نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر جامعه‌شناسی در پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی

چکیده

چه معنایی برای مرگ می‌توان تصور کرد؟ مردن را چگونه باید فهمید؟ با مرگ خود و مردن دیگری در لحظة سرنوشت محتوم و مختوم چگونه مواجه می‌شویم؟ اینها سؤالاتی وجودی هستند به قدمت تاریخ زیستن بشریت. به این معنا و به‌عبارتی دیگر، ما برای زیستنی معنامند، خود نیازمند مواجهه‌ای معنامند و البته درست با مرگ خود و مردن دیگری هستیم. از این حیث فرهنگ است که ساختارهای معرفتی وجودی برای تکوین زیست‌جهانی معنامند از این دست را فراهم می‌سازد، تا من ـ تو ـ او بهتر بتوانیم با چنین رخداد وجودی، فرهنگی و اجتماعی مواجه شویم. آشکار است که منبع تغذیه این تکوین همانا روایت‌های فرهنگی از مرگ و مردن است که علم و دین و عرفان ممثل آن‌اند؛‌ علم ممثلی است برای فرهنگ عرفی و دین نیز ممثلی است برای فرهنگ شرعی و عرفان نیز ممثلی است برای فرهنگ معنوی. ازاین‌رو، این مقاله با طرح چند پرسش مشخص در پی کاویدن چنین روایتی از طریق سه سرمتن (علمی ـ دینی ـ ادبی) است: الف) مرگ و مردن خود/ دیگری در متن عرفی نظریة اجتماعی مرگ با چه نشانه‌های فرهنگی و آثار اجتماعی وصف شده است؟ ب) مرگ و مردن خود/ دیگری در متن شرعی نهج‌البلاغه با چه نشانه‌های عقیدتی و آثار معرفتی‌ـ‌ وجودی وصف شده است؟ ج) مرگ و مردن خود/ دیگری در متن ادبی مثنوی معنوی با چه نشانه‌های معرفتی و آثار عقیدتی‌ـ ‌وجودی وصف شده است؟

کلیدواژه‌ها

آبسالان، صادق (1388). خوانش دانشجویان از سیاست‌های فرهنگی دانشگاه (مطالعة موردی دانشگاه علامه طباطبایی). رشتة ارتباطات، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشتة علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
آزادارمکی، تقی، و محمدی، جمال (1385). تلویزیون و هژمونی فرهنگی قرائت‌های زنان از سریال نرگس. فصلنامة مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 2 (7)، 1-41.
آزادارمکی، تقی، و محمدی، جمال (1385). زنان و سریال‌های تلویزیونی (مطالعه‌ای دربارة سریال کلانتر و مخاطبان آن). زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، 16، 67-94.
آقاجانی، زهرا (1388). الگوهای رمزگشایی فیلم بدون دخترم هرگز در میان مخاطبان ایرانی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشته مطالعات فرهنگی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
اباذری، یوسف‌علی، و شهلی‌بر، عبدالوهاب (1387). مصرف محلی و فرهنگ عامة جهانی فیلم‌های عامه‌پسند هندی و تماشاگران زاهدانی. فصلنامة انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 12، 11-32.
بنی‌اسدی، مبینا (1388). سریال‌های تلویزیونی و زندگی روزمره: پژوهشی در میان دختران جوان. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشته مطالعات فرهنگی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
جوادی یگانه، محمدرضا، و ارحامی، آسیه (1390). کیفیت خوانش رمان‌های عاشقانة عامه‌پسند توسط زنان. زن در فرهنگ و هنر (پژوهش زنان)، 2 (4)، 5-24.
جهانگردی، مجتبی (1386). تلویزیون‌های ماهواره­ای فارسی‌زبان در ایران: رفتارها، انگیزه­ها، معنی تماشای تلویزیون ماهواره‌ای فارسی‌زبان در بین مخاطبان تهرانی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشتة علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
حکیمی، رویا (1390). تحلیل دریافت زنان شهر سنندج از سریال قهوة تلخ. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشته مطالعات فرهنگی و رسانه، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
خواجه‌وند احمدی، سمانه (1390). تحلیلی بر خوانش جوانان از شبکة ماهواره‌ای فارسی‌وان: سریال‌های مردم‌پسند. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشته مطالعات فرهنگی و رسانه، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
دامرودی، احمد (1389). تحلیل خوانش مخاطبان از فیلم‌های سینمایی پیرامون جانبازان و جانبازی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
ذاکری، مهروش (1387). تحلیل دریافت و خوانش مخاطبان تبلیغات: مطالعة مخاطبان شبکه‌های تبلیغاتی تله‌شاپینگ. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشتة علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
راودراد، اعظم، منتظرقائم، مهدی، و سرکاراتی، پریسا (1387). تفسیر زنان از بازنمایی هویت زنانه در تلویزیون. فصلنامة تحقیقات فرهنگی ایران، 2، 1-22.
رضایی، محمد، و کلانتری، مونا (1390). خوانش مخاطبان سریال‌های شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌وان: مورد تماشاگری ویکتوریا. فصلنامة زن در فرهنگ و هنر، 3 (2)، 5-24.
ساروخانی، باقر (1367). جامعه‌شناسی ارتباطات. تهران: اطلاعات.
سرکاراتی، پریسا (1385). بررسی عوامل مؤثر بر استفادة رسانه‌ای زنان. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشته علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
سورین، ورنر، تانکارد، جیمز (1381). نظریه‌های ارتباطات. ترجمة علیرضا دهقان، تهران: دانشگاه تهران.
سیدامامی، کاووس (1387). ادراک گروه‌های قومی از تصاویر رسانه‌ای خود. فصلنامة تحقیقات فرهنگی ایران، 19، 119-142.
شهابی، محمود و جهانگردی، مجتبی (1387). خاستگاه اجتماعی الگوهای استفاده از تلویزیون‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان در میان مخاطبان تهرانی. فصلنامة تحقیقات فرهنگی ایران، ۲، 23-55.
شهلی‌بر، عبدالوهاب (1384). مصرف محلی و فرهنگ عامة جهانی فیلم‌های عامه‌پسند هندی و تماشاگران زاهدانی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشتة جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
صداقت، حمیده (1388). گفتمان انتخاباتی تلویزیون (شبکة یک سیما) و مواجهة مردم شهر تهران با آن (مطالعة انتخابات مجلس هشتم شورای اسلامی). پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشته مطالعات فرهنگی و رسانه، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
عسکرپور، ابوالحسن (1389). مطالعة خوانش لرهای ساکن استان کهکیلویه و بویراحمد از سریال جومونگ. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشته مطالعات فرهنگی و رسانه، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
علی‌اصغر، فاطمه (1390). تحلیل دریافت زنان تهرانی از سریال‌های فارسی‌وان. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشته مطالعات فرهنگی و رسانه، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
فاضلی، نعمت‌الله و مزین، فرشته (1392). خوانش دانشجویان دختر از کدهای پوشش مدرسه در دبیرستان‌های دخترانة تهران. مجلة جامعه‌شناسی ایران، 14 (2)، 123-152.
فغانی، زهره (1387). تحلیل دریافت جوانان تحصیل‌کردة تهرانی از ژانر علمی-‌تخیلی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشتة علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران
کاظمی، عباس و پرویزن، مرتضی (1391). دین‌داری و گفتمان تلویزیونی در ایران. مجلة جامعه‌شناسی ایران، دورة سیزدهم، 3، 25-65.
کاوند، رضا (1387). مطالعة نحوة دریافت شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان توسط جوانان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته مطالعات فرهنگی و رسانه، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
کریمی، امید (1390). تحلیل دریافت جوانان از سریال‌های عامه‌پسند ماهواره‌ای: مردم‌نگاری مخاطبان جوان، شهر مریوان. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشتة علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکدة علوم ارتباطات، دانشگاه صدا و سیما.
کریمی، امید (1391). جهانی‌شدن و سریال‌های عامه‌پسند ماهواره‌ای؛ تحلیل دریافت جوانان شهر مریوان. فصلنامه مطالعات ماهواره و رسانه های جدید، 1 (2)، ص 5-31.
کریمی، امید و مهدی‌زاده، سیدمحمد (1392). تحلیل دریافت مخاطبان جوان شهر مریوان از سریال‌های عامه‌پسند ماهواره‌ای. فصلنامة تحقیقات فرهنگی ایران، 24، 107-136.
 کلانتری، مونا (1389). بررسی خوانش مخاطبان شبکة فارسی‌وان: مطالعة موردی تماشاگران سریال ویکتوریا. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشته مطالعات فرهنگی، گروه مطالعات فرهنگی، دانشگاه علم و فرهنگ.
محمدی، جمال (1387). مخاطبان و مجموعه‌های تلویزیونی (قرائت‌های زنان از مجموعة پرواز در حباب). فصلنامة تحقیقات فرهنگی ایران، 2، 79-110.
محمدی، جمال و کریمی، مریم (1390). تحلیل قرائت‌های زنان از مجموعه‌های تلویزیونی (مطالعة موردی قرائت‌های زنان شهر ایلام از سریال فاصله‌ها). فصلنامة انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 14، 49-77.
مختاری، یاسر (1390). مقایسة خوانش اقوام کرد، فارس و آذری‌زبان از فیلم‌های کردی‌زبان سینمای ایران. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشتة رشته مطالعات فرهنگی و رسانه، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران
مزین، فرشته (1392). خوانش دانشجویان دختر از کدهای پوشش مدرسه در دبیرستان‌های دخترانة تهران. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشتة مطالعات فرهنگی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
مک‌کوایل، دنیس (1382). درآمدی بر نظریة ارتباطات جمعی. ترجمة پرویز اجلالی، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه.
مک‌کوایل، دنیس (1382). مخاطب‌شناسی. ترجمة مهدی منتظرقائم، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه.
منتظرقائم، مهدی و فغانی، زهره (1387). تحلیل دریافت جوانان تحصیل‌کردة تهرانی از فیلم‌های علمی‌ـ‌‌‌تخیلی. فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 4 (12)، 133-161.
مهدی‌زاده، سیدمحمد (1389). نظریه‌های رسانه،‌ اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی. تهران: همشهری.
هال، استوارت (1378). رمزگذاری و رمزگشایی، در سایمن دورینگ (ویراستار). مطالعات فرهنگی، ترجمة حمیرا مشیرزاده. پویان: تهران.
هومن، نیلوفر (1389). مطالعة خوانش مخاطبان امریکایی از فیلم‌های ضداسلام یهود. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشتة مطالعات فرهنگی و رسانه، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
یزدان‌پناه، جواد (1390). مطالعة خوانش مخاطبان ایرانی از رمان جنگ (مورد مطالعه: رمان سفر به ‌گرای ۲۷۰ درجه). پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشته مطالعات فرهنگی و رسانه، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
Hobson, D. (1982). Crossroads: The Drama of a Soap Opera. London: Methuen.
Joli, J. and John. J. P. (2000). Imaging the Audience, Losses and Gains in Cultural Studies. in M. Ferguson & P. Golding (Eds), Cultural studies in Question, London: Sage publication.
Morley, D. (1980). The 'Nationwide' Audience: Structure and Decoding. London: BFI.
CAPTCHA Image