جامعه‌شناسی موسیقی
عبدالله بیچرانلو؛ زینب خرمی شاد
چکیده
نوجوانی با تغییراتی در زندگی از جمله تغییر در رفتار، عواطف و نگرش‌ها همراه است. اقتضائات خاص این دوره نظیر بلوغ و تغییراتی که با خود در جسم و جان نوجوان در پی دارد، نوجوانی را به یک دوره پیچیده و تعیین‌کننده تبدیل کرده‌است. یکی از مسائلی که در مورد قشرهایی از نوجوانان کمتر مطالعه شده‌است، نحوۀ مواجهه و دریافت آن‌ها از مصرف موسیقی ...
بیشتر
نوجوانی با تغییراتی در زندگی از جمله تغییر در رفتار، عواطف و نگرش‌ها همراه است. اقتضائات خاص این دوره نظیر بلوغ و تغییراتی که با خود در جسم و جان نوجوان در پی دارد، نوجوانی را به یک دوره پیچیده و تعیین‌کننده تبدیل کرده‌است. یکی از مسائلی که در مورد قشرهایی از نوجوانان کمتر مطالعه شده‌است، نحوۀ مواجهه و دریافت آن‌ها از مصرف موسیقی است. در این میان، دختران نوجوان پرورش‌یافته در بافت فرهنگی دینی، چالش‌هایی را در فرایند مصرف موسیقی تجربه می‌کنند که آن‌ها را در وضعیت پیچیده‌تری قرار می‌دهد. هدف اصلی این مقاله، مطالعهٔ دریافت دختران نوجوان از مصرف موسیقی و شیوهٔ نگرش آن‌ها به موسیقی، با توجه به زیست آن‌ها در بافت فرهنگی دینی است. مقاله در پی پاسخ به سؤال‌هایی بدین‌شرح است: اینکه دختران زیسته در بافت فرهنگی دینی چه دریافتی از موسیقی مصرفی خود دارند؟ چه عواملی بر دریافت آن‌ها از مصرف موسیقی مؤثر است؟ از منظر دینی چگونه در مورد موسیقی می‌اندیشند و با توجه به زمینهٔ دینی خود چگونه با موسیقی مواجه می‌شوند؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها و یافتن عوامل مؤثر بر دریافت دختران نوجوان دارای زمینهٔ فرهنگی دینی از مصرف موسیقی، با ۲۳ نفر از دختران نوجوان، که در زمینهٔ فرهنگی دینی رشدیافته و در مدارس دارای رویکرد آموزشی دینی تحصیل می‌کنند، مصاحبه ساختارنیافته انجام شد. با استفاده از روش‌تحلیل مضمون و کدگذاری باز، مضامین پایه، سازمان‌دهنده و فراگیر درخصوص دریافت دختران مذکور از موسیقی استخراج شد. بر اساس تحلیل‌های انجام‌شده، ۴ مضمون فراگیر حول مسئلۀ محوری این مقاله شناسایی شد. یافته‌ها نشان داد که دریافت دختران نوجوان از موسیقی، متأثر از خانواده، جامعه و نوع نگاه به دین است و برخی نیز به مداحی به‌مثابۀ موسیقی نگاه می‌کنند.
جامعه شناسی
حسین سروی؛ حسن محدثی گیلوایی؛ رضا صمیم
چکیده
این مقاله دیدگاه حکومت نسبت به موسیقی ایران معاصر و نیز نسبت بین دین و هنر را طی سال‌های 1350 الی 1396 را موردبحث قرار می‌دهد. بدین‌منظور، رابطهٔ دو نهاد دین و هنر از منظر جامعه‌شناسی دین و جامعه‌شناسی هنر مورد بررسی قرار گرفت. در این مقاله از دو رویکرد کیفی استفاده شد: 1. روش تاریخی که ابزار آن اسناد تاریخی (روزنامه‍ها) و تاریخ شفاهی ...
بیشتر
این مقاله دیدگاه حکومت نسبت به موسیقی ایران معاصر و نیز نسبت بین دین و هنر را طی سال‌های 1350 الی 1396 را موردبحث قرار می‌دهد. بدین‌منظور، رابطهٔ دو نهاد دین و هنر از منظر جامعه‌شناسی دین و جامعه‌شناسی هنر مورد بررسی قرار گرفت. در این مقاله از دو رویکرد کیفی استفاده شد: 1. روش تاریخی که ابزار آن اسناد تاریخی (روزنامه‍ها) و تاریخ شفاهی (مصاحبه با نخبگان) است؛ و 2. روش تحلیل آمارهای موجود که ابزار آن در اینجا آمارهای موجود و منتشر شده توسط دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. تحقیق از نظر نوع داده، جزء تحقیقات تاریخی است. داده‍های لازم شامل سه دسته داده‍های چاپ شده در مطبوعات کشور از 1350 الی 1396، داده‍های مربوط به مصاحبه‍شوندگان و داده‍های مربوط به آمار منتشر شده توسط دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سال 1360 الی 1396 است. نتایج نشان داد که اطلاعات مربوط به جراید، مصاحبه‍ها و آمار دفتر موسیقی نسبت به وضعیت موسیقی از سال 1350 تا 1396 در یک راستا قرار دارد، به‍طوری که در دهۀ شصت به دلیل نگاه دینی حاکم بر کشور، موسیقی کاملاً تضعیف شد. تحقیق حاضر با بررسی سه گروه از داده‍ها نشان داد که چالش بین دو نهاد دین و هنر در ایران معاصر در چه مرحله‍ای است. این چالش، گاه به موضع‌گیری‌های شدید نیروهای فعال و مؤثر در این دو نهاد اجتماعی علیه یک‌دیگر منجر شده است. اما به‌تدریج نیروهای هنری به‍دنبال رهایی از سلطه نهادهای دینی و درصدد کسب استقلال‌اند.
