فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

راهنمای ارسال مقاله جدید

راهنمای اصلاحات بعد از پذیرش

فرم ها و دستورالعمل‌ها

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

نظریه زمینه‌ای بسترهای شکلگیری فاصله بین ادیان و مذاهب در سیستان و بلوچستان

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی،،دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 دانشجوی دکتری رشته جامعه شناسی دانشگاه سلجوک، قونیه، ترکیه

10.22035/jicr.2023.3130.3440

چکیده

این پژوهش بر زمینه‌های تشدید اختلاف و فاصله افتادن بین ادیان و مذاهب در استان سیستان و بلوچستان تاکیده شده است. در چارچوب مطالعه کیفی و بر اساس نظریه زمینه‌ای با 25 نفر از ساکنین استان سیستان و بلوچستان طی بازه زمانی 6 ماهه مصاحبه انجام شده است. روش نمونه‌گیری در این پژوهش بر اساس نمونه‌گیری نظری بوده و با مشارکت‌کنندگان مصاحبه نیمه‌ساختاریافته صورت گرفته است. یافته‌ها بر اساس روش اشتراس و کوربین کدگذاری و تحلیل شده‌اند. در ‌کدگذاری باز، متن مصاحبه‌ها چندین بار خوانده و حدود 95 مفهوم از جملات معنی‌دار استخراج شد. مفاهیم در کدگذاری محوری در 16 مقوله‌ی فرعی و 7 مقوله‌ی اصلی و انتزاعی‌تر تلفیق شدند. در نهایت یک مقوله‌ی هسته‌ای نهایی « نیروهای واگرا و ازهم گسیختگی تعاملات بین ادیان و مذاهب» که جامع و چکیده‌ای از تمامی مقولات اصلی و تحلیل داستانی از فرایند داده‌هاست، استخراج شد. این پژوهش ثابت می‌کند که عواملی تحت عنوان تبعیض، عدم پذیرش دیگری، نابخردی برخی علمای دینی و فقدان گفتگوی آزاد و در بستری که بنا به مشکلات اقتصادی و تحت تاثیر جغرافیای فرهنگی شکل گرفته و با مداخله عواملی مانند تعصبات شدید قومی و دینی منجر به شکلگیری شبکه تعاملی متعصب و منافع داخلی و خارجی شده است که در راستای منع تعامل بین ادیان و مذاهب فعالیت می‌کنند. پیامد این فرایند هم روی آوردن به کنش تحقیرآمیز و توهین‌آمیز افراد و همچنین تغییر تصور آنها نسبت به دین می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع
استخری، ابواسحاق ابراهیم (1373). ممالک و مسالک )مترجم: محمدبن اسعدبن عبدالله تستری؛ به کوشش ایرج افشار). تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمد افشار. (تاریخ اصل اثر 1347)
بهبو، هویک (1400). مسلمان و ارث غیرمسلمان (چاپ اول). تهران: ناییری.
حاجیانــی، ابراهیم (1383). مســئلهٔ وحدت ملی و الگوی سیاســت قومی در ایران. مجموعهٔ مقالات مســائل اجتماعی ایران. تهران: انجمن جامعه شناسی ایران.
رفیع‌پور، فرامرز (1385). آناتومی جامعه (مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی کاربردی). تهران: شرکت سهامی انتشار.
روشه، گی (1387). مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی عمومی (مترجم: زنجانی‌زاده). تهران: سمت.
زارعی، غفار (1398). نقش هویت قومی در همبستگی ملی پس از انقلاب اسلامی؛ رویکردی چندفرهنگی. رهیافت انقلاب اسلامی، 13(47)، 62-43.
شایسته مجد، عالیه (1386). بررسی تأثیر دینداری بر پنج تیپ شخصیت در سه دین اسلام، مسیحیت و زرتشت. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی تهران.
شیردل، الهام؛ حسنی، محمدرضا؛ حامی کارگر، فاطمه (1400). برساخت ازدواج بین‌‌مذهبی موفق و زمینه‌‌های شکل‌گیری آن: مطالعه کیفی بین زوجین استان سیستان و بلوچستان. جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، 8(18)،373-397. doi: 10.22080/ssi.2022.22953.1966
صالحی‌امیری، سیدرضا (1385). مدیریت منازعات قومی در ایران: نقد و بررسی الگوهای موجود و ارائهٔ الگوی مطلوب. تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
صدیق اورعی، غلامرضا؛ و فرزانه، احمد (1398). دین و واگرایی اجتماعی. اسلام و علوم اجتماعی، 11(21). 5-28. doi: 10.30471/soci.2019.1611
صدیق سروستانی، رحمت‌الله؛ و زائری، قاسم (1388). چالش‌های برنامه‌ریزی فرهنگی در ایران. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
عراقیه، علیرضا؛ فتحی واجارگاه، کورش؛ فروغی ابری، احمدعلی؛ و  فاضلی، نعمت‌الله (1388). تلفیق راهبردی مناسب برای تدوین برنامه درسی چندفرهنگی. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 2(1)، 149-165. doi: 10.7508/isih.2010.05.006
قاضی‌نژاد، مریم؛ و اکبرنیا، الهه‌سادات (1396). دینداری: مدارای اجتماعی یا فاصله اجتماعی (پیمایشی در میان مسلمانان و مسیحیان شهر تهران). فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران. 6(1)، 21-40. doi: 10.22059/jisr.2017.61829
قربانی، قدرت‌الله (1399). تنوع دینی و مسئله دیگری دینی. پژوهش‌های فلسفی دانشگاه تبریز. 14(33). 337-353. doi: 10.22034/jpiut.2020.40875.2624
کاظمی‌تاری، تقی (1390).  تأثیر زمینه‌های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی بر همگرایی پیروان ادیان مختلف در ایران (مطالعه موردی ارمنی‌ها). فصلنامه آفاق امنیت، 4(12)، 201-171.
کریستین‌سن، آرتور (1375). ایران در زمان ساسانیان (مترجم: رشید یاسمی). تهران: دنیای کتاب. (تاریخ اصل اثر 1935)
 کوربین، جولیت‌؛ و اشتراوس، آنسلم (1390). اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی، رویه‌ها و شیوه‌ها (مترجم: بیوک محمدی(. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ملکیان، نازنین؛ و جمشیدی حسن‌آبادی، اسماعیل (1393). بررسی رابطه استفاده از اینترنت با هویت دینی جوانان. دومین کنفرانس ملی جامعه شناسی و علوم اجتماعی. تهران، ایران.
نادری، احمد؛ روستاخیز، بهروز؛ فیاض، ابراهیم؛ و حسین بر، محمدعثمان (1397). تأملـی در آرایـش نیروهـای اجتماعـی و تحـول گفتمان‌هـای هویـت قومـی در بلوچستـان ایـران. تحقیقات فرهنگی ایران، 11(3). 102-69. doi: 10.22631/jicr.2018.1811.2420
ناصح، ذبیح‌الله (1354). بلوچستان. تهران: ابن‌سینا.
نولدکه، تئودور (1358). تاریخ ایرانیان و عرب‌ها در زمان ساسانیان (مترجم: عباس زریاب). تهران: سلسله انتشارات انجمن آثار ملی. (تاریخ اصل اثر 1879)
یغمایی، اقبال (1355). بلوچستان و سیستان؛ سرزمین نژاده مردمان و پهلوانان سختکوش. تهران: وزارت فرهنگ و هنر.
Andrew, O. (2016). Interfaith dialogue: seven key questions for theory, policy and practice. Religion, State and Society. 44(4), 349-365. doi: 10.1080/09637494.2016.1242886
Bellah, R. (2006). Civil religion in America. Daedalus, 1-21. doi: 10.1215/9780822388135-012
Harris, S. (2004). The end of faith: Religion, terror, and the future of reason. New York: Norton.
Mojzes, P. (1992). War between religions. Occasional Papers on Religion in Eastern Europe, 12(2), 1.
Sabzali, M., Sarfi, M., Zohouri, M., Sarfi, T., & Darvishi, M. (2022). Fake news and freedom of expression: An Iranian perspective. Journal of Cyberspace Studies, 6(2), 205-218. doi: 10.22059/jcss.2023.356295.1087
Sarfi, T., Nosrati, S., & Sabzali, M. (2021). The New Celebrity Economy in Cyberspace. Journal of Cyberspace Studies, 5(2), 203-228. doi: 10.22059/jcss.2021.93903
Shirdel, E. & Moosanejad, M. (2020). The construction of Historical feelings and interaction between religions. International conference on Interreligious Dialogue. Global Center for Religious Research Academic Institute. USA.
Turner, J. (2010).Theoretical principles of sociology. New York: Springer. New York.
White, K., Muthukrishna, M & Norenzayan, A. (2021). Cultural similarity among coreligionists within and between countries. Psychological and Cognitive Sciences, 118(37), e2109650118.  doi: 10.1073/pnas.2109650118 
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 20 شهریور 1402
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 03 آذر 1401
  • تاریخ بازنگری: 26 تیر 1402
  • تاریخ پذیرش: 20 شهریور 1402
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار