نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جامعه‌شناسی، عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان

2 کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه گیلان و مدرس دانشگاه پیام‌نور

چکیده

به‌دنبال گسترش نفوذ اینترنت، تعاملات اجتماعی بین دو جنس به‌ویژه در فضای مجازی ابعاد جدیدی به‌خود گرفته‌اند. این تعاملات ویژگی‌های خاصی داشته و پیامدهایی برای کاربران اینترنت در زمینه دوستی‌ها به‌دنبال داشته است. هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی‌ها و پیامدهای روابط بین دو جنس در فضای مجازی با استفاده از نظریه‌ی عشق سیال زیگمونت باومن است. سؤال اصلی پژوهش این است که در روابط و دوستی‌های اینترنتی دانشجویان، کدام‌یک از ویژگی‌ها و پیامدهای تماس‌های شبکه‌ای نمود بیشتری دارد؟ این پژوهش با رویکرد کیفی و به‌شیوه‌ «بحث گروهی متمرکز» در بین دانشجویان دختر دانشگاه گیلان انجام گرفت. نتایج نشان می‌دهند که رقیق‌بودن، سادگی و گمنامی در تماس‌های شبکه‌ای و همچنین آزادی که در فضای مجازی به‌دست می‌آورند باعث گرایش بیش از اندازه جوانان به اینترنت و دوستی‌های اینترنتی شده است. آن‌ها در عین آگاهی از پیامدهای منفی این تماس‌ها، مانند عدم اعتماد و عدم‌تعهد و ناپایداری این‌ نوع روابط، اغلب نگرش مثبتی به ‌روابط و دوستی‌های اینترنتی داشتند و حتی تمایل به ازدواج از طریق این رابطه‌ها نیز در بین آن‌ها دیده می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

ازکیا، مصطفی و غفاری، غلامرضا (1383). توسعة روستایی با تأکید بر جامعه روستایی ایران. تهران: نشر نی.
اصغری، مریم (1386). اینترنت و زندگی روزمره و تعاملات اجتماعی. فرهنگ و دانش، 1 (1)، 48-35.
باستانی، سوسن و آخوندیان، زهره (1388). همسریابی اینترنتی. انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 5 (17)، 52-29.
باومن، زیگمونت (1384). عشق سیّال: در باب ناپایداری پیوندهای انسانی. (مترجم: عرفان ثابتی). تهران: ققنوس.
ببی، ارل (1390). روش­های تحقیق در علوم اجتماعی (جلد دوم). (مترجم: رضا فاضل). تهران: سمت.
برات دستجردی، نگین و عرفان، آرزو (1391). بررسی عوامل مؤثر در گرایش به ازدواج اینترنتی در بین دانشجویان (با رویکرد آسیب­شناسانه به ازدواج اینترنتی). مطالعات میان‌رشته­ای در رسانه و فرهنگ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 2 (2)، 82-65.
خواجه­نوری، بیژن و دل­آور، مریم­السادت (1391). عوامل مؤثر بر دوستی دختر و پسر در بین جوانان شهر شیراز با تأکید بر فرآیند جهانی­شدن. جامعه­شناسی کاربردی، 23 (2)، 64-41.
دل­آور، مریم­السادات و احمدی، حبیب (1391). رابطة استفاده از فن­آوری­های ارتباطی و اطلاعاتی بر میزان ارتباط با جنس مخالف. مجلة­ علوم اجتماعی دانشکدة­ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، 9 (2)، 24-1.
دهقان، علیرضا و نیک‌بخش، مرسده (1385). مطالعة شیوة­ رفتار افراد در محیط مجازی: شکل­گیری روابط صمیمانه در اتاق­های گپ­زنی اینترنت. انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 2 (6)، 29-1.
ذکایی، محمد سعید و خطیبی، فاخره (1384). رابطة حضور در فضای مجازی و هویت مدرن پژوهشی در بین کاربران اینترنتی جوان ایرانی. علوم اجتماعی، 33، 154-111.
ربیعی، علی و شاه‌قاسمی، احسان (1388). آسیب­شناسی فردی و اجتماعی روابط مجازی در ایران: رویکرد کیفی. رفاه اجتماعی، 34، 32-9.
رفیع­پور، فرامرز (1384). کندوکاوها و پنداشته­ها: مقدمه­ای بر روش­های شناخت جامعه و تحقیقات اجتماعی. تهران: شرکت سهامی­ انتشار.
ریتزر، جورج (1374). نظریه­های جامعه­شناسی در دوران معاصر (چاپ دوم). (مترجم: محسن ثلاثی). تهران: انتشارات علمی.
عبداللهیان، حمید؛ زاهدی، محمد جواد و شیخ انصاری، مهین (1392). ارزیابی ساختار، کنش­های متقابل، گمنامی و بازنمایی خود در چهار شبکة اجتماعی مجازی. رسانه و فرهنگ، 3 (2)، 128-103.
فلیک، اووه (1388). درآمدی بر تحقیق کیفی. (مترجم: هادی جلیلی). تهران: نشر نی.
کنعانی، محمدامین، محمدزاده، حمیده و محمدزاده، فاطمه (1393). بررسی رابطه­ استفاده از اینترنت با نگرش به دوستی اینترنتی با جنس مخالف (مطالعه­ موردی دانشجویان دانشگاه گیلان). تحقیقات فرهنگی ایران، 7 (4)،  84-63.
گیدنز، آنتونی (1390). پیامدهای مدرنیت (چاپ ششم). (مترجم: محسن ثلاثی). تهران: نشر مرکز.
منتظرقائم، مهدی و شاه‌قاسمی، احسان (1387). اینترنت و تغییر اجتماعی در ایران: نگاهی فراتحلیلی با تأکید بر جوانان. جامعه­شناسی ایران، 9 (3 و 4)، 142-120.
میرزایی، خلیل و برغمدی، هادی (1389). رابطه با جنس مخالف و عوامل مرتبط با آن. رفاه اجتماعی، 34، 158-131.
نجفی، نرگس (1383). تخمین تابع تقاضای اینترنت خانوارها در شهر تهران. پایان­نامه کارشناسی ارشد، رشته علوم اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس.
والاس، پاتریشیا (1382). روان‌شناسی اینترنت. (مترجمان:­ بهنام اوحدی، فضل­الله قنادی، حمیرا صفوی حمامی). تهران: انتشارات نقش خورشید.
Bauman, Z. (1988). Freedom. Philadelphia: Open University Press.
Bauman, Z. (1997). Postmodernity and its discontents. New York: New York University Press.
Bauman, Z. (1999). In search of politics. Cambridge: Polity.
Bauman, Z. (2000). Liquid modernity. Cambridge: Polity.
Bauman, Z. (2002). Society under siege. Cambridge: Polity.
Bauman, Z. (2003). Liquid love. Polity Press in association with Blackwell Publishing Limited, Oxford.
Bauman, Z. (2004). Wasted lives: Modernity and its outcasts. Cambridge: Polity.
Bauman, Z. (2005). Liquid life. Cambridge, Polity Press.
Beilharz, P. (ed.) (2001). The Bauman reader. Oxford: Blaekwell.
Binkley, S. (2008). Liquid consumption anti-consumerism and the  fetishized de-fetishization of commodities. Cultural Studies, 22. (5), 519-530.
Cesar, G., & Torres, J. (2011). Of virtual friendships, romantic relationships and safety: A survey on how college students of MSU-IIT think. The first international conference on interdisciplinary research and development, Thailand, Wednesday 1 June 2011.
Fearn, N. (2006). Zygmunt Bauman, New statesman. 4775, 30.
Giddens, A. (1992). The transformation of intimacy: Sexuality, love, and eroticism in modern societies. Stanford University Press.
Henry-Waring, M. (2006). Intimate encounters with the other: Negotiating racialised, ethnic and cultural identities within intimate spaces, TASA Conference, University of Western Australia & Murdoch University, 4-7 December 2006 , ISBN-13: 978-1-74052-139-0 ISBN-10: 1-74052-139-0.
 Henry-Waring, M., & Barraket, J. (2008). Dating and intimacy in the 21st century: The use of online dating sites in Australia. International Journal of Emerging Technologies and Society, 6 (1): 14-33.
Internet World Stats (2015). http://www. Internetworldstats.com/ 2015/5/12.
Kimberly M. (2007). The positive and negative implications of anonymity in internet social interactions. Computers in Human Behavior, 23 (6), 3038-3065.
Poder, P. (2008). Bauman on freedom: Consumer freedom as the integration mechanism of liquid society. Aldershot: Ashgate.
Reid, S., & Mash. B. (2014). African primary care research: Qualitative interviewing in primary care. African Journal of Primary Health Care & Family Medicine, 6 (1), 1-6
Rosenfeld, M., & Thomas, R. (2012). Searching for a mate: The rise of the internet as a social intermediary. American Sociological Review, 77 (4), 523-547.
Shahghasemi, E., Masoumi, H., Akhavan, M., & Tafazzoli, B. (2015). Liquid love in Iran: A mixed method approach. Mediterranean Journal of Social Sciences, 6 (1), 138-144.
Turkle, Sh. (1996).Life on the screen: Identity in the age of internet. New York: Simon and Schuster.
Twohing, P., & Putnam, E. (2002). Group interviews in primary care research: Advancing the state of the art or ritualized research. Family Practice, 19 (3), 278–284.
Whittye, M. (2008). Liberating or debiting? An examination of romantic relationship, sexual relationship and friendship on the net. Computers in Human Behavior, 24, 1837-1850.
CAPTCHA Image