تحلیل نشانه‌شناختی تمبرهای جمهوری اسلامی ایران (1389-1357)؛ گذار از نشانه‌های سیاسی به نشانه‌های اجتماعی

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علوم سیاسی، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 دانشیار علوم سیاسی، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

نشانه‌شناسی، علم مطالعه نظام‌های نشانه‌ای و درواقع، فرایندی تأویلی برای فهم حقیقت پنهان در پس علائم، رمزها، و نشانه‌ها و نمادهای فرهنگی است. افزون‌براین، نشانه‌شناسی به ما می‌گوید که ساختارها می‌توانند معنادار باشند؛ به‌گونه‌ای‌که ساختارها مبنایی نشانه‌ای دارند و به‌صورت یک نظام عمل می‌کنند. در نظام جمهوری اسلامی ایران نیز این ساختارها بسیار گسترده هستند. نظام نشانه‌ای در جمهوری اسلامی ایران به‌دلیل خلق یک هویت شیعی جدید و اسلام سیاسی، اهمیت فراوانی دارد. مقاله حاضر از طریق روش ترکیبی تحلیل محتوا و نشانه‌شناسی، فرایند گذار از نشانه‌های سیاسی به نشانه‌های اجتماعی را در تمبرهای بین سال‌های 1389-1357 به‌مثابه یکی از ابزارهای فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، بررسی کرده است. یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد، فرایند تغییر نمادهای گنجانده‌شده بر روی تمبرها بین سال‌های 1389-1357 حکایت از این دارد که نشان‌های مشروعیتی جمهوری اسلامی ایران بر روی تمبرها، از حکمرانان به جامعه و از سیاسی به اجتماعی گذر کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

آبراهامیان، یرواند (1394). مردم در سیاست ایران پنج پژوهش موردی (چاپ هفتم؛ مترجم: بهرنگ رجبی). تهران: نشر چشمه.

آبراهامیان، یرواند (1395). تاریخ ایران مدرن (چاپ سیزدهم؛ مترجم: محمدابراهیم فتاحی). تهران: نشر نی.

ارجمند، سیروس (1375). تاریخچه تمبر ایران در زمان پهلوی 1357-1304. ایران‌شناسی، 8(4)، 756- 746.

استمپل، جان.دی (1378). درون انقلاب ایران (چاپ دوم؛ مترجم: منوچهر شجاعی). تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا. (تاریخ اصل اثر 1981)

اسلامی‌ندوشن، محمدعلی (1348). زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه. تهران: انتشارات انجمن آثار ملی.

باقری‌دولت‌آبادی، علی؛ و شفیعی‌سیف‌آبادی، محسن (1393). از هاشمی تا روحانی، بررسی سیاست خارجی ایران در پرتو نظریه سازه‌انگاری. تهران: انتشارات تیسا.

جعفری‌ولدانی، اصغر (1382). روابط خارجی ایران (بعد از انقلاب اسلامی). تهران: انتشارات آوای نور.

خمینی، روح‌الله (1379). صحیفه نور (چاپ سوم؛ جلد 13). تهران: موسسه نشر آثار امام خمینی.

خمینی، روح‌الله (1379). صحیفه نور (چاپ سوم؛ جلد 17). تهران: موسسه نشر آثار امام خمینی.

دهقانی‌فیروزآبادی، سیدجلال (1393). الگوهای صدور انقلاب در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق.

رحیمی، علیرضا (1396). کشاکش دموکراسی و امنیت ملی در ایران (1285 تا 1392 ش). تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.

رمضانی، روح‌الله (1394). چارچوبی تحلیلی برای بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران (چاپ هشتم؛ مترجم: علیرضا طیب). تهران: نشر نی.

سجودی، فرزان (1395). نشانه‌شناسی کاربردی (چاپ پنجم). تهران: انتشارات علم.

علی­پور­گرجی، محمود (1393). گفتمان‌های سیاسی در جمهوری اسلامی ایران. تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

فولادی، محمد (1379). اندیشه‌ای بر ویژگی‌های اخلاقی - اجتماعی داستان سیاوش. پژوهش‌های فلسفی – کلامی، 1(4)، 149-124.

قهرمان‌پور، رحمن (1394). هویت و سیاست خارجی در ایران و خاورمیانه. تهران: انتشارات روزنه.

کریمی، ایوب (1391). مفهوم هژمونی و امکان قدرت‌یابی گفتمان‌های حاشیه‌ای. رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، 29، 191- 175.

گازیوروسکی، مارک (1394). سیاست و حکومت در خاورمیانه و شمال آفریقا (ویراستار: مارک گازیوروسکی؛ مترجم: عسکر قهرمان‌پور). تهران: انتشارات امیرکبیر.

متقی، ابراهیم؛ و پوستین‌چی، زهره (1390). الگو و روند در سیاست خارجی ایران. تهران: انتشارات دانشگاه مفید.

محمدپور، احمد (1397). ضدِ روش، زمینه‌های فلسفی و رویه‌های عملی در روش‌شناسی کیفی. تهران: لوگوس.

محمدلی، شیرین (1388). کوروش، بنیان‌گذار حقوق بشر. گزارش، 214.

‌مهدوی، عبدالرضاهوشنگ (1386). سیاست خارجی ایران در دوران پهلوی 1300- 1357 (چاپ هفتم). تهران: انتشارات پیکان.

موسویان، سیدحسین (1394الف). روایت بحران هسته‌ای ایران؛ ناگفته‌های یک دیپلمات (مترجم: رحمن قهرمان‌پور). تهران: انتشارات تیسا.

موسویان، سیدحسین (1394ب).  ایران و آمریکا: گذشته شکست‌خورده و مسیر آشتی (مترجم: محمدرضا رضایی‌پور). تهران: انتشارات تیسا.

میلانی، محسن (1381). شکل‌گیری انقلاب اسلامی از سلطنت پهلوی تا جمهوری اسلامی (مترجم: مجتبی عطارزاده). تهران: گام نو. (تاریخ اصل اثر 1994)

نجف­زاده، مهدی (1393). بازتاب منازعه هویتی در ابزارهای فرهنگی، مطالعه اسکناس‌های ایرانی دوره پهلوی دوم و جمهوری اسلامی. پژوهشنامه علوم سیاسی، 9(2)، 237-207.

نظری‌زاده، فریده؛ و مشهدی‌حاجی‌علی، فاطمه (1394). نماد خورشید در هنر ایران باستان. دومین همایش ملی باستان‌شناسی ایران، تهران،ایران.

نوین‌فرح‌بخش، فریدون (1383). راهنمای تمبرهای ایران: قاجار، پهلوی، جمهوری اسلامی ایران. تهران: نشر فرح‌بخش.

هیوود، اندرو (1394). سیاست (چاپ پنجم؛ مترجم: عبدالرحمن عالم). تهران: نشر نی. (تاریخ اصل اثر 2002)

Adamson, W. L. (1980). Hegemony and revolution: Antonio gramsci's political and cultural theory. University of California Press.

Atkin, A. (2008). Peirce's Final account of signs and the philosophy of language. Transactions of The Charles S Peirce Society, 44(1), 63-85.

Brunn, S. D. (2010). Stamps as messengers of political transition*. Geographical Review, 101(1), 19-36. doi: 10.1111/j.1931-0846.2011.00070.x

Child, J. (2005). The politics and semiotics of the smallest icons of popular culture: Latin American postage stamps. Latin American Research Review, 40(1), 108-137. doi: 10.1353/lar.2005.0003

Leclerc, J., & Scott, N. (1993). The political iconology of the indonesian postage stamp (1950-1970). Indonesia, 15, 48. doi: 10.2307/3351240

Mclean, I. (1996). The concise Oxford Dictionary of politics. Oxford University Press.

Nöth, Winfried. (2010). The criterion of habit in peirce’s definitions of the symbol. Transactions of The Charles S. Peirce Society, 46(1) 82-93. doi: 10.2979/tra.2010.46.1.82

Scott, D. (1992). National icons: The semiotics of the French stamp. French Cultural Studies, 3(9), 215-234. doi: 10.1177/095715589200300901

 Woolcock, J. A. (1985). Politics, ideology and hegemony in gramsci's theory. Social and Economic Studies, 3(34), 199-210.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار