تحلیل و واکاوی روند شکل‌گیری سرمایه‌ی فرهنگی معلمان در میدان آموزش و پرورش (مطالعه‌ی تجربی معلمان شهرستان بیرجند)

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

با توجه به اهمیت سرمایه فرهنگی در میدان آموزش و پرورش تحقیق حاضر سرمایه فرهنگی معلمان را بر اساس چارچوب نظری پیر بوردیو بررسی می‌کند. حجم نمونه 480 نفر از معلمان شهرستان بیرجند است، که به‌ روش نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب و تصادفی ساده انتخاب شده‌اند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه است که برای تعیین پایایی آن از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است و مقدار آن 71/0 به‌دست آمده است. برای سنجش اعتبار پرسشنامه از تکنیک تحلیل عاملی تأییدی و اعتبار محتوایی استفاده شده است و برای آزمون فرضیات تحقیق از آزمون‌های آماری مناسب در سطح تحلیل‌های دومتغیره و چندمتغیره استاندارد، مانند تحلیل رگرسیون، تحلیل عاملی و همبستگی‌ها با به‌کارگیری نرم‌افزارهای اس‌پی‌اس‌اس و اِموس استفاده شده است. طبق یافته‌های توصیفی، موقعیت اجتماعی معلمان برحسب سرمایه فرهنگی در سطح متوسط و برحسب سرمایه اقتصادی در سطح متوسط رو پایین است. براساس آزمون معادلات ساختاری، سرمایه اجتماعی معلمان به‌صورت مستقیم، سرمایه اقتصادی و خاستگاه اجتماعی‌ـ‌‌اقتصادی آن­ها به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم و سرمایه نمادین معلمان فقط به‌صورت غیرمستقیم شکل­گیری سرمایه فرهنگی معلمان را تبیین می­کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

ابراهیمی، قربانعلی؛ و ضیاء­پور، آرش (1391). بررسی جامعه‌شناختی تأثیر سرمایه‌ فرهنگی بر مدیریت بدن (مطالعه‌ تجربی جوانان شهر گیلان‌غرب). فصلنامه جامعه‌شناسی کاربردی دانشگاه اصفهان، 23(1)، 148-125.

ادیبی سده، مهدی؛ و کریمی، یوسف (1391). بررسی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و نوع مصرف با تأکید بر موسیقی، فیلم و کتاب (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه اصفهان). جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، 1(1)، 26-1.

بون­ویتز، پاتریس (1391). درس‌هایی از جامعه‌شناسی پیر بوردیو (مترجم‌: جهانگیر جهانگیری، و حسن پورسفیر). تهران: آگه.

پرستش، شهرام (1385). صورت‌بندی میدان تولید ادبی در ایران معاصر (رساله دکتری). دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

پیروزان، محبوبه (1390). مطالعه رابطه سرمایه فرهنگی با نگرش زنان معلم شهر شیراز نسبت به تبعیض جنسیتی (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

تاجبخش، کیان؛ خاکباز، افشین؛ و پویان، حسن (1389). سرمایه اجتماعی: اعتماد، دموکراسی، توسعه. تهران: شیرازه.

تیموری، محمود (1391). تحلیل جامعه‌شناختی موقعیت اجتماعی معلمان؛ با تأکید بر زمینه‌مندی انواع سرمایه، قابلیت تبدیل و اثربخشی آن‌ها بر یکدیگر (مطالعه‌ تجربی معلمان شهرستان بیرجند)(پایان­نامه­ کارشناسی ارشد). دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

جانعلیزاده چوب­بستی، حیدر؛ خوش‌فر، غلامرضا؛ و سپهر، مهدی (1389). در جستجوی سنجش سرمایه‌ فرهنگی. مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 6(20)، 238-217.

جانعلیزاده چوب­بستی، حیدر؛ خوش‌فر، غلامرضا؛ و سپهر، مهدی (1390). سرمایه فرهنگی و موفقیت تحصیلی: ارزیابی تجربی مدل‌های نظری. پژوهش‌نامه مبانی تعلیم و تربیت، 1(2)، 104-83. doi: 10.22067/fe.v1i2.10287

چاوشیان تبریزی، حسن (1381). سبک زندگی و هویت اجتماعی و انتخاب­های ذوقی به عنوان شالوده تمایز و تشابه اجتماعی در دوره اخیر مدرنیته (رساله دکتری). دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

ذکایی، محمدسعید (1394). نابرابری سرمایه­های فرهنگی در شهر تهران. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 8(4)، 196–169. doi: 10.7508/ijcr.2015.32.007

ذکایی، محمدسعید؛ و اسماعیلی، محمدجواد (1390). جوانان و بیگانگی تحصیلی و دانشگاهی. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 4(4)، 90-55. doi: 10.7508/ijcr.2011.16.003

رحمتی، محمدمهدی؛ و بخشی، سعادت (1394). سبک زندگی و الگوی مصرف مورد مطالعه:‌ تلفن همراه. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 8(4) 142–119. doi: 10.7508/ijcr.2015.32.005

رحمتی، محمدمهدی؛ و مرادی، سجاد (1389). توزیع اجتماعی الگوی مصرف (بررسی سلیقه‌های هنری در شهر تهران). جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، 2(1)، 32-5.

زنجانی‌زاده، هما (1383). مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی پیر بوردیو. دوفصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، 1(2)، 39-23. doi: 10.22067/jss.v0i0.2983

ساعی، علی؛ و کاکاوند، اکرم (1388). بررسی عوامل موثر بر سرمایه اجتماعی جوانان با تأکید بر نقش خانواده. دانشنامه علوم اجتماعی، 1(2)، 113-89.

سوری، علی (1384). سرمایه اجتماعی و عملکرد اقتصادی. مجله تحقیقات اقتصادی، 40(2)، 108-87.

سیدمن، استیون (1386). کشاکش آراء در جامعه‌شناسی (مترجم: هادی جلیلی). تهران: نشر نی.

شارع­پور، محمود؛ و خوش‌فر، غلامرضا (1381). رابطه‌ سرمایه‌ فرهنگی با هویت اجتماعی جوانان؛ مطالعه موردی شهر تهران. نامه‌ علوم اجتماعی، 10(20)، 147-133.

علی‌بابایی، یحیی؛ و باینگانی، بهمن (1389). بررسی میزان تأثیر سرمایه‌های اقتصادی و اجتماعی بر سرمایه فرهنگی (مطالعه جوانان شهرستان پاوه). فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 6(18)، 116-87.

غائب اناقز، فریده (1386). سرمایه‌ فرهنگی و تأثیر آن بر سبک زندگی دختران نوجوان شهر تهران (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

فاضلی، محمد (1382). مصرف و سبک زندگی. قم: صبح صادق.

قادرزاده، امید (1388). هویت جمعی غالب کردها در کشورهای ایران و عراق (رساله‌ دکتری). دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

گرنفل، مایکل (1389). مفاهیم کلیدی بوردیو (مترجم: محمدمهدی لبیبی). تهران: نشر افکار.

 گلندینینگ، آنتونی؛ هندری، لیو؛ لاو، جان؛ و شاکسمیت، جنت (1383). اوقات فراغت و سبک‌های زندگی جوانان (مترجم: مرتضی ملانظر، و فرامرز ککولی دزفولی). تهران: نسل سوم.

گیوریان، حسن؛ و دیندارفر کوش، فیروز (1390). بررسی رابطه‌ سرمایه اجتماعی و اثربخشی معلمان. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی آزاد اسلامی واحد گرمسار، 5(3)، 145-137.

مجدی، علی‌اکبر؛ صدر نبوی، رامپور؛ بهروان، حسین؛ و هوشمند، محمود (1389).سبک زندگی جوانان ساکن شهر مشهد و رابطه‌ آن با سرمایه فرهنگی و اقتصادی والدین. دو فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، 7(2)، 161-131. doi: 10.22067/jss.v0i0.15829

معیدفر، سعید؛ و ذهانی، قربانعلی (1384). بررسی میزان نارضایتی شغلی معلمان و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن (مطالعه موردی معلمان شهر نیشابور). مجله جامعه‌شناسی ایران، 6(1)، 150-135.

ناطق­پور، محمدجواد؛ و فیروزآبادی، سیداحمد (1385). شکل‌گیری سرمایه اجتماعی و فراتحلیل عوامل موثر بر آن. نامه‌ علوم اجتماعی، 28، 190-160.

نوغانی، محسن (1386). تأثیر نابرابری سرمایه فرهنگی بر موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان پیش‌دانشگاهی در دستیابی به آموزش عالی. فصلنامه تعلیم و تربیت، 23(3)، 101-71.

Andersen, P. L., & Hansen, M. N. (2011). Class and cultural capital-The case of class inequality in educational performance. European Sociological Review, 28(5), 607-621. doi:10.1093/esr/jcr029.

Bourdieu, P. (1984). Distinction: A social critique of the judgement of taste. Harvard university press.

Bourdieu, P. (1988). Homo academicus. Stanford University Press.

Bourdieu, P. (1993). Sociology in question (Vol. 18). Sage.

Bourdieu, P. (2004). Science of science and reflexivity. Polity.

Bourdieu, P. (2005). The social structures of the economy. Polity.

Fowler, B. (1997). Pierre Bourdieu and cultural theory: Critical investigations (Vol. 48). Sage.

Hansen, M. N., & Mastekaasa, A. (2006). Social origins and academic performance at university. European Sociological Review, 22(3), 277-291. doi: 10.1093/esr/jci057

Jenkins, R. (2014). Pierre Bourdieu. Routledge.

Lauder, H., Brown, P., Dillabough, J. A., & Halsey, A. H. (2006). Education, globalization, and social change. Oxford University Press.

Savage, M., Gayo-Cal, M., Warde, A., & Tampubolon, G. (2005). Cultural capital in the UK: A preliminary report using correspondence analysis. CRESC (University of Manchester), CRESC Working Paper.

Witkin, R. W. (2004). Adorno on popular culture. Psychology Press.

 

چگونه به این مقاله استناد دهیم:

علی‌بابایی، یحیی؛ هاشمی، سیدضیاء؛ و تیموری، محمود (1396). تحلیل و واکاوی روند شکل‌گیری سرمایه فرهنگی معلمان در میدان آموزش و پرورش؛ مورد مطالعه، معلمان شهرستان بیرجند. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 10(3)، 26-1. doi: 10.22631/jicr.2017.1464.2175 

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار