فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

راهنمای ارسال مقاله جدید

راهنمای اصلاحات بعد از پذیرش

فرم ها و دستورالعمل‌ها

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

مدارای اجتماعی در جامعۀ فردگرا: مطالعۀ تأثیر فردگرایی بر مدارای اجتماعی جوانان در شهر بجنورد

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

دکتری جامعه‌شناسی، گروه مشاوره، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه بجنورد، خراسان شمالی، ایران

چکیده

در دنیای فردگرای امروز که گروه‌ها، نهادها، هویت‌ها و نگرش‌های متنوعی در آن به وجود آمده‌ است، احتمال برخورد فرهنگ‌ها خصوصاً بین جوانان امری محتمل است. در چنین شرایطی این مدارای اجتماعی است که مانع شکل‌گیری خشونت و تعارضات در جامعۀ دارای تنوع فرهنگی می‌شود. ازاین‌رو، این مقاله به مطالعۀ رابطۀ فردگرایی و مدارای اجتماعی در میان جوانان شهر بجنورد پرداخته است. در این مقاله، 825 نفر از جوانان با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب ‌شدند و به سؤالات پرسشنامه پاسخ دادند. پایایی و روایی آن با روش آلفای کرونباخ و اعتبار صوری تأیید شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد بین فردگرایی اخلاقی و مدارای اجتماعی، فردگرایی افراطی و مدارای اجتماعی، و همچنین بین فردگرایی اخلاقی/ فردگرایی افراطی و ابعاد سه‌گانۀ مدارای اجتماعی (مدارای سیاسی، مدارای هویتی و مدارای رفتاری) رابطۀ معنادار و مستقیم وجود دارد. نتایج حاصل از ضریب رگرسیونی نشان می‌دهد که فردگرایی اخلاقی و فردگرایی افراطی حدود 34 درصد واریانس مدارای اجتماعی را تبیین می‌کنند. بنابراین با رواج یکی از پیامدهای فرهنگی مدرنیته، یعنی فردگرایی، مدارای اجتماعی در جامعه افزایش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع
آزاد ارمکی، تقی (1395). تغییرات، چالش‍ها و آینده خانواده ایرانی. تهران: انتشارات تسیا.
افرا، هادی (1399). تبیین جامعه شناختی رابطه فردگرایی و تغییرات خانواده در شهر بجنورد (رساله دکتری). دانشگاه کاشان، ایران.
اینگلهارت، رونالد (1391). تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی (مترجم: مریم وتر). تهران: نشر کویر.
اینگلهارت، رونالد، کریستین ولزل (1389). نوسازی، تغییر فرهنگی و دموکراسی (مترجم: یعقوب احمدی). تهران: انتشارات کویر.
بالاخانی، قادر؛ و امیر ملکی (1396). بررسی ظهور فردگرایی در عرصه‌ خانواده. فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، 20(77)، 34-7.
بشیریه، حسین (1379). نظریه‍های فرهنگی در قرن بیستم. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
بهروان، حسین؛ و علیزاده، اعظم (1386). بررسی فردگرایی و عوامل مؤثّر بر آن در بین دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد. مجله علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، 2، 26- 1.
بهشتی، سید صمد؛ و رستگار، یاسر (1392). تبیین جامعه‌شناختی مدارای اجتماعی و ابعاد آن دربین اقوام ایرانی. مسائل اجتماعی ایران، ۴ (۲)، 35-7.
بیاتی، پروانه؛ جهانبخش، اسماعیل؛ و بهیان، شاپور (1397). تبیین جامعه‍شناختی چالش‍ها و فرصت‍های مرتبط با مدارای اجتماعی شهروندان شهر تهران. فصلنامه بررسی مسائل اجتماعی ایران، 9(2)، 39-17.
پارسامهر، مهربان؛ خرم‍پور، یاسین؛ و کرایی، حسام (1399). بررسی نقش فردگرایی در عرفی شدن ساختار و ذهنیت دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه یزد. دوفصلنامه جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، 15(7)، 31-59.
تریاندیس، هری (1378). فرهنگ و رفتار اجتماعی (مترجم: نصرت فتی). تهران: نشر رسانش.
جهانگیری، جهانگیر؛ سردارنیا، خلیل اله؛ و علیزاده، قاسم (1395). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با مدارای سیاسی دانشجویان. فصلنامه توسعه اجتماعی، 3(10)، 82-67.
جوادی یگانه، محمدرضا؛ و هاشمی، سیدضیا (1387). نگاهی جدید به مناقشه فردگرایی و جمع گرایی در جامعه شناسی. نامه علوم اجتماعی، 16(33)، 161-131.
حسین‍زاده، علی‍حسین؛ محمودی، زینب؛ و ممبینی ایمان (1392). بررسی برخی عوامل موثر بر کنش‍های فردگرایانه. فصلنامه پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، 2(3)، 52-37.
خجسته‌مهر، رضا؛ داتلی بگی، مژگان؛ و عباس‌پور، ذبیح‌اله (1397). آزمون مدل مدارا با رویکرد اسلامی در بافت زندگی زناشویی. دوفصلنامه روانشناسی خانواده، 5(1)، 70-57.
دورکیم، امیل (1392). درباره تقسیم‌کار اجتماعی (مترجم: باقر پرهام). تهران: نشر مرکز.
ذکایی، محمد سعید؛ و امیری مقدم، محدثه (1400). برساخت اجتماعی مدارا در زندگی روزمرۀ شهری. جامعه شناسی کاربردی، 32(4)، 24-1.
زالی­زاده، مسعود؛ باقری، معصومه؛ و ملتفت، حسین (1397). بررسی عوامل خانوادگی مؤثر بر مدارای اجتماعی (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز). جامعه‌شناسی کاربردی، 29(2)، 146-129.
 زالی­زاده، مسعود؛ حسین‍زاده، علی‍حسین؛ و زالی‍زاده، محسن (1394). بررسی جامعه‍شناختی مدارای اجتماعی با تأکید بر ویژگی‌های شخصیتی. فصلنامه جامعه‌شناسی کاربردی، 23(60)، 169-149.
ساوج‌، مایک؛ و وارد، آلن‌ (1396). جامعه شناسی شهری (مترجم: ابوالقاسم پوررضا). تهران: انتشارات سمت.
سهراب‍زاده، مهران؛ نیازی، محسن؛ و افرا، هادی (1399). تبیین جامعه‍شناختی رابطه فردگرایی و تغییر در ساختار خانواده. دوفصلنامۀ پژوهش‌های انتظامی‌ـ‌اجتماعی زنان و خانواده، 8(1)، 198-171.
سیدمن، استیون (1392). کشاکش آرا در جامعه‌شناسی (مترجم: هادی جلیلی). تهران: نشر نی.
شادی‌طلب، ژاله؛ و بیات، مجتبی (1391). نوسازی فرهنگی در روستاهای در‌حال‌گذار. فصلنامه رفاه اجتماعی، 11(43)، 179–157.
شارع‌پور، محمود؛ آزادارمکی، تقی؛ و عسگری، علی (1388). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با مدارا در بین دانشجویان دانشکده‌های علوم اجتماعی دانشگاه‌های تهران و علامه طباطبایی. مجله جامعه‌شناسی ایران، 10(1)، 64-98.
عربی، علی؛ و دالوند، فرانک (1400). سمن‍ها، سرمایه اجتماعی و مدارا. فصلنامه راهبردی ورزش و جوانان، 20(53)، 48 – 32.
عسگری، علی؛ و شارع پور، محمود (1388). گونه‍شناسی مدارا و سنجش آن در میان دانشجویان دانشکده‌های علوم اجتماعی دانشگاه تهران و علامه طباطبایی. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 2(4)، 40 – 7.
فرهمند، مهناز؛ خرم‌پور، یاسین؛ پارساییان؛ زهره؛ و ماندگاری، فرزانه (1393) تأثیرمؤلفه‌های نوگرایی در حمایت خویشاوندی خانواده‌های شهر یزد. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 7(3)، 177 – 149.
فیروزجائیان، علی اصغر؛ و نازنین، فرزام (1399). سرمایه اجتماعی و مدارا نسبت به مجرمان. فصلنامه جامعه‌شناسی فرهنگ و هنر، 2(4)، 130 – 109.
فیروزجائیان، علی‌اصغر؛ شارع‌پور، محمود؛ و نازنین، فرزام (1395). بررسی جامعه‍شناختی تأثیر سرمایه فرهنگی بر ارتباطات بین فردی با تأکید بر مدارای اجتماعی، فصلنامه مطالعات فرهنگ – ارتباطات، 17(35)، 7-31.
قادرزاده، امید؛ و نصرالهی، یوسف (1398). مدارای اجتماعی در جوامع چند فرهنگی؛ مطالعه پیمایشی شهروندان میاندوآب. علوم اجتماعی (ادبیات و علوم انسانی سابق)-دانشگاه فردوسی مشهد، 16(33)، 89-133.
کیویستو، پیتر (1384). اندیشه‌های بنیادی در جامعه‌شناسی (مترجم: منوچهر صبوری). تهران: نشر نی.
گلابی، فاطمه؛ علیزاده اقدم، محمدباقر؛ آقایاری هیر، توکل؛ و زردموی اردکلو، شاپور (1398). بررسی رابطه بین سرمایه­های فرهنگی و اجتماعی با مدارا بین شهروندان. علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، 16(2)، 388 – 347.
گلابی، فاطمه؛ و رضایی، اکرم (1392). بررسی تأثیرمشارکت اجتماعی بر مدارای اجتماعی در بین دانشجویان. مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 2(1)، 61-86.
معیدفر، سعید؛ و صبوری خسروشاهی، حبیب (1389). بررسی میزان فردگرایی فرزندان در خانواده. فصلنامه پژوهش‌های جامعه‍شناختی، 4(4)، 110-93.
میلنر، آندرو؛ و براویتف، جف (1397). درآمدی بر نظریه فرهنگی معاصر (مترجم: جمال محمدی). تهران: انتشارات ققنوس.
وثوقی، منصور؛ و میرزایی، حسین (1387). فردگرایی: تأملی در ابعاد و شاخص ها. فصلنامه مطالعات جامعه‍شناختی، 16(34)، 142- 117.
Crowley, F., & Walsh, E. (2021). Tolerance, social capital, and life satisfaction: a multilevel model from transition countries in the European Union. Journal of Review of Social Economy. doi: 10.1080/00346764.2021.1957994
Eisenstein, M. (2006). Religion and The Politics of Tolerance: How Christianity Builds Democracy. Baylor University Press.
Hofstede, G. (2001). Culture’s Consequences: Comparing Values, Behaviors, Institutions, and Organizations across Nations. London: Sage Publications.
Karpov, V. (2002).  Religiosity and Tolerance in the United States and Poland. Journal for the Scientific Study of Religion, 41(2), 267-288.
King, P. T. (1976). Justifying toleration. London:  Allen and Unwin.
Mather, D. M., & Tranby, E. (2014). New Dimensions of Tolerance: A Case for a Broader, Categorical Approach. Sociological Science, 1(28), 512-531.
Phelps, E. W. (2004). White Students 'Attitudes towards Asian American Students at the University of Washington: A Study of Social Tolerance and Cosmopolitanism (Unpublished doctoral dissertation). Department of Sociology, New York University, Department of Sociology.
Raihani (2014). Creating a Culture of Religious Tolerance in an Indonesian School. Journal of South East Asia Research, 22(4), 541-560.
Triandis, H. C. (1995). Individualism and collectivism. Boulder, CO: West View Press.
Triandis, H. C. (1999). Cross‐cultural Psychology. Asian Journal of Social Psychology, 2, 127- 143.
Triandis, H.C., Gelfand, M.J. (1998). Converging Measurement of Horizontal and Vertical Individualism and Collectivism. Journal of Personality and Social Psychology, 74(1). doi:10.1037/0022-3514.74.1.118
UNESCO. (1995). Declaration of Principles on Tolerance.
Watson, P.J., Morris, R.J. (2002). Individualist and collectivist values: hypotheses suggested by Alexis de Tocqueville. The Journal of Psychology, 136, 263-271.  doi: 10.1080/00223980209604154
Witenberg, R. T., & Butrus, N. (2012). Some Personality Predictors of Tolerance to Human Diversity: The Roles of Openness, Agreeableness, and Empathy. Journal of Australian Psychological Society, 48(4), 290-298.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران
دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 57
فروردین 1401
صفحه 43-68
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 22 تیر 1400
  • تاریخ بازنگری: 21 خرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 26 اسفند 1400
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار