یحیی مدرسی
چکیده
بازتاب تحولات اجتماعی در زبان، یکی از مباحث مورد توجه زبان شناسان اجتماعی، جامعه شناسان زبان و انسانشناسان زبان است. نوشتار حاضر، به بررسی پیآمدهای زبانی دو تحول بزرگ در دهه های اخیر، یعنی شکلگیری اتحادیه اروپا و فروپاشی اتحاد شوروی می پردازد. این بررسی نشان می دهد که این تحولات و پیآمدهای زبانی آنها به طور کلی در دو جهت متفاوت ...
بیشتر
بازتاب تحولات اجتماعی در زبان، یکی از مباحث مورد توجه زبان شناسان اجتماعی، جامعه شناسان زبان و انسانشناسان زبان است. نوشتار حاضر، به بررسی پیآمدهای زبانی دو تحول بزرگ در دهه های اخیر، یعنی شکلگیری اتحادیه اروپا و فروپاشی اتحاد شوروی می پردازد. این بررسی نشان می دهد که این تحولات و پیآمدهای زبانی آنها به طور کلی در دو جهت متفاوت یعنی همگرایی و واگرایی سیر میکند. فروپاشی شوروی، واگرایی وتکثر زبانی، ارتقاء جایگاه زبانهای بومی و ملی در جمهوریهای تازه استقلال یافته، کاهش قدرت، اعتبار و نفوذ زبان روسی در این کشورها را در پی داشت. شکلگیری اتحادیه اروپا، به نوعی همگرایی زبانی، یعنی ارتقا جایگاه برخی زبانهای دارای پشتوانه قدرت و گسترش حوزه کاربردی آنها، و نیز تنزل جایگاه برخی زبانهای کوچکتر و اقلیت منتهی میشود. در این بررسی هم چنین نشان میدهد که دو تحول مورد بررسی، در دو جهت متفاوت (هم گرایی و واگرایی) حرکت می کنند، اما به نظر میرسد دستکم یک پیآمد زبانی مشترک نیز دارند و آن ارتقا منزلت، جایگاه و اعتبار زبان انگلیسی و گسترش قلمرو کاربردی آن است.
کیوان زاهدی
چکیده
این مقاله هدفی دو گانه دارد: هم به بررسی دیدگاههای متأخر درباره رابطه میان زبان، تفکر و فرهنگ میپردازد و هم به ارائه راهکاری نوین در قالب طرحی جدید بر پایه آخرین دستاوردهای رویکرد کمینه گرا میانجامد. محورهای اصلی برای بررسی دیدگاهها و برهانها به صورت تمایزاتی سه گانه ارائه میشود: 1- تمایز میان نگرشهای مبتنی بر وجود رابطه ...
بیشتر
این مقاله هدفی دو گانه دارد: هم به بررسی دیدگاههای متأخر درباره رابطه میان زبان، تفکر و فرهنگ میپردازد و هم به ارائه راهکاری نوین در قالب طرحی جدید بر پایه آخرین دستاوردهای رویکرد کمینه گرا میانجامد. محورهای اصلی برای بررسی دیدگاهها و برهانها به صورت تمایزاتی سه گانه ارائه میشود: 1- تمایز میان نگرشهای مبتنی بر وجود رابطه میان فرهنگ و زبان، در مقابل نگرش مبتنی بر نبودن رابطه میان این دو؛ 2- تمایز میان نگرش همسازی ـ فراگشتی، در مقابل نگرش دگرسازی زبان؛ 3- تمایز میان نگرش انگیختگی اجتماعی ـ ارتباطی زبان در مقابل انگیختگی زیستی ـ ژنتیکی. فرضیه اصلی این پژوهش در بخش راهکار نوین خود آن است که با در نظر گرفتن آنچه برنامه کمینه گرا به ویژه آنچه از سال 2000، به این سو ارائه کرده است، امکان تأثیرگذاری زبان بر تفکر و رمزگذاری فرهنگ در زبان و همچنین تأثیرپذیری زبان از فرهنگ که تحت عنوان قوم ـ نحو شناخته میشود، در عین مفروض دانستن شالوده زیستی ـ ژنتیکی میسر است. از این منظر، کارکرد اصلی زبان نه ایجاد ارتباط است و نه بیان تفکر، بلکه نقش اصلی و دلیل وجودی آن اتصال سامانههای شناختی و اجتماعی- فرهنگی به یکدیگر است.
بهمن زندی؛ فاطمه ربانی
چکیده
امروزه تلفن همراه، به عنوان مدرنترین ابزار ارتباطی شخصی، با امکانات وسیع، آسان و ارزان، کاربرد ویژهای دارد. از جمله کاربردهای خاص این وسیله ارتباطی، اساماس (ارسال پیام کوتاه) است که با مقاصد متفاوت در مواقع گوناگون از آن استفاده میشود. در این مقاله سعی شده است تا پیامهای کوتاه از منظر زبانشناسی بررسی شود و به روش تحلیل ...
بیشتر
امروزه تلفن همراه، به عنوان مدرنترین ابزار ارتباطی شخصی، با امکانات وسیع، آسان و ارزان، کاربرد ویژهای دارد. از جمله کاربردهای خاص این وسیله ارتباطی، اساماس (ارسال پیام کوتاه) است که با مقاصد متفاوت در مواقع گوناگون از آن استفاده میشود. در این مقاله سعی شده است تا پیامهای کوتاه از منظر زبانشناسی بررسی شود و به روش تحلیل محتوا، میزان همخوانی دستوری و معنایی پیامهای کوتاه با زبان فارسی معیار و همچنین نوع مضامین (جملات قصار، عاشقانه، پیام تسلیت و تبریک، طنز و جوک) و نوع نگارش آنها (فارسی، انگلیسی و فینگلیش) بررسی شود. جامعه آماری این پژوهش، پیامهای کوتاه دریافت شده در شش ماه اول سال 1387 است که تعداد 1795 پیام کوتاه نمونه آماری را تشکیل داده و تحلیل شده است. مقایسه پیامکهای فارسی و پیامکهای استفاده شده در جوامع دیگر و به ویژه در کشورهای انگلیسی زبان، نشان دهنده این است که هنوز در زبان فارسی، گونه خاصی با نام گونه پیام کوتاه شکل نگرفته است. میانگین 8/7 جمله در هر پیامک (1795 پیامک مطالعه شده 14028 جمله را شامل بودند) و میانگین 5/26 واژه در هر پیامک (1795 پیامک مطالعه شده 47446 واژه را شامل بودند) میانگینهای مناسبی برای دلالت بر اصطلاح «پیامک» نیست. نتیجه دیگر اینکه در حال حاضر، تمایل عمومی بر نگارش اکثریت پیامکها به خط فارسی است. ولی همچنان پیامکهای زیادی نیز به خط «فینگلیش» ارسال میشود.
احمد صفار مقدم
چکیده
مقاله حاضر به بحث درباره پدیده ادب و مقایسه آن در زبانهای کرهای و فارسی میپردازد. دادههای تحقیق مقاله بهصورت مشاهده میدانی و اسنادی در یک دوره دوساله در کره جنوبی مورد بررسی قرار گرفته و ضمن تبادل نظر مستقیم با دانشجویان کرهای در کره و ایران تکمیل شده است. ادب در مفهوم عام، پدیدهای جهانی به شمار میآید و در فرهنگ هر جامعه ...
بیشتر
مقاله حاضر به بحث درباره پدیده ادب و مقایسه آن در زبانهای کرهای و فارسی میپردازد. دادههای تحقیق مقاله بهصورت مشاهده میدانی و اسنادی در یک دوره دوساله در کره جنوبی مورد بررسی قرار گرفته و ضمن تبادل نظر مستقیم با دانشجویان کرهای در کره و ایران تکمیل شده است. ادب در مفهوم عام، پدیدهای جهانی به شمار میآید و در فرهنگ هر جامعه ریشه دارد، اما در هر زبان بهصورتی متفاوت جلوهگر میشود. زبانهای کرهای و فارسی، به رغم تعلق به دو خانواده زبانی متفاوت، از عناصر و نشانههای این پدیده بهطور گستردهای بهره گرفتهاند و از این منظر، وجوه مشترک دارند. بین دو جامعه ایران و کره، شباهتهایی به لحاظ تاریخی، فرهنگی و دینی ملاحظه میشود. بهویژه، در جامعه کره، نظام اجتماعی طبقاتی و آیین دینی کنفوسیوس از عوامل مؤثر در شکلگیری عناصر ادب شمرده میشوند. ادب و احترام در زبان کرهای، پیش از این ساختاری بسیار پیچیده داشته و در قالب هفت سطح یا سبک بیان بوده است. این ساختار امروزه به سادگی گراییده است و در چهار سبک رسمی، مؤدبانه،صمیمی و ساده خلاصه میشود. در این زبان نمیتوان جملهای را بدون استفاده درست از نشانههای ادب در یکی از سبکهای چهارگانه ادا کرد. نشانههای ادب اغلب دربرگیرنده پسوندهای ویژه فعلیاند که به همه افعال زبان کرهای میپیوندند. گذشته از پسوندهای فعلی، کاربرد برخی عناصر واژگانی، همچون فارسی، به ابراز ادب اختصاص دارد. صرف اسمها، صفتها و ضمیرها در چهار سبک یاد شده بخش دیگری از ساختار ادب در زبان کرهای را تشکیل میدهد.
نگار داوری اردکانی
چکیده
اصطلاح «فرهنگ زبانی» یکی از اصطلاحات تخصصی حوزه جامعهشناسی زبان و مردمشناسی زبان است. مفهوم «فرهنگ زبانی»، مؤلفهها و رابطه آن با برنامهریزی زبان موضوع مورد بحث این مقاله است. توجه علمی و موشکافانه به موضع فرهنگ زبانی در سطوح خرد و کلان آن، برای تحلیل، تعلیل و تنظیم برخی مسائل اجتماعی زبان و از جمله برنامهریزی زبان ...
بیشتر
اصطلاح «فرهنگ زبانی» یکی از اصطلاحات تخصصی حوزه جامعهشناسی زبان و مردمشناسی زبان است. مفهوم «فرهنگ زبانی»، مؤلفهها و رابطه آن با برنامهریزی زبان موضوع مورد بحث این مقاله است. توجه علمی و موشکافانه به موضع فرهنگ زبانی در سطوح خرد و کلان آن، برای تحلیل، تعلیل و تنظیم برخی مسائل اجتماعی زبان و از جمله برنامهریزی زبان لازم و مفید است. به همین دلیل، ابتدا مؤلفههای تشکیلدهنده فرهنگ زبانی مورد مطالعه قرار میگیرد. سپس یکی از این مؤلفهها (یعنی نگرش زبانی) و رابطه سازههای آن با یکدیگر در اجرای یک پژوهش میدانی در میان فارسی زبانان شهر تهران مورد مطالعه قرار میگیرد. این مطالعه نشان میدهد که میتوان فرهنگ زبانی را شامل نگرشها، باورها، هنجارها و سرمایههای زبانی دانست. ضمن اینکه نگرش زبانی خود شامل سه ساحت پیکره، شأن و زبانآموزی است. بررسی هر یک از این سه ساحت نگرش زبانی از جنبههای آگاهی، احساس و رفتار نشان داد که از میان مؤلفههای تشکیلدهنده نگرشهای زبانی ساکنان تهران، مؤلفه احساس به طور کلی و احساس نسبت به شأن زبان فارسی به ویژه، بیشترین سهم را در نگرش زبانی و در نتیجه ساختار فرهنگ زبانی فارسی زبانان دارد. این یافته بر اهمیت مؤلفه احساسی و عاطفی فرهنگ زبانی فارسی زبانان تهران دلالت دارد. به نظر میرسد که توجه به عوامل عاطفی به منزله جزئی از فرهنگ زبانی، در تحلیلهای جامعهشناختی زبان فارسی و تنظیم و ترویج برنامههای زبانی از اهمیت ویژهای برخوردار باشد.
مریم سادات غیاثیان
چکیده
در این مقاله سعی بر آنست تا با معرفی دو رویکرد اصلی در شرقشناسی -شرقشناسی کلاسیک و شرقشناسی نوین- نگرش غرب نسبت به شرق در سطح کلان و اسلام در سطح خرد در هر یک از این دو رویکرد بررسی و رویدادهای مؤثر در ایجاد شرقشناسی نوین برشمرده شود. حادثه یازدهم سپتامبر 2001، یکی از اتفاقات مهم و تأثیرگذار در قرن حاضر و شرقشناسی نوین بوده است. ...
بیشتر
در این مقاله سعی بر آنست تا با معرفی دو رویکرد اصلی در شرقشناسی -شرقشناسی کلاسیک و شرقشناسی نوین- نگرش غرب نسبت به شرق در سطح کلان و اسلام در سطح خرد در هر یک از این دو رویکرد بررسی و رویدادهای مؤثر در ایجاد شرقشناسی نوین برشمرده شود. حادثه یازدهم سپتامبر 2001، یکی از اتفاقات مهم و تأثیرگذار در قرن حاضر و شرقشناسی نوین بوده است. از آن جایی که رسانهها مهمترین وسیله برای بازنمایی تفکر شرقشناسانه و نژادپرستانه هستند، گونه معاصر نژادپرستی، تاکید بر تفاوت های فرهنگی است. بر همین اساس، در این پژوهش نگرش فرهنگی غرب نسبت به ایران در ساخت های زبانی روزنامههای گاردین و دیلی تلگراف از انگلیس و مجلات تایم و نیوزویک از آمریکا پس از این حادثه تحلیل و تفسیر میشود. چارچوب نظری پژوهش بر پایه مدل بازنمایی کنش/ کنشگران اجتماعی ونلیوون 1995 و 1996 بنا شده که یکی از چهار رویکرد اصلی در تحلیل گفتمان است.
فرزان سجودی
چکیده
در این مقاله از دیدگاه نشانهشناسی فرهنگی روابط بین فرهنگی و تأثیر ترجمه بر این روابط و همچنین عملکرد ترجمه در فرایندهای جذب یا طرد جنبههایی از فرهنگهای دیگر را بررسی کردهایم. نشان میدهیم که پویایی فرهنگی محصول ارتباطات بین فرهنگی است و ترجمه، سازوکار اصلی این گونه ارتباطات است. در جریان ترجمه است که فرهنگها بر غنای یکدیگر ...
بیشتر
در این مقاله از دیدگاه نشانهشناسی فرهنگی روابط بین فرهنگی و تأثیر ترجمه بر این روابط و همچنین عملکرد ترجمه در فرایندهای جذب یا طرد جنبههایی از فرهنگهای دیگر را بررسی کردهایم. نشان میدهیم که پویایی فرهنگی محصول ارتباطات بین فرهنگی است و ترجمه، سازوکار اصلی این گونه ارتباطات است. در جریان ترجمه است که فرهنگها بر غنای یکدیگر خواهند افزود و در عین دیدار با دیگری فرهنگی، خود را بازتعریف خواهند کرد؛ عناصری از این دیگری را از آن خود میکنند، و عناصری را بیرون نگه میدارند و به این ترتیب، میتوانند پویایی و سرزندگی خود را حفظ کنند، تأثیر بپذیرند و متفاوت باقی بمانند.
یونس شکر خواه؛ فاطمه کمالی چیرانی
چکیده
دولتهای آمریکا همیشه تلاش میکردند تا رسانهها را در جهت منافع سیاسی و اقتصادی صاحبان قدرت، کنترل کنند. تحلیل های نوام چامسکی سوگیری رسانههای آمریکایی را به نفع منافع «اقتصاد سیاسی» و «جانبداری از اسرائیل » نشان می دهد. همچنین، پژوهشها مشخص میکند که جهتگیری آمریکا در کنترل پوشش خبری، در مواقع بحرانی تشدید میشود. ...
بیشتر
دولتهای آمریکا همیشه تلاش میکردند تا رسانهها را در جهت منافع سیاسی و اقتصادی صاحبان قدرت، کنترل کنند. تحلیل های نوام چامسکی سوگیری رسانههای آمریکایی را به نفع منافع «اقتصاد سیاسی» و «جانبداری از اسرائیل » نشان می دهد. همچنین، پژوهشها مشخص میکند که جهتگیری آمریکا در کنترل پوشش خبری، در مواقع بحرانی تشدید میشود. در این پژوهش به بررسی جدید ترین روش آمریکا در سازماندهی رسانه ها در جنگ 2003، عراق میپردازیم. همچنین، روزنامهنگاری همراه که برای نخستینبار پنتاگون (وزارت دفاع آمریکا)آن را بهکار گرفت، مورد ارزیابی قرار میگیرد. مطالعات انتقادی فراوانی در مورد کارکرد روزنامه نگاری همراه به رشته تحریر درآمده، اما پژوهش حاضر بر آن است تا به ارزیابی عینیت این پدیده بر اساس تئوری میندیچ بپردازد. این پژوهش، محتوای خبری وبسایت فاکس نیوز را در دوره زمانی 20 مارچ تا 9 آوریل 2003، مورد بررسی قرار میدهد؛ دورهای که روزنامهنگاران آن را «سقوط بغداد» می نامند. به همین دلیل، عینیت 217 خبر از کلیپ های پیاده شده و لید گزارشهای زنده روزنامهنگاران همراه که در فاکس نیوز ارائه شدهاند، ارزیابی میشود.