تحلیل تحولات نگرشی مؤثر بر روابط اجتماعی اعضای گروه معنویت‌گرای نوین فرادرمانی

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور تبریز، تهران، ایران

2 استاد، مدیریت استراتژیک، دانشگاه پیام نور تهران، تهران، ایران

3 استادیار جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد واحد تهران مرکز، تهران، ایران

4 دانشیار جامعه‌شناسی توسعه، دانشگاه پیام نور تهران، تهران، ایران

10.22035/jicr.2019.2009.2572

چکیده

مقالۀ حاضر، پژوهشی در راستای تحلیل تحولات نگرشی در روابط اجتماعی افرادی است که در مجموعۀ معنویت‌گرای فرادرمانی مشارکت داشته‌اند. این مقاله، پژوهشی تحلیلی‌ـ‌توصیفی است که به روش نظریۀ پهنه‌محور بر روی چهارده نفر از اعضای پیوسته فعال و غیرفعال و گسسته این مجموعه انجام شده است. نتایج تحلیل‌ها نشان می‌دهد که تغییرات در بین دو گروه مصاحبه‌شونده، یکسان نیست و حتی گاهی عکس هم بوده است؛ به‌گونه‌ای که جهان‌بینی و ایدئولوژی‌ای که با مشارکت در گروه و به‌واسطۀ تجربۀ معنوی به‌دست می‌آید، در بین افراد مختلف، متفاوت است و اکثراً از نظر اعضای پیوسته، مثبت و از نظر اعضای گسسته، منفی ارزیابی می‌شود. تحولات شناختی و نگرشی اعضا در چهار بعد دسته‌بندی شده است که هریک پیامدهای خاصی دارد. چهار بعد یادشده عبارت‌اند از: شناسایی ابعاد پنهان خود، ادراک وحدت و حس یگانگی، باور به شعورمندی هستی و تسلیم و واگذاری امور به آن، و باور به وجود هستی‌های غیرارگانیک.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

ازکیا، مصطفی؛ ایمانی‌جاجرمی، حسین (1390). روش‌های کاربردی تحقیق؛ کاربرد نظریه بنیانی (جلد دوم). تهران: کیهان.

استراوس، آنسلم؛ و کوربین، جولیت (1387). اصول روش تحقیق کیفی؛ نظریه مبنایی، رویه‌ها و روش‌ها (چاپ دوم؛ مترجم: بیوک محمدی). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

اسماعیلی، حمیدامین؛ و خلیلی، اسماعیل (1381). آسیب‌شناسی فرهنگی دانشگاه‌های ایران. تهران: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.

بارکر، ایلین (1387). وقوع و اهمیت جنبش‌های نوین دینی (مترجم: محمد قلی‌پور). در برایان ویلسون؛ و جیمی کرسول، جنبش‌های نوین دینی (صص 53-33)، نشر مرندیز، مشهد، ایران.

برایان ویلسون و جیمی کرسول (1387). جنبش‌های نوین دینی و سلامت روانی. در لیلیستون، لارنس؛ شفرد، گری، جنبش‌های نوین دینی؛ محدودیت‌ها و امکانات (صص174-155؛ مترجم: محمد قلی‌پور). مشهد: نشر مرندیز.

بهرامی‌دشتکی، هاجر؛ علیزاده، حمید؛ غباری‌بناب، باقر؛ و کرمی، ابوالفضل (1385). اثربخشی آموزش معنویت به شیوه گروهی بر کاهش افسردگی در دانشجویان. پژوهش‌های مشاوره، 5(19)، 72-49.

پاتیک، الیزابت (1387). زنان در جنبش‌های نوین دینی (مترجم: محمد قلی‌پور). در برایان ویلسون؛ و جیمی کرسول، جنبش‌های نوین دینی (صص224-177)، نشر مرندیز، مشهد، ایران.

جابریان، نفیسه (1396). تبیین جامعه‌شناختی جریان معنویت‌گرایی نوپدید در شهر تبریز (رساله دکتری). دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

خوشفر، غلامرضا (1389). طرح مسئله عرفان‌های نوظهور و جریان‌ها انحرافی. مجموعه مقالات همایش بررسی آسیب‌های اجتماعی استان مازندران (صص 206-191).

‌روش‌بلاو ، آن ماری؛ و نیون، ادیل  (1392). روان‌شناسی اجتماعی (چاپ دوم؛ مترجم: سیدمحمد دادگران). تهران: مروارید.

زتومکا، پیوتر (1384). اعتماد یک نظریه جامعه‌شناختی (مترجم: فاطمه گلابی). تبریز: ستوده.

شریعتی‌مزینانی، سارا؛ باستانی، سوسن؛ و خسروی، بهناز (1386). جوامعی در نوستالوژی اجتماع؛ نگاهی به پدیدۀ معنویت‏های نوپدید در ایران. فصلنامه مطالعات فرهنگ ‌ـ ‌ارتباطات، 3(8)، 195-167.

فعالی، محمدتقی (1387). آفتاب و سایه‌ها: نگرشی بر جریان‌های نوظهور معنویت‌گرا. قم: نجم‌الهدی.

فلیک، اووه (1388). درآمدی بر تحقیق کیفی (مترجم: هادی جلیلی). تهران: نی.

کرمانی، طوبی (1383). گرایش انسان معاصر به عرفان. در مجموعه مقالات عرفان؛ پلی میان فرهنگ‌ها (صص 59-39). تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.

کاشی، فضه (1388). خود در معنویت‌های جدید؛ مطالعه موردی عرفان کیهانی (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

کاویانی، نسیم (1390). بررسی علل جامعه‌شناختی گرایش زنان به معنویت‌های جدید (مطالعه موردی: شهرستان گرگان) (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه مازندران.

کریمی، یوسف (1392). روان‌شناسی اجتماعی (چاپ نوزدهم). تهران: دانشگاه پیام نور.

کلاهی، محمدرضا (1390). دینداری و جهانی‌شدن. فصلنامۀ مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 24،  94-65.

کوزر، لوییس (1379). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی (چاپ هشتم؛ مترجم: محسن ثلاثی). تهران: علمی.

محدثی ‌گیلوایی، حسن (1395). جریان‌های دینی و معنوی بدیع: بررسی و نقد رویکردهای تبیینی،‌ جهت‌گیری‌های هنجارین و راهبردهای عملی. در: غلامرضا غفاری؛ محمدرضا جوادی یگانه،‌ مجموعه مقالات گزارش وضعیت اجتماعی کشور (‌جلد دوم،  چاپ اول). تهران: شورای اجتماعی کشور، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، ‌تحقیقات و فنآوری.

محدثی‌گیلوایی، حسن (1391). جامعه‌شناسی دین؛ روایتی ایرانی (چاپ اول). تهران: یادآوران.

مظاهری‌سیف، حمیدرضا (1387). جریان‌شناسی انتقادی عرفان‌های نوظهور (چاپ اول). قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

مهدی‌پورزارع، نسرین؛ و بحری، ‌سوری (1384). یوگا عامل تندرستی. نشریه پرستاری ایران، ۱۸(۴۱و۴۲)، ۸۵-۹۱.

همیلتون، ملکلم (1390). جامعه‌شناسی دین (چاپ سوم؛ مترجم: محسن ثلاثی). تهران: ثالث.

Eftekhar khansari, T. (2013). Women, self and life transformation in an Iranian spiritual movement inter - universal mysticism, womens study (Doctoral dissertation). Women’s Studis, University of York.

Field, J. (2003). Social capital. London: Rutledge.

Granovetter, M. S. (1973). The Strength of weak ties.  American Journal of Sociology, 78, 360-80.

Koenig, H. (2010). Spirituality and mental health. International Journal of Applied Psychoanalytic Studies, 7(2), 116-122 . doi: 10.1002/aps.239

Rokeach, M. (1969). Belifes, attitudes and values: A theory of organization and change. Sun Francisco Jossey Bass Publishers.

Woodhead, L., Fletcher, P., Kawanami, H., & Smith, D. (2005). Religions in the modern world: Traditions and transformations (1st ed. 2002). London and New York: Routledge.

Wuthnow, R. (2007). After the baby boomers - how Twenty - and Thirty - somethings are sharing - the future of American religion. New Jersey: Princeton University Press.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار