نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران
2 دانشجوی دکتری جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
3 کارشناس ارشد جامعهشناسی و پژوهشگر مرکز مطالعات کاربردی اصفهان
چکیده
موضوع مقالة حاضر، سنجش نگرش جامعة میزبان در مورد گسترش آسیبهای اجتماعی ناشی از توسعة گردشگری در شهرستان همدان است. روش پژوهش در این تحقیق، پیمایشی و از نوع توصیفیـتحلیلی بوده و برای جمعآوری دادههای مورد نیاز از پرسشنامه محققساخته در قالب طیف لیکرت استفاده شده است. بدین منظور کل جامعة آماری به دو گروه متفاوت شامل ساکنان محلی، و کسبهای که به فعالیتهای گردشگری وابستهاند، تقسیم شد. چارچوب نظری استفادهشده در این مقاله، نظریة کنترل اجتماعی تراویس هیرشی است. همچنین در این تحقیق از روش نمونهگیری تصادفی طبقهبندیشده با ترکیبی از افراد زن و مرد در طیف سنی 18 سال و بالاتر استفاده شده و بر این اساس نمونة آماری موردمطالعه بر اساس فرمول کوکران 400 نفر برآورد گردیده است. برای سنجش پایایی ابزار پژوهش نیز از آلفای کرونباخ استفاده شده است که میزان ضریب آن (83/.) است. اطلاعات جمعآوریشده از طریق پرسشنامه بعد از کدگذاری با استفاده از نرمافزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که گردشگری در شهر همدان تا حدودی توسعه یافته است. همچنین نتایج تحقیق نشاندهندة این نکته است که بین توسعة گردشگری و نگرش پاسخگویان به افزایش آسیبهای اجتماعی رابطة معنیداری وجود دارد. سطح معنیداری بهدستآمده برابر با (Sig = 0/000) و با 95 درصد اطمینان میتوان بیان داشت که این رابطه معنیدار است. شدت رابطة بین دو متغیر برابر با 20/0 است. نتایج نشان میدهد که شهروندان همدانی در خصوص تأثیرات منفی و رتبهبندی آسیبهای اجتماعی گسترشیافته، توزیع اقلام ضدفرهنگی را با میانگین (33/3 از 5) بالاترین و رواج قماربازی را با میانگین (04/2 از 5) پایینترین آسیب اجتماعی تلقی کردهاند.
کلیدواژهها
5.
آبرکرامبی، نیکولاس، هیل، استفن و ترنر، برایان اس. (1376). فرهنگ جامعهشناسی، ترجمة حسن پویان، تهران: نشر چاپخش.
آپوستولوپولوس، یورکوس (1388). جامعهشناسی گردشگری. ترجمة بیژن شفیعی، رشت: نشر وارسته.
آمار، تیمور (1392). آسیب شناسی توسعة گردشگری در سکونتگاههای روستایی استان گیلان: دهستان دیلمان شهرستان سیاهکل. فصلنامة اقتصاد فضا و توسعة روستایی، 2 (1)، 171 ـ 192.
اردستانی، محسن (1387). مبانی گردشگری روستایی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
پاپلی یزدی، محمدحسین و سقایی، مهدی (1385). توریسم (ماهیت و مفاهیم). تهران: انتشارات سمت.
حمدی، کریم و همکاران (1388). بررسی تأثیر توریسم تاریخیـفرهنگی بر توسعة پایدار شهر همدان. پژوهشنامة علوم اجتماعی، 3 (1)، 49-69.
حیدری، رحیم (1389). مبانی برنامهریزی صنعت توریسم. تهران: انتشارات سمت.
دواس، دی. ای. (1376). پیمایش در تحقیقات اجتماعی. ترجمة هوشنگ نایبی، تهران: نشرنی.
رابرتسون، یان (1372). درآمدی بر جامعه با تأکید بر نظریههای کارکردگرایی، ستیز و کنش متقابل نمادی. ترجمة حسین بهروان، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
رابینگتن، ارل و واینبرگ، مارتین (1390)، رویکردهای نظری هفتگانه در بررسی مسائل اجتماعی. ترجمة رحمت الله صدیق سروستانی، چاپ ششم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
رضایی، روحالله، شریف زاده، ابوالقاسم و اسدپاسکی، امیر (1391). واکاوی پیامدهای منفی توسعة گردشگری در مناطق روستایی استان قزوین (مطالعة موردی: روستای گازرخان)، مسکن و محیط روستا. 137، 83 ـ 96.
رفیعپور، فرامرز (1383). تکنیکهای خاص تحقیق در علوم اجتماعی. چاپ سوم، تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار.
رنجبریان، بهرام و زاهدی، محمد (1386). شناخت گردشگری. اصفهان: نشر چهارباغ.
رهنمایی، محمدتقی (1389). توانهای محیطی ایران. چاپ اول، تهران: انتشارات دانایی و توانایی.
زاهدی، شمسالسادات (1385). مبانی توریسم و اکوتوریسم پایدار (با تکیه بر محیطزیست). چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
زکی، محمد (1384). درآمدی بر جامعهشناسی جهانگردی و گردشگری. مجموعهمقالات اولین همایش سراسری نقش
ساروخانی، باقر (1385). روشهای تحقیق در علوم اجتماعی. ج 1، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ستوده، هدایتالله (1381). آسیبشناسى اجتماعى. تهران: نشر آواى نور.
سهرابزاده، مهران (1388). فرهنگنامه آسیبهای اجتماعی. تهران: انتشارات جامعهشناسان.
شارپلی، رچارد جولیا (1380). گردشگر روستایی. ترجمة رحمتالله منشیزاده و فاطمه نصیری، تهران: نشر منشی.
صالحیفرد، محمد (1390). گردشگری روستایی، مبانی برنامهریزی و طرحهای ساختاری. مشهد: نشر مرندیز.
صدیق سروستانی، رحمتالله (1389). آسیبشناسى اجتماعى (جامعهشناسی انحرافات اجتماعى). چاپ ششم، تهران: انتشارات سمت.
صنعت گردشگری در توسعة مازندران. تهران: نشر رسانش.
ضرغام، حمید (1376). راهکارهایی برای توسعة جهانگردی در جمهوری اسلامی ایران. ج 1، مجموعه مقالات نخستین همایش ملی جهانگردی و جمهوری اسلامی ایران، کیش، سازمان منطقه آزاد کیش.
ضیایی، محمود و ترابیان، پونه (1389). سنجش سطح قابل قبول اثرات منفی اجتماعی گردشگران بر جوامع محلی در ایران، مورد مطالعه سکونتگاههای روستایی حوزة تالاب پریشان. فصلنامة انجمن جغرافیایی ایران، 8 (27)، 205 ـ 225.
طالبان،محمدرضا(1380). دینداری و بزهکاری در میان جوانان دانشآموز. تهران: مؤسسه پژوهشی فرهنگ، هنر و ارتباطات.
عبداللهی، محمد (1383). آسیبهای اجتماعی و روند تحول آن در ایران. ج 1، مجموعه مقالات دومین همایش ملی آسیبهای اجتماعی ایران، تهران، انجمن جامعه شناسی ایران.
علیقلیزاده، ناصر (1387). بررسی تأثیر گردشگری بر توسعة پایدار. پایاننامة دکترای، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران.
فرجاد، محمدحسین (1360). روانشناسی و جامعهشناسی جنایی. تهران: نشر همراه.
کروبی، مهدی (1382)، فرهنگ گردشگری. فصلنامة مطالعات جهانگردی، 2، 21-48.
گولد، جولیوس و کولب، ویلیام. ل (1384). فرهنگ علوم اجتماعی. گروه مترجمان، چاپ دوم، تهران: انتشارات مازیار.
لی، جان (1378). گردشگری و توسعه در جهان سوم. چاپ اول، ترجمة علیرضا افتخاری، امین رکنالدین و معصومه صالحی، تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی.
معصوم قدیری، مجتبی (1389)، گردشگری پایدار (روستایی و عشایری). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
معصومی، مسعود (1385)، ماهیت گردشگری. تهران: نشر پیک.
ممتاز، فریده (1387). انحرافات اجتماعی، نظریهها و دیدگاهها. تهران: شرکت سهامی انتشار.
میرزایی، رحمت (1388). تأثیر توسعة گردشگری روستایی بر اشتغال در منطقة اورامانات کرمانشاه. فصلنامة روستا و توسعه، ۱۲(۴)، 49-77.
ناراسایا، ام. لاکشمی (1390). گردشگری و توسعه. ترجمة قهرمان رستمی و مهدی رمضانزاده، تهران: نشر نور علم.
الوانی، سیدمهدی، و پیروزبخت، معصومه (1385). فرایند مدیریت جهانگردی. چاپ اول، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
ویلیامز، فرانکپی و مکشین، ماری لیندی (1386). نظریههای جرمشناسی. چاپ دوم، تهران: نشر میزان.
Ap, J., & Crompton, J. L. (1998). Developing and testing a tourism impact scale. Journal of Travel Research, 37 (2), 120 - 130
Boonyobhas, A. (1996). Tourism Planning Concept for Ko Samui; Thailandb: a Sustainable Environment Development Approach. Texas A&M University.
Butler, R. W.; Hall, C. M., & Jenkins, J. )1998 .( Tourism and Recreation in Rural Areas. Wiley, hardcover.
Cohen, E. (1984). The sociology of torism: approaches and findings; Annual Review of Sociology, 10, 373 – 392.
Faisal, k. (2013). Socioeconomic Impacts of Tourism on the Rural People of Azad Kashmir - a Case Study of Rawalakot and Banjonsa in Azad Kashmir. Swedish University of Agricultural sciences, faculty of natural resources and agricultural sciences.
Goeldner, C., & Richie, B. (2003). Tourism, Principles, Practices, Philosophies. Printed in the United States of America.
Hirschi, T. (1969). Causes of Delinquency. Berkeley and Los Angeles: University of California Press.
Lilly, J. R., Francis T. C., & Richard A. B. (1995). Criminological Theory: Context and Consequences. Thousand Oaks: Sage Publications.
Long, Y, (2010). The Social Impacts of Tourism Development in Hainan Island. vaasan ammattikorkeakoulu vasa yrkeshogskola university of applied sciences.
Mathieson, A., & Wall, G. (1988). Tourism: economic, physical and social impacts. Journal of Travel Research, 22, 51
Moore, W. (2013). An Assessment of the Economic and Social Impacts of Climate Change on the Tourism Sector in the Caribbea. Copyright © United Nations, February 2013. All rights reserved Printed in Santiago, Chile – United Nations.
Neto, F. (2003). A new approach to sustainable tourism development: moving beyond environmental protection. Natural Resources Forum, 27) 3(, 212 – 222.
Park, M., & Stokowski, P. A. (2009). Social disruption theory and crime in rural communities: compassions across three levels of tourism growth. Tourism Management, 30 (6(, 905 – 915.