نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جامعه شناسی گردشگری، پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی مشهد، ایران

2 گروه جامعه شناسی، پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی مشهد، ایران

چکیده

بیش از دو دهه است که پژوهشگران گردشگری به موضوع جنسیت توجه نشان داده‌اند و به‌تدریج مسئلۀ نابرابری، محدودیت‌ها، و ادراک زنان از محدودیت، ترس، خطر، تهدید، و امنیت، وارد حوزۀ مطالعات اجتماعی و گردشگری شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی ترس‌های زنان در سفر و راهبرد‌های رویارویی آنان با این ترس‌ها انجام شده است. رویکرد کیفی با اتکا به 19 مصاحبۀ عمیق نیمه‌ساخت‌یافته اتخاذ شد. مشارکت‌کنندگان، زنان متعلق به پایگاه اجتماعی‌ـ‌اقتصادی متوسط ساکن شهر مشهد بودند. یافته‌ها در چارچوب سه نوع ترس (ساختاری، اجتماعی، و شخصی) و سه نوع شیوۀ رویارویی با این ترس‌ها مقوله‌بندی شد. در این طبقه‌بندی، منظور از ترس‌ها یا راهبردهای «ساختاری»، منابع ترس یا راهبرد‌های مواجهه‌ای است که به ساختار اجتماعی، کالبدی، و طبیعی مقصد گردشگری مربوط می‌شود. کاربرد صفت «اجتماعی» برای ترس‌ها و راهبردها، ناظر به اموری است که در فرایند کنش متقابل رخ می‌دهد. ترس‌ها و راهبرد‌های «شخصی» نیز به اموری مربوط است که بیشتر در محدودۀ انتخاب‌ها، ترجیحات، قابلیت‌ها، و ابتکارات شخصی و شناختی می‌گنجد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که اگرچه زنان به‌سبب شرایط ذهنی خود، شرایط عینی محیط‌های گردشگری، و برساخت اجتماعی ترس در زنان، ترس‌هایی را تجربه می‌کنند، اما در برابر آن، انواع مقاومت فعالانه یا انفعالی را درپیش می‌گیرند و از آن به‌عنوان ابزاری برای توانمندسازی خود بهره می‌گیرند. اگرچه این تجربه‌ها به‌لحاظ کیفیت و عمق با تجربه‌های زنان کشورهای توسعه‌یافته متفاوت است، اما با وجود تمهیدات محافظه‌کارانه‌تر، مسیر مشابهی را می‌پیماید.

کلیدواژه‌ها

CAPTCHA Image