مقاله علمی پژوهشی
سعیدرضا عاملی؛ غلامرضا سلگی؛ مریم رازانی؛ منصوره حجاری؛ زهرا کرمی؛ روژان اسکندر؛ فائزه مستوفی
چکیده
افراد بهطور معمول با محیط پیرامون خود به مذاکرة هویت میپردازند و با انباشتی از یافتههای حاصل از این مذاکرهها، هویت خود را شکل میدهند. در شرایطی که فرد در زندگی خود تغییراتی مثل مهاجرت یا روی آوردن به دینی جدید را تجربه کند، این مذاکرات بهمنظور انطباق با شرایط جدید شدت مییابد و به انتخاب راهبردهایی برای سازگاری با این تغییرات ...
بیشتر
افراد بهطور معمول با محیط پیرامون خود به مذاکرة هویت میپردازند و با انباشتی از یافتههای حاصل از این مذاکرهها، هویت خود را شکل میدهند. در شرایطی که فرد در زندگی خود تغییراتی مثل مهاجرت یا روی آوردن به دینی جدید را تجربه کند، این مذاکرات بهمنظور انطباق با شرایط جدید شدت مییابد و به انتخاب راهبردهایی برای سازگاری با این تغییرات و رسیدن به هویت جدید منجر میشود. حال سؤال این است که تازهمسلمانان ساکن در ایران در خصوص مؤلفههای هویتیای چون نامگذاری، حجاب، تفریح و سرگرمی، ارتباطات (با دوستان و اقوام)، احکام و عبادات و مسائل مالی، چه راهبردهایی را برای دستیابی به هویت جدید خود انتخاب میکنند؟ هویت تازهمسلمانانة آنها چه وجوه متمایزی نسبت به هویت قبل از اسلام آنها پیدا کرده است، در چه ابعادی هویت سابق خود را استمرار دادهاند و چه ابعاد خاصگرایانهای دارند؟ در این تحقیق طی دو مرحله مصاحبههایی با مجموعهای از این افراد صورت گرفته است که با مقولهبندی این مصاحبهها، راهبردهای نهگانهای در خصوص مذاکرة هویت تازهمسلمانان با جامعة ایران استخراج شده است.
مقاله علمی پژوهشی
حمید ماجدی؛ مجید منصوررضایی؛ الهام منصوری
چکیده
در مطالعة شهر ایرانی، محلات همواره یکی از قدیمیترین و پایهایترین عوامل ساختاری شهرها بهشمار میرفتند که در مقام ابژهای قابلتأمل و به دور از نگاهی نوستالژیک، از ویژگیهای تکاملیافتهای برخوردار بودند. از مصادیق این تکاملیافتگی که خود نیازمند مداقة مفصل است، میتوان به وجود طیفی از فضاهای عمومی ـ از مشترک ...
بیشتر
در مطالعة شهر ایرانی، محلات همواره یکی از قدیمیترین و پایهایترین عوامل ساختاری شهرها بهشمار میرفتند که در مقام ابژهای قابلتأمل و به دور از نگاهی نوستالژیک، از ویژگیهای تکاملیافتهای برخوردار بودند. از مصادیق این تکاملیافتگی که خود نیازمند مداقة مفصل است، میتوان به وجود طیفی از فضاهای عمومی ـ از مشترک میان چند خانوار تا مشترک میان تمامی ساکنان محله ـ اشاره کرد که زمینة بسط و رونق تعاملات اجتماعی در سطوح مختلف محله را فراهم میکردند. با آغاز دورة شهرنشینی فزاینده از اوایل دهة 1340، شهر ایرانی با تغییرات معناداری در کمیت و کیفیت فضاهای عمومی خود مواجه شد. ازاینرو و در مقایسه با کارکرد و اهمیت این فضاها، نوشتار تلاش دارد تا روشنگری را در خصوص کارکرد فضاهای عمومی در پشتیبانی از هویت محلات شهری ایجاد کند. به این منظور دو محلة «نازیآباد» و «مهران» که وجوه مشترکی از منظر سالهای شکلگیری و طبقة اجتماعی ساکن، و وجوه افتراقی در سازمان فضایی و کمیت و کیفیت فضاهای عمومی خود دارند، مورد مطالعة تطبیقی قرار گرفتند. در تبیین چارچوب نظری پژوهش از نظرات و آرای صاحبنظرانی چون راپاپورت[1]، رالف[2]، کارمونا[3]، لینچ[4] و گِل[5] بهره گرفته شد. همچنین در انتخاب روش تحقیق، با توجه به ماهیت پژوهش که معنای خود را وامدار مجموعهعوامل چندبعدی است، از تلفیق دو روش کمّی و کیفی بهره گرفته شد. نتایج پژوهش برآمده از خلال پرسشگریها و مصاحبههای عمیق، نشان از نقش بسزای فضاهای عمومی در تولید و پشتیبانی از معیارهای برسازندة هویت در محلات شهری دارد. [1]. Rapoport [2]. Ralph [3]. Carmona [4]. Lynch [5]. Gehl
مقاله علمی پژوهشی
محمدامین کنعانی؛ حمیده محمدزاده؛ فاطمه محمدزاده
چکیده
اینترنت در حال دگرگون ساختن سیمای زندگی روزمرۀ جوامع، بهویژه در میان قشر جوان است. جاذبۀ اینترنت باعث شده است که بسیاری از جوانان به جای تعاملات و دوستیهای رو در رو به سمت دوستیها و روابط اینترنتی کشیده شوند. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطۀ استفاده از اینترنت با نگرش به دوستی اینترنتی با جنس مخالف در بین دانشجویان با تکیه بر دیدگاههای ...
بیشتر
اینترنت در حال دگرگون ساختن سیمای زندگی روزمرۀ جوامع، بهویژه در میان قشر جوان است. جاذبۀ اینترنت باعث شده است که بسیاری از جوانان به جای تعاملات و دوستیهای رو در رو به سمت دوستیها و روابط اینترنتی کشیده شوند. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطۀ استفاده از اینترنت با نگرش به دوستی اینترنتی با جنس مخالف در بین دانشجویان با تکیه بر دیدگاههای گیدنز است. روش پژوهش پیمایشی و دادهها از طریق پرسشنامۀ محققساخته گردآوری شده است. جامعۀ آماری پژوهش را کلیه دانشجویان مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان تشکیل میدهند، از بین آنان 372 نفر با روش نمونهگیری طبقهای متناسب با حجم و نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدند. رابطۀ مشاهده شده بین متغیر نگرش به دوستی اینترنتی با جنس مخالف و متغیرهای نشانگر میزان و نحوۀ استفاده از اینترنت نشان میدهند که استفاده از اینترنت در نگرش مثبت به دوستی اینترنتی با جنس مخالف تأثیرگذار بوده و مطابق با دیدگاه گیدنز میتوان گفت که افزایش کنش متقابل الکترونیکی ارزشها و نگرشهای سنتی در مورد رابطۀ بین دو جنس را تغییر داده است. رابطهی مثبت مشاهده شده بین سن دانشجویان و نگرش به دوستی اینترنتی نشانگر نقش عامل زمان و فضا بر روی تغییر نگرشها است. در مجموع، با توجه به دیدگاههای گیدنز، گسترش کاربرد اینترنت به عنوان بخشی از فرایند جهانی شدن در شکلگیری معانی اجتماعی جدید مانند دوستی اینترنتی با جنس مخالف نقش داشته است که از ویژگیهای بارز جهان مدرن است.
مقاله علمی پژوهشی
محمود شهابی؛ زهرا جعفری
چکیده
یکی از نگرانیهای مطرح در سالهای اخیر این مسئله بوده است که فرهنگسراها از آنچه بهخاطر آنها تأسیس شدهاند، فاصله بگیرند و به جای بازتولید هژمونی به جایگاه مقاومت و بازتولید مقاومت در برابر هژمونی تبدیل شوند. فرهنگسراها بهعنوان یکی از فضاهای عمومی شهری در دو دهة اخیر، موضوع بحثها و مجادلات ایدئولوژیک بودهاند. در چنین ...
بیشتر
یکی از نگرانیهای مطرح در سالهای اخیر این مسئله بوده است که فرهنگسراها از آنچه بهخاطر آنها تأسیس شدهاند، فاصله بگیرند و به جای بازتولید هژمونی به جایگاه مقاومت و بازتولید مقاومت در برابر هژمونی تبدیل شوند. فرهنگسراها بهعنوان یکی از فضاهای عمومی شهری در دو دهة اخیر، موضوع بحثها و مجادلات ایدئولوژیک بودهاند. در چنین فضاهایی مصرف صرفاً به استفاده از برنامههای فرهنگ سراها محدود نمیشود، بلکه مصرف فضای فرهنگسراها بر مصرف فعالیتها و برنامهها آنها غلبه دارد. چنین مصرفی با تولید معانی اجتماعی و فرهنگی همراه است. هدف اصلی این مقاله، شناخت «کاربردها و دلالتهای فرهنگسراها در میان جوانان تهرانی و انگیزهها و کارکردهای مترتب بر مصرف این فضاهاست». در این مقاله برای جمعآوری و تجزیه و تحلیل دادهها از روش نظریهپردازی مبنایی استفاده شده است. بدین منظور با 25 نفر از مراجعان به فرهنگسراهای بهمن، شفق، هنر، کار، قرآن و اشراق در شهر تهران مصاحبة عمیق شده است. یافتهها نشان میدهد الگوی استفاده و دلالت فرهنگسراها در میان کاربران، متعدد و متفاوت است و این دلالتها و کاربردها با آنچه فلسفة وجودی فرهنگسراها را تشکیل میدهد، متمایز است. در مجموع یافتههای مقاله حاکی از آن است که فرهنگسراها برای جوانان تهرانی بخشی از مناسک گذار آنها به دوران بزرگسالی محسوب میشوند و آنان در این فضا به بسیاری از نیازهای مرتبط با دورة زندگی خود پاسخمیدهند و در یک کلام نقاشی خاص خود را بر روی این فضای عمومی ترسیم میکنند. این مقاله درصدد توصیف و تبیین این الگوی نقاشی و مداخله و دخل و تصرف در فضای عمومی فرهنگسراهاست. در این تحقیق فرهنگسرا بهعنوان یک متن در نظر گرفته شده و دلالتهای متعدد آن برای کاربران این فضا مورد واکاوی قرار گرفته است.
مقاله علمی پژوهشی
وحید شالچی؛ محدثه ضیاچی
چکیده
این مقاله با توجه به اهمیت جوانان دانشجو و وضعیت احتمالاً متفاوت دانشجویان خوابگاهی، به بررسی تفاوت میان چگونگی گذران اوقات فراغت و برخی گرایشهای فرهنگی میان دانشجویان خوابگاهی و غیرخوابگاهی میپردازد. روش پژوهش پیمایش بوده و از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعة آماری، دانشجویان زیرمجموعة وزارت علوم تحقیقات و فناوری بودهاند ...
بیشتر
این مقاله با توجه به اهمیت جوانان دانشجو و وضعیت احتمالاً متفاوت دانشجویان خوابگاهی، به بررسی تفاوت میان چگونگی گذران اوقات فراغت و برخی گرایشهای فرهنگی میان دانشجویان خوابگاهی و غیرخوابگاهی میپردازد. روش پژوهش پیمایش بوده و از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعة آماری، دانشجویان زیرمجموعة وزارت علوم تحقیقات و فناوری بودهاند و برای نمونهگیری از روش خوشهای سهمرحلهای استفاده شده است. بدین منظور در مرحلة اول از بین 31 استان کشور شش استان انتخاب شدند و سپس در مرحلة دوم از بین دانشگاههای دولتی، پیامنور، علمیـکاربردی و غیرانتفاعی تعدادی از واحدهای دانشگاهی و در مرحلة سوم تعدادی از دانشجویان ساکن در خوابگاهها یا داخل دانشکدهها بر حسب تصادف انتخاب شدند. حجم نمونه 2500 نفر بوده و برای تحلیل دادهها از نرم افزارSPSS استفاده شده است. یافتهها نشان میدهد که در زمینة اوقات فراغت تفاوتهای قابلملاحظهای در خصوص همراهان، اولویتها، موانع و امکانات در میان این دو گروه وجود دارد. همچنین تفاوت معناداری نیز میان دانشجویان خوابگاهی و غیرخوابگاهی در زمینة تلقی ایشان از مهمترین مسائل دانشگاه، عوامل مهم در موفقیت فردی، دغدغهها در مورد خود و جامعه وجود دارد. اگر دانشجویان خوابگاهی محدودیتهای مالی را مهمترین مانع اوقات فراغت میدانند، دانشجویان غیرخوابگاهی نظارت اجتماعی را سبب محدودیت میدانند. همچنین دسترسی دانشجویان خوابگاهی به امکانات فراغتی فاصلة زیادی با دیگر دانشجویان دارد. همچنین دغدغهها و نگرانیهای این دو دسته از دانشجویان نیز تفاوتهای مهمی دارد. برای نمونه دانشجویان خوابگاهی تا دو برابر بیشتر دغدغة ازدواج دارند، یا برعکس دانشجویان غیرخوابگاهی تا دو برابر بیشتر در پی مهاجرت به خارج هستند.
مقاله علمی پژوهشی
سید ضیاء هاشمی؛ مجید فولادیان؛ زینب فاطمی امین
چکیده
هر جامعه و فرهنگی بنا به شرایط و مقتضیات خود محدودیتها، معیارها و هنجارهایی را برای انتخاب همسر وضع میکند. در هر فرهنگی یک شخص ممکن است گزینههای مختلفی از جنس مخالف را بهعنوان همسر احتمالی پیش روی خود داشته باشد، اما در هیچ فرهنگی انتخاب همسر انتخابی تصادفی نیست. در هر فرهنگی علاوهبر محدودیتهای ناشی از ارزشها و امیال ...
بیشتر
هر جامعه و فرهنگی بنا به شرایط و مقتضیات خود محدودیتها، معیارها و هنجارهایی را برای انتخاب همسر وضع میکند. در هر فرهنگی یک شخص ممکن است گزینههای مختلفی از جنس مخالف را بهعنوان همسر احتمالی پیش روی خود داشته باشد، اما در هیچ فرهنگی انتخاب همسر انتخابی تصادفی نیست. در هر فرهنگی علاوهبر محدودیتهای ناشی از ارزشها و امیال فردی، جامعه نیز مجموعهای از محدودیتها را تحمیل میکند. در ایران تا چند دهة پیش انتخاب همسر عمدتاً بر عهدة اعضای خانواده بوده است، اما امروزه تا حدود زیادی خود فرد نقش اصلی را در انتخاب همسر بازی میکند. هرچند این نقش تحت تأثیر شرایط اجتماعی و فرهنگی ایفا میشود. بنابراین امروزه همسرگزینی بهعنوان یک کنش مهم اجتماعی مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرد و برای فهم و درک الگوهای همسرگزینی نظریههای زیادی ارائه شده است. در این مقاله در سطح نظری دو نظریة مهم همسرگزینی (بهعنوان دو نظریة رقیب) یعنی همسانهمسری و ناهمسانهمسری مطرح و سپس بر اساس نقاط تأکید مشابه آنها شاخصهای تحقیق ساخته شد. در مرحلة بعد با استفاده از روش پیمایش در سطح کل کشور با حجم نمونة پنجهزارنفری اقدام به بررسی و سنجش تجربی شاخصهای تحقیق و دو نظریة همسرگزینی شد. نتایج تحقیق نشان از غلبة قاطع الگوهای همسانهمسری در ایران دارد. نتایج گویای این مطلب هستند که حدود 90 درصد در خصوصیات ظاهری، 89 درصد از نظر ویژگیهای روانی-عاطفی، 93 درصد در خصوصیات شخصیتی، 68 درصد از نظر خصوصیات طبقاتی و 88 درصد از نظر مذهبی از الگوهای همسانهمسری تبعیت میکنند. نتایج تحلیلی نیز بهصورت قاطع این مسئله را نشان میدهد که در ایران گروههای مختلف برای ازدواج کسانی را انتخاب میکنند که از نظر خصوصیات ظاهری، روانی-عاطفی، شخصیتی، طبقاتی و مذهبی شباهت بیشتری با آنها دارند؛ هرچند شدت و ضعف این الگوها در میان زنان و مردان متفاوت است.
مقاله علمی پژوهشی
مسعود کوثری؛ فرید عزیزی؛ حمید عزیزی
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی نحوۀ بازنمایی زنان در آگهی بازرگانی پودر لباسشویی پرسیل است. این پژوهش از نوع کیفی و با تکیه بر روش نشانهشناسی در پی رمزگشایی از کلیشههای فرهنگی در آگهی پودر لباسشویی پرسیل است. نتایج این پژوهش نشان داد که بازنمایی زنان در آگهیها اغلب با مجموعهای از تصاویر و ایماژهای کلیشهای فرهنگی همراه است. در واقع ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر بررسی نحوۀ بازنمایی زنان در آگهی بازرگانی پودر لباسشویی پرسیل است. این پژوهش از نوع کیفی و با تکیه بر روش نشانهشناسی در پی رمزگشایی از کلیشههای فرهنگی در آگهی پودر لباسشویی پرسیل است. نتایج این پژوهش نشان داد که بازنمایی زنان در آگهیها اغلب با مجموعهای از تصاویر و ایماژهای کلیشهای فرهنگی همراه است. در واقع علیرغم تدابیری که برای از میان بردن تصاویر کلیشهای فرهنگی در آگهیهای بازرگانی اندیشیده شده، همچنان آگهیها پر از تصاویر و ایماژهایی است که زنان را به صورت فرودست نشان میدهد. در این آگهی زنان به عنوان کسانی که هویتی مستقل از خود ندارند و همواره نیازمند حمایتی پدرانه- مردانه هستند؛ بازنمایی شدهاند. یافتهها نشان داد که هویت زنانه همواره بازتابی از کلیشههای رایج در جامعه ایرانی است. این کلیشهها زنان را متعلق به خانه و محیط آن میداند و با استفاده از تصاویر رسانهای در پی تشدید روابط موجود است. در واقع رسانهها در پی طبیعی جلوهدادن این روابط برساخته شده به وسیلۀ رمزهای فرهنگی در جامعه هستند.