نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی
2 دانشجوی دکتری جامعه شناسی فرهنگی دانشگاه علامه طباطبایی.
چکیده
یکی از نگرانیهای مطرح در سالهای اخیر این مسئله بوده است که فرهنگسراها از آنچه بهخاطر آنها تأسیس شدهاند، فاصله بگیرند و به جای بازتولید هژمونی به جایگاه مقاومت و بازتولید مقاومت در برابر هژمونی تبدیل شوند. فرهنگسراها بهعنوان یکی از فضاهای عمومی شهری در دو دهة اخیر، موضوع بحثها و مجادلات ایدئولوژیک بودهاند. در چنین فضاهایی مصرف صرفاً به استفاده از برنامههای فرهنگ سراها محدود نمیشود، بلکه مصرف فضای فرهنگسراها بر مصرف فعالیتها و برنامهها آنها غلبه دارد. چنین مصرفی با تولید معانی اجتماعی و فرهنگی همراه است. هدف اصلی این مقاله، شناخت «کاربردها و دلالتهای فرهنگسراها در میان جوانان تهرانی و انگیزهها و کارکردهای مترتب بر مصرف این فضاهاست». در این مقاله برای جمعآوری و تجزیه و تحلیل دادهها از روش نظریهپردازی مبنایی استفاده شده است. بدین منظور با 25 نفر از مراجعان به فرهنگسراهای بهمن، شفق، هنر، کار، قرآن و اشراق در شهر تهران مصاحبة عمیق شده است. یافتهها نشان میدهد الگوی استفاده و دلالت فرهنگسراها در میان کاربران، متعدد و متفاوت است و این دلالتها و کاربردها با آنچه فلسفة وجودی فرهنگسراها را تشکیل میدهد، متمایز است. در مجموع یافتههای مقاله حاکی از آن است که فرهنگسراها برای جوانان تهرانی بخشی از مناسک گذار آنها به دوران بزرگسالی محسوب میشوند و آنان در این فضا به بسیاری از نیازهای مرتبط با دورة زندگی خود پاسخمیدهند و در یک کلام نقاشی خاص خود را بر روی این فضای عمومی ترسیم میکنند. این مقاله درصدد توصیف و تبیین این الگوی نقاشی و مداخله و دخل و تصرف در فضای عمومی فرهنگسراهاست. در این تحقیق فرهنگسرا بهعنوان یک متن در نظر گرفته شده و دلالتهای متعدد آن برای کاربران این فضا مورد واکاوی قرار گرفته است.
کلیدواژهها
Ahmadi, A. (1385 [2006 A.D.]). Ravānšenasi-ye nojavānān va javānān; šaxsiyyati, raftāri, tahsili, šoqli, bezehkāri va e'tiyād. Tehrān: Entešārāt-e Maš'al.
Amir Ebrāhimi, M. (1374 [1995 A.D.]). Ta'sir-e farhangsarā-ye Bahman bar zendegi-ye ejtemā'I va farhangi-ye zanān va javānān-e tehrāni. Majalle-ye goft o gu. 9, 17-26.
Āzād Armaki, T., ČāLči, V. (1384 [2005 A.D.]). Do jahān-e irāni: masjed va kāfišāp. Faslnāme-ye motāle'āt-e farhangi va ertebātāt. 1 (4), 163-185.
Barker, Ch. (1387 [2008 A.D.]). Motāle'āt-e farhangi: nazariye va amalkard. (Persian translation of Cultural studies: theory and practice), translated by Hamidi, N., & Faraji, M. Tehrān: Pajuheškade-ye motāle'āt-e farhangi va ejtemā'i, Vezārat-e Olum, Tahqiqāt va Fanāvari.
Charmaz, K. (2006). Constructing Grounded Theory: A Practical Guide through Qualitative Analysis (Introducing Qualitative Methods series): SAGE Publications.
During, S. (1382 [2003 A.D.]). Motāle'āt-e farhangi (majmu'e maqālāt). (Persian translation of The cultural studies reader), translated by Malek Mohammadi, N., & Vaqfipur, Š. Tehrān: Našr-e Ney.
Eagleton, T. (1381 [2002 A.D.]). Darāmadi bar ideology. (Persian translation of Ideology: an introduction), translated by Ma'sumbeygi, A. (1st ed.). Tehrān: Našr-e Āgah.
E'temād, G. (1384 [2005 A.D.]). Tahavvol-e amalkard va šekgiri-ye fazāhā-ye omumi dar Irān. Faslnāme-ye Irānšahr. 1 (3), 52-60.
Farāsatxāh, M. (1387 [2008 A.D.]). Āyande andiši darbāre-ye keyfiyat-e āmuzeš-e āli-ye Irān; modeli barāmade az nazariye-ye mabnāi (GT). Faslnāme-ye pažuheš va barnāmerizi dar āmuzeš-e āli, 50, 67-96.
Fāzeli, N. (1387 [2008 A.D.]). Modern yā emruzi šodan-e farhang-e Irāni. Tehrān: Entešārāt-e Pajuheškade-ye Motāle'āt-e Farhangi va Ejtemā'i, Vezārat-e Olum, Tahqiqāt va Fanāvari.
Glaser, B. G.,Strauss, A. L. (1967). The Discovery of Grounded Theoy: Strategies for Qualitative Research. publication: Hawthorne, N.Y. : Aldine de Gruyter..
Glaser, B.G.(1978). Theoritical Sensitivity: Advances in the Methodology of Grounded Theory. Mill valley, CA: Sociology Press.
Hariri, N. (1385 [2006 A.D.]). Osul-e raveše tahqiq-e keyfi. Tehrān: Entešārāt-e Dānešgah-e Azād-e Eslami.
Kāmvar Baxšāyeš, J. (1386 [2007 A.D.]. Kāx-e javānān az tā΄sis tā enhelāl. Faslnāme-ye motāle΄āt-e tārixi. 4 (18), 119-143.
Kāzemi, A. (1384 [2005 A.D.]). Zendegi-ye ruzmarre dar marākez-e xarid; motāle΄e-ye moredi marākez-e xarid-e šahr-e Tehrān. Pāyān nāme-ye doctori. Daneškade-ye olum-e ejtemā'i, Dānešgah-e Tehrān.
Kāzemi, A. (1388 [2009 A.D.]). Parsezani va zendegi-ye ruzmarre-ye Irāni. Tehrān: Entešārāt-e Āštiyān.
Leroux, J. A. (1998). Folllow Your Dream: Gifted Women and the Cost of Success. Giftted education International. 13 (1), 4-13.
Madanipour, A. (1379 [2000 A.D.]). Tarrāhi-ye fazā-ye šahri. (Persian translation of Design of urban space: an inquiry into a socio - spatial proces), translated by: Mortezāi, F. Tehrān: Šerkat-e Pardāzeš va Barnāmerizi-ye šahri.
Miller, P. (1381 [2002 A.D.]). Suže, estilā, qodrat. (Persian translation of Domination and power), translated by Sarxoš, N., & Jahāndide, A. Tehrān: Našr-e Ney.
Milner, A. Darāmadi bar nazariye-ye mo΄āser. (Persian translation of Contemporary cultural theory: an introduction). translated by: Mohammdi, J. Tehrān: Entešārāt-e qoqnus.
Momtāz, F. (1381 [2002 A.D.]). Jāme'e šenāsi-ye šāhr. Tehrān: Entešārāt-e Šerkat-e Sahāmi-ye Entešār.
Nezām Abādi, M. (1386 [2007 A.D.]). Kāfišāpnešini dar miyān-e zanan-e Tehrāni. Pāyān nāme-ye kāršensi-ye aršad. Daneškade-ye olum-e ejtemā'i, Dānešgah-e Allāme Tabātabāi.
Pomrenke, M. (2007). Using Grounded Theory to Understand Resiliency in Pre-Teen Children of High-conflict Families. The Qualitive Report. vol.12, No. 3, September.
Relph, E. (1986). Place and Placelessness. Publisher: London Pion Limited
Rezāi, M. (1384 [2005 A.D.]). Bāznamāi va zehniyat ha: tahlili az zendegi-ye ruzmarre-ye dāneš āmuzān dar madāres-e Tehrān. Faslnāme-ye motāle΄āt-e farhangi va ertebātāt. 1 (4), 123-150.
Rezāi, M. (1386 [2007 A.D.]). Nāsāzehā-ye goftmān-e madrese: tahlili az zendegi-ye ruzmarre-ye dāneš amuzi. Tehrān: Mo΄assese-ye Entešārāti-ye Jāme΄e-ye farhang.
Rojek, Ch. (1388 [2009 A.D.]). Nazariye-ye farāghat; osul va tajrobehā. Leisure Theory : (Persian translation of Principles and Practices). translated by: Moxber, A. Tehrān: Entešārāt-e mo΄assese-ye šahr.
Šakui, H. (1382 [2003 A.D.]). Andišehā-ye no dar falsafe-ye joghrāfiyā: falsafehā-ye mohiti va maktabhā-ye joghrāfiyāyi. (Vol: 2), Tehrān: Entešārāt-e Gitāšenasi.
Samim, R. (1391 [2012 A.D.]). Barsāxt-e suže dar farāyand-e masraf-e farhang-e mardom pasand: motāle΄e-yi keyfi bar ru-ye masrafkonandegān-e gunehā-ye rasmi va qeyr-e rasmi-ye musiqi-ye mardom pasand dar šahr-e Tehrān. Tahqiqāt-e farhangi-ye Iran. 6 (1), 23-53.
Smith, P. (1383 [2004 A.D.]). Darāmadi bar nazariye-ye farhangi. (Persian translation of Cultural theory: an introduction). translated by Puyān, H. Tehrān: Daftar-e Pažuheš hā-ye farhangi, Markaz-e beynolmelali-ye Goft o gu-ye Tamaddon hā .
Storey, J. Motāle'āt-e farhangi darbāre-ye farhang-e āmme. (Persian translation of The approach of cultural studies to popular literature). translated by Pāyande, H. Tehrān: Entešārāt-e Āgah.
Strauss, A., & Corbin , J. (1385 [2006 A.D.]). Osul-e raveše tahqiq-e keyfi: Nazariye-ye mabnāyi, raviyehā va šivehā. (Persian translation of Basics of qualitative research: techniques and procedures for developing grounded theory). translated by Rahmatpur, R. Tehrān: Pažuhešgāh-e Olum-e Ensāni va Motāle'āt-e Farhangi.
Sunders, P. (1993). Social Theory and Urban Question. Routledge.
Vahid, M. (1386 [2007 A.D.]). Bahs-i dar siyāsatgozāri-ye farhangi. Faslnāme-ye siyāsat. 37 (3), 287-306.
Xātam, A'. (1384 [2005 A.D.]). Hoze-ye hamegāni va fazāhā-ye omumi dar Irān. Faslnāme-ye Irānšahr. 1 (3), 10-26.
Yusefi, H. (1385 [2006 A.D.]). Kārnāvāli šodan-e hoze-ye xosusi; motāle'e-yi bar pārtihā-ye xānegi dar šahr-e Tehrān. Pāyān nāme-ye kāršensi-ye aršad-e motāle'āt-e farhangi. Daneškade-ye olum-e ejtemā'i. Dānešgah-e Allāme Tabātabāi.
Zokāi, M. S. (1386 [2007 A.D.]). Jāme’e šenāsi javānān-e Irān. Tehrān: Entešārāt-e Āgah.