نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر مطالعات فرهنگی در پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی

2 کارشناس ارشد مطالعات فرهنگی و رسانه، دانشگاه تهران

چکیده

مقالة حاضر مطالعه‌ای است بر روی تحقیقات انجام‌شده در دپارتمان‌های مطالعات فرهنگی در ایران (پایان‌نامه‌ها و تحقیقات پژوهشگران) و مقالات دو مجلة علمی‌ـ‌ پژوهشی در حوزة مطالعات فرهنگی (تحقیقات فرهنگی و مطالعات فرهنگی و ارتباطات). پرسش‌های اصلی‌ای که مقاله حول آنها سامان گرفته است عبارت‌اند از اینکه مطالعات فرهنگی در ایران چگونه شرایط و امکان خوانش را به تصویر کشیده ‌است؟ آیا می‌توان گونه‌شناسی‌ای از انواع قرائت‌کنندگان از متن در ایران به دست داد؟ به‌طور خاص این پرسش برای ما اهمیت دارد که چه درکی از مخاطب در مطالعات فرهنگی ایرانی وجود دارد؟ و در نهایت هدف فهم محدودیت‌های تحقیقات مبتنی بر خوانش در ایران است.
 
نتایج نشان داده است که مطالعات فرهنگی در آموزش عالی ایران، بیشتر تمایل داشته است از نوعی مخاطب فعال که مستمراً مقاومت می‌کند سخن بگوید و کمتر به عنصر ایدئولوژی و نقش قدرت در برساختن مخاطب اشاره داشته است. درعین‌حال، مخاطبی که مطالعات فرهنگی آموزش عالی ایران از آن پرده برداشته است، سوژة طبقة متوسط تهرانی است که عمدتاً دارای سرمایة فرهنگی بالاست. شکل دیگری از مخاطب که اخیراً تحقیقات از آن یاد کرده‌اند نه حول مقاومت، بلکه بیشتر حول لذت معنا می‌شود. مخاطب لذت‌طلب اساساً از الگوی هال خارج می‌شود و الگوی متفاوتی از مواجهه با متن را ابداع می‌کند.  

کلیدواژه‌ها

΄Ali Asghar, F. (1390 [2011 A.D]). Tahlil-e Daryāft-e Zanān-e Tehrāni az Seryāl hā-ye Fārsi vān (Pāyān Nāmeh-ye Kāršenāsi-ye Aršad). Tehrān: Dānešgāh-e Tehrān, Dāneškadeh-ye ΄Olum-e Ejtemā΄i.
΄Askar Pur, A. (1389 [2010 A.D]). Motāle΄eh-ye Xāneš-e Lur hā-ye Sāken-e Ostān-e Kohkiluyeh va Buyer Ahmad az Seryāl-e Jumung (Pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-ye aršad). Tehrān: Dānešgāh-e Tehrān, Dāneškadeh-ye ΄Olum-e Ejtemā΄i.
Abāzari, Y. A., & Šohli bor, ΄A. (1387 [2008 A.D]). Masraf-e mahali va farhang-e ΄āmeh-ye jahāni-e film hā-ye ΄āmeh pasand-e hendi va tamāšāgarān-e zāhedāni. Faslnāmeh-ye Anjoman-e Irani-e Motāle΄āt-e Farhangi va Ertebātāt, 4) 12(, 11-32.
Ābsālān, S. (1388 [2009 A.D]). Xāneš-e Dānešjuyān az Siyāsat hā-ye Farhangi-e Dānešgāh (Motāle΄eh-ye Moredi: Dānešgāh-e ΄Alameh Tabātabā΄i) (Pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-e aršad, rešteh-ye ΄Olum-e Ertebātāt). Tehrān: Dānešgāh-e ΄Alameh Tabātabā΄i, Dāneškadeh-ye ΄Olum-e Ejtemā΄i.
Āqājāni, Z. (1388 [2009 A.D]). Olgu hā-ye Ramzgošāyi-e Film-e Bedun-e Doxtaram Hargez dar Miyān-e Moxātabān-e Irāni (Pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-e aršad). Tehrān: Dānešgāh-e ΄Alameh Tabātabā΄i, Dāneškadeh-ye ΄Olum-e Ejtemā΄i.
Āzād Armaki, T., & Mohamadi, J. (1385 [2006 A.D]). Televiziyun va hežemoni-e farhangi-e qerā΄at hā-ye zanān az seryal-e narges. Faslnāmeh-ye Motāle΄āt-e Farhangi va Ertebātāt, 2 (7), 1-41.
Āzād Armaki, T., & Mohamadi, J. (1385 [2006 A.D]). Zanān va serial hā-ye televiziyuni (motāle΄eh-I darbareh-ye seyal-e kalāntar va moxātabān-e ān). Zan dar Tose΄eh va Siyāsat (Pažuheš-e Zanān), 16, 67-94.
Bani Asadi, M. (1388 [2009 A.D]). Seryāl hā-ye Televiziyuni va Zendegi-e Pažuheši dar Miyān-e Doxtarān-e Javān (Pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-e aršad). Tehrān: Dānešgāh-e ΄Alameh Tabātabā΄i, Dāneškadeh-ye ΄Olum-e Ejtemā΄i.
Dāmrudi, A. (1389 [2010 A.D]). Tahlil-e Xāneš-e Moxātabān az Film hā-ye Sinamāyi-e Pirāmun-e Jānbāzān va Jānbāzi (Pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-e aršad). Tehrān: Dānešgāh-e Tehrān, Dāneškadeh-ye ΄Olum-e Ejtemā΄i.
Faghāni, Z. (1387 [2008 A.D]). Tahlil-e Daryāft-e Javānān-e Tahsilkardeh-ye Tehrāni az Žānr-e Elmi, Taxayoli (pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-ye aršad). Tehrān: Dānešgāh-e Tehrān, Goruh-e Ertebātāt.
Fāzali, N., Mozayan, F. (1392 [2013 A.D]). Xāneš-e dānešjuyān-e doxtar az kod hā-ye pušeš-e madreseh dar dabirestān hā-ye doxtarāneye Tehrān. Majaleh-ye Jāme΄eh Šenāši, 14 (2), 123-152.
Hakimi, R. (1390 [2011 A.D]). Tahlil-e Daryāft-e Zanān-e Šahr-e Sanandaj az Seryāl-e Qahveh-ye Talx (Pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-e aršad). Tehrān: Dānešgāh-e Tehrān, Dāneškadeh-ye ΄Olum-e Ejtemā΄i.
Hobson, D. (1982). Crossroads: The Drama of a Soap Opera. London: Methuen.
Human, N. (1389 [2010 A.D]). Motāle΄eh-ye Xāneš-e Moxātabān-e Āmrikāyi az Film hā-ye Zed-e Eslām-e Yahud (pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-ye aršad) Tehrān: Dānešgāh-e Tehrān, Dāneškadeh-ye ΄Olum-e Ejtemā΄i.
Jahān gardi, M. (1386 [2007 A.D]). Televiziyun hā-ye Māhvāreh-ie Farsi Zabān dar Irān: Raftar hā, Angizeh hā, Ma΄ni-e Tamāšā-ye Televiziyun Māhvāreh-ie Farsi Zabān dar Beyn-e Moxātabān-e Tehrāni (Pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-e aršad). Tehrān: Dānešgāh-e ΄Alameh Tabātabā΄i, Dāneškadeh-ye ΄Olum-e Ejtemā΄i, Goruh-e Ertebātāt.
Javādi Yegāneh, M. R., & Arhāmi, Ā. (1390 [2011 A.D]). Keyfiyat-e xāneš-e romān hā-ye ΄āšeqāneh-ye ΄āmeh pasand tavasot-e zanān. Zan dar Farhang va Honar (Pažuheš-e Zanān), 2 )4(, 5-24.
Joli, J. and John. J. P. (2000). Imaging the Audience, Losses and Gains in Cultural Studies, in M. Ferguson & P. Golding (Eds), Cultural studies in Question. London: Sage publication.
Kalāntari, M. (1389 [2010 A.D]). Barresi-e xāneš-e moxātabān-e šabakeh-ye fārsi vān (motāle΄eh-ye moredi: tamāšāgarān-e seryāl-e viktoriyā) (pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-ye aršad). Tehrān: Dānešgāh-e Elm va Farhang, Goruh-e Motāle΄āt-e Farhangi.
Karimi, O. (1390 [2011 A.D]). Tahlil-e Daryāft-e Javānān az Seryāl hā-ye ΄Āmeh Pasand-e Māhvāreh-i: Mardom negāri-e Moxātabān-e Javān, Šahr-e Marivān (pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-ye aršad). Tehrān: Dānešgāh-e Sedā va Simā, Dāneškadeh-ye ΄Olum-e Ertebātāt.
Karimi, O. (1391 [2012 A.D]). Jahāni šodan va seryāl hā-ye 'āmeh pasand-e māhvāreh-i: tahlil-e daryāft-e javānān-e šahr-e Marivān. Faslnāmeh-ye Motāle'āt-e Māhvāreh va Resāneh hā-ye Jadid, 1 (2), 5-31.
Karimi, O., & Mehdi Zādeh, S. M. (1392 [2013 A.D]). Tahlil-e daryāft-e moxātabān-e javān-e šahr-e Marivān az seryāl hā-ye ΄āmeh pasand-e māhvāreh-i. Faslnāmeh-ye Tahqiqāt-e Farhangi, 24, 107-136.
Kāvand, R. (1387 [2008 A.D]). Motāle΄eh-ye Nahveh-ye Daryāft-e Šabakeh hā-ye Māhvāreh-ie Farsi Zabān Tavasot-e Javānān (pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-ye aršad). Tehrān: Dānešgāh-e Tehrān, Dāneškadeh-ye ΄Olum-e Ejtemā΄i.
Kāzemi, ΄A., & Paevizan, M. (1391 [2012 A.D]). Dindāri va goftmān-e televiziyuni dar Irān. Majaleh-ye Jāme΄eh Šenāši, 13 (3), 25-65.
Mahdi zādeh, S. M. (1389 [2010 A.D]). Nazariyeh hā-ye Resāneh, Andišeh hā-ye Rāyej va Didgāh hā-ye Enteqādi. Tehrān: Hamšahri.
McQuail, D. (1382 [2003 A.D]). Darāmadi bar Nazariyeh-ye Ertebātāt-e Jam΄i. (Persian translation of Mass Communication theory, An Introduction), translated by: Ejlāli, P. Tehrān: Markaz-e Motāle΄āt va Tahqiqāt-e Resāneh.
McQuail, D. (1382 [2003 A.D]). Moxātab Šenāsi (Persian translation of ‎Audience analysis), translated by: Montazer Qā΄em, M. Tehrān: Markaz-e Motāle΄āt va Tahqiqāt-e Resāneh.
Mohamadi, J. (1387 [2008 A.D]). Moxātabān va Majmu΄eh hā-ye Televiziyuni (qerā΄at hā-ye Zanān az Majmu΄eh-ye Parvāz dar Hobāb. Faslnāmeh-ye Tahqiqāt-e farhangi-e Iran, 2, 79-110.
Mohamadi, J., & Karimi, M. (1390 [2011 A.D]). Tahlil-e qerā΄at hā-ye zanān az majmu΄eh hā-ye televiziyuni (motāle΄eh-ye moredi: qerā΄at hā-ye zanān-e šahr-e Ilām az seryāl-e fāseleh hā). Faslnāmeh-ye Anjoman-e Irāni-e Motāle΄āt-e Farhangi va Ertebātāt, 14, 49-77.
Montazer Qā΄em, M., & Faghāni, Z. (1387 [2008 A.D]). Tahlil-e daryāft-e javānān-e tahsilkardeh-ye tehrāni az film hā-ye elmi-taxayoli. Faslnāmeh-ye Anjoman-e Irāni-e Motāle'āt-e Farhangi va Ertebātāt, 4 (12), 133-161.
Morley, D. (1980). The 'Nationwide' Audience: Structure and Decoding. London: BFI.
Moxtāri, Y. (1390 [2011 A.D]). Moqāyeseh-ye Xāneš-e Aqvām-e Kord, Fārs va Āzari Zabān az Film hā-ye Kordi Zabān-e Sinamā-ye Irān  (pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-ye aršad). Tehrān: Dānešgāh-e Tehrān, Dāneškadeh-ye ΄Olum-e Ejtemā΄i.
Mozayan, F. (1392 [2013 A.D]). Xāneš-e Dānešjuyān-e Doxtar az Kod hā-ye Pušeš-e Madreseh dar Dabirestan hā-ye Doxtarāneh-ye Tehrān (pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-ye aršad). Tehrān: Dānešgāh-e ΄Alameh Tabātabā΄i, Dāneškadeh-ye ΄Olum-e Ejtemā΄i, Goruh-e Motāle΄āt-e farhangi.
Rāvad Rād, ΄A., Montazer Qā'em., & Sarkārāti, P. (1387 [2008 A.D]). Tafsir-e zanān az bāznamāyi-e huviyat-e zanāneh dar televiziyun. Faslnāmeh-ye Tahqiqāt-e Farhangi –e Iran, No: 2, 1-22.
Rezāyi, M., & Kalāntari, M. (1390 [2011 A.D]). Xāneš-e moxātabān-e seryal hā-ye šabakeh hā-ye māhvāreh-ie farsi vān: mored-e tamāšāgari-e viktoriyā. Faslnāmeh-ye Zan dar Farhang va Honar, 3 (2), 5-24.
Šahābi, M., Jahāngardi, M. (1387 [2008 A.D]). Xāstgāh-e ejtemā΄i-e olgu hā-ye estefādeh az televiziyun hā-ye māhvāreh-ie fārsi zabān dar miyān-e moxātabān-e tehrāni. Faslnāmeh-ye Tahqiqāt-e Farhangi, 2, 23-55.
Sarkārāti, P. (1385 [2006 A.D]). Barresi-e Avāmel-e Mo΄aser bar Estefādeh-ye Resāneh-ie Zanān (Pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-e aršad). Tehrān: Dānešgāh-e Tehrān, Goruh-e Ertebātāt. 
Sāruxāni, B. (1367 [1998 A.D]). Jāme΄eh Šenāsi-e Ertebātāt. Tehrān: Etelā΄āt.
Sedāqat, H. (1388 [2009 A.D]). Goftmān-e Entexābāt-ie Televiziyun (Šabakeh-ye Yek-e Simā) va Movājeheh-ye Mardom-e Šahr-e Tehrān bā ān (Motāle΄eh-ye Majles-e Haštom-e Šorā-ye Eslāmi) (pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-ye aršad). Tehrān: Dānešgāh-e Tehrān,  Dāneškadeh-ye ΄Olum-e Ejtemā΄i.
‎Severin, W., & Tankard, J. (1381 [2002 A.D]).  Nazariyeh hā-ye Ertebātāt. (Persian translation of Communication theories: origins, methods, and uses in the mass media), translated by: Dehqān, ΄A. Tehrān: Dānešgāh-e Tehrān.
Seyed Emāmi, K. (1387 [2008 A.D]). Edrāk-e guruh hā-ye qumi az tasavir-e resāneh-ie xud. Faslnāmeh-ye Tahqiqāt-e Farhangi, 19, 119-142.
Šohli bor, ΄A. (1384 [2005 A.D]). Masraf-e Mahali va Farhang-e ΄Āmeh-ye Jahāni-e Film hā-ye ΄Āmeh Pasand-e Hendi va Tamāšāgarān-e Zāhedāni (Pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-e aršad). Tehrān: Dānešgāh-e  Tehrān, Dāneškadeh-ye ΄Olum-e Ejtemā΄i, Goruh-e Jāme΄eh Šenāsi.
Stewart, H. (1378 [1998 A.D]). Ramzgozāri va Ramzgošāyi dar During, S. (Ed). Motāle΄āt-e Farhangi (Persian translation of cultural studies), translated by: Mošir Zādeh, H. Tehrān: Puyān.
Xājeh Vand Ahmadi, S. (1390 [2011 A.D]). Tahlili bar Xāneš-e Javānān az Šabakeh-ye Māhvāreh-ie Fārsi Zabān-e Vān: Seryal hā-ye Mardom Pasand (Pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-e aršad). Tehrān: Dānešgāh-e Tehrān.
Yazdān Panāh, J. (1390 [2011 A.D]). Motāle΄eh-ye Xāneš-e Moxātabān-e Irāni az Romān-e Jang (Motāle΄eh-ye Moredi: Romān-e Safar beh Gerā-ye 270 Darajeh). (pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-ye aršad). Tehrān: Dānešgāh-e Tehrān, Dāneškadeh-ye ΄Olum-e Ejtemā΄i.
Zākeri, M. (1387 [2008 A.D]). Tahlil-e Daryāft va Xāneš-e Moxātābān-e Tablighāt: Motāle'eh-ye Moxātabān-e Šabakeh hā-ye Tabliqāti-e Teleh šāping (Pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-e aršad). Tehrān: Dānešgāh-e Tehrān, Dāneškadeh-ye ΄Olum-e Ejtemā΄i.
CAPTCHA Image