نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشجوی دکتری جامعه شناسی فرهنگی دانشگاه علامه طباطبایی.

چکیده

یکی از نگرانی­های مطرح در سال­های اخیر این مسئله بوده است که فرهنگسراها از آنچه بهخاطر آنها تأسیس شده­اند، فاصله بگیرند و به جای بازتولید هژمونی به جایگاه مقاومت و بازتولید مقاومت در برابر هژمونی تبدیل شوند. فرهنگسراها بهعنوان یکی از فضاهای عمومی شهری در دو دهة اخیر، موضوع بحث­ها و مجادلات ایدئولوژیک بوده‌اند. در چنین فضاهایی مصرف صرفاً به استفاده از برنامه­های فرهنگ سراها محدود نمی­شود، بلکه مصرف فضای فرهنگ‌سراها بر مصرف فعالیت­ها و برنامه­ها آنها غلبه دارد. چنین مصرفی با تولید معانی اجتماعی و فرهنگی همراه است. هدف اصلی این مقاله، شناخت «کاربردها و دلالت­های فرهنگسراها در میان جوانان تهرانی و انگیزه­ها و کارکردهای مترتب بر مصرف این فضاهاست». در این مقاله برای جمعآوری و تجزیه و تحلیل داده­ها از روش نظریه­پردازی مبنایی استفاده شده است. بدین منظور با 25 نفر از مراجعان به فرهنگسراهای بهمن، شفق، هنر، کار، قرآن و اشراق در شهر تهران مصاحبة عمیق شده است. یافته­ها نشان می­دهد الگوی استفاده و دلالت فرهنگسراها در میان کاربران، متعدد و متفاوت است و این دلالت­ها و کاربردها با آنچه فلسفة وجودی فرهنگسراها را تشکیل می­دهد، متمایز است. در مجموع یافتههای مقاله حاکی از آن است که فرهنگسراها برای جوانان تهرانی بخشی از مناسک گذار آنها به دوران بزرگسالی محسوب میشوند و آنان در این فضا به بسیاری از نیازهای مرتبط با دورة زندگی خود پاسخمی­دهند و در یک کلام نقاشی خاص خود را بر روی این فضای عمومی ترسیم می­کنند. این مقاله درصدد توصیف و تبیین این الگوی نقاشی و مداخله و دخل و تصرف در فضای عمومی فرهنگسراهاست. در این تحقیق فرهنگسرا بهعنوان یک متن در نظر گرفته شده و دلالت­های متعدد آن برای کاربران این فضا مورد واکاوی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

Ahmadi, A. (1385 [2006 A.D.]). Ravānšenasi-ye nojavānān va javānān; šaxsiyyati, raftāri,  tahsili, šoqli, bezehkāri va e'tiyād. Tehrān: Entešārāt-e Maš'al.
Amir Ebrāhimi, M. (1374 [1995 A.D.]). Ta'sir-e farhangsarā-ye Bahman bar zendegi-ye  ejtemā'I va farhangi-ye zanān va javānān-e tehrāni. Majalle-ye goft o gu. 9, 17-26.
Āzād Armaki, T., ČāLči, V. (1384 [2005 A.D.]). Do jahān-e irāni: masjed va kāfišāp. Faslnāme-ye motāle'āt-e farhangi va ertebātāt. 1 (4), 163-185.
Barker, Ch. (1387 [2008 A.D.]). Motāle'āt-e farhangi: nazariye va amalkard. (Persian translation of Cultural studies: theory and practice), translated by Hamidi, N., & Faraji, M. Tehrān: Pajuheškade-ye motāle'āt-e farhangi va ejtemā'i, Vezārat-e Olum, Tahqiqāt va Fanāvari.
Charmaz, K. (2006). Constructing Grounded Theory: A Practical Guide through Qualitative Analysis (Introducing Qualitative Methods series): SAGE Publications.
During, S. (1382 [2003 A.D.]). Motāle'āt-e farhangi (majmu'e maqālāt). (Persian translation of The cultural studies reader), translated by Malek Mohammadi, N., & Vaqfipur, Š. Tehrān: Našr-e Ney.
Eagleton, T. (1381 [2002 A.D.]). Darāmadi bar ideology. (Persian translation of ‎‎Ideology: an introduction), translated by Ma'sumbeygi, A. (1st ed.).  Tehrān: Našr-e Āgah.  
E'temād, G. (1384 [2005 A.D.]). Tahavvol-e amalkard va šekgiri-ye fazāhā-ye omumi dar Irān. Faslnāme-ye Irānšahr. 1 (3), 52-60.
Farāsatxāh, M. (1387 [2008 A.D.]). Āyande andiši darbāre-ye keyfiyat-e āmuzeš-e āli-ye Irān; modeli barāmade az nazariye-ye mabnāi (GT). Faslnāme-ye pažuheš va barnāmerizi dar āmuzeš-e āli, 50, 67-96.
Fāzeli, N. (1387 [2008 A.D.]). Modern yā emruzi šodan-e farhang-e Irāni. Tehrān: Entešārāt-e Pajuheškade-ye Motāle'āt-e Farhangi va Ejtemā'i, Vezārat-e Olum, Tahqiqāt va Fanāvari.
Glaser, B.  G.,Strauss, A. L. (1967).  The Discovery of Grounded Theoy: Strategies for Qualitative Research. publication:  Hawthorne, N.Y. : Aldine de Gruyter..
Glaser, B.G.(1978). Theoritical Sensitivity: Advances in the Methodology of Grounded Theory. Mill valley, CA: Sociology Press.
Hariri, N. (1385 [2006 A.D.]). Osul-e raveše tahqiq-e keyfi. Tehrān:  Entešārāt-e Dānešgah-e Azād-e Eslami.
Kāmvar Baxšāyeš, J. (1386 [2007 A.D.]. Kāx-e javānān az tā΄sis tā enhelāl. Faslnāme-ye motāle΄āt-e tārixi. 4 (18), 119-143.
Kāzemi, A. (1384 [2005 A.D.]). Zendegi-ye ruzmarre dar marākez-e xarid; motāle΄e-ye moredi marākez-e xarid-e šahr-e Tehrān. Pāyān nāme-ye doctori. Daneškade-ye olum-e ejtemā'i, Dānešgah-e Tehrān.
Kāzemi, A. (1388 [2009 A.D.]). Parsezani va zendegi-ye ruzmarre-ye Irāni. Tehrān: Entešārāt-e Āštiyān.
Leroux, J. A. (1998). Folllow Your Dream: Gifted Women and the Cost of Success. Giftted education International. 13 (1), 4-13.
Madanipour, A. (1379 [2000 A.D.]). Tarrāhi-ye fazā-ye šahri. (Persian translation of ‎Design of urban space: an inquiry into a socio - spatial proces), translated by: Mortezāi, F. Tehrān: Šerkat-e Pardāzeš va Barnāmerizi-ye šahri.
Miller, P. (1381 [2002 A.D.]). Suže, estilā, qodrat. (Persian translation of Domination and power), translated by Sarxoš, N., & Jahāndide, A. Tehrān: Našr-e Ney.
Milner, A. Darāmadi bar nazariye-ye mo΄āser. (Persian translation of Contemporary cultural theory: an introduction). translated by: Mohammdi, J. Tehrān: Entešārāt-e qoqnus.
Momtāz, F. (1381 [2002 A.D.]). Jāme'e šenāsi-ye šāhr. Tehrān: Entešārāt-e Šerkat-e Sahāmi-ye Entešār.
Nezām Abādi, M. (1386 [2007 A.D.]). Kāfišāpnešini dar miyān-e zanan-e Tehrāni. Pāyān nāme-ye kāršensi-ye aršad. Daneškade-ye olum-e ejtemā'i, Dānešgah-e Allāme Tabātabāi.
Pomrenke, M. (2007). Using Grounded Theory to Understand  Resiliency in Pre-Teen Children of High-conflict Families. The Qualitive Report. vol.12, No. 3, September.
Relph, E. (1986). Place and Placelessness. Publisher: London Pion Limited
Rezāi, M. (1384 [2005 A.D.]). Bāznamāi va zehniyat ha: tahlili az zendegi-ye ruzmarre-ye dāneš āmuzān dar madāres-e Tehrān. Faslnāme-ye motāle΄āt-e farhangi va ertebātāt. 1 (4), 123-150.
Rezāi, M. (1386 [2007 A.D.]). Nāsāzehā-ye goftmān-e madrese: tahlili az zendegi-ye ruzmarre-ye dāneš amuzi. Tehrān: Mo΄assese-ye Entešārāti-ye Jāme΄e-ye farhang.
Rojek, Ch. (1388 [2009 A.D.]). Nazariye-ye farāghat; osul va tajrobehā. Leisure Theory : (Persian translation of Principles and Practices). translated by: Moxber, A. Tehrān: Entešārāt-e mo΄assese-ye šahr.
Šakui, H. (1382 [2003 A.D.]). Andišehā-ye no dar falsafe-ye joghrāfiyā: falsafehā-ye mohiti va maktabhā-ye joghrāfiyāyi. (Vol: 2), Tehrān: Entešārāt-e Gitāšenasi.
Samim, R. (1391 [2012 A.D.]). Barsāxt-e suže dar farāyand-e masraf-e farhang-e mardom pasand: motāle΄e-yi keyfi bar ru-ye masrafkonandegān-e gunehā-ye rasmi va qeyr-e rasmi-ye musiqi-ye mardom pasand dar šahr-e Tehrān. Tahqiqāt-e farhangi-ye Iran. 6 (1), 23-53.
Smith, P. (1383 [2004 A.D.]). Darāmadi bar nazariye-ye farhangi. (Persian translation of ‎Cultural theory: an introduction). translated by Puyān, H. Tehrān: Daftar-e Pažuheš hā-ye farhangi, Markaz-e beynolmelali-ye Goft o gu-ye Tamaddon hā .  
Storey, JMotāle'āt-e farhangi darbāre-ye farhang-e āmme. (Persian translation of The approach of cultural studies to popular literature). translated by Pāyande, H. Tehrān: Entešārāt-e Āgah.  
Strauss, A., &  Corbin , J. (1385 [2006 A.D.]). Osul-e raveše tahqiq-e keyfi: Nazariye-ye mabnāyi, raviyehā va šivehā. (Persian translation of Basics of qualitative research: techniques and procedures for developing grounded theory). translated by Rahmatpur, R. Tehrān: Pažuhešgāh-e Olum-e Ensāni va Motāle'āt-e Farhangi.  
Sunders, P. (1993). Social Theory and Urban Question. Routledge.
Vahid, M. (1386 [2007 A.D.]). Bahs-i dar siyāsatgozāri-ye farhangi. Faslnāme-ye siyāsat. 37 (3), 287-306.
Xātam, A'. (1384 [2005 A.D.]). Hoze-ye hamegāni va fazāhā-ye omumi dar Irān. Faslnāme-ye Irānšahr. 1 (3), 10-26.
Yusefi, H. (1385 [2006 A.D.]). Kārnāvāli šodan-e hoze-ye xosusi; motāle'e-yi bar pārtihā-ye xānegi dar šahr-e Tehrān. Pāyān nāme-ye kāršensi-ye aršad-e motāle'āt-e farhangi. Daneškade-ye olum-e ejtemā'i. Dānešgah-e Allāme Tabātabāi.
Zokāi, M. S. (1386 [2007 A.D.]). Jāme’e šenāsi javānān-e Irān. Tehrān: Entešārāt-e Āgah.
CAPTCHA Image