مقاله علمی پژوهشی
زبان و ادبیات
مرتضی مردیها
چکیده
یکی از رایج‌ترین فعالیت‌های ذهنی افراد جست‌وجوی علل حوادث روزمره است. این فعالیت ممکن است متأثر از برخی رانه‌های غریزی و روانی و نیز برخی آموزه‌های اجتماعی به سمت ساده‌سازی اریب پیدا کند. ساده‌سازی در علّت‌کاوی و علّت‌یابی و تبیین‌های علّی سهل‌انگار و اغراق‌گر در مسائل مختلفی از قبیل بهداشتی، محیط زیستی، اخلاقی، حوادث و غیره، ...
بیشتر
یکی از رایج‌ترین فعالیت‌های ذهنی افراد جست‌وجوی علل حوادث روزمره است. این فعالیت ممکن است متأثر از برخی رانه‌های غریزی و روانی و نیز برخی آموزه‌های اجتماعی به سمت ساده‌سازی اریب پیدا کند. ساده‌سازی در علّت‌کاوی و علّت‌یابی و تبیین‌های علّی سهل‌انگار و اغراق‌گر در مسائل مختلفی از قبیل بهداشتی، محیط زیستی، اخلاقی، حوادث و غیره، و به تَبَعِ آن ساده‌سازی در مقصریابی می‌تواند تاحدودی ناشی از گرایش غریزی به غلبه بر تعارضِ ذهنی (ناسازگاری شناختی) و فرار از رنج ناشی از منسوب‌کردن حوادث به اتفاق یا به کوتاهیِ خود باشد، و نیز ناشی از پذیرش کلیشه‌های تعلیلی رایج در جامعه. از منظر پیامد، علّت‌یابیِ ساده‌ساز، که لااقل دچار مغالطۀ جزء و کل است، ممکن است فرد را به رویارویی فکری- احساسی یا عملی با کسانی تحریض کند که علّت یا علّت اصلی (مقصر منفرد یا اصلی) مصائب آنها نبوده‌اند و از این رهگذر، تصورات و انتظاراتی برای فرد و جامعه ایجاد شود که به رادیکالیسم و بی‌اعتمادی و درنهایت رنج بیشتر و کارآمدی کمتر منجر شود. این مقاله در پی بررسی برخی شکل‌های این ساده‌سازی در مواجهات رایج انتقادی و تحلیلی در ایران امروز است و در پی تقویت ایدهٔ وجود ناسازگاری شناختی و میل به غلبه بر تعارض ذهنی در انگیزه‌ها، و خطر گسترش انتقاد غیرسازنده و تندروی و بی‌اعتمادی در عوارض است. محدودۀ جست‌وجوی داده‌ها برشی تصادفی از سایت‌های خبری-تحلیلی فارسی‌زبان و عامه‌پسند در فضای مجازی است که به نظر می‌رسد بازتابی از نوعی گرایش رایج فرهنگی جامعه را در مورد این موضوع خاص فراهم می‌کنند.
مقاله علمی پژوهشی
مرضیه خلقتی؛ حمیده مولایی
چکیده
هدف این مقاله فهم خوانش کاربران رسانه‌های اجتماعی از گفتمان زن سنت‌گراست که به‌این‌منظور ویدئوی موسوم به «تشت شیر» مطالعه شد. این ویدئو بخشی از یک گفتگوی تلویزیونی با یک کارشناس است که به راهکار ابراز علاقه به همسر از طریق شستن پای او در تشت آب یا شیر می‌پردازد. سؤالات اصلی مقاله این است که این ویدئو چه گفتمانی از زن ارائه میکند؟ ...
بیشتر
هدف این مقاله فهم خوانش کاربران رسانه‌های اجتماعی از گفتمان زن سنت‌گراست که به‌این‌منظور ویدئوی موسوم به «تشت شیر» مطالعه شد. این ویدئو بخشی از یک گفتگوی تلویزیونی با یک کارشناس است که به راهکار ابراز علاقه به همسر از طریق شستن پای او در تشت آب یا شیر می‌پردازد. سؤالات اصلی مقاله این است که این ویدئو چه گفتمانی از زن ارائه میکند؟ و کاربران اینستاگرام چه خوانشی از این ویدئو براساس نظریۀ کدگذاری/کدگشایی هال دارند؟ برای پاسخ به سؤال اول از تحلیل گفتمان انتقادی براساس مدل فرکلاف استفاده شده است که نشان می‌دهد تأکید آن بر گفتمان زن سنت‌گراست و برای پاسخ به سؤال دوم به تحلیل محتوای کیفی پستها و کامنتهای اینستاگرام پرداخته شده است. نتایج تحلیل محتوا نشان داد که از میان سه خوانش مسلط ـ هژمونیک، مذاکره ای و متضاد در این رسانۀ اجتماعی، خوانش متضاد متنوعتر و دامنهدارتر از سایر خوانشهاست.
مقاله علمی پژوهشی
محمدتقی عباسی شوازی؛ مریم دلاور
چکیده
رسانهها نه‌تنها به‌واسطه محتوایشان، بلکه با توجه به ماهیت و ساختارشان می‌توانند عادات فکری، رفتاری و عاطفی مخاطبان را تغییر دهند. با ظهور رسانه‌های اجتماعی و گسترش تعاملات انسان‌ها در فضاهای مجازی، عواطف انسانی همچون عشق نیز در این فضای نوظهور، حیاتی جدید یافته‌اند؛ موضوعی که نظریه‌پردازان به‌نامی همچون باومن و گیدنز به ...
بیشتر
رسانهها نه‌تنها به‌واسطه محتوایشان، بلکه با توجه به ماهیت و ساختارشان می‌توانند عادات فکری، رفتاری و عاطفی مخاطبان را تغییر دهند. با ظهور رسانه‌های اجتماعی و گسترش تعاملات انسان‌ها در فضاهای مجازی، عواطف انسانی همچون عشق نیز در این فضای نوظهور، حیاتی جدید یافته‌اند؛ موضوعی که نظریه‌پردازان به‌نامی همچون باومن و گیدنز به آن پرداختهاند. مقاله حاضر با هدف مطالعهٔ رابطهٔ رسانه‌های جمعی و اجتماعی با مفهوم عشق (سیّال) و پیامد آن در نگرش به ازدواج در بین دانشجویان دانشگاه شیراز انجام شده است. تعداد 386 نفر از دانشجویان با تکنیک نمونه‌گیری احتمالی طبقهای انتخاب شده و به سؤالات پرسشنامه محقق ساخته جواب داده‌اند که پایایی و روایی آن با تکنیک آلفای کرونباخ و اعتبار صوری تأیید شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که بین شبکه‌های اجتماعی مجازی، رسانه‌های جمعی داخلی و خارجی رابطه معناداری با عشق سیّال وجود دارد. همچنین متغیرهای شبکه‌های اجتماعی مجازی، رسانه‌های جمعی داخلی و خارجی و عشق سیّال رابطه معناداری با نگرش به ازدواج دارند. در تحلیل مدل معادلات ساختاری که با استفاده از آموس انجام شد سه متغیر یعنی میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی، میزان تماشای رسانه‌های جمعی داخلی، میزان تماشای رسانه‌های خارجی به‌ترتیب بیشترین تأثیر را بر عشق سیّال داشتند. همچنین سه متغیر میزان تماشای رسانه‌های جمعی داخلی، میزان تماشای رسانه‌های جمعی خارجی و عشق سیّال به ترتیب با ضرایب 199/0، 113/0- و 414/0- تأثیر معناداری بر نگرش به ازدواج داشته‌اند.
مقاله علمی پژوهشی
مطالعات فرهنگی
محمدرشید صوفی؛ اعظم راودراد
چکیده
علیرغم وجود حجم زیاد مباحث نظری در خصوص فرهنگ تصویری، کمابیش با کمبود در روش های تحقیق و تحلیل متون تصویری به ویژه از نوع شهری آن مواجه هستیم. در مقاله حاضر روش‌تحقیق ترکیبی برای تحلیل، خوانش و تفسیر متون فرهنگ تصویری شهری معرفی‌شده است. برای دقیق‌ترشدن این معرفی، یکی از نقاشی‌های دیواری برجسته در شهر تهران، در قالب یک مطالعه ...
بیشتر
علیرغم وجود حجم زیاد مباحث نظری در خصوص فرهنگ تصویری، کمابیش با کمبود در روش های تحقیق و تحلیل متون تصویری به ویژه از نوع شهری آن مواجه هستیم. در مقاله حاضر روش‌تحقیق ترکیبی برای تحلیل، خوانش و تفسیر متون فرهنگ تصویری شهری معرفی‌شده است. برای دقیق‌ترشدن این معرفی، یکی از نقاشی‌های دیواری برجسته در شهر تهران، در قالب یک مطالعه موردی انتخاب و تحلیل شده است. تحلیل در دو سطح تحلیل نشانه‌شناختی و تحلیل‌گفتمان انجام گرفت: در سطح اول، از روش نشانه‌شناسی اُتول، و در سطح دوم، از نظریه گفتمان لاکلو و موف استفاده شد. یافته‌های این روش ترکیبی نشان داد که نخست در سطح خرد در این نقاشی دال‌هایی نظیر طبیعت، شهر، مرد و زن به عنوان گره‌گاه‌های متن شناسایی و روابط تقابلی آنها به شکل دوگانه‌های طبیعت (روستا)/شهر و مرد/زن را برجسته کرده است؛ دوم، گفتمان‌های اصلی و رقیب شناسایی‌شده در متن عبارتنداز گفتمان حفاظت از محیط زیست در برابر گفتمان رشد شهری و گفتمان مردسالاری در برابر گفتمان برابری‌طلبی جنسیتی (فمنیسم) که از طریق دال‌های ویژهٔ خود در حال نزاع و تخاصم و اعمال هژمونی بر یکدیگر هستند. گفتمان حفاظت از محیط زیست و گفتمان مردسالاری به کمک بازنمایی مثبت دال‌های کلیدی‌شان، نقش گفتمان‌های مسلّط و غالب را در این متن بازی می‌کنند.
مقاله علمی پژوهشی
جامعه شناسی
نسرین عربی؛ محسن نوغانی دخت بهمنی؛ غلامرضا صدیق اورعی
چکیده
نذرهای مالی از منظر جامعه‌شناختی کنشی اجتماعی، اقتصادی، مشارکتی و معطوف به خیر جمعی هستند که با توجّه به شرایط کنونی جامعۀ ما ظرفیت فراوانی برای توانمندسازی گروه‌های آسیب‌پذیر و مقابله با فقر دارند. بر این اساس، هدف این مقاله توصیف و تفسیر معنای پدیدهٔ نذر از منظر کنش‌گران، دلائل آنها برای انتخاب روش‌های ادای نذر و در ...
بیشتر
نذرهای مالی از منظر جامعه‌شناختی کنشی اجتماعی، اقتصادی، مشارکتی و معطوف به خیر جمعی هستند که با توجّه به شرایط کنونی جامعۀ ما ظرفیت فراوانی برای توانمندسازی گروه‌های آسیب‌پذیر و مقابله با فقر دارند. بر این اساس، هدف این مقاله توصیف و تفسیر معنای پدیدهٔ نذر از منظر کنش‌گران، دلائل آنها برای انتخاب روش‌های ادای نذر و در نهایت کشف موانع مسؤلیّت‌پذیری و مشارکت اجتماعیِ کنش‌گران است. با استفاده از رویکرد کیفی و روش تحلیل مضمون و به‌کارگیری مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته و روایتی، و با مراجعه به 18مشارکت‌کننده داده‌ها در شهر مشهد جمع‌آوری شد. براساس یافته‌ها، مشارکت‌کنندگان از حیث تفسیر معنای نذر به دو گروه آگاه و نیمه‌آگاه تفکیک می‌شوند. از مقایسۀ کنش این دو گروه مشخّص می‌شود که نوع کنش مشارکت‌کنندگان آگاه بیشتر عقلانی معطوف به هدف یا ارزش بوده و این دسته احساس مسئولیت‌پذیری بیشتری داشته ونذرهای مالی خود را به‌صورت اجتماعی و مشارکتی انجام می‌دهند. نوع کنش مشارکت‌کنندگان نیمه‌آگاه اغلب عاطفی معطوف به هدف یا ارزش بوده و روش‌های نذردهی انفرادی را برمی‌گزینند. یافته‌ها نشان می‌دهد که موانع مسئولیت‌پذیری و مشارکت اجتماعی در نذرهای مالی از دید مشارکت‌کنندگان در چهاردسته قرار می‌گیرند: آموزشی، فرهنگی، اقتصادی و مدیریتی. در نهایت براساس یافته‌ها برای رفع موانع پیش‌روی کنش‌گران نذر، مدلی مفهومی پیشنهاد شده است.
مقاله علمی پژوهشی
تاریخ، جغرافیا و باستان‌شناسی
وکیل حیدری ساربان؛ وحید خاجوی
چکیده
امروزه زیرساخت توسعهٔ ملی را توسعهٔ روستایی شکل داده و توجه به اقتصاد و پایداری معیشت روستا به‌طور روزافزونی احساس می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که مفهوم سنتهای فرهنگی بر معیشت پایدار روستایی تأثیر معنی‌داری دارد. براین‌اساس، هدف این مقاله بررسی نقش سنتهای فرهنگی در معیشت پایدار روستایی است. روش استفاده شده توصیفی‌ـ‌تحلیلی ...
بیشتر
امروزه زیرساخت توسعهٔ ملی را توسعهٔ روستایی شکل داده و توجه به اقتصاد و پایداری معیشت روستا به‌طور روزافزونی احساس می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که مفهوم سنتهای فرهنگی بر معیشت پایدار روستایی تأثیر معنی‌داری دارد. براین‌اساس، هدف این مقاله بررسی نقش سنتهای فرهنگی در معیشت پایدار روستایی است. روش استفاده شده توصیفی‌ـ‌تحلیلی بوده و داده‌ها به‌صورت مطالعهٔ کتابخانه‌ای و میدانی (پرسشنامه‌ای) جمع‌آوری گردیده است. جامعهٔ آماری پژوهش روستاییان شهرستان اردبیل با جمعیت 74536 نفر است. برای محاسبهٔ حجم نمونهٔ آماری این جامعه از فرمول کوکران استفاده شد. برای تعیین حجم نمونهٔ روستاها، معیار تعداد خانوار مورد توجه قرار گرفت و حجم نمونه 358 نفر برآورد شد. روایی صوری پرسشنامه نیز توسط اساتید دانشگاه محقق اردبیلی و دانشگاه تبریز مورد تأیید قرار گرفت. با استفاده از آلفای کرونباخ پایایی سؤالات در بخش سنتهای فرهنگی 79/0 و در بخش معیشت پایدار 78/0 به‌دست آمد که می‌توان گفت سؤالات مطرح‌شده از ضریب پایایی قابل قبولی برخوردار هستند. تجزیه‌و‌تحلیل داده‌های این مقاله با استفاده از نرم‌افزار SPSS21 انجام شد و از آزمون‌های آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده گردید که نتایج نشان داد همبستگی مثبت و معناداری با ضریب 63/0بین متغیر سنتهای فرهنگی و معیشت پایدار در مناطق روستایی وجود دارد. ضریب بتا نیز نشان داد که سنتهای فرهنگی 63/0 از تغییرات مربوط به معیشت پایدار روستاییان را پیش‌بینی میکند و در بخش پایانی مقاله با توجه به تحلیل نتایج، پیشنهادات کاربردی ارائه شد.
