نامند. به همین دلیل، عینیت 217 خبر از کلیپ های پیاده شده و لید گزارشهای زنده روزنامهنگاران همراه که در فاکس نیوز ارائه شدهاند، ارزیابی میشود.
نعمت الله موسی پور؛ فریبا درتاج
چکیده
در این مقاله که به منظور ارزشیابی پویانماییهای دینی در تلویزیون جمهوری اسلامی ایران تهیه شده است، اصول حاکم بر تولید پویانماییشناسایی شد که بر شانزده اصل مشتمل است. برای بررسی میزان استفاده از اصول مذکور در تولید پویانماییها فهرست بررسی (چک لیست) لازم تهیه شد و دادهها از بررسی و تحلیل دو پویانمایی مذهبی، دو پویانمایی غیرمذهبی داخلی ...
بیشتر
در این مقاله که به منظور ارزشیابی پویانماییهای دینی در تلویزیون جمهوری اسلامی ایران تهیه شده است، اصول حاکم بر تولید پویانماییشناسایی شد که بر شانزده اصل مشتمل است. برای بررسی میزان استفاده از اصول مذکور در تولید پویانماییها فهرست بررسی (چک لیست) لازم تهیه شد و دادهها از بررسی و تحلیل دو پویانمایی مذهبی، دو پویانمایی غیرمذهبی داخلی و دو پویانمایی غیرمذهبی خارجی به دست آمد. البته پویانماییهای غیرمذهبی را برای فراهم شدن امکان مقایسه و ارزیابی وضعیت پویانماییهای مذهبی بررسی کردیم.تجزیه و تحلیل دادهها نشان میدهد که اصول «استفاده از حرکات موزون»، «پرهیز از خشونت» و «کسب پاداش» در پویانماییهای مذهبی رعایت نشده، اما اصول «پرهیز از کاربرد جملات منفـی» و «استفاده از جملات مثبت» تا حدودی، و اصول «استفاده از پیامهای کوتاه»، «تراکم اطلاعات»، «استفاده از حرکات صحیح»، «رنگ مناسب»، «پرهیز از مجازات»، «ارائه بهموقع پاداش» و «موسیقی شاد» در پویانماییهای مذهبی کاملاً رعایت شده است. در عین حال، استفاده از «اغراق»، «فانتزی» و «تکرار» در پویانماییهای مذهبی بیش از حدِ مقبول بوده است.با توجه به اینکه رعایت اصول تولید در پویانماییهای غیرمذهبی داخلی و در پویانماییهای غیرمذهبی خارجی بیشتر است پیشنهاد میشود که تولیدکنندگان پویانماییهای مذهبی در سیمای جمهوری اسلامی به این موضوع توجه ویژه داشته باشند.
غلام رضا جمشیدیها؛ وحید شالچی
چکیده
آیا اساساً دستیابی به عینیت در فهم تاریخ ممکن است؟ به عبارت دیگر، آیا میتوانیم از یک رخداد تاریخی، گزارشی کاملاً عینی و بدون تأثیر از ارزشها، نگرشها و منافع خودمان ارائه دهیم؟ آیا رسیدن به یک «تاریخ کامل» و تفسیر کامل از یک جریان تاریخی ممکن است؟ و آیا اگر چنین چیزی ممکن نیست، میباید در نقطه مقابل، هر روایتی از تاریخ را ...
بیشتر
آیا اساساً دستیابی به عینیت در فهم تاریخ ممکن است؟ به عبارت دیگر، آیا میتوانیم از یک رخداد تاریخی، گزارشی کاملاً عینی و بدون تأثیر از ارزشها، نگرشها و منافع خودمان ارائه دهیم؟ آیا رسیدن به یک «تاریخ کامل» و تفسیر کامل از یک جریان تاریخی ممکن است؟ و آیا اگر چنین چیزی ممکن نیست، میباید در نقطه مقابل، هر روایتی از تاریخ را بپذیریم و گریزی از نسبیگرایی نداریم؟ آیا میتوانیم معیارهایی بیابیم که به کمک آنها میزان حقیقت روایتهای گوناگون تاریخی را نسبت به یکدیگر بسنجیم؟ این مقاله در پی کنکاش در پرسشهای فوق از منظری هرمنوتیکی است، اما پاسخهای هرمنوتیکی این پرسشهای در درون نحلههای مختلف هرمنوتیک یکسان نیست. این مقاله ضمن پذیرش و تحلیل چگونگی تاریخمندی فهم و تاریخمندی مفسر، در عین حال میکوشد از نسبیگرایی اجتناب ورزد.
عبدالحسین کلانتری؛ محمد فرهادی
چکیده
این مقاله در پی مطالعه و بررسی توریسم جوانان است و در این راستا استدلال میکند مطالعۀ توریسم جوانان جدا از سایر رفتارهای جوانان و خردهفرهنگ جوانی،میسر نیست. از این منظر ، فرهنگ جوانان را از دریچه مصرف قابل بررسی میداند و بر همین قیاس توریسم جوانان را مصرف زمان، مکان و نشانه ارزیابی میکند. با این رویکرد ، پس از مرور مباحث نظری ...
بیشتر
این مقاله در پی مطالعه و بررسی توریسم جوانان است و در این راستا استدلال میکند مطالعۀ توریسم جوانان جدا از سایر رفتارهای جوانان و خردهفرهنگ جوانی،میسر نیست. از این منظر ، فرهنگ جوانان را از دریچه مصرف قابل بررسی میداند و بر همین قیاس توریسم جوانان را مصرف زمان، مکان و نشانه ارزیابی میکند. با این رویکرد ، پس از مرور مباحث نظری و دستهبندیهای موجود ، جوانان و مؤلفههای توریسم آن ها را مورد کاوش قرار میدهد. این نوشته ادعا میکند توریسم جوانان و فرهنگ جوانی در تعامل و تأثیر و تأثر متقابل با هم قرار دارند؛ همان طور که توریسم جوانان بر اساس شاخصههای فرهنگ جوانی قابل فهم است، فرهنگ جوانی نیز بر اعمال توریستی مبتنی و متکی است. نتیجه گیری مقاله به فهم توریسم جوانان بر مبنای مؤلفههای خردهفرهنگ جوانی- که خود با رویکرد مصرف قابل بررسی است- استوار است.
حشمتسادات معینیفر
چکیده
رسانهها در کنار خانواده و آموزش و پرورش، از جمله عوامل جامعهپذیر کردن افراد یک جامعه هستند. آنچه رسانهها به نمایش میگذارند هم برگرفته از فرهنگ جامعه است و هم تأثیرگذار بر آن. تأثیرگذاری رسانهها، در مراحل و مواردی چشمگیر است. به عنوان مثال افرادی که ارتباطات اجتماعی محدودتری دارند، فرصت بیشتری را با رسانههایی همچون تلویزیون ...
بیشتر
رسانهها در کنار خانواده و آموزش و پرورش، از جمله عوامل جامعهپذیر کردن افراد یک جامعه هستند. آنچه رسانهها به نمایش میگذارند هم برگرفته از فرهنگ جامعه است و هم تأثیرگذار بر آن. تأثیرگذاری رسانهها، در مراحل و مواردی چشمگیر است. به عنوان مثال افرادی که ارتباطات اجتماعی محدودتری دارند، فرصت بیشتری را با رسانههایی همچون تلویزیون سپری میکنند و آنچه در آن میبینند، علاوه بر جنبه تفریح و سرگرمی، جنبه آموزشی نیز دارد. افرادی که به طور مداوم خواننده روزنامه طرفدار خود هستند نیز چنین آموزشی دریافت میکنند. در این مقاله به بررسی صفحه حوادث روزنامه و بررسی ساخت کلیشههای جنسیتی در آن میپردازیم. در این تحقیق با استفاده از نظریه نقش جنسیتی و جامعهپذیری جنسیت، مدل تحقیقی ـ ترکیبی ارائه میشود. نتایج بهدستآمده نشان میدهد مردان بیشتر از زنان مرتکب جرم میشوند و زنان در واقع سوژه انواع جرم هستند. بارزترین کلیشهای که در مجموع بهدستآمده این است که مردان در نقش «مهاجم و متعرض» به زنان، و در مقابل زنان به صورت قربانی بازنمایی شدهاند. کلیشههای موجود در نمونه بررسیشده هم توصیفی و هم تجویزی است.
محمدرضا جوادی یگانه؛ جلیل عزیزی
چکیده
هویت اجتماعی و هویت فرهنگی از جمله ابعاد مهم هویتی هستند که به دلیل ماهیت و محتوایی که دارند، شاید بتوان آنها را از ابعاد مهم هویت قلمداد کرد. این مقاله درصدد است پاسخی قانع کننده و علمی به این پرسش بدهد که میزان تعلق به هویت فرهنگی و اجتماعی در بین جوانان چقدر است و چه عواملی بر روی آن تأثیر میگذارد. در این راستا، و برای دستیابی به الگویی ...
بیشتر
هویت اجتماعی و هویت فرهنگی از جمله ابعاد مهم هویتی هستند که به دلیل ماهیت و محتوایی که دارند، شاید بتوان آنها را از ابعاد مهم هویت قلمداد کرد. این مقاله درصدد است پاسخی قانع کننده و علمی به این پرسش بدهد که میزان تعلق به هویت فرهنگی و اجتماعی در بین جوانان چقدر است و چه عواملی بر روی آن تأثیر میگذارد. در این راستا، و برای دستیابی به الگویی علی، نظریههای مختلف هویتی (در سه حوزه روانشناسی، جامعهشناسی و روانشناسی اجتماعی) بررسی شد. این مطالعه با استفاده از روش میدانی، تکنیک پیمایش و ابزار پرسشنامه همراه با مصاحبه اجرا شد. جامعه آماری این تحقیق دانشآموزان سال سوم مقطع متوسطه نواحی چهارگانه آموزش و پرورش شهر شیراز بودند که درباره 400 نفر، شامل 200 دختر و 200 پسر، بهعنوان نمونه مطالعه شد. برای تحلیل دادهها از نرمافزار آماری SPSS استفاده شد و تحلیلها در دو حوزه آمار توصیفی و آمار استنباطی انجام شد. نتایج نشان داد که در بعد اجتماعی، 92 درصد و در بعد فرهنگی، 75 درصد پاسخگویان، به عناصر هویتی در این دو حوزه احساس تعلق بالا دارند.
مهدی منتظرقائم
چکیده
اینترنت و تکنولوژیهای جدید ارتباطی و اطلاعاتی، همۀ فرآیندهای مورد نیاز برای اتّخاذ، تدوین و انتقال دانش بهویژه در سازمانهای علمی- آموزشی و پژوهشی را متأثّر ساخته است. مجموع فرآیندهای سازمانی مورد نظر، بخشی از سرمایۀ فکری در هر سازمان است. سرمایۀ فکری، بهطور خلاصه، داراییهای نامرئی و غیرملموس سازمان است که برای رسیدن به ...
بیشتر
اینترنت و تکنولوژیهای جدید ارتباطی و اطلاعاتی، همۀ فرآیندهای مورد نیاز برای اتّخاذ، تدوین و انتقال دانش بهویژه در سازمانهای علمی- آموزشی و پژوهشی را متأثّر ساخته است. مجموع فرآیندهای سازمانی مورد نظر، بخشی از سرمایۀ فکری در هر سازمان است. سرمایۀ فکری، بهطور خلاصه، داراییهای نامرئی و غیرملموس سازمان است که برای رسیدن به اهداف سازمانی بهکار گرفته میشود. در مقاله حاضر (که برگرفته از نتایج یک پیمایش، با حجم نمونۀ 1200 نفر است) به بررسی اثر تکنولوژی اینترنت بر ابعادی از سرمایۀ فکری (سرمایۀ انسانی و سرمایۀ ارتباطی) در دانشگاههای ایران پرداختهایم. مبتنی بر اصول نظری مطرح در این تحقیق، بهرهمندی از اینترنت (در قالب دسترسی و مصرف آن) میتواند عاملی اساسی در رشد سرمایۀ فکری یک سازمان (در اینجا دانشگاه) باشد. نتایج حاصل از پیمایش نشان میدهد که دانشگاههای مختلف بهلحاظ سطح سرمایۀ انسانی و سرمایۀ ارتباطی، وضعیّت متفاوتی نسبت به یکدیگر دارند. از سوی دیگر، سطح دسترسی به اینترنت و نیز مصرف اینترنت (نوع مصرف و حجم مصرف)، بهعنوان اصلیترین متغیرهای مستقل تحقیق، بر سرمایۀ انسانی و سرمایۀ ارتباطی در کل جامعه آماری اثرات معنادار (مثبت و مستقیم) دارد. بهعلاوه نتایج نشان میدهد که عوامل دیگری در فرآیند اثرگذاری دسترسی به اینترنت بر ابعاد فردی سرمایۀ فکری دخالت دارند. از جمله این عوامل، متغیرهای دانشگاه، گروه آموزشی مرجّع، مقطع تحصیلی (دانشجویان) یا رتبۀ علمی (اعضای هیئت علمی) و جنسیت آنها است. در نهایت اینکه متغیر بهرهمندی از اینترنت (بهعنوان اصلیترین متغیر مستقل تحقیق) در کنار متغیرهای سن، جنسیت و وضعیت تأهل، قابلیت تبیین بخشی از تغییرات سرمایۀ انسانی و سرمایۀ ارتباطی جامعۀ آماری مورد مطالعه را دارد.
حسن خانی
چکیده
مذهب و رسانه دو پدیده بسیار مهم در جوامع خاورمیانه در عصر حاضر است. در این جوامع، رسانه بازیگری جدیدالورود محسوب میشود که قدمت حضور جدی آن در عرصههای مختلف این جوامع بهزحمت، به یک سده میرسد؛ درحالیکه مذهب در قرون و هزارههای متمادی یکی از عناصر اصلی کهنو مهم در ساختار جوامع منطقه خاورمیانه به شمار میرفته است. این مقاله تلاشی است برای ...
بیشتر
مذهب و رسانه دو پدیده بسیار مهم در جوامع خاورمیانه در عصر حاضر است. در این جوامع، رسانه بازیگری جدیدالورود محسوب میشود که قدمت حضور جدی آن در عرصههای مختلف این جوامع بهزحمت، به یک سده میرسد؛ درحالیکه مذهب در قرون و هزارههای متمادی یکی از عناصر اصلی کهنو مهم در ساختار جوامع منطقه خاورمیانه به شمار میرفته است. این مقاله تلاشی است برای بررسی ابعاد گوناگون مواجهه این دو پدیده در جوامع خاورمیانه، بهطور عام، و جامعه ایرانی، بهطور خاص، و در آن سعی شده است تا راههای متفاوت و گوناگونی واکاوی شود که رسانه همچون ابزاری له و علیه مذهب ظاهر شده است و نشان داده شود که چگونه مذهب توانسته است در بسیاری از مواقع رسانه را به خدمت خود بگیرد و چگونه در برخی مواقع با احساس تهدید از جانب رسانه، از در جنگ و ستیز با آن درآمده است. مقاله حاضر بر این فرضیه استوار است که تعامل و تقابل میان رسانه و مذهب تأثیرات عمیق و مهمی بر جوامع مطالعه شده و نیز بر چگونگی شکلگیری فرهنگ سیاسی و اجتماعی این جوامع بر جای گذارده است؛ تأثیراتی که ابعاد آن میتواند در مواجهه سنت و مدرنیته و فرجام آن نقشی تعیین کنندهداشته باشد.
هاله لاجوردی
چکیده
در این مقاله تلاش شده است تا به طور خلاصه و به میزان حوصله هر مقاله، مروری شود بر شاخصترین مکاتب غربی جامعهشناسی فرهنگ و علت شکلگیری آنها؛ مکاتب شاخصی که عمدتاً، در فضای دانشگاهی ایران تدریس یا درباره آنها بحث و مناقشه میشود. با مرور این مکاتب میتوان دو اصل و قاعده را به طور مشترک، حتی در بین مکاتب فکری ظاهراً مغایر با هم، ...
بیشتر
در این مقاله تلاش شده است تا به طور خلاصه و به میزان حوصله هر مقاله، مروری شود بر شاخصترین مکاتب غربی جامعهشناسی فرهنگ و علت شکلگیری آنها؛ مکاتب شاخصی که عمدتاً، در فضای دانشگاهی ایران تدریس یا درباره آنها بحث و مناقشه میشود. با مرور این مکاتب میتوان دو اصل و قاعده را به طور مشترک، حتی در بین مکاتب فکری ظاهراً مغایر با هم، تشخیص داد. این مکاتب در عمل، نخست به توصیف فرهنگ خود، نشان دادن کاستیها و ابعاد نامطلوب آن و ریشهیابی آسیبهای آن میپردازند و سپس با اتکا بر این توصیفها، راه حلهایی برای مطلوبتر کردن وضعیت زندگی مردم ارائه میدهند. جمعبندی اندیشههای جامعهشناسی غرب در حوزه فرهنگ، بعدی انعکاسی برای فهم ریشههای دانش فرهنگشناسی در میان اندیشمندان ایرانی نیز محسوب میشود. با این نگاه، این مقاله، نوعشناسی گفتمانهای فرهنگی رایج در میان فرهنگشناسان ایرانی نیز هست. در این مقاله، ابتدا درباره سه حوزه فرهنگی ـ یعنی ۱. اندیشههای آنگلوساکسون با محوریت اومانیسم؛ ۲. تفکرات فرانکافون با محوریت نشانهشناسی و معناشناسی؛ و ۳. حوزه نقد فرهنگی آلمانی ـ بحث میشود. در پایان، رویکردهای قدیم و جدید به گفتمان روشنگری و رویکرد پسامدرن لیوتار بررسی میشود. جمعبندی مقاله بر ضرورت راهبردی فرهنگشناسی و انتقال از نگاه رشتهای جامعهشناسی به نگاه بینرشتهای فرهنگشناسی تأکید میکند. از سوی دیگر، ضرورت فرهنگی و جغرافیایی شدن فرهنگشناسی ایرانی نیز موضوع تأکید شده در مقاله خواهد بود.