نویسنده

استادیار دانشکدة معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (علیه السلام)

چکیده

تولیدات دینی رسانه‌های جمعی برای کودکان طی سال‌های اخیر رشد چشمگیری پیدا کرده است. بیان داستان‌های پیامبران بزرگ و وقایعی از تاریخ اسلام در قالب‌های هنری جذاب و بهره‌گیری از ادبیات نمایشی در مناسبت‌های مذهبی، نویدبخش موفقیت‌هایی در این حوزه مغفول مانده تولیدی است. اما آنچه امروزه باید درباره سیاست‌گذاری‌های دینی کشور پرسید، این است که چرا دست‌اندرکاران تعلیم و تربیت دینی کودکان، چه در حوزه رسانه‌های سنتی (مانند خانواده، مساجد، هیئت‌ها و از این دست) و چه در حوزه رسانه‌های جدید (مانند کتاب‌های درسی، مطبوعات و رادیو و تلویزیون)، از سیاست‌ها و برنامه‌های یکپارچه و هماهنگی تبعیت نمی‌کنند که بر دیدگاه نظری ثابت شده‌ای در ارتباطات دینی بنیان گذارده شده باشد. این پرسش در واقع، برخاسته از همان تقابل قدیمی مخاطب‌محوری و رسانه‌محوری در ارتباطات و شناخت‌‌‌گرایی با سایر رویکردها در روان‌شناسی است. نتایج پژوهش میدانی اجرا شده توسط نگارنده در کنار دستاوردهای روان‌شناختی مکتب شناخت‌گرا در ارتباطات انسانی و دیدگاه‌های مخاطب‌محور فرهنگی، به‌ویژه نظریه دریافت در ارتباطات جمعی، می‌تواند برخی گره‌های مشکلات موجود در پیام‌سازی‌های دینی را بگشاید. این مقاله با تأکید بر مکاتب نظری فوق تلاش می‌کند که ضمن نگاه به وضعیت موجود رسانه‌های دینی در فرهنگ کودکان و نوجوانان ایرانی، دیدگاه مطلوب را در برنامه‌سازی دینی برای کودکان معرفی و بر اساس آن، وظایف اساسی رسانه‌های جمعی را در این زمینه مطرح کند.

کلیدواژه‌ها

1. Ang, I. (1987) “In the Realm of Uncertainty”, in Crowley & Michelle (eds),
Communication Theory, London: Blackwell Publisher.
2. Bâhonar, N. (1386 [2007 A.D]) Âmozeš-e Mafâhim-e Dini Hamgâm bâ Ravânšenâsiye
Rošd (Persian Translation of Educating Religious Concepts Regarding Developmental
Psychology), Tehran: Entešârât-e Sâzmân-e Tabliqât-e Islami.
3. Bâhonar, N. (1387 [2008 A.D]) Rasânehâ va Din: az Rasânehhâa-ye Sonati-ye Islami
tâ Television (Persian Translation of Media and Religion: from Traditional Islamic
Media to Television), Tehran: Markaz-e Tahqiqât, Motâleât va Sanješ-e Barnâmeh-iye
Sedâ va Simâ.
4. Bastide, D. (1987) Religious Education 5-12, London & New York: Falmer Press.
5. Cox, E. (1983) Problems and Possibilities for Religious Education, London: Hodder
and Stoughton.
6. Fisk, J. (1986) “Television Polysemy & Popularity”, in Critical Studies in Mass
Communication, Vol. 3(2): 391-408.
7. Goldman, R. (1964) Religious Thinking from Childhood to Adolescence ،London:
Routledge & Regan Poul.
8. Goldman ,R) .1965 (Readiness for Religion, London: Routledge & Regan Poul.
9. Hall, S. (1980) “Encoding and Decoding in the Television Discourse”, in Stuart Hall
(eds), Culture, Media and Language, London: Hutchinson.
10. Hoover, S. (1988) Mass Media Religion: The Social Sources of the Electronic
Church, New Bury Park: Sage.
11. Mc Quail, D. (1380 [2001 A.D]) Moxâtab Šenâsi (Persian Translation of Audience
Analysis), Translated by Mahdi Montazer Qâem, Tehran: Markaz-e Motâleât va Tahqiqât-
e Resânehâ.
12. Mc Quail, D. (1382 [2003 A.D]) Darâmadi bar Nazariyehâ-ye Ertebâtât (Persian
Translation of Mass Communication Theory: An Introduction), Translated by Parviz
Ejlâli, Tehran: Markaz-e Motâleât va Tahqiqât-e Resânehâ.
13. Olson, D. (1377 [1998 A.D]) Rasânehâ va Namâdhâ: Sorathâ-ye Bayân, Ertebât va
Âmozeš (Persian Translation of Media and Symbols: Forms of Expression, Communication
and Education), Translated by Mahobe-h Mohâjer, Tehran: Soroš.
14. Rahmândost, M. (1369 [1990 A.D]) Qesehgoi: Ahamiyat va Râh va Rasm-e ân
(Persian Translation of Story-telling: Importance and Traditions), Tehran: Entešârât-e
Rošd.
15. Šaâri Nežad, A. (1367 [1988 A.D]) Ravânšenâsi-ye Rošd (Persian Translation of
Developmental Psychology), Tehran: Entešârât-e Etelâât.
16. Suman, M., et. al. (1997) Religion and Prime Time Television, London: Prager.
17. Xâdemi, E. (1370 [1991 A.D]) «Dark-e Kodakân-e Dabestâni az Mafâhim-e Dini»
(Persian Translation of Elementary Student`s Understanding of Religious Concepts), in
Faslnâmeh-ye Talim va Tarbiyat, Vol. 3(27, 28):93-115.
CAPTCHA Image