جامعه‌شناسی موسیقی
عبدالله بیچرانلو؛ زینب خرمی شاد
چکیده
نوجوانی با تغییراتی در زندگی از جمله تغییر در رفتار، عواطف و نگرش‌ها همراه است. اقتضائات خاص این دوره نظیر بلوغ و تغییراتی که با خود در جسم و جان نوجوان در پی دارد، نوجوانی را به یک دوره پیچیده و تعیین‌کننده تبدیل کرده‌است. یکی از مسائلی که در مورد قشرهایی از نوجوانان کمتر مطالعه شده‌است، نحوۀ مواجهه و دریافت آن‌ها از مصرف موسیقی ...
بیشتر
نوجوانی با تغییراتی در زندگی از جمله تغییر در رفتار، عواطف و نگرش‌ها همراه است. اقتضائات خاص این دوره نظیر بلوغ و تغییراتی که با خود در جسم و جان نوجوان در پی دارد، نوجوانی را به یک دوره پیچیده و تعیین‌کننده تبدیل کرده‌است. یکی از مسائلی که در مورد قشرهایی از نوجوانان کمتر مطالعه شده‌است، نحوۀ مواجهه و دریافت آن‌ها از مصرف موسیقی است. در این میان، دختران نوجوان پرورش‌یافته در بافت فرهنگی دینی، چالش‌هایی را در فرایند مصرف موسیقی تجربه می‌کنند که آن‌ها را در وضعیت پیچیده‌تری قرار می‌دهد. هدف اصلی این مقاله، مطالعهٔ دریافت دختران نوجوان از مصرف موسیقی و شیوهٔ نگرش آن‌ها به موسیقی، با توجه به زیست آن‌ها در بافت فرهنگی دینی است. مقاله در پی پاسخ به سؤال‌هایی بدین‌شرح است: اینکه دختران زیسته در بافت فرهنگی دینی چه دریافتی از موسیقی مصرفی خود دارند؟ چه عواملی بر دریافت آن‌ها از مصرف موسیقی مؤثر است؟ از منظر دینی چگونه در مورد موسیقی می‌اندیشند و با توجه به زمینهٔ دینی خود چگونه با موسیقی مواجه می‌شوند؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها و یافتن عوامل مؤثر بر دریافت دختران نوجوان دارای زمینهٔ فرهنگی دینی از مصرف موسیقی، با ۲۳ نفر از دختران نوجوان، که در زمینهٔ فرهنگی دینی رشدیافته و در مدارس دارای رویکرد آموزشی دینی تحصیل می‌کنند، مصاحبه ساختارنیافته انجام شد. با استفاده از روش‌تحلیل مضمون و کدگذاری باز، مضامین پایه، سازمان‌دهنده و فراگیر درخصوص دریافت دختران مذکور از موسیقی استخراج شد. بر اساس تحلیل‌های انجام‌شده، ۴ مضمون فراگیر حول مسئلۀ محوری این مقاله شناسایی شد. یافته‌ها نشان داد که دریافت دختران نوجوان از موسیقی، متأثر از خانواده، جامعه و نوع نگاه به دین است و برخی نیز به مداحی به‌مثابۀ موسیقی نگاه می‌کنند.
محمدتقی ایمان؛ نسیبه زنجری؛ ابراهیم اسکندری پور
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی سیستم معانی ذهنی مصرف‌کنندگان موسیقی صورت گرفته است. مشارکت‌کنندگان این پژوهش را 21 نفر از دانشجویان ساکن خوابگاه‌های دانشگاه شیراز تشکیل می‌دهند. محققان از رویکرد کیفی نظریة زمینه‌ای و تکنیک جمع‌آوری اطلاعات مصاحبة عمیق بهره جسته‌اند. داده‌ها به کمک نرم‌افزار کیفی Nvivo مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی سیستم معانی ذهنی مصرف‌کنندگان موسیقی صورت گرفته است. مشارکت‌کنندگان این پژوهش را 21 نفر از دانشجویان ساکن خوابگاه‌های دانشگاه شیراز تشکیل می‌دهند. محققان از رویکرد کیفی نظریة زمینه‌ای و تکنیک جمع‌آوری اطلاعات مصاحبة عمیق بهره جسته‌اند. داده‌ها به کمک نرم‌افزار کیفی Nvivo مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. تحلیل دادههای پژوهش و مدل پارادایمی ساختهشده نشان می‌دهد شرایط زمینه‌ای برای مشارکت‌کنندگان شامل «بافت فضایی» خوابگاه با زیرمجموعه تناسب زمانی ـ مکانی، اقتضای سنی و هویت جمعی است که در این میان «مُدگرایی» و روند «بازار جهانی موسیقی» به عنوان شرایط مداخلهگر تأثیرگذار هستند. مشارکت‌کنندگان با قرار گرفتن در شرایط فوق، راهبردهای «جایگزینی و گسترش موسیقی» و افزایش «ضریب غیبت ذهنی» را اتخاذ می‌کنند و درنتیجة بهکارگیری این راهبردها، پیامد «انگارهسازی» برای مشارکت‌کنندگان مطرح میشود. انگارهسازی متضمن این مطلب است که مشارکت‌کنندگان به نوعی تصویرسازی ذهنی در برابر موسیقی میپردازند که در دو سوی یک طیف از همذاتپنداری تا فرافکنی در نوسان است.
مطالعات فرهنگی
محمد مقامیان زاده؛ سید محمد مهدی زاده
چکیده
رویکردهای مختلف به ماهیت جماعت‌ها و نحوه تعامل آن‌ها با یکدیگر، در تطور مفهومیِ اصطلاح خرده‌فرهنگ نقش محوری داشته‌است. از دوره‌ای که برخی جماعت‌های خاصِ جوانان در آثار متفکران مکتب بیرمنگام با نام خرده‌فرهنگ معرفی شدند تا به امروز که برخی رویکردها اساسا از ناکارامدی مفهوم خرده‌فرهنگ سخن می‌گویند، طیفی از رویکردها و دیدگاه‌ها ...
بیشتر
رویکردهای مختلف به ماهیت جماعت‌ها و نحوه تعامل آن‌ها با یکدیگر، در تطور مفهومیِ اصطلاح خرده‌فرهنگ نقش محوری داشته‌است. از دوره‌ای که برخی جماعت‌های خاصِ جوانان در آثار متفکران مکتب بیرمنگام با نام خرده‌فرهنگ معرفی شدند تا به امروز که برخی رویکردها اساسا از ناکارامدی مفهوم خرده‌فرهنگ سخن می‌گویند، طیفی از رویکردها و دیدگاه‌ها درباره این مفهوم و ویژگی‌های آن ناظر به سیر تغییر و تحولات اجتماعی و فناورانه و رسانه‌ای عرضه شده‌است. براین اساس تطابق نظری و تجربی واژه خرده‌فرهنگ دیجیتال تتلیتی، به جماعت هواخواه امیرتتلو که در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفته‌اند، هدف پژوهش است. بدین منظور مطابق با نظریات خرده‌فرهنگ‌های متاخر، شناخت مولفه‌هایی که در گرایش و پایبندی به هویت تتلیتی اثر گذار است اهمیت می‌یابد. برای دست‌یابی به این هدف، مصاحبه نیم ساخت‌یافته با 16 نوجوان مدیر صفحات هواداری در شبکه اجتماعی اینستاگرام انجام شد و تحلیل تماتیک داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار MAXQDA صورت گرفت. براساس نتایج تحقیق، «جامعیت در موسیقی»، «برساخت شخصیت کاریزماتیک» و «تبدیل هواخواه به تتلیتی» سه اصل ارتباطی به شمار می‌آیند که در جذب و وفاداری به هویت تتلیتی موثر است و اختلال در هر یک از این مولفه‌ها می‌تواند به تضعیف مشارکت خرده‌فرهنگی و حتی رویگردانی از هویت هواخواهانه نوجوان منجر شود.
