نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه مطالعات آینده‌نگر، پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی

چکیده

کیفیت زندگی دانشگاهی و احساس رضایت کلی دانشجویان کلیاتی از زندگی دانشگاهی هستند که بر اساس نظریۀ تسری، از بخش‌های گوناگون تأثیر می‌پذیرند. این پژوهش با هدف ارزیابی کیفیت زندگی تحصیلی دانشجویان بومی و غیر بومی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران انجام شده است، هدفی توسعه‌ای دارد و گردآوری داده‌های آن پیمایشی‌ست. جامعۀ آماری این پژوهش، دانشجویان دورۀ کارشناسی است که 500 نمونه به‌طور تصادفی از دانشگاه‌های جامعۀ هدف انتخاب و داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه‌ای که محقق تنظیم کرده، گردآوری شده است. برای تعیین روایی پرسش‌نامه از پرسش‌های آزموده‌شده در پژوهش‌های مشابه و آرای متخصصان استفاده و پایایی پرسش‌نامه با استفاده از شاخص آلفای کرونباخ از طریق پیش‌آزمون 15 نمونه در حد 86/0 تأیید شده است. برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار اس‌پی‌اس‌اسو آزمون‌های آماری استفاده شده است. کیفیت زندگی دانشجویان به‌طور معناداری کمتر از حد متوسط و کیفیت زندگی دانشجویان غیر بومی به‌طور معناداری بالاتر از کیفیت زندگی دانشجویان بومی ارزیابی شده است. پایین بودن کیفیت زندگی دانشگاهی دانشجویان نشان می‌دهد سیاست‌های آموزش عالی دربارۀ کیفیت و بهره‌وری منابع ملی، تأثیری اندک داشته است. عدم رضایت دانشجویان از کلیت زندگی دانشگاهی، به‌عنوان یکی از ذی‌نفعان اصلی آموزش عالی، می‌تواند نقطه آغازی برای انحراف از رسالت‌ها و فلسفه‌های توسعۀ آموزش عالی باشد. مدیران و رهبران آموزش عالی باید تصمیماتی جدی برای ارتقای کیفیت زندگی دانشگاهی اتخاذ نمایند. آموزش عالی بدون کیفیت زندگی دانشگاهی، نقض غرض خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

برهمنی، گلشن (1378). بررسی کیفیت زندگی آسیب‌دیدگان بمباران شیمیایی سردشت. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، رشتۀ آموزش پرستاری، دانشکدۀ پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی شهید بهشتی.
بوند، جان و کورنر، لین (1386). کیفیت زندگی و سالمندان. (مترجم: سیدحسین محققی کمال). تهران: دانژه.
توسلی، غلامعباس (1374). نظریه‌های جامعه‌شناسی. تهران: سمت.
جاودانی، حمید (1392). نقش‌آفرینی دانشگاه در فرایند توسعة پایدار، از رهگذر تولید سرمایة اجتماعی. تحقیقات فرهنگی ایران، 6 (1)، 80-55.
سلطانی، رضا؛ کافی، سیدموسی؛ صالحی، ایرج؛ کارشکی، حسین و رضایی، سجاد (1389). بررسی کیفیت زندگی دانشجویان دانشگاه گیلان. مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی گیلان، 19 (75)، 35-25.
شیخی، محمدتقی (1389). بررسی جامعه‌شناختی کیفیت زندگی دانشجویان/ جوانان شهر تهران. جمعیت، (74-73)، 84-63.
صادقی، زینب ‌(1392). ارتباط خدمات آموزشی و رضایتمندی دانشجویان فنی ‌ـ ‌مهندسی از نظام آموزش عالی. آموزش مهندسی ایران، 59، 37-25.
صالحی تهمینه و دهقان نیری، ناهید (1390). ارتباط اضطراب و کیفیت زندگی دانشجویان مقیم خوابگاه‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران. پژوهشکدۀ علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی، 10 (2)، 181-175.
عنبری، موسی (1389). بررسی تحولات کیفیت زندگی در ایران (1385-1365). توسعۀ روستایی، 1 (2)، 181-149.
غفاری، غلامرضا و امیدی، رضا (1390). کیفیت زندگی: شاخص توسعۀ اجتماعی. تهران: شیرازه.
فلاحتی، لیلا (1392). بررسی کیفیت زندگی دانشگاهی دانشجویان. تحقیقات فرهنگی ایران، 23، 172-151.
کریمیان، زهرا و احمدوند،  علی‌محمد (1392). جامعة اطلاعاتی، هویت فرهنگی و رسالت دانشگاه‌ها. تحقیقات فرهنگی ایران، 5 (3)، 76-47.
محمدی فرخران، الهام؛ مخیری، یاسر؛ توکل، زینب و منصوری، آسیه (1391). بررسی ارتباط کیفیت خواب و سلامت روان در دانشجویان ساکن خوابگاه. دانش و تندرستی، 7 (3)، 117-113.
معارفوند، زهرا (1392). ارزیابی کیفیت زندگی تحصیلی دانشجویان داخلی و خارجی دانشگاه شهید بهشتی، طرح پژوهشی دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی.
مکوندی، سمیه و زمانی، مریم (1390). بررسی کیفیت زندگی و ابعاد آن در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی اهواز. جنتاشاپیر، 2 (4)، 201-192.
مؤذن، احمد و علیزاده اقدم، محمدباقر (1391). بررسی کیفیت زندگی شهری. مجلة جامعه‌شناسی ایران،
3، 174-149.
یمنی دوزی سرخابی، محمد (1391). کیفیت در آموزش عالی. تهران: سمت.
Aldemir, C.; & Gulcan, Y. (2004). Students satisfaction in higher education: A Turkish case. Higher Education Management and Policy, 16 (2), 109-122.
Aldridge, S.; & Rowely,  J. (1998). Measuring customer satisfaction in higher education. Quality Assurance in Education, 6 (4), 197-204.
Baldwin, S.; Godfrey, Ch.; & Propper, C. (1992). Quality of life: Perspectives and policies. London & New York: Routledge.
Benjamin, M. (1994). The quality of student life: Toward a coherent conceptualization; Social Indicators Research, 31, 205–264.
Cha, K.H. (2003). Subjective well-being among college students. Social Indicators Research, (62-63), 455–477.
DeShields Jr. O. W.; Kara, A.; & Kaynak, E. (2008). Determinants of business student satisfaction and retention in higher education: Applying Herzberg’s two factor theory. International Journal of Educational Management, 19 (2), 28-39.
Eckersley, R. (1999). Quality of life in Australia (an analysis of public perceptions). Discussion paper No. 23, September, National Center for Epidemiology and Health.
Ellis, M. J. (1973). Why people play. NJ: Princeton-Hall.
Hennig,  T.; Langer, M. F.; & Hansen, U. (2001). Modeling and managing student loyalty: An approach based on the concept of relationship quality. Service Research Journal, 3 (4), 331-344.
Kraus, R. G. (1984). Recreation and leisure in modern society. (3rd Edition). Glenview, IL: Scott Forseman.
Lee, Y. J.; & Grace, H. (2008). A model of quality of college life (QCL) of students in Korea. Soc Indic Res, 87, 269–285.
Mai, L. (2005). A comparative study between UK and US: The student satisfaction in higher education and its influential factors. Marketing Management Journal, 21, 59-78.
Massam, B. H. (2002). Quality of life: Public planning and private living. Progress in Planning, 58, 141–227.
Mayo, D. T.; Helms, M. M.; & Codjoe, H. M. (2004). Reasons to remain in college: A comparison of highschool and college students. The International Journal of Educational Management, 18 (6), 360-367.
Napoli, A. R.; & Wortman, P. M. (1998). Psychological factors related to retention and early departure of two-year community college students. Research in Higher Education, 39 (4), 419-455.
Navarro, M. M.; Iglesias, P. M.; & Torres, R. P. (2005). A new management element for universities: Satisfaction with the offered courses. International Journal of Educational Management, 19 (6), 505-526.
Palacio, A. B.; Menesses, G. D.; & Perez, P. J. (2002). The configuration of the university image and its relationship with the satisfaction of Students. Journal of Educational Administration, 40 (5), 486-505.
Sirgy, M. J.; Grzeskowiak S.; & Rahtz, D. (2007). Quality of college life (qcl) of students: Developing and validating a measure of well-being. Social Indicators Research, 80, 343–360.
Sirgy, M. J.; Rahtz, D.; Cicic, M.; & Underwood, R. (2000). A method for assessing residents satisfaction with community-based services: A quality-of-life perspective. Social Indicators Research, 49, 279–316.
Sirgy, M. J.; Widgery, R. N.; Lee, D. J.; & Grace, B. Y. (2010). Developing a measure of community well-being based on perceptions of impact in various life domains. Social Indicators Research, 96 (2), 295-311.
Weiskopf, D. (1982). Recreation and leisure: Improving the quality of life. Boston: Allyn and Bacon.
Yu, Y.; & Dean, A. (2001). The contribution of emotional satisfaction to consumer loyalty. International Journal of Service Industry Management, 12 (3), 234-250
CAPTCHA Image