نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان

2 استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان

چکیده

دینداری در زمانة کنونی متنوع و متکثر شده است. این مطالعه با پذیرفتن این پیش‌فرض که دینداری به‌مثابه امری متنوع و متلون، خارج از دوگانة دیندار یا بی‌دین بودن افراد است، به شناسایی و تفسیر نوع خاصی از دینداری در بین جوانان شهر اصفهان پرداخته است. بدین منظور، با مرور مطالعات پیشین، در چارچوب روش کیفی، رویکرد تفسیری، سنت نظریة زمینه‌ای و ابزار مصاحبه و در پرتو الهامات نظری زیمل در بحث دینداری‌های نوگرا، داده‌های تحقیق جمع‌آوری شد. نتایج یافته‌های کیفی تحقیق، بیانگر آن است که می‌توان با تأکید بر معیار «خودتشخیصی» فرد دیندار به‌نوعی خاص از دینداری تحت عنوان دینداری «خودمرجع» اشاره کرد. نتایج این مطالعه و بررسی یافته‌های کیفی همچنین گویای آن است که دینداری جوانان در این سنخ، بدل به امری شخصی، غیرالزام‌آور، خصوصی، سلیقه‌ای، گزینشی، مبتنی بر تعقل، خرد فردی و همراه با نپذیرفتن دگرسالاری نهادهای دینی شده است و به سمت امری اقتضایی و لذت‌گرایانه سیر می‌کند. همچنین در این مطالعه تلاش شده است تا مدل پارادایمیک اخذشده از داده‌ها در چارچوب نظریة زمینه‌ای در قالب شرایطِ علی، زمینه‌ای، تعاملی و پیامدی، در ارتباط با ظهور و تأثیرات این سنخ دینداری، ترسیم، توصیف و تشریح شود.

کلیدواژه‌ها

A΄zam, Ā., & Tavakoli, ΄A. (1386 [2007 A.D]). Fardgerāyi, jam΄ gerāyi va dindāri. Motāle΄āt-e farhangi va ertebātāt, 9, 101-125.
Abāzari, Y. (1381 [2002 A.D]). Forupāši-e ejtemā΄i. Āftāb, 18.
Ārvin, B. (1384 [2005 A.D]). Barresi-e rābeteh-ye miyān-e nahādmand šodan-e din va šaxsi šodan-e ān dar jāme΄eh-ye irāni pas az enqelāb-e eslāmi. (Pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-e aršad). Tehrān: Dānešgāh-e Tehrān, Dāneškadeh-ye 'Olum-e Ejtemā΄i.
Asadi Šiyādeh, M. (1390 [2011 A.D]). Barresi-e anvā΄-e dindāri-e zanān dar šahrestān-e Āmol, moqāyeseh-ye dindāri-e doxtarān-e daheh-ye 60 bā dindāri-e mādarānešān. (Pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-e aršad). Tehrān: Dānešgāh-e ΄Elm va Farhang.
Āzād Armaki, T., & Ghiyāsvand, A. (1381 [2002 A.D]). Tahlil-e jāme'eh šenāxti-e dindāri-e javānān bā ruykard-e bi šekli-e dindāri.  'Olum-e Ensāni, 35, 117-148. (Vižeh nameh-ye jāme'eh šenāsi).
Bahār, M., & Rahmāni, S. (1391 [2012 A.D]). Barresi-e šekāf-e nasli beh lahāz-e vaz'iyat-e dindāri-e du nasl-e daheh-ye 50 va 70 bā ta'kid beh bo'd-e manāseki, Jāme'eh šenāsi motāle'āt-e javānān, 3(6), 9-36.
Bāstāni, S., & Šari'ati, S., & Xosravi, B. (1388 [2009 A.D]). Moravejan-e raftār hā-ye novin-e dini: motāle'eh-ye muredi, jam' hā-ye bā ruykard-e ravānšenāsi va 'erfān, Nāmeh-ye 'Olum-e Ejtemā΄i, 36, 87-123.
Bell, D. (1380 [2001 A.D]). Din va farhang dar jāme'eh-ye pasāsan'ati. translated by: Karam Pur, M. Arghanun, 18, 159-184.
Berger, P. (1377 [1998 A.D]). Bar xālāf-e jaryān. translated by: Serāj Zādeh, S. H. Kiyān, 44, 30-34.
Berger, P., & Kellner, H. (1381 [2002 A.D]). Zehn-e bi xānemān, āgāhi va nusāzi (Persian translation of ‎the homeless mind; modernization and consciouseness), translated by: Sāvoji, M. Tehrān: Našr-e Ney.
Biyābāni, Ā. (1381 [2002 A.D]). Barresi-e rābeteh-ye pāygāh-e eqtesādi- ejtemā'i bā nugerāyi-e dini bā ta'kid bar dāneš āmuzān-e pāyeh-ye sevom-e dabirestān hā-ye dulati. (Pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-e aršad). Tehrān: Dānešgāh-e Tarbiyat Modares,
Cipriani, R. (2003). International review of sociology of religion. Social Compass. 50 (3), 311-320
‎De Vaus, D. A. (1382 [2003 A.D]). Peymāyeš dar tahqiqāt-e ejtemā΄i. (Persian translation of ‎Surveys in social research), (3rd ed.). translated by: Nāyebi, H. Tehrān: Našr-e Ney.
Dobbelaere, K. (1987). Some trends in European sociology of religion: The secularization debate. Sociological Analysis, 48 (2), 107-137
Farāsatxāh, M. (1386 [2007 A.D]). Namā-yi az din varzi-e tabaqāt-e motevaset-e jadid-e šahri. Retreived from: http://farasatkhah.blogsky.com/
Farāsatxāh, M. (1391 [2012 A.D]). Taghyir-e olgu hā-ye dindāri. Mehrnāmeh, 24, 195-196.
Flick, U. (1387 [2008 A.D]). Darāmadi bar šiveh-ye tahqiq-e keyfi. (Persian translation of An introduction to qualitative research). translated by: Jalili, H. Tehrān: Našr-e Ney.
Fulādi, L. (1383 [2004 A.D]). Tahavol-e jam'iyati- ejtemā'i-e xānevādeh va ta'sir-e ān bar raftār-e ejtemā΄i-e javānān. Majmu'eh maqālāt-e Barresi-e masā'el-e jam'iyati-e Irān bā ta'kid bar javānān (duvomin hamāyeš-e anjoman-e jam'iyat šenāsi-e Irān). Širāz: Entešārāt-e Markaz-e Motāle'āt va Pažuheš hā-ye Jam'iyati-e Āsyā va Oqyānusiyeh.
Giddens, A. (1378 [1999 A.D]). Jāme'eh šenāsi. (Persian translation of ‎ Sociology). translated by: Saburi, M. Tehrān: Našr-e Ney.
Hervieu- leger, D. (1380 [2001 A.D]). Bāztarkib hā-ye dini va gerāyeš hā-ye konuni-e jāme'eh šenāsi-e adyān. translated by: Nik Pey, A. Namāyeh-ye pažuheš, 20, 17-26.
Human, H. (1385 [2006 A.D]). Rāhnamā-ye 'amali-e pažuheš-e keyfi. Tehrān: Entešārāt-e Samt.
Kalāntari, 'A., & Farhādi, M. (1387 [2008 A.D]). Javānān va masraf-e gardešgari. Tahqiqāt-e farhangi-e Irān, 1(2), 159-191.
Kamāli, M. (1390 [2011 A.D]). Barresi-e tahlili-e ketāb-e tanavo'-e din dar ruzegār-e mā. Din (ravānšenāsi-e din 2), 15(169), 31-38.
Mohadesi, H. (1391 [2012 A.D]). Rošd-e meydān hā-ye mostaqel, Mehrnāmeh, 20, 244-245.
Mohamad Pur, A. (1390 [2011 A.D]). Zed-e raveš. Tehrān: Našr-e Jāme'eh šenāsān.
Mohamad Pur, A., & Sādeqi, R., & Rezāyi, M., & Partovi, L. (1388 [2009 A.D]). Sonat, nusāzi va xānevādeh, motāle'eh-ye tadāvom va taghyirāt-e xānevādeh dar ejtemā'āt-e ili. Pažuheš-e zanān, 7(4), 71-93.
Mohamadi Ardakāni, F. (1382 [2003 A.D]). Šenāxt-e anvā'-e dindāri hā-ye javānān va 'avāmel-e mu'aser bar ān. (Pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-e aršad). Tehrān: Dānešgāh-e ΄Alāmeh Tabātabā'i, Dāneškadeh-ye 'Olum-e Ejtemā'i.
Moro, J. F. (1988). Secularization and revival of religion. Studi-Sociologia. 26 (2), 229-344
Nicolet, S. & Tresch, A. (2009). Changing religiosity, changing politics? The influence of “belonging” and “believing” on political attitudes in switzerland. Politics and Religion  Journal, American Political Science Association, 2 (01) , 76-99
Safiri, X. (1387 [2008 A.D]). Šiveh-ye tahqiq-e keyfi. Tehrān: Entešārāt-e Payām-e Puyā.
Šālči, V. (1387 [2008 A.D]). Sabk-e zendegi-e javānān-e kāfi šāp. Tahqiqāt-e farhangi-e Irān, 1(1), 93-115.
Šari’ati, S. (1385 [2006 A.D]). Jāme'eh šenāsi-e moderniteh-ye dini. (matn-e soxanrāni dar goruh-e jāme'eh šenāsi-e din, Anjoman-e Jāme'eh šenāsi-e Irān.
Šari'ati, S. (1386 [2007 A.D]). Javāme’ dar jostoju-ye nustālži-e ejtemā’; negāhi beh padideh-ye ma’naviyat hā-ye jaded dar Irān (az xelāl-e motāle’eh-ye muredi du nemuneh az jam’ hā-ye ‘erfāni- ravānšenāsi), Anjoman-e motāle’āt-e farhangi va ertebātāt, 3(8), 167-195.
Saroglou, V. (2006). Religious bricolage as a psychological, reality: limits, structures and dynamics. Social Compas, 53(1), 109–115
Sāruxāni, B., & Sedāqati Fard, M. (1388 [2009 A.D]). Šekāf-e nasli dar xānevādeh-ye irāni; didgāh hā va bineš hā. ‘Olum-e Ejtemā΄i, 3(4), 7-31.
Serāj Zādeh, H. (1377 [1998 A.D]). Negarš hā va raftār hā-ye dini nujavānān va delālat-e ān bar seculār šodan. Namāyeh-ye pažuheš, 7-8, 105-118.
Serāj Zādeh, H. (1384 [2005 A.D]). Čāleš hā-ye din va moderniteh. Tehrān: Našr-e Tarh-e Nu.
Serāj Zādeh, H., & Šari’ati, S., & Sāber, S. (1383 [2004 A.D]). Barresi-e rābeteh-ye mizān-e dindāri va anvā’-e ān bā modārā-ye ejtemā’i. ‘Olum-e Ejtemā΄i, (Mašhad: Dānešgāh-e Ferdusi, Dāneškadeh-ye Adabiyāt va ‘Olum-e Ensāni), 4, 109-142.
Simmel, G. (1380 [2001 A.D]). Tazād-e farhang-e modern. translated by: Lājevardi, H. Arghanun, 18, 225-246.
Simmel, G. (1388 [2009 A.D]). Maqālāti darbāreh-ye din: falsafeh va jāme'eh šenāsi-e din. (Persian translation of Essays on religion). translated by: Mosami(ā) Parast, Š. Tehrān: Našr-e Sāles.
Simmel, G. (1393 [2014 A.D]). Din. (Persian translation of ‎La Religion). translated by: Rezāyi, A. Tehrān: Našr-e Ney.
Simmel, G. (1998). La religion. Paris: Circé
Šojā'i Zand, 'A. (1384 [2005 A.D]). Model-i barāye sanješ-e dindāri dar Irān. Jāme’eh šenāsi-e Irān, 6, 34-66.
Šojā'i Zand, 'A. (1388 [2009 A.D]). Jāme’eh šenāsi-e din. Tehrān: Našr-e Ney.
Šojā'i Zand, 'A. (1391 [2012 A.D]). Mabnā-ye sāxt-e model barāye sanješ-e dindāri. Raveš šenāsi-e ‘olum-e ensāni, 17(68), 145-167.
Strauss, A., & Corbin, J. (1387 [2008 A.D]). Osul-e raveš-e tahqiq-e keyfi, nazariyeh-ye mabnāyi (zamineh-i). (Persian translation of Basics of qualitative research), translated by: Mohamadi, B. Tehrān: Entešārāt-e Pažuhešgāh-e 'Olum-e Ensāni va Motāle'āt-e Farhangi.
Tavasoli, Gh., & Moršedi, A. (1385 [2006 A.D]). Barresi-e sath-e dindāri va gerāyeš hā-ye dini-e dānešjuyān, Jāme'eh šenāsi-e Irān, 7(4), 96-118.
Taylor, Ch. (1389 [2010 A.D]). Tanavo'-e din dar ruzegār-e mā. (Persian translation of Varieties of religion today), (2nd ed.). translated by: Malekiyān, M. Tehrān: Našr-e Šur.
Torkamān Dehnavi, Z. (1389 [2010 A.D]). Barresi-e Jāme'eh šenāxti-e ab'ād-e motehavel-e dindāri-e javānān-e dānešju dar jāme'eh-ye konuni-e Irān. (Pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-e aršad). Tehrān: Dānešgāh-e Āzād-e Eslāmi (Vahed-e Tehrān Šomāl), Dāneškadeh-ye Modiriyat va 'Olum-e Ejtemā΄i.
Xosru Xāvar, F. (1393 [2014 A.D]). Guneh hā-ye jaded-e dindāri dar Irān. Translated by: Hasan Pur, Ā. Retreived from: http://tarjomaan.com/archives/3793
Zāre', M. (1384 [2005 A.D]). Barresi-e taghyir-e negareš hā va raftār hā-ye dini-e nujavānān. (Pāyān nāmeh-ye kāršenāsi-e aršad). Tehrān: Dānešgāh-e Tehrān. Dāneškadeh-ye 'Olum-e Ejtemā΄i.
Zokāyi, M. S., & Vali Zādeh, V. (1388 [2009 A.D]). Farhang-e javānān va telefon-e hamrāh. Tahqiqāt-e farhangi-e Irān, 2(3), 119-152.
CAPTCHA Image