شاه قاسمی, زهره, فرقانی, مخمدمهدی, خانیکی, هادی. (1395). مطالعۀ رویکرد برنامه های توسعه در ایران به ارتباطات. تحقیقات فرهنگی ایران, 9(3), 147-180. doi: 10.22035/ijcr.2016.324
زهره شاه قاسمی; مخمدمهدی فرقانی; هادی خانیکی. "مطالعۀ رویکرد برنامه های توسعه در ایران به ارتباطات". تحقیقات فرهنگی ایران, 9, 3, 1395, 147-180. doi: 10.22035/ijcr.2016.324
شاه قاسمی, زهره, فرقانی, مخمدمهدی, خانیکی, هادی. (1395). 'مطالعۀ رویکرد برنامه های توسعه در ایران به ارتباطات', تحقیقات فرهنگی ایران, 9(3), pp. 147-180. doi: 10.22035/ijcr.2016.324
شاه قاسمی, زهره, فرقانی, مخمدمهدی, خانیکی, هادی. مطالعۀ رویکرد برنامه های توسعه در ایران به ارتباطات. تحقیقات فرهنگی ایران, 1395; 9(3): 147-180. doi: 10.22035/ijcr.2016.324
مطالعۀ رویکرد برنامه های توسعه در ایران به ارتباطات
1دکترای علوم ارتباطات اجتماعی، عضو گروه پژوهشی فرهنگ و ارتباطات، جهاد دانشگاهی، واحد علامه طباطبایی
2دانشیار گروه علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده
حرکت بهسمت اهداف «سند چشم‌انداز 1404» نیازمند درک الزامات برای تدوین برنامه‌های مناسب جهت دست‌یابی به اهداف مطلوب در توسعه است. با آغاز عصر اطلاعات، قواعد سیاستگذاری توسعه نیز بهشدت در جهان تغییر کرده و تحت تأثیر متغیرهای ارتباطات، فرصت‌های بی‌بدیلی برای جهش کشورهایی که در مراحل آغازین توسعه بوده‌اند، فراهم شده است. بر این اساس، توجه به بعد ارتباطات در سطح کلان و در برنامه‌های توسعه سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور، بسیار مهم و ضروری است. این امر نیازمند بازنگری برنامه‌های پیشین و آسیب‌شناسی آنها و ارزیابی نقاط قوت و ضعف برنامه‌ها برای تدوین برنامه‌های جامع‌تر آینده است. سؤال اصلی این تحقیق این است که بعد از انقلاب، رویکرد برنامه‌های توسعه به بخش ارتباطات چگونه بوده است؟ کدام‌یک از ابعاد ارتباطات مورد توجه و چه جنبه‌هایی مورد غفلت قرارگرفته است؟ در این پژوهش، تحلیل پنج برنامة توسعة پس از انقلاب، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی انجام گرفته است. یافته‌ها نشان می‌دهند که در همۀ برنامه‌های پنج‌سالة توسعه به ابعاد سخت‌افزارانه و کمی توسعة ارتباطات و رسانه‌ها بیشتر پرداخته شده و جنبه‌های کیفی و محتوایی، نظیر حق دسترسی همگانی به اطلاعات، آزادی کسب و انتشار اطلاعات در چارچوب قانون اساسی، آزادی بیان و قلم و نیز حرکت به‌سوی جامعة اطلاعاتی و دانایی‌محور و همچنین سایر ابعاد ارتباطات، از جمله ارتباطات انسانی، سنتی و اجتماعی کمتر مورد توجه بوده است. درعین‌حال، در برنامة چهارم توسعه با محوریت «دانایی»، نسبت به سایر برنامه‌ها به‌صورت جامع‌تر به ابعاد و زمینه‌های جدید ارتباطات پرداخته شده است. این پژوهش، با توجه به همین رویکردها و نیز رهیافت‌های جدید علمی و تجربی، ضرورت دخیل کردن بیشتر ارتباطات را در سیاستگذاری توسعه، پیشنهاد می‌کند.
Analysis of Development Plans from Communications Perspective
نویسندگان [English]
Zohreh Shahghasemi1؛ Mohmmad Mahdi Forghani2؛ Hadi Khaniki2
1PhD in Social Communication Sciences, Facult Member of Department of Culture and Communication, Jihad Daneshgahi, Allameh Tabatabaei University Branch
2Associate Porofessor, Faculty of Communication Sciences, Allameh Tabatabaei University
چکیده [English]
The movement towards the goals of "Vision plan 1404" needs the perception of the requirements to prepare plans for achieving the favorite objectives of development. With the advent of the information age, the rules of development policy-making strongly have changed in the world and also unique opportunities areprovided by variables of communications for countries that have been in early stages of development. Based on this, considering the communications in macro-level and in the political, social, economic and cultural development plans is important and necessary. This requires a review and pathology of previous plans and evaluation of their strengths and weaknesses for preparing of more comprehensive future plans. Themain question of this study is: what is the approach of development plans to communications section after Islamic revolution? Which aspects of communications are considered, and what aspects are ignored? This study analyzes five development plans after the revolution, by using of qualitative content analysis. Results show that in all five-year plans the focus was on hardware and quantitative dimensions of communication development and media, but qualitative and content aspects, such as the right to universal access to information, freedom to obtain and disseminate information within the constitution, freedom of speech and press, a move towards the information society and knowledge-based, also other dimensions of communications such as human, traditional and social communication has been less considered. In the fourth development plan that is "knowledge" – centered, new fields of communications has been studied comprehensively in comparison to other plans. According to these approaches and new scientific and experimental perspectives, this paper suggests further engagement in communications necessity for development policy-making.
کلیدواژه‌ها [English]
Development Plans, Communications Policy-Making, Communications Planning, Communications, media
مراجع
ابراهیمآبادی، حسین(1392). تاملی بر نسبت میان فناوریهای اطلاعاتی با تغییرات در فرهنگ و مناسبات اجتماعی. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران. 6 (4)، 83-106.
معتمدنژاد، کاظم (1371). ارتباطات توسعه و توسعة ارتباطات در ایران: نقش ارتباطات در پیشبرد برنامه‌های توسعة ملی و اهمیت برنامه‌ریزی برای توسعة ارتباطی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
معتمدنژاد، کاظم (1383). یونسکو و سیاستگذاری ملی ارتباطات در کشورهای در حال توسعه. رسانه. 15(2)، 38ـ5.
معتمدنژاد، کاظم .(1380). سیری در تحول مطالعات ارتباطاتی. در مهدی محسینان‌راد. ارتباط شناسی. تهران: سروش.
معتمدنژاد، کاظم(1371). وسائل ارتباط جمعی. تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
مولانا، حمید (1387). گذر از نوگرایی، (مترجم یونس شکرخواه). تهران: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها.
Hancok, A. (1981). Communication Planning for Development: an Operational Framework, UNESCO.
Hsieh, H.F; Shannon, S.E. (2005) .Three Approaches to Content Analysis. Qualitative Health Research, 15(9), 1277-1288.
McQuail, Denis (1983). McQuail's Mass Communication Theory. London: Sage Publication.
Servaes, J. (1989). Shifts in Development and Communication Theory with a Brief Discussion of its Communication Policy and Planning Consequences. Progress in Communication Vciences. 209(59), 51-58.
Servaes, J. (1991). Toward a New Perspective for Communication and Development. Communication in Development. 52(1).
Servaes, J.; Malikhao, P. (2005). Participatory Communication: the New Paradigm? In O. Hemer and T. Tufte (eds.), Media and Glocal Change: Rethinking Communication for Development. Goteborg: Nordicom and Buenos Aires: Clacso. Pp.91-103.
Tehranian, M. (1994). Communication and Development. In Communication Theory Today, David Crawley and David Mitchell (Ed.). Stanford, CA: Stanford University Press.
UNESCO (1972) Report of the Meeting of Experts on Communication Policies and Planning. Paris. 17-18 July 1972. Paris: UNESCO.
Zhang, Y.; Wildemuth, B. M. (2009). Qualitative Analysis of Content. In B. Wildemuth (Ed.). Applications of Social Research Methods to Questions in Information and Library Science. Westport, CT: Libraries Unlimited. 308-319.
ابتدای صفحه