نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسنده
استادیار جامعه‌شناسی، گروه مطالعات علم و فناوری، مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت عتف، تهران، ایران
چکیده
تا پیش از شیوع کرونا، اردوی ورودی‌های جدید دانشگاه صنعتی شریف، یکی از سنت‌های مهم و متمایز این دانشگاه در آغاز هر سال تحصیلی به‌شمار می‌آمد. مقالۀ حاضر، دستاورد پژوهشی است که تأثیر برگزاری این رویداد مهم را در طول سال‌های 1398-1381 بر فضای اجتماعی و فرهنگی دانشگاه صنعتی شریف بررسی کرده است. دراین‌راستا، اردوی ورودی‌ها در الگوی مفهومی دولایه‌ای از «اهداف فرهنگی آشکار» و «الگوهای اجتماعی پنهان» تجزیه‌و‌تحلیل شده است. پرسش‌های اصلی پژوهش این است که «اهداف فرهنگی آشکار و الگوهای اجتماعی پنهان برگزارکنندگان اردو چه بوده است؟» و «دانشجویان چه واکنشی به آن نشان داده‌اند؟» برای پاسخ به پرسش نخست، یعنی روایت از بالا، از روش مصاحبه با مجریان و تحلیل محتوای اسناد رسمی طرح و برنامه اردوها استفاده شد و برای پاسخ به پرسش دوم، روش مصاحبۀ کیفی با حدود 40 نفر از دانشجویان و پیمایش الکترونیکی از حدود چهارصد نفر از دانشجویان و دانش‌آموختگان دانشگاه صنعتی شریف به‌کار رفته است. کارنامۀ ناموفق اردوی ورودی‌ها در دستیابی به اهداف فرهنگی رسمی نشان می‌دهد که کارکرد اصلی آن را باید نه در طرح‌وبرنامه‌های رسمی بلکه در چهار الگوی اجتماعی نهفته در مدیریت اردو جست‌وجو کرد: 1) برگزاری انحصاری اردو توسط گروه‌ها و کانون‌های مذهبی، به‌ویژه بسیج و هیئت و عدم مشارکت گروه‌های دانشجویی دیگر؛ 2) نقش کلیدی شبکۀ سرگروه‌های مذهبی در ایجاد روابط اجتماعی و الگوسازی دانشجویی؛ 3) برگزاری اردو در فضاهای مذهبی حسینیه‌ای در مشهد؛ 4) تفکیک جنسیتی. تحلیل نتایج مصاحبه‌ها و پیمایش نشان می‌دهد که اردوی ورودی‌های دانشگاه صنعتی شریف در طول دو دهۀ اخیر، به‌مثابه موتوری عمل کرده است که با برکشیدن دانشجویانِ بیشتر مذهبی و منزوی کردن دانشجویانِ کمتر مذهبی، گسل و دوقطبی فرهنگی‌ـ‌اجتماعی بزرگی را پیرامون مذهب در دانشگاه صنعتی شریف پدید آورده است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)
ارسال نظر در مورد این مقاله