نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی دکتری گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

3 کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه اصفهان

چکیده

ﻫﻮﻳﺖ ﻣﻠﻲ ﻓﺮﺍﮔﻴﺮﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﻣﻬﻢ‌ﺗﺮﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﻫﻮﻳﺖ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﻧﻈﺎﻡ‌ﻫﺎﻯ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻛﻠیة ﺣﻮﺯﻩ‌ﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮓ، ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ و ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭ ﺍﺳﺖ. ﭘﮋﻭﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻫﻮﻳﺖ ﻣﻠﻲ ﺑﻪ‌ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ مؤلفة ﻧﻈﻢ ﻭ ﺍﻧﺴﺠﺎﻡ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، ﺑﻪ ﺑﺮﺭﺳﻰ ﻣﻌﺮﻑﻫﺎﻯ ﻫﻮﻳﺖ ﻣﻠﻲ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺳﺘﺎ، ﺗﺄﺛﻴﺮ ارزش‌های فرهنگی ﺑﺮ ﻧﮕﺮﺵ شهروندان ﺑﻪ ﻫﻮﻳﺖ ﻣﻠﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ. ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﭘﻴﻤﺎﻳﺸﻰ ﻭ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ پرسش‌نامة ﻣﺤﻘﻖ‌‌ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺟﻤﻊ ‌ﺁﻭﺭﻱ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺟﺎمعة ﺁﻣﺎﺭﻱ ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ 16 ﺗﺎ 40 ﺳﺎﻝ شهر کرمان هستند ﻛﻪ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺗﻌﺪﺍﺩ 270 ﻧﻔﺮ ﺑﻪ‌ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻧﻤﻮﻧﻪ، ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻭ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺮﺭﺳﻰ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﻛﻲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ میزان ارزش‌های جمع‌گرایی، پدرسالاری، فاصلة قدرت و اجتناب از عدم اطمینان در حد نسبتاً بالایی قرار دارد. از سوی دیگر، هویت ملی شهروندان نیز بالاتر از حد متوسط است. همچنین یافته‌ها نشان می‌دهد که تأثیر متغیرهای جمع‌گرایی و فاصلة قدرت بر میزان هویت ملی شهروندان معنی‌دار است و ضریب و جهت تأثیر این دو متغیر بر هویت ملی مثبت است. به‌عبارت دیگر، افرادی که دارای ارزش‌های فرهنگی جمع‌گرایانه هستند، نسبت به کسانی که ویژگی‌های فردگرایانه دارند، از میزان هویت ملی بیشتری برخوردارند و احتمال بیشتری وجود دارد که در طبقات بالاتر هویت ملی قرار بگیرند. همچنین نتایج نشان می‌دهد که افرادی که دارای ارزش‌های فرهنگی با میزان فاصلة قدرت زیاد هستند، نسبت به کسانی که ویژگی‌های فرهنگی با میزان فاصلة قدرت کم دارند، از میزان هویت ملی بیشتری برخوردارند. یافته‌ها نشان می‌دهد که متغیرهای ریسک‌پذیری و پدرسالاری تأثیری بر میزان هویت ملی شهروندان ندارد.

کلیدواژه‌ها

آشوری، داریوش (1373). دانشنامة سیاسی. تهران: مروارید.
آشوری، داریوش (1389). دانشنامه سیاسی (فرهنگ اصطلاحات و مکتب‌های سیاسی). تهران، مروارید.
احمدی، حمید  (1382). هویت ملی ایرانی در گسترة تاریخ. فصلنامة مطالعات ملی، 15، 9-47.
احمدی، حمید (1377). قومیت و قوم­گرایی در ایران: افسانه و واقعیت. تهران: نشر نی.
بارت، مارتین (1381). شکل‌گیری هویت ملی در کودکی و نوجوانی. ترجمة محمود شهابی، مجلة رشد آموزش علوم اجتماعی، 2، 85-96.
تونیس‌، فردیناند (1381). گماینشافت‌ و گزلشافت، در جامعة سنّتی‌ و جامعة‌ مدرن. ترجمة منصور انصاری، تهران‌: نقش‌ جهان‌.
جنکینز، ریچارد (1381). هویت اجتماعی. ترجمة تورج یاراحمدی، تهران: نشر شیرازه.
حاجیانی، ابراهیم (1379). جهانی شدن و هویت ملی. فصلنامة مطالعات ملی، 2 (5)، پنجم، 111-130.
شهرام‌نیا؛ سیدامیرمسعود؛ مهرابی کوشکی، راضیه و پوررنجبر، مهدیه (1393). بررسی تأثیر شبکه­های اجتماعی بر میزان هویت ملی (مطالعة موردی: دانشجویان دانشگاه اصفهان). فصلنامة پژوهش‌های راهبردی سیاست، 3 (9)، 121-141.
صنیع اجلال، مریم (1384). درآمدی بر فرهنگ و هویت ملی. تهران: مؤسسة مطالعات ملی.
گل‌محمدی، احمد (1381). جهانی‌شدن، فرهنگ، هویت. تهران: نشر نی.
گیدنز، آنتونی (1385). تجدد و تشخص؛ جامعه و هویت شخصی در عصر جدید. ترجمة ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
محسنی، نیک‌چهره (1375). ادراک خود از کودکی تا بزرگسالی. تهران: انتشارات بعثت.
میرمحمدی، داوود (1383). گفتارهایی دربارة هویت ملی در ایران. تهران: مؤسسة مطالعات ملی.
هرمیداس باوند، داود (1377). چالش‌های برون و هویت ایرانی در طول تاریخ. مجلة اطلاعات سیاسی- اقتصادی، 129، 60-71.
Bruner, J. S. (1990). Acts of Meaning. Cambridge. Harvard University Press.
Craib, I. (1998). Experiencing Identity. London: Sage Publications.
Eagly, A.H, (1987). Sex Differences in Social Behavior: a Social Role Interpretation. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Gellner, E. (1983). Nations and Nationalism: New Perspectives on the Past. Oxford: Basil Blackwell.
Hall, S. (1991). Old and New Identities, Old and New Ethnicities, in Culture, Globalization and the World-System. A. D. King (ed.), Basingstoke: Macmillan, 41-68.
Hallowell, A. I. (1955). Culture and Experience. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
Hobsbawm, E. J. (1992). Nations and Nationalism Since 1780. 2nd edition, Cambridge: Cambridge University Press.
Hofstede, G. (1980). Culture’s Consequences. Beverly Hills, CA: Sage.
Hofstede, G. (1990). A reply and comment on Joginder P. Singh: “Managerial culture and work-related values in India.” Organization Studies, 11, 103–106.
Hogg, M. A., & Terry, D. J. (2000). Social identity and self-categorization processes in organizational contexts. Academy of Management Review, 25 (1), 121-140.
Huntington. S. P. (2004). Who Are We? the Challenges to America’s National Identity. New York: Simon & Schuster.
Luria, A. R. (1981). Language and Cognition (J. V. Wertsch, Trans.). New York: Wiley.
Mead, G. H. (1934). Mind, Self, and Society. Chicago: University of Chicago Press.
Moscovici, S. (1988). Notes towards a description of social representations. European Journal of Social Psychology, 18, 211–250.
Nisbett, R. E. & Cohen, D. (1996). Culture of Honor: the Psychology of Violence in the South. Boulder, CO: Westview Press.
Robertson, C. & Fadil, P. A. (1999). Ethical decision making in multinational organizations: A culture-based model. Journal of Business Ethics, 19, 385-392.
Shweder, R. A. & Sullivan, M. A. (1993). Cultural psychology: Who needs it? Annual Review of Psychology, 44, 497–523.
Triandis, H. C. (1989). The self and social behavior in differing cultural contexts. Psychological Review, 93, 506–520.
Triandis, H. C. (1996). The psychological measurement of cultural syndromes. American Psychologist, 51, 407–415.
Vitell, S. J., Nwachukwu, S. L. & Barnes, J. H. (1993). The effects of culture on ethical decision making: An application of Hofstede's typology. Journal of Business Ethics, 12, 753-760.
CAPTCHA Image