تحلیل محتوای کتابهای فارسی دوره اول متوسطه برحسب میزان توجه به مولفه های سرمایه فرهنگی

حرفتی سبحانی, محمد; پیری, موسی

doi:10.22631/jicr.2018.1412.2132

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

¹ کارشناس ارشد برنامه‌ریزی درسی، گروه علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

² دانشیار برنامه ریزی درسی ، گروه علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

10.22631/jicr.2018.1412.2132

چکیده

هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتاب های فارسی دوره متوسطه اول، برحسب میزان توجه به مولفه های سرمایه فرهنگی بود. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و با توجه به ماهیت آن از روش تحقیق توصیفی از نوع تحلیل محتوا استفاده گردید. جامعه آماری این پژوهش شامل محتوای تمامی کتاب های فارسی دوره اول متوسطه در سال تحصیلی 95-94 بوده و نمونه آماری نیز با جامعه آماری یکسان در نظر گرفته شد. ابزار پژوهش شامل سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته سرمایه فرهنگی برحسب نظریه بوردیو بود که برای برآورد روایی سیاهه تحلیل از روایی محتوایی استفاده شد. پایایی سیاهه تحلیل نیز از طریق روش اسکات برابر 54/89 درصد محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از سنجش فراوانی وروش آنتروپی شانون استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که مولفه نهادینه از کمترین میزان توجه برخوردار بوده و مولفه عینیت یافته از بالاترین میزان اهمیت برخوردار است در حالی که مولفه تجسمیافته که بیشترین ارتباط را با درس فارسی دارد جایگاهی درخور ندارد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

آذر، عادل (1380). بسط و توسعه روش آنتروپی شانون برای پردازش داده‌ها در تحلیل محتوا. فصلنامه علمی- پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)، 11(37و38)، 18-1.

اسکات، ویلیام (1391). تئوری حسابداری مالی (مترجم: علی پارسائیان). تهران: ترمه. (تاریخ اصل اثر 2007)

برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران (1391). مصوب جلسات 857 الی 872 شورای عالی آموزش و پرورش. تاریخ 9/12/90 الی 28/6/1391.

بوردیو، پی‌یر (1393). نظریه کنش: دلائل عملی و انتخاب عقلانی (مترجم: مرتضی مردیها). تهران: فلسفه. (تاریخ اصل اثر 1986)

بوردیو، پییر؛ پورتس، آلهاندرو؛ افه، کلاوس؛ پانتام، رابرت؛ سیمیوئل کلمن، جیمز؛ فوکویاما، فرانسیس؛ ولکاک، مایکل (1389). سرمایه اجتماعی: اعتماد، دموکراسی و توسعه (مترجم: حسن پویان، و افشین خاکباز). تهران: شیرازه. (تاریخ اصل اثر 1984)

ترییاندیس، هری چارالامبوس (1391). فرهنگ و رفتار اجتماعی (مترجم: نصرت فتحی). تهران: رسانش. (تاریخ اصل اثر 1994)

حقیقتیان، منصور (1393). سرمایه فرهنگی وبازتولید بین نسلی: تاثیرسرمایه فرهنگی والدین برموفقیت تحصیلی فرزندان درشهراصفهان. فصلنامه مطالعات میان فرهنگی، 9(21)، 70-53.

خواجه نوری، بیژن؛ پرنیان، لیلا؛ و همت، صغری (1393). مطالعه رابطه سرمایه اجتماعی، سرمایه فرهنگی و هویت اجتماعی مطالعه موردی: جوانان شهر بندرعباس. فصلنامه مطالعات ملی، 15(1)، 120-95.

روحانی، حسن (1388). درآمدی بر نظریه سرمایه فرهنگی. فصلنامه راهبرد، 18(53)، 35-7.

زلفعلی فام، جعفر؛ و آقایی، هادی (1393). بررسی تاثیر سرمایه فرهنگی بر تعهد اجتماعی شهروندان به مسائل شهری (مطالعه موردی تبریز). بررسی مسائل اجتماعی ایران، 5(1)، 112-77. doi: 10.22059/ijsp.2014.53755

ساعی، علی؛ تشویق، فاطمه؛ و رضایی، محمد (1394). مطالعه رابطه سرمایه فرهنگی خانواده، مدرسه و دانش آموز با موفقیت تحصیلی دانشآموزان دختر مراکز پیش دانشگاهی. فصلنامه علوم اجتماعی، 22(69)، 293-258.

سبحانی‌نژاد، مهدی؛ جعفری هرندی، رضا؛ و نجفی، حسن (1394). تحلیل محتوای کتابهای دین وزندگی دوره متوسطه از لحاظ میزان توجه به مباحث سبک زندگی اسلامی مبتنی برسوره مبارکه حجرات. فصلنامه اندیشه‌های نوین تربیتی، 11(1)، 101-79. doi: 10.22051/jontoe.2015.391

سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس؛ و حجازی، الهه (1393). روشهای تحقیق در علوم رفتاری. تهران: آگاه.

شهیدی، سارا؛ احمدی، پروین؛ و صمدی، پروین (1392). مولفههای فرهنگ عمومی در کتابهای درسی دوره ابتدایی. فصلنامه مطالعات ملی، 14(3)، 106-77.

شویره، کریستیان؛ و فونتن، اولیویه (1385). واژگان بوردیو (مترجم: مرتضی کتبی). تهران: نی. (تاریخ اصل اثر: 2003)

صالحی امیری، رضا (1391). سرمایه فرهنگی. تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.

صالحی امیری، سیدعلیرضا؛ رضایی، علی‌اکبر؛ و ازناوزاد، غزاله (1393). بررسی تاثیر سرمایه فرهنگی بر تولیدات علمی دانشجویان. فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی–فرهنگی، 3(1)، 113-93.

عباس‌زاده، محمد؛ علیزاده اقدم، محمد باقر؛ کوهی، کمال؛ و علی‌پور، پروین (1391). انواع سرمایه‌ها و نقش آن‌ها در تبیین شادکامی دانشجویان. فصلنامه علمی – پژوهشی رفاه اجتماعی، 13(51)، 244-215.

فتحی واجارگاه، کوروش (1393). اصول برنامهریزی درسی. تهران: ایران زمین.

قادری، طاهره؛ و رضایی، سپیده (1393). رابطه سرمایه فرهنگی و گرایش جوانان به مد (تفاوت بین دختران و پسران). فصلنامه علوم اجتماعی، 21(66)، 35-1.

کارکنان نصرآبادی، محمد؛ جعفرپور، مرتضی؛ و بروری آررانی، زینب (1391). عوامل موثر بر سرمایه‌های فرهنگی در شهرستان‌های کاشان و آران و بیدگل. فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 8(27)، 170-143.

گنجی، محمد؛ حسین بر، محمدعثمان؛ و کریمیان، مینا (1394). بررسی رابطه سرمایه فرهنگی و سبک در بین مردان شهر زاهدان. فصلنامه جامعه‌شناسی سبک زندگی، 1(2)، 176-129.

گنجی، محمد؛ و حیدریان، امین (1393). سرمایه فرهنگی و اقتصاد فرهنگ (با تأکید بر نظریه‌های پی‌یر بوردیو و دیوید تراسبی). فصلنامه راهبرد، 13(72)، 97-77.

گیدنز، آنتونی؛ و بردسال، کارن (1393). جامعه‌شناسی (مترجم: حسن چاوشیان). تهران: نی. (تاریخ اصل اثر: 1984).

مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران (1390) برگرفته از www. http://bayanbox.ir .

محمدی مهر، غلامرضا (1394). روش تحلیل محتوا (راهنمای عملی تحقیق). تهران: دانش نگار.

محمدی، جمال؛ ودادهیر، ابوعلی؛ و محمدی، فردین (1391). مناسبات سرمایه فرهنگی و سبک زندگی: پیمایشی در میان شهروندان طبقه متوسط شهر سنندج، کردستان. مجله جامعه‌شناسی ایران، 13(4)، 23-1.

میرزابیگی، حسن‌علی (1393). در جست‌وجوی مدل برنامۀ درسی برای رشد سرمایۀ فرهنگی خانواده موفقیت تحصیلی فرزندان. دوفصلنامۀ نظریه و عمل در برنامۀ درسی، 2(4)، 110-85.

نوریان، محمد (1387). تحلیل برنامه‌های درسی دوره ابتدایی ایران. تهران: گویش نو.

نیازی، محسن؛ و کارکنان نصرآبادی، محمد (1386). تبیین جامعه‌شناختی رابطه سرمایه فرهنگی خانواده با هویت اجتماعی جوانان. فصلنامه مطالعات ملی، 8(3)، 81-55.

Bourdieu, P. (1986). The forms of capital. J. G. Richardson, (ed.), Hand Book of Theory and Research for The Sociology of Education, Network, Green Wood Press.

Byun, S., Schofer, E., & Kyung-keun, K. (2012). Revisiting the role of cultural capital in East Asian educational systems: The case of SouthKorea. Sociology of Education, 85, 219-239. doi: 10.1177/0038040712447180

Di Maggio, P., & Mohr, J. (1985). Cultural capital, educational attainment and marital selection. American Journal of Sociology, 90(6), 210-232.

Dumais, S. A. (2006). Cultural capital, gender, and school success: The role of Habitus. Sociology of Education, 75(1), 44-68. doi: 10.1080/01425692.2016.1251301

Edgerton, J. D., & Robert, L. W. (2014).Cultural capital or habitus? Bourdieu and beyond in the explanation of enduring educational inequality. Theory and Research in Education, 12(2), 193-220.

Farkas, G. (2003). Cognitive skills and noncognitive traits and behaviors in stratification processes. Annual Review of Sociology, 29, 541–562. doi: 10.1146/annurev.soc.29.010202.100023

Goulding, A. (2008). Libraries and cultural capital. Journal of Librarianship and Information Science, 40, 235-240.

Keklik, I. (2011). A content analysis of developmental psychology sections of educational psychology textbooks used for teachers education in Turkey. Journal of The Procedia Social and Behavioral Sciences, 12, 393-398. doi: 10.1016/j.sbspro.2011.02.048

Lareau, A., & Weninger, E. B. (2003). Cultural capital in educational research: A critical assessment. Journal of the Theory and Socity, 32, 267-606. doi: 10.1023/B:RYSO.0000004951.04408.b0

Marteleto, L., & Andrade, F. (2013). The educational achievement of Brazilian adolescents: Cultural capital and the interaction between families and schools. Sociology of Education, 87(1), 16-35.

Pennell, S. M. (2016). Queer cultural capital: Implication for education. Journal of The Race Ethnicity and Education, 19(2), 324-338. doi: 10.1080/13613324.2015.1013462

Scandizzo, P. L., (1993). Cultural consumption, growth and chaos, Simulation Practice and Theory,1,1, 5-16. doi: 10.1016/0928-4869(93)90007-D

Sullivan, A. (2001).Cultural capital and educational attainment. Sociology. The Journal of The British Sociological Association, 35, 893-912.

Swartz, D. (1997). Culture and power: The sociology of Pierre Bourdieu. The University of Chicago Press.

UNESCO (2005). Diversity of cultural expressions. Paris, UNESCO.

Walstrom, C., Svendsen, G., & Lind, H. (2008). On the capitalization and cultivation of social capital: Towards a neo capital general science?. Socio Economics Journal, 37, 1495- 1514. doi: 10.1016/j.socec.2007.06.009

Wang, H. (2011). The effects of cultural capital on educational aspirations among adolescents in Macau. Chinese Sociological Review, 44(2), 52-75.

Wu, Y. (2008). Cultural capital, the state, and educational inequality in China, 1949-1996. Sociological Perspectives, 51(1), 201-227.

Yamamoto, Y., & Brinton, M. (2010). Cultural capital in East Asian educational systems: The case of Japan. Sociology of Education, 83, 67-83.

Zimdars, A., Sullivan, A., & Heath, A. (2009). Elite higher education admissions in the arts and sciences: Is cultural capital the key?. SAGE, Publications, LosAngeles London, New Delhi and Singapore. doi: 10.1177/0038038509105413

چگونه به این مقاله استناد کنیم:

پیری، موسی؛ و حرفتی سبحانی لیل‌ابادی، محمد (1396). تحلیل محتوای کتاب‌های فارسی دوره اول متوسطه برحسب میزان توجه به مؤلفه‌های سرمایه فرهنگی. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 10(4)، 65-41. doi: 10.22631/jicr.2018.1412.2132

URL: http://www.jicr.ir/article_349.html

تحلیل محتوای کتابهای فارسی دوره اول متوسطه برحسب میزان توجه به مولفه های سرمایه فرهنگی

مراجع

مراجع

دوره 10، شماره 4 - شماره پیاپی 40زمستان 1396صفحه 41-65

دوره 10، شماره 4 - شماره پیاپی 40
زمستان 1396
صفحه 41-65