تامّلی بر مفهوم «موجُو» و نمودهای آن در فرهنگ و تفکر ژاپن؛گریز از ابدیّت در جهان‌بینی ژاپنی

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه زبان و ادبیات ژاپنی، دانشکده زبان‌ها و ادبیات خارجی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

مفهوم «موجُو» از مفاهیم بنیادی فرهنگ و تفکر ژاپن است که در مقایسه با سایر مفاهیم و کلید‌واژه‌های ضروری برای درک فرهنگ ژاپن در ایران کاملاً ناشناخته مانده است. درک این مفهوم پیش‌شرط لازم برای درک موضوعاتی مانند چرایی اهمّیت «ساکورا» یا همان شکوفه‌های گیلاس در فرهنگ ژاپن، دلیل ارجحیّت چوب بر سنگ در معماری‌ ژاپنی، چگونگی توجیه سنّت شکم‌دری سامورایی‌ها، پدیده کامی‌کازه، چرایی خاص ‌بودن معنی واژه بیانگر خداحافظی در زبان ژاپنی یعنی سایونارا، و همچنین درک درونمایه بسیاری از اشعار ژاپنی و به‌ویژه هایکو است. موجُو بیانگر نوعی جهان‌بینی است که در طول تاریخ پرفراز و نشیب ژاپن و از طریق ادغام تفکرات اصیل ژاپنی با تفکرات بودیسم شکل گرفته است. مقاله حاضر پس از تبیین معنی لغوی و مفهومی موجُو نمودهای آن را در ادبیات، فرهنگ، جامعه و زبان ژاپن بررسی می‌کند و تلاش می‌کند که از دیدگاه یک فرد غیرژاپنی یکی از جنبه‌های جهان‌بینی ژاپنی را واکاوی کند. نگارنده با دقیق شدن بر روی مفهوم موجُو و تفاسیر موجود از آن تلاش می‌کند برداشت جدیدی از این مفهوم ارائه ‌دهد؛ برداشتی که مفهوم موجُو را به‌صورت «گریز از ابدیّت» تفسیر می‌کند. مقاله حاضر در پی پاسخ دادن به چرایی این برداشت است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

اوکادا، اِمیکو (۱۳۶۳). زمانه سعدی در ایران و ژاپن. مجله کیهان فرهنگی، ۱۰، 30-29.

رجب‌زاده، هاشم (۱۳۷۲). گلستان ژاپنی؛ تسوره‌زوره‌گوسا. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

کوساکابه، کازوکو (۱۳۸۲). داستان گِنجی و شاهنامه: مقایسه شاهکار ادبی ژاپن و شاهکار ادبی ایران. تهران (افسر روحی، ویراستار). تهران: نشر نی.

Abe, R. (1955). Mujō, ensei, gense rieki; Nihon ni okeru Shinkō no ichi keitai [Mutability, Pessimism and worldly profits]. Chizan Gakuhō, 3, 80-88.

Hariu, I. (1969). Shogyō Mujō no geijutsu [Art of “Everything is evanescent”]. Bijutsu Jihyō, 239, 5-51.

Ide, T. (1959). Mujōkan, Mujōkan [Sense of Mujō, feeling of Mujō]. Bungei to Shisō, 18, 37- 47.

Kakimoto, T. (1990). Chūsei kara Kinsei he; Yōroppa to Nihon no Mujōkan wo Chūshin ni shite [Mujō in Europe and Japan, from the medieval to modern]. Daiichi Yakka Daigaku, 21, 82-73.

Kō, B. (2007). Nihonjin no Kokoro Tambō 4. Shizen kara no “mujōkan” to bukkyō kara no “mujōkan” [Japanese mind exploration; Mujō in nature and Mujō in buddhism]. Shin Nihongaku, 4, 63-77.

Kobayashi, H. (1952). Mujō to yu Koto [That means Mujō]. Sōgensha.

Lazarin, M. (2010). Utsuroi no Basho Toshite no Nihon Kenchiku [Japanese architecture: Place as transition]. Ryūkoku Daigaku Ronshū, 476, 28-44.

Mori, Sh. (1990). “Mujō”, “Muga”no Nihonteki Juyō [Acceptance of Mujō and Anatta (non-self) in  Japan]. Tōyō Gakujutsu Kenkyū, 29(4), 84-97.

Murakami, Sh. (2001). Mujōsetsu to Setsunametsu no Kisō Gainen [Basic concept of Mujō and the transiency of life]. Indogaku Shūkyō Gakkai Ronshū, 28, 1-24.

Nakamura, H. (1989). Nihonjin no Shii hōhō; tōyōjin no shii hōhō 3 [Japanese thought; Oriental thought 3]. Shunjūsha.

Nishio, M. (1957). Nihon Koten Bungaku Taikei “hōjōki, Tsurezuregusa Kaisetsu [Japanese classical literature; Description of “Hōjōki” “Tsurezuregusa”]. Iwanami Shoten.

Ogura, R. (1998). Kinsei Bungaku to Bukkyō Shisō; Saikaku Bungaku ni Okeru Mujō to Inga [Literature and buddhism in the modern ages: On the “Being Transient” and “Causation” in the Saikaku-Literature]. Kyōto Joshi Daigaku Shūkyō Bunka Kenkyūjo, 11, 1-24.

Ōishi, H. (2015). Kokudo ga Nihonjin no Nazo wo Toku [Land solves Japanese mystery]. Sankei Shimbun Shuppan.

Ota, R. (2013). Murakami Haruki no Shoki Sakuhin ni Okeru Mujō; “Hachigatsu no Iori” no Shiseikan [Mujō in Murakami Haruki's early work “Hermitage of August”]. Gakuen, 867, 88-96.

Pinguet, M. (1984). La mort volontaire au Japon [Voluntary death in Japan]. Gallimard.

Sekiguchi, T. (2005). Nihon Bungaku Kenkyū ni Okeru Mujōkan ni Tsuite [Mujō in researches about Japanese literature]. Nihon Bungaku Kenkyū, 44, 1-14.

Shiu, Y. (2011). Nihon Bungau ni Okeru Mujōkan ni Tsuite [The “perspective of impermanence” in the Japanese literary works]. Ajia Bunka Kenkyū, 18, 127-146.

Sueki, F. (1982). “Manyōshū” ni Okeru Mujōkan no Keisei [The formation of Mujō in “Manyōshū”]. Tōyō Gakujutsu Kenkyū, 21(1), 56-72.

Suga, K. (2009). Futatsu no Mujōkan; Nihonbi no Jūsō Kōzō [Two views of Mujō; Structure of Japanese beauty]. Sōbūn, 517, 10-13.

Takeuchi, S. (2009). Nihonjin wa Naze “Sayōnara” to Wakarerunoka [Why Japanese finish with Sayōnara]. Chikuma Shoten.

Takeuchi, S. (2009). Nihonjin wa naze “Sayōnara” to wakarerunoka [Why Japanese break up wih saying “Sayōnara”]. Chikuma Shinsho.

Tanaka, H. (1983). Mujō to Nihon no Biishiki; Kamonochōmei to Unkei no Koto [Mujō and aesthetic consciousness in Japan]. Kokubungaku Kaishaku to Kyōzai no Kenkyū, 28(4), 34-40.

Tokunaga, M. (2000). Mujōkan, Mujōkan; Koten Bungaku ni Miru Mujō no shosō [Sense of Mujō, feeling of Mujō; Aspects of Mujō in classic literature]. Joshi Daigakubun, 127, 61-76.

Yamaori, T. (2005). Nihonjin no “Un”kan; “Mujō” to “Inga” no Aida de [Japanese view of the “luck”; between Mujō and Karma]. Daisan Bummei, 548, 30-32.

 

چگونه به این مقاله استناد دهیم:

رضایی، علیرضا (1396). تأملی بر مفهوم «موجُو» و نمودهای آن در فرهنگ و تفکر ژاپن؛ گریز از ابدیّت در جهان‌بینی ژاپنی. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 10(3)، 50-27. doi: 10.22631/jicr.2017.1467.2177

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار