نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده مدیریت دانشگاه تهران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی و رسانه دانشگاه تهران،

3 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت رسانه دانشگاه تهران،

چکیده

در مقاله حاضر با استفاده از رویکرد مطالعات فرهنگی و از دریچه نگاه متفکران نظریه انتقادی زندگی روزمره، همچون هانری لوفور، میشل دوسرتو، و جان فیسک، و با استفاده از روش نشانه‌شناسی رولان بارت، به تحلیل نشانه‌شناختی و کشف معنای تصویر بازنمایی شده از ابعاد مختلف زندگی روزمره جوانان در بستر شهر تهران در سه فیلم «طهران، تهران»، «مرهم» و «انتهای خیابان هشتم»، و در دو سطح دلالت آشکار و پنهان پرداخته می‌شود. انتخاب فیلم‌ها بر اساس نمونه‌گیری هدفمند و توالی زمانی در ساخت فیلم‌ها برای آشکار شدن نوع نگاه کارگردانانی از نسل‌های متفاوت و نیز اهمیت نقش شهر به عنوان عنصر پیش‌برنده روایت در آنها بوده است. تصویر ارائه شده از جوانان تهرانی نشان می‌دهد که تلقی آنها از رابطه و موقعیت شهروندی، تلقی عمودی است که با وجود تلاش برای مقاومت در مقابل منافع قدرت حاکم، در نهایت خود را در شرایطی به ناچار تابع و پذیرای منفعل تحولات محیط پیرامون می‌بینند. ویژگی‌های خاص تهران، به مثابه اراده، نیرو، و فشاری بر جوانان، آنها را وادار به تصمیم‌گیری یا واکنشی می‌کند که اگر در این شهر نبودند چنین نمی‌کردند. شهری که در این فیلم‌ها تصویر می‌شود محلی است که در آن شخصیت‌ها روابطی کوتاه و ناپایدار دارند، فضای ناامنی است که آرزوهای جوانانش را سرکوب می‌کند و آنها را برای دست‌یابی به خواسته‌هاشان به مکانی خارج از خود سوق می‌دهد. تهران جایگاه فاصله‌گذاری میان قهرمانان، نسل‌ها و شهروندان خود است که نسل جدید پرورش‌یافته در دامان خود را به بهای تلاش برای انتخاب و تعیین سرنوشت خود، از جریان اصلی جامعه به حاشیه می‌راند.

کلیدواژه‌ها

Allen, Graham (2003), Roland Barth, London; New York: Routledge.
Branston, Gill (2000), Cinema and Cultural Modernity, Philadelphia: Open University.
Caws, Mary Ann(1991), City Images: Perspectives from Literature, Philosophy, and Film, New York: Gordon and Breach.
De certeau, Michel (1984), the Practice of Everyday life, University of California press.
Hughes, Alex and Williams, James S. (2001), Gender and French cinema, Oxford: Berg.
Āzād Armakī, T (1383 [2005 A.D]), Jāmi’a-shināsī-i Taghyīrāt-i Farhangī dar Īrān. Tehrān: Nashr-i Ān.
Āzād Armakī, T (1386 [2008 A.D]), Jāmi’a-shināsī-I Khānivāda-i Īrānī. Tehrān: Samt.
Abāzarī, Y (1381 [2003 A.D]), Furū-pāshī-i Ijtimā’eī. Āftāb, No. 11.
Abāzarī, Y (1380 [2002 A.D]), Roland Barthes va Ustūra va Mutāli’āt-i Farhangī. Arghanūn, No. 18.
Ahmadī, B (1386 [2008 A.D]), az Nishāna-hā-i Tasvīrī tā Matn. Tehrān: Markaz.
Barthes, R (1380 [2002 A.D]), Ustūra dar Zamāna-i Hāzir. Translated by Y. Abāzarī, Arghanūn, No. 18.
Tahāmī-Nézhād, M (1391 [2013 A.D]), Insān, Sīnimā, Shahr: Majmū’a-i Guft-o-gū-ha. Edited by A. Qāsim-khān, Tehrān: Ruzana. Khāliq-panāh, K (1387 [2009 A.D]), Nishāna-shināsī va Tahlīl-i Fīlm: Lāk-pusht-hā Parvāz Mīkunand. MutāIi’āt-i Farhangī va Irtibātāt, Vol. 4, No. 12.
Zukā’eī, M. S (1385 [2007 A.D]), Farhang-i Mutāli’āt-i Javānān. Tehrān: Āgah.
Zukā’eī, M. S (1390 [2012 A.D]), Jāmi’a-shināsī-i Javānān-i Īrān. Tehrān: Āgah.
Rīyāzī, A (1391 [2013 A.D]), Bāz-numāyī-i Tehrān dar Dāstān-i Yūsif-Ābād Khīyābān-i 33. Majmū’a-i Maqālāt-i Sémīnār-i Bāz-numāyī-i Fazā-hā-i Shahrī dar Hunar va Adabīyyāt, Tehrān: Nashr-i Shahr.
Segalen, M (1370 [1992 A.D]), Jāmi’a-shināsī-i Tārīkhī-i Khānivāda. Translated by H. Elyāsī, Tehrān: Markaz.
Fisk, J (1386 [2008 A.D]), Farhang-i Tilivīzīun. Translated by M. Burūmand, Arghanūn, No. 19.
Fisk, J (1386 [2008 A.D]), Farhang va Īdi’uluzhī. Translated by M. Burūmand, Arghanūn, No. 20.
Kāzemī, A (1388 [2010 A.D]), Parsa-zanī va Zindagī-i Rūzmarra-i Īrānī. Tehrān: Āshīyān.
Kotharī, M (1387 [2009 A.D]), Dar-Āmadī bar Mūsiqī-i Mardum-pasand. Tehrān: Tarh-i Āyanda.
Lājvardī, H (1384 [2006 A.D]), Nazarīyya-hā-i Zindagī-i Rūzmarra. Nāma-i Ulūm-i Ijtimā’eī, No. 26.
Lājvardī, H (1388 [2010 A.D]), Zindagī-i Rūzmarra dar Īrān-i Mudirn. Tehrān: Thālith.
Mehr-Āyīn, M (1386 [2008 A.D]), Sharāyit-i Tolīd-i Farhang: Rīsha-hā-i Zuhūr-i Mudirnīsm-i Islāmī dar Hind, Misr va Īrān. Phd. Thesis, Tarbīyat-i Mudarris University.
Wirth, L (1385 [2007 A.D]), Shahr-garāyī; Shīva-i az Zindagī. Translated by F. Hesāmīyān, Tehrān: Mutāli’at-i Shahrī va Mantaqa’ī.
 
CAPTCHA Image